View source for ψήφισμα

{{LSJ1
|Full diacritics=ψήφισμα
|Medium diacritics=ψήφισμα
|Low diacritics=ψήφισμα
|Capitals=ΨΗΦΙΣΜΑ
|Transliteration A=psḗphisma
|Transliteration B=psēphisma
|Transliteration C=psifisma
|Beta Code=yh/fisma
|Definition=ατος, τό, Dor. ψάφιγμα <b class="b3">[ψᾱ</b>] <span class="title">Inscr.Cret.</span>1. v 20 <span class="title">A</span>17 (Arcades, ii B.C.); written [ψ] άπιγμα <span class="title">Supp.Epigr.</span>4.171.53 (Tymnus, v/iv B.C.):—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">proposal passed by a majority of votes</b>: esp. <b class="b2">measure passed by a popular assembly, decree, act</b>, <span class="bibl">A. <span class="title">Supp.</span>601</span> (pl.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>536</span>, al.: c. gen. suasoris, <b class="b2">the decree proposed by</b> him, τὸ Καννωνοῦ ψ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Ec.</span>1090</span>, cf. <span class="bibl">And.1.27</span>: but <b class="b3">τὸ Μεγαρέων ψ</b>. the <b class="b2">decree concerning</b> them, <span class="bibl">Th.1.140</span> (more freq. <b class="b3">τὸ περὶ Μ. ψ</b>. ib. <span class="bibl">139</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.1.32</span>); also τὸ ψ. τὸ διὰ τὰς λαικαστρίας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 536</span>; <b class="b3">ἐγένετο ψ. μὴ ἐξεῖναι</b> . . <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.2.15</span>; <b class="b3">ψ. γράφειν</b> bring in a <b class="b2">decree</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1429</span>; <b class="b3">ψ. ἐπιψηφίζειν</b> put <b class="b2">it</b> to the vote, <span class="bibl">Aeschin.2.84</span>; <b class="b3">ψ. νικᾶν</b> carry <b class="b2">it</b>, <span class="bibl">Id.3.68</span>; <b class="b3">ψ. καθαιρεῖν</b> rescind <b class="b2">it</b>, <span class="bibl">Th.1.140</span>; <b class="b3">ἐξαλεῖψαι, ἀφελέσθαι</b>, <span class="bibl">And.1.76</span>, <span class="bibl">2.24</span>: prop. concerned with special circumstances (οὐδὲν ἐνδέχεται ψ. εἶναι καθόλου <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1292a37</span>); opp. <b class="b3">νόμος</b> (general law, statute), νόμους καὶ ψηφίσματα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>173d</span>; ὅταν τὰ ψ. κύρια ᾖ ἀλλὰ μὴ ὁ νόμος <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1292a6</span>; περὶ ἐνίων ἀδύνατον θέσθαι νόμον, ὥστε ψηφίσματος δεῖ <span class="bibl">Id.<span class="title">EN</span>1137b29</span>; ψηφισμάτων οὐδ' ὁτιοῦν διαφέρουσιν οἱ νόμοι, ἀλλὰ νεώτεροι οἱ νόμοι, καθ' οὓς τὰ ψ. δεῖ γράφεσθαι, τῶν ψ. αὐτῶν <span class="bibl">D.20.92</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> generally, <b class="b2">decree, law</b>, θεῶν ψ. παλαιόν <span class="bibl">Emp.115</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>378</span> (lyr.), Lexap.<span class="bibl">And.1.96</span>, <span class="bibl">LXX<span class="title">Es.</span>3.7</span>, al.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1397.png Seite 1397]] τό, ein nach gehaltener Abstimmung durch Stimmenmehrheit gefaßter Beschluß, bes. ein in der Volksversammlung gefaßter, bestätigter Beschluß, ein Volksbeschluß (im Ggstz von [[προβούλευμα]], Rathsbeschluß, dem noch die Bestätigung des Volkes fehlt), δήμου δέδοκται παντελῆ ψηφίσματα Aesch. Suppl. 596; Ar. Ach. 510 Vesp. 378, oft; [[ψήφισμα]] γράφειν, einen Beschluß bei der Volksversammlung in Vorschlag bringen, beantragen, Plat. Theaet. 173 d u. sonst, wie bei Folgdn; νικᾶν, durchsetzen, Aesch. 3, 68; καθαιρεῖν, abrogare, Thuc. 1, 140.
}}
{{ls
|lstext='''ψήφισμα''': τό, πρότασίς τις ἐπικυρωθεῖσα διὰ τῆς πλειονότητος τῶν [[ψήφων]]· [[μάλιστα]] ἐν Ἀθήναις, [[πρότασις]] ἐπικυρωθεῖσα καὶ νομιμοποιηθεῖσα ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας, [[θέσπισμα]], [[δόγμα]], Αἰσχύλ. Ἱκ. 601, Ἀριστοφ. Ἀχ. 536, κ. ἀλλ.· μετᾶ γεν. τοῦ προτείναντος, [[πρότασις]] [[αὐτοῦ]], ὁ αὐτ. ἐν Ἐκκλ. 1089, Ἀνδοκ. 4. 38· [[ἀλλά]], τὸ Μεγαρέων ψ., τὸ περὶ αὐτῶν γενόμενον, Θουκ. 1. 140, τοῦτο [[ὅμως]] συνηθέστερον ἐξεφέρετο ἐμπροθέτως [[μετὰ]] τῆς [[περί]]· τὸ περὶ Μ. ψ. [[αὐτόθι]] 139, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 2.1, 32· [[ὡσαύτως]], τὸ ψ. τὸ διὰ τὰς λαικαστρίας Ἀριστοφ. Ἀχ. 537· ψ. μὴ ἐξεῖναι ... Ξεν. Ἑλλ. 2. 2, 15· ψ. γράφειν, εἰσάγειν πρότασιν πρὸς ἐπικύρωσιν, Λατ. suadere, Ἀριστοφ. Νεφ. 1429, Δημ. 485. 3· ψ. [[ἐπιψηφίζω]] ἐπὶ τῶν προέδρων, θέτω αὐτὸ εἰς ψηφοφορίαν, Αἰσχίν. 39. 16· ψ. [[νικᾶν]], ἐπιτυγχάνειν τῆς ἐπιψηφίσεως [[αὐτοῦ]], Λατ. ferre, ὁ αὐτ. 63. 21· ψ. καθαιρεῖν, καταργεῖν, ἀθετεῖν, Λατ. abrogare, Θουκ. 1. 140· ἐξαλείφειν, ἀφαιρεῖσθαι Ἀνδοκ. 10. 30., 22. 37. - Κυρίως τὸ [[ψήφισμα]] ἀντιτίθεται τὸ μὲν πρὸς τὸ [[προβούλευμα]] ([[ἀπόφασις]] τῆς Βουλῆς), [[ὅπερ]] δὲν ἐγίνετο [[νόμος]] εἰ μὴ ἀφ’ οὗ ἐγίνετο ἀποδεκτὸν διὰ πλειονοψηφίας ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας), τὸ δὲ πρὸς τὸν νόμον (δηλ. θεμελιώδη νόμον τῆς πόλεως), Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 4, 31, πρβλ. Ἠθ. Νικ. 5.10, 7· νόμους καὶ ψηφίσματα Πλάτ. Θεαίτ. 173D· ὁ Δημ. ὁμιλεῖ περὶ νόμων καθ’ οὓς τὰ ψηφίσματα δεῖ γράφεσθαι 485. 3, [[ἔνθα]] [[ὅμως]] ἰσχυρίζεται ὅτι τῶν ψ. οὐδ’ [[ὁτιοῦν]] διαφέρουσιν οἱ νόμοι· ἴδε Arnold. εἰς Θουκ. 3. 36, 37, Herm. Pol. Ant. § 68. 8. Tὸ [[προβούλευμα]] εἶχεν ἰσχὺν μόνον ἐπὶ ἓν [[ἔτος]], τὸ δὲ [[ψήφισμα]] ἠδύνατο νὰ ἀθετηθῇ μόνον δι’ ἑτέρου ψηφίσματος, ἐὰν μή τις προσέβαλλεν αὐτὸ ὡς [[ἐναντίον]] τῶν κειμένων νόμων καὶ ἐνῆγε τὸν προτείναντα ὡς παρανόμως πράξαντα (παρανόμων γράφεσθαι). - Ἀλλ’ αἱ διακρίσεις αὗται δὲν ἐτηροῦντο [[πάντοτε]], ἴδε Schömann. de Comit. σ. 248 κἑξ. ΙΙ. [[καθόλου]], [[ἀπόφασις]], [[νόμος]], θεῶν ψ. παλαιὸν Ἐμπεδ. 1, πρβλ. Ἀριστ. Σφ. 378, Νόμ. παρ’ Ἀνδοκ. 13. 4.
}}
{{bailly
|btext=ατος (τό) :<br /><b>1</b> décret <i>litt.</i> la décision votée au moyen de cailloux, <i>particul.</i> décret de l’assemblée du peuple;<br /><b>2</b> décision <i>en gén.</i> : [[θεῶν]] AR arrêts des dieux.<br />'''Étymologie:''' [[ψηφίζω]].
}}
{{grml
|mltxt=το, ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[ψάπιγμα]] και [[ψάφιγμα]] Α<br /><b>1.</b> [[απόφαση]] που λαμβάνεται με [[ψηφοφορία]]<br /><b>2.</b> (ειδικά στην αρχ. Αθήνα) [[απόφαση]] για οποιοδήποτε [[θέμα]] η οποία λαμβανόταν με [[ψηφοφορία]] από την [[βουλή]] ή από την [[εκκλησία]] του δήμου («δήμου δὲδοκται παντελῆ ψηφίσματα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[ψήφιση]]<br /><b>2.</b> [[νόμος]] με αυξημένη τυπική ισχύ<br /><b>3.</b> (δημ. δίκ.) ανώτατης ισχύος πολιτειακό [[κείμενο]] που ρυθμίζει θέματα συνταγματικού και, [[συναφώς]], νομοθετικού περιεχομένου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (γενικά) [[νόμος]]<br /><b>2.</b> [[κλήρος]] («ἀντὶ τοῡ εἰπεῑν ἐν τῷ δικαστηρίῳ κληρωθὲν τὸ [[γράμμα]] καὶ τὸ [[ψήφισμα]], ὅ ἐστιν ὁ [[κλῆρος]], δικάζειν τε καὶ δικαστὴν καθίστησιν», Σχόλ. <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αριθμός]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ψήφισμα]] [[γράφω]]» — [[εισάγω]] [[πρόταση]] [[προς]] [[επικύρωση]] (<b>Αριστοφ.</b>)<br />β) «[[ψήφισμα]] [[ἐπιψηφίζω]]»<br />(για πρόεδρο) [[θέτω]] σε [[ψηφοφορία]] <b>(Αισχίν.)</b><br />γ) «[[ψήφισμα]] νικῶ» — [[επιτυγχάνω]] [[κάτι]] με [[ψηφοφορία]] <b>(Αισχίν.)</b><br />δ) «[[ψήφισμα]] καθαιρῶ» — [[καταργώ]] ειλημμένο [[ψήφισμα]], [[καταργώ]] νόμο (<b>Θουκ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[ψηφίζω]], -<i>ομαι</i>. Οι τ. [[ψάπιγμα]] / [[ψάφιγμα]] [[είναι]] παράλληλοι διαλεκτικοί τ. της αρχ., με ουρανικό [[σύμφωνο]] (<b>[[πρβλ]].</b> αόρ. <i>ἐψάφιξα</i>)].
}}