View source for επιεικής

{{grml
|mltxt=-ές (AM [[ἐπιεικής]], -ές)<br />[[συγκαταβατικός]], [[ήπιος]] στην [[κρίση]] του, [[μετριοπαθής]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> [[πράος]], [[αγαθός]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ἐπιεικές</i><br />α) [[επιείκεια]], συγκαταβατικότητα<br />β) [[αγαθότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αρμόδιος]], [[κατάλληλος]] («τύμβον δ’ οὐ [[μάλα]] πολλόν... ἀλλ’ ἐπιεικέα τοῖον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[λογικός]], [[εύλογος]] («πρόφασίς τε [[επιεικής]] μηδεμία ὑπάρχοι τῆς ἀποστάσεως», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αρτιμελής]] («παῖς τὰ μὲν ἄλλα [[ἐπιεικής]], [[ἄφωνος]] δέ», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>4.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οἱ ἐπιεικεῖς</i><br />η ανώτερη, η πιο μορφωμένη [[τάξη]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) <i>ἐπιεικὲς</i> ή «ὡς ἐπιεικές» — όπως [[πρέπει]]<br />β) «πρὸς τὸ ἐπιεικές» — με [[επιείκεια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>επί</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>εικής</i>, στο οποίο απαντά η [[ρίζα]] του [[έοικα]] (<b>βλ.</b> και [[εικόνα]]). Ο τ. [[επιεικής]] συνδέεται σημασιολογικά με το [[επέοικα]] «[[προσήκω]], [[αρμόζω]]» και δηλώνει τη [[σημασία]] του πρέποντος ([[πρβλ]]. την απρόσ. έκφρ. [[εικός]] εστί</i> «[[είναι]] [[φυσικό]], [[είναι]] [[πρέπον]]»), μετριοπαθούς, λογικού, [[σημασία]] που έχει και το ουσιαστικό [[επιείκεια]]. Η λ. [[επιεικής]] αντιτίθεται στο [[επίθετο]] [[δίκαιος]] «αυτός που εφαρμόζει αυστηρά τον νόμο»].
}}