View source for κάνω

{{grml
|mltxt=και [[κάμνω]] (AM [[κάμνω]], Μ και [[κάνω]])<br />[[κατασκευάζω]], [[δημιουργώ]], φτειάχνω (α. «δεν τήν έκανες καλά τη [[βιβλιοθήκη]]» β. «οὐδ' ἄνδρες [[νηῶν]] ἔνι τέκτονες, οἵ κε κάμοιεν νῆας ἐϋσσέλμους», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[επιχειρώ]] [[κάτι]], [[προσπαθώ]] ή [[αρχίζω]] μια [[ενέργεια]] (α. «έκανε να σηκωθεί μα δεν μπόρεσε» β. «κάναν ν' ανθίσουν τα κλαδιά κι ο [[πάγος]] δεν τ' αφήνει»)<br /><b>2.</b> [[παρασκευάζω]] («τα ψάρια θα τά [[κάνω]] τηγανητά»)<br /><b>3.</b> [[μετατρέπω]] («έκανε το [[σπίτι]] του [[ξενοδοχείο]]»)<br /><b>4.</b> [[αξίζω]], [[στοιχίζω]], [[κοστίζω]] («πόσο κάνει το [[λάδι]];»)<br /><b>5.</b> [[διατρέχω]], [[διανύω]] («αυτή την [[απόσταση]] τήν [[κάνω]] [[κάθε]] [[μέρα]]»)<br /><b>6.</b> [[εμφανίζω]], [[παριστάνω]] («αυτός κάνει το μικρό μεγάλο»)<br /><b>7.</b> [[συγκομίζω]] («έκανε [[πολλά]] λεφτά»)<br /><b>8.</b> [[διορίζω]] («τον έκανε υπουργό»)<br /><b>9.</b> [[συμπεριφέρομαι]] («κάνει σαν [[τρελός]]»)<br /><b>10.</b> [[συμφωνώ]], [[ταιριάζω]] («δεν κάνουν [[μαζί]]»)<br /><b>11.</b> προσαρμόζομαι («δεν κάνει στο [[βουνό]]»)<br /><b>12.</b> [[εκλαμβάνω]] («σ' έκανα για τον Γιώργο»)<br /><b>13.</b> <b>φρ.</b> α) «τί κάνεις;» — πώς είσαι, πώς [[είναι]] η διάθεσή σου ή η [[υγεία]] σου; β) «[[κάνω]] τη δουλειά μου» — [[είμαι]] αφοσιωμένος στο [[έργο]] μου και δεν ανακατεύομαι σε ξένες υποθέσεις<br />γ) «[[κάνω]] του κεφαλιού μου» ή «[[κάνω]] το [[γούστο]] μου» ή «[[κάνω]] το [[κέφι]] μου» ή «[[κάνω]] ό,τι μού κατέβει» ή «[[κάνω]] ό,τι μού καπνίσει» ή «[[κάνω]] τα δικά μου» — [[ενεργώ]] σύμφωνα με τις δικές μου εμπνεύσεις ή ορμές, δεν [[υπακούω]] σε κανέναν ή δεν αναχαιτίζομαι από τη [[λογική]]<br />δ) (για καταστήματα και επαγγελματίες) «[[κάνω]] δουλειές» — έχω πολλές εργασίες, έχω πολλή [[πελατεία]]<br />ε) «[[κάνω]] την [[ανάγκη]] [[φιλοτιμία]]» — [[εμφανίζω]] ότι [[κάτι]] έγινε από δική μου [[διάθεση]], ενώ εκ τών πραγμάτων ήμουν αναγκασμένος να το [[κάνω]]<br />στ) «[[κάνω]] το [[κορόιδο]]» ή «[[κάνω]] την [[πάπια]]» ή «[[κάνω]] τον ψόφιο κοριό» ή «[[κάνω]] τον κουτό» — [[υποκρίνομαι]] ότι δεν [[ξέρω]] ή ότι [[είμαι]] [[αθώος]]<br />ζ) «τον [[κάνω]] [[σκουπίδι]]» ή «τον [[κάνω]] [[κουρέλι]]» ή «τον [[κάνω]] τ' αλατιού» ή «τον [[κάνω]] τριών παραδιών» ή «τον [[κάνω]] ενός παραδιού» — τον [[κατεξευτελίζω]]<br />η) «τον [[κάνω]] [[τόπι]] στο [[ξύλο]]» ή «τον [[κάνω]] μαύρο στο [[ξύλο]]» ή «τον [[κάνω]] τ' αλατιού» ή «τον [[κάνω]] οχτακόσιες οκάδες» — τον [[δέρνω]] ανηλεώς<br />θ) «τά [[κάνω]] [[θάλασσα]]» ή «τά [[κάνω]] [[σαλάτα]]» ή «τά [[κάνω]] [[μαντάρα]]» ή «τά [[κάνω]] [[μούσκεμα]]» ή «τά [[κάνω]] [[ρόιδο]]» — [[αποτυχαίνω]] οικτρά<br />ι) «τά έκανα γυαλιά καρφιά» ή «τά έκανα άνω [[κάτω]]» ή «τά έκανα γης μαδιάμ» — αναστάτωσα τα [[πάντα]], κατέστρεψα τα [[πάντα]]<br />ια) «[[κάνω]] μια [[τρύπα]] στο [[νερό]]» — [[ματαιοπονώ]], [[κοπιάζω]] [[χωρίς]] [[αποτέλεσμα]]<br />ιβ) «τον έκανα Χριστό και άγιο» — τον εκλιπάρησα<br />ιγ) «[[κάνω]] (τα) στραβά μάτια» — [[προσποιούμαι]] ότι δεν [[βλέπω]]<br />ιδ) «[[κάνω]] πλάτες» — [[υποβοηθώ]] κάποιον να πράξει [[κάτι]] προσποιούμενος ότι δεν [[βλέπω]]<br />ιε) «έκανα μαύρα μάτια να σέ δω» — πέρασε [[πολύς]] [[καιρός]] που δεν σέ έχω δεί<br />ιστ) «[[κάνω]] [[χωριό]] με κάποιον» — [[ταιριάζω]], [[συμφωνώ]], δεν τσακώνομαι<br />ιζ) «[[κάνω]] [[μπόι]]», «[[κάνω]] μάγουλα», «[[κάνω]] [[χρώμα]]» — [[αποκτώ]] ύψος, μάγουλα, [[χρώμα]] κ.λπ.<br />ιη) «[[κάνω]] [[κουράγιο]]» — [[δείχνω]] [[θάρρος]], [[δείχνω]] [[ευψυχία]]<br />ιθ) «[[κάνω]] [[χαλάστρα]]» — [[εμποδίζω]] κάποιον σε [[κάτι]], [[χαλάω]] τις δουλειές κάποιου<br />κ) (για χαρτοπαίκτες) «[[κάνω]] χαρτιά» — [[μοιράζω]] τα χαρτιά<br />κα) «[[κάνω]] τα χαρτιά μου» — [[ετοιμάζω]] τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ή αντίγραφα για [[υποβολή]] σε αρμόδια [[αρχή]]<br />κβ) «[[κάνω]] [[ουρά]]» — [[στέκομαι]] στη [[γραμμή]] [[πίσω]] από άλλους περιμένοντας τη [[σειρά]] μου<br />κγ) «[[κάνω]] νερά»<br />i) (για πλοία) παρουσιάζεται [[εισροή]] νερού στο [[κύτος]]<br />ii) (<b>για πρόσ.</b>) δεν [[είμαι]] πολύ [[συνεπής]]<br />κδ) «τά [[κάνω]] λειανά» — [[επεξηγώ]], [[διασαφηνίζω]]<br />κε) «[[κάνω]] [[σπίτι]]»<br />i) [[χτίζω]] [[σπίτι]]<br />ii) παντρεύομαι, [[δημιουργώ]] [[οικογένεια]]<br />κστ) «το ίδιο μού κάνει» — δεν μέ πειράζει, μού [[είναι]] αδιάφορο<br />κζ) «δεν έχει να κάνει» ή «το ίδιο κάνει» — δεν έχει καμία [[σχέση]], [[είναι]] αδιάφορο<br />κη) «τον [[κάνω]] καλά» — [[είμαι]] [[ικανός]] να τον [[καταβάλλω]], να τον εξουδετερώσω<br />κθ) «[[κάνω]] καλά εγώ» — [[αναλαμβάνω]] εγώ την [[υπόθεση]]<br />λ) «καλά του 'κανε» — επαξίως τον τιμώρησε<br />λα) «[[κάνω]] [[Πάσχα]]» — [[τρώω]] άφθονα και καλά φαγητά ή [[περνώ]] καλά<br />λβ) «το κάνει» ή «κάνει έρωτα» — συνουσιάζεται<br />λγ) «τά [[κάνω]]» ή «[[κάνω]] (τα) [[κακά]] μου» — [[αφοδεύω]], [[αποπατώ]]<br />λδ) «[[κάνω]] [[πλάκα]]» — [[αστειεύομαι]]<br />λε) «[[κάνω]] [[καζούρα]] σε κάποιον» ή «[[κάνω]] [[πλάκα]] σε κάποιον» — [[κοροϊδεύω]] κάποιον, [[αστειεύομαι]] σε [[βάρος]] κάποιου<br />λστ) (για πράγματα) «[[κάνω]] φτερά» — εξαφανίζομαι, κλέβομαι<br />λζ) «[[κάνω]] [[αίσθηση]]» ή «[[κάνω]] [[εντύπωση]]» ή «[[κάνω]] [[μπαμ]]» ή «[[κάνω]] κρότο» ή «[[κάνω]] πάταγο» — [[προκαλώ]] [[αίσθηση]], [[εκπλήσσω]]<br />λη) «το [[κάνω]] [[ζήτημα]]» ή «το [[κάνω]] [[θέμα]]» — [[αποδίδω]] σε [[κάτι]] [[μεγάλη]] [[σημασία]]<br />λθ) «του [[κάνω]] [[θεωρία]]» — τον [[κατηχώ]]<br />μ) «[[κάνω]] το [[κομμάτι]] μου» ή «[[κάνω]] [[φιγούρα]]» — επιδεικνύομαι<br />μα) «το [[κάνω]] [[τούμπανο]]» ή «το [[κάνω]] [[βούκινο]]» — [[διαλαλώ]]<br />μβ) «κάνε τη δουλειά σου» — ασχολήσου με τις δικές σου υποθέσεις<br />μγ) «[[κάνω]] [[κοιλιά]]» — αποδιοργανώνομαι ή [[χαλαρώνω]]<br />μδ) «τά [[κάνω]] καπάκια» ή «τά [[κάνω]] πλακάκια» — [[συγκαλύπτω]] σκανδαλώδη [[υπόθεση]]<br />με) «[[κάνω]] κρα για...» ή «[[κάνω]] σαν [[τρελός]] για [[κάτι]]» ή «[[κάνω]] [[αμάν]] για...» — [[επιθυμώ]] [[κάτι]] διακαώς<br />μστ) «τον έκανα [[λούτσα]]» ή «τον έκανα [[μούσκεμα]]» ή «τον έκανα [[παπί]]» — τον κατάβρεξα<br />μζ) (για [[γυναίκα]]) «[[κάνω]] ψυχικά» — [[είμαι]] εύκολη, παραδίδομαι εύκολα<br />μη) «τον [[κάνω]] ό,τι [[θέλω]]» — τον άγω και τον [[φέρω]], τον έχω του χεριού μου<br />μθ) «[[κάνω]] πώς και πώς» ή «[[κάνω]] πώς και τί» — [[χρησιμοποιώ]] όλα τα [[μέσα]], [[χαλάω]] τον κόσμο<br />ν) «[[κάνω]] στην [[μπάντα]]» ή «[[κάνω]] στην [[άκρη]]» ή «[[κάνω]] [[τόπο]]» — [[παραμερίζω]], αποτραβιέμαι<br />να) «[[κάνω]] το [[χατίρι]] κάποιου» — [[εκπληρώνω]] την [[επιθυμία]] κάποιου, [[ενεργώ]] σύμφωνα με την [[επιθυμία]] κάποιου<br />νβ) «[[κάνω]] [[χάρη]]» — [[εξυπηρετώ]]<br />νγ) «[[κάνω]] την [[τύχη]] μου» — [[επιτυγχάνω]] ή [[πλουτίζω]]<br />νδ) «τήν [[κάνω]] [[ταράτσα]]» — [[τρώω]] πολύ, [[χορταίνω]]<br />νε) «[[κάνω]] τεμενάδες» — [[εκλιπαρώ]], φέρομαι δουλοπρεπώς<br />νστ) «[[κάνω]] τούμπες από τη [[χαρά]] μου» — [[χαίρομαι]] υπερβολικά<br />νζ) «τά [[κάνω]] όλα στο όνομα κάποιου» — [[παραχωρώ]] [[περιουσία]] με [[πωλητήριο]] ή με [[δωρητήριο]] ή με [[διαθήκη]]<br />νη) «[[κάνω]] λόγο» — [[μιλώ]] για [[κάτι]], [[αναφέρω]]<br />νθ) «[[κάνω]] [[μάθημα]]»<br />i) (για καθηγητή) [[διδάσκω]] ii) (για μαθητή) διδάσκομαι, [[παίρνω]] μαθήματα<br />ξ) (για υπάλληλο) «[[κάνω]] [[ταμείο]]» — [[ισολογίζω]] τις εισπράξεις και τις πληρωμές<br />ξα) «[[κάνω]] [[ζευγάρι]]» — [[αροτριώ]], [[οργώνω]]<br />ξβ) «[[κάνω]] το [[τραπέζι]]» — [[τραπεζώνω]], [[φιλοξενώ]] κάποιον στο [[σπίτι]] ή σε [[εστιατόριο]] και του [[πληρώνω]] το [[γεύμα]]<br />ξγ) «[[κάνω]] [[κεφάλι]]» — [[έρχομαι]] σε [[ευθυμία]] από [[ποτό]]<br />ξδ) «δεν [[κάνω]] [[κέφι]]» — δεν έχω [[διάθεση]]<br />ξε) «τον [[κάνω]] [[κέφι]]» — μού αρέσει<br />ξστ) «[[κάνω]] τα αδύνατα [[δυνατά]]» ή «[[κάνω]] ό,τι περνάει απ' το [[χέρι]] μου» — [[καταβάλλω]] [[κάθε]] δυνατή [[προσπάθεια]]<br />ξζ) «[[κάνω]] [[μάτι]]» — [[βλέπω]] [[κρυφά]]<br />ξη) «κάνει καλό» [[είναι]] ωφέλιμο<br /><b>14.</b> <b>παροιμ.</b> α) «όσα δεν φτάνει η [[αλεπού]] τά κάνει κρεμαστάρια» — γι' αυτούς που παρουσιάζουν [[κάτι]] ως ακατόρθωτο [[επειδή]] δεν μπορούν να το καταφέρουν<br />β) «κάνε το καλό και ρίξτο στο γιαλό» — βοήθησε κάποιον και μην το αναφέρεις σε κανέναν<br />γ) «το [[ράσο]] δεν κάνει τον παπά» — η πραγματική [[αξία]] του ανθρώπου δεν φαίνεται από τον τρόπο ντυσίματος<br />δ) «έκανε κι η [[μύγα]] κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο» — γι' αυτούς που συμπεριφέρονται αλαζονικά εξαιτίας κάποιας επιτυχίας τους<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> [[πράττω]], [[ενεργώ]], δρω (α. «έκανε φόνο» β. «να κάνεις αυτό που σού λέω»)<br /><b>2.</b> [[εκτελώ]], [[πραγματοποιώ]] («έχω κάνει [[πολλά]] ταξίδια»)<br /><b>3.</b> (για τόπους, φυτά, ζώα) [[παράγω]] [[κάτι]], [[φέρω]] [[κάτι]] ως [[προϊόν]] (α. «η [[γίδα]] μας έκανε πολύ [[γάλα]]» β. «η [[πορτοκαλιά]] [[φέτος]] δεν έκανε [[καθόλου]] πορτοκάλια»)<br /><b>4.</b> [[αναγκάζω]] κάποιον να κάνει ή να υποστεί [[κάτι]], [[υποχρεώνω]] (α. «τον έκανα να ζητήσει [[συγγνώμη]]» β. «μέ έκανες να χάσω το [[τρένο]]»)<br /><b>5.</b> [[προξενώ]], [[επιφέρω]] («μού έκανες [[μεγάλη]] [[ζημιά]]»)<br /><b>6.</b> έχω ένα [[επάγγελμα]], [[διατελώ]] («έκανε [[χωροφύλακας]] γι' αυτό έχει αυτό το βάναυσο ύφος»)<br /><b>7.</b> [[αποκτώ]] («[[κάνω]] εύκολα φίλους»)<br /><b>8.</b> [[φροντίζω]] να γίνει [[κάτι]], [[βοηθώ]], [[διευθετώ]] (α. «κάνε [[κάτι]] κι εσύ να βγούμε από το αδιέξοδο» β. «κάνε, θεέ μου, να έρθει [[γρήγορα]]»)<br /><b>9.</b> (για γραπτό [[κείμενο]]) [[συντάσσω]] («έκανα τη [[διαθήκη]] μου»)<br /><b>10.</b> [[καθιστώ]] (α. «τον έκανε φτωχό» β. «μ' έκανε ευτυχισμένη» γ. «μού κάνει τον βίο αβίωτο»<br /><b>11.</b> [[χρησιμεύω]], [[είμαι]] [[κατάλληλος]] (α. «δεν κάνει αυτό το [[σπίτι]] για μάς» β. «δεν μού κάνουν τα ρούχα»)<br /><b>12.</b> ζω, [[διάγω]], [[διαμένω]] («έκανα [[πολλά]] [[χρόνια]] στο εξωτερικό»)<br /><b>13.</b> [[διανύω]] [[χρονικό]] [[διάστημα]] («έκανα έναν [[μήνα]] να διαβάσω το [[βιβλίο]]»)<br /><b>14.</b> ισούμαι («[[πέντε]] και [[πέντε]] κάνουν [[δέκα]]»)<br /><b>15.</b> [[προσποιούμαι]], [[υποκρίνομαι]] (α. «κάνει πως δεν ακούει» β. «κάνει τον πλούσιο»)<br /><b>16.</b> [[τακτοποιώ]], [[συγυρίζω]], [[καθαρίζω]] (α. «έκανα [[πρώτα]] τις δουλειές μου και [[μετά]] ήρθα να σέ βρω» β. «[[σήμερα]] θα [[κάνω]] το [[σπίτι]]»)<br />17) (για γάμο) [[τελώ]] («έκαναν πολιτικό γάμο»)<br /><b>18.</b> [[ιδρύω]], [[συγκροτώ]], [[οργανώνω]] («κάναμε μια [[ομάδα]]»)<br /><b>19.</b> [[κατορθώνω]], [[επιτυγχάνω]] («με τα κλάματα δεν κάνεις [[τίποτα]]»)<br /><b>20.</b> <b>απρόσ.</b> <i>κάνει</i><br />α) (για καιρική [[κατάσταση]]) [[είναι]], έχει («κάνει [[κρύο]] [[σήμερα]]»)<br />β) επιτρέπεται, [[πρέπει]] («δεν κάνει να πιω [[καφέ]]»)<br /><b>21.</b> με [[αιτιατική]] ουσιαστικού αποτελεί [[περίφραση]] μονολεκτικού ρήματος της ίδιας ρίζας με το ουσιαστικό ή αντίστοιχης σημασίας (α. «[[κάνω]] όρκο» — ορκίζομαι<br />β. «[[κάνω]] πόλεμο» — [[πολεμώ]]<br />γ. «[[κάνω]] [[συζήτηση]]» — [[συζητώ]]<br />δ. «[[κάνω]] [[ταξίδι]]» — [[ταξιδεύω]]<br />ε. «[[κάνω]] [[δάνειο]]» — δανείζομαι ή [[δανείζω]]<br />στ. «[[κάνω]] [[παιδί]]» — [[τεκνοποιώ]]<br />ζ) «[[κάνω]] [[επιβουλή]]» — επιβουλεύομαι)<br /><b>22.</b> <b>φρ.</b> α) «[[κάνω]] [[μπρος]]» ή «[[κάνω]] [[ομπρός]]» — [[προχωρώ]]<br />β) «[[κάνω]] [[πίσω]]» ή «[[κάνω]] [[οπίσω]]» — [[οπισθοχωρώ]]<br />γ) «[[κάνω]] πανιά» ή «[[κάνω]] [[άρμενα]]» — [[αποπλέω]]<br />δ) «[[κάνω]] [[Πάσχα]]», «[[κάνω]] [[Χριστούγεννα]]» κ.λπ.<br />[[περνώ]] τις ημέρες του [[Πάσχα]], τών Χριστουγέννων κ.λπ.<br />ε) «[[κάνω]] ([[πέτρα]] την) [[καρδιά]]» — [[υπομένω]], [[δείχνω]] [[θάρρος]] και [[καρτερικότητα]]<br />στ) «[[κάνω]] χά(ι)δια» ή «[[κάνω]] νάζια» — [[φέρνω]] [[δήθεν]] δυσκολίες<br />ζ) «κά(μ)νει [[χρεία]]» ή «κά(μ)νει [[χρήση]]» — χρειάζεται, [[είναι]] [[ανάγκη]], [[είναι]] απαραίτητο<br />η) «[[κάνω]] [[ψυχικό]]» ή «[[κάνω]] (το) καλό» ή «[[κάνω]] [[ελεημοσύνη]]» — [[ελεώ]] κάποιον, [[βοηθώ]] κάποιον<br />θ) «[[κάνω]] το [[μάτι]]» ή «[[κάνω]] μάτια» — [[γνέφω]], [[νεύω]] με το [[μάτι]]<br />ι) «[[κάνω]] [[καλοσύνη]]» — συμφιλιώνομαι<br />ια) «έχω να [[κάνω]]» — έχω δοσοληψίες<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[προσφέρω]] [[κάτι]] ως [[θυσία]]<br /><b>2.</b> (το ουδ, πληθ. μτχ. ενεστ. ως ουσ.) <i>τα κάμνοντα</i><br />οι ενέργειες, οι πράξεις<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[κάνω]] τρόπο» — [[εφευρίσκω]]<br />β) «[[κάνω]] [[κάμωμα]]» i) [[πράττω]] [[κάτι]] [[κακό]]<br />ii) [[συνευρίσκομαι]] ερωτικά<br />γ) «[[κάνω]] [[ἀγάπη]]» — συμφιλιώνομαι<br />δ) «[[κάνω]] [[ἄδεια]]» — [[επιτρέπω]]<br />ε) «[[κάνω]] αἵματα» — [[σκοτώνω]] πολλούς, [[σκορπίζω]] τον θάνατο<br />στ) «[[κάνω]] [[βουλή]]» ή «βουλ(η)τά» — [[συσκέπτομαι]], [[αποφασίζω]]<br />ζ) «[[κάνω]] [[δίκαιο]]» ή «[[κάνω]] [[δικαιοσύνη]]» — [[ασκώ]], [[απονέμω]] [[δικαιοσύνη]]<br />η) «[[κάνω]] δρόμο» ή «[[κάνω]] ὁδό» — [[προχωρώ]], [[βαδίζω]], [[περπατώ]]<br />θ) «[[κάνω]] ἐπανέβαση» — [[αυξάνω]]<br />ι) «[[κάνω]] θνήσιν (μεγάλην)» — [[προκαλώ]] (πολλούς) φόνους<br />ια) «[[κάνω]] θρόνο» — εγκαθίσταμαι [[επίσκοπος]]<br />ιβ) «[[κάνω]] [[κεφάλι]]» — [[επαναστατώ]], ξεσηκώνομαι<br />ιγ) «[[κάνω]] [[κάτι]] μακελειό» — [[κατασπαράζω]]<br />ιδ) «[[κάνω]] ὄξω τον νοῦ» — [[αδιαφορώ]]<br />ιε) «[[κάνω]] τελειοσύνη» — [[φτάνω]] ώς τα [[άκρα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κουράζομαι πράττοντας [[κάτι]], καταπονούμαι («ἀνδρί δὲ κεκμηῶτι [[μένος]] μέγα [[οἶνος]] ἀέξει» <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> καταβάλλομαι στη [[μάχη]], νικιέμαι («ᾤχετ' εἰς τὸ κάμνον οἰκείου στρατοῦ», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ασθενώ]], [[είμαι]] [[άρρωστος]] («ὁ δὲ κάμνων καὶ αὐτὸς ἀπὸ τοῦ τραύματος ἐπεκάθιζε τῷ νεκρῷ», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>4.</b> [[πάσχω]], θλίβομαι («τῷ τε γὰρ πεποιημένῳ... ἐς τὸν παῖδα τοῦτον ἔκαμνον [[μεγάλως]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>5.</b> [[παθαίνω]] [[συμφορά]], συντρίβομαι, καταστρέφομαι («στρατοῦ καμόντος», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>6.</b> (για [[ρούχο]]) [[είμαι]] [[τριμμένος]]<br /><b>7.</b> <b>μεσ.</b> <i>κάμνομαι</i><br />α) [[αποκτώ]] [[κάτι]] με μόχθο, [[κερδίζω]] [[κάτι]] με κόπο («αὐτοὶ καμόμεσθα βίηφί τε δουρί τε μακρῷ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) [[καλλιεργώ]] [[κάτι]] με κόπο («νῆσον ἐυκτιμένην ἐκάμοντο», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>8.</b> (αρσ. μτχ. αορ. β. στον πληθ. ως ουσ.) <i>οἱ καμόντες</i><br />οι νεκροί<br /><b>9.</b> (αρσ. μτχ. παρακμ. στον πληθ. ως ουσ.) <i>οἱ κεκμηκότες</i><br />οι σκιές τών [[νεκρών]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[κάμνω]] ανάγεται σε <i>κάμ</i>-<i>νη</i>-<i>μι</i>, [[τύπος]] στον οποίο οδηγεί το μσν. ινδ. <i>śam</i>-<i>ni</i>-<i>te</i>, και εμφανίζει τη [[ρίζα]] <i>καμ</i>- (<i>k°m</i>[[ә</i><sub>2</sub>]-), η οποία αποτελεί τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της αρχικής ρίζας <i>καμᾱ</i>- (<i>k</i><sup>o</sup><i>me</i><i>ә</i><sub>2</sub>-)<br />στην [[ίδια]] μεταπτωτική [[βαθμίδα]] απαντά ο μέλλ. <i>καμ</i>-<i>οῦμαι</i> και ο αόρ. <i>ἔ</i>-<i>καμ</i>-<i>ον</i>, ενώ η αρχική [[ρίζα]] εμφανίζεται μόνο στα σύνθ. με β' συνθετικό -<i>καμᾱς</i> ([[πρβλ]]. <i>ἀ</i>-<i>κάμας</i>, -<i>αντος</i>). Απαντά [[επίσης]] θ. <i>κμη</i>- (μηδενισμένη και [[απαθής]] [[μορφή]] της ίδιας ρίζας <i>καμᾱ</i>-, [[πρβλ]]. <i>κέ</i>-<i>κμη</i>-<i>κα</i>, <i>ἄ</i>-<i>κμη</i>-<i>τος</i>) [[καθώς]] και θ. <i>καμᾰ</i>- ([[απαθής]] και συνεσταλμένη [[μορφή]], [[πρβλ]]. [[κάμα]]-<i>τος</i>). Ο τ. [[κάνω]] <span style="color: red;"><</span> [[κάμνω]], με [[απλοποίηση]] του συμπλέγματος -<i>μν</i>-. Το ρ. [[κάμνω]] στην Αρχαία Ελληνική έχει τη σημ. «κουράζομαι, [[κοπιάζω]]» και μόνο στον Όμηρο και στον Απολλώνιο τον Ρόδιο απαντά με τη μεταβατική σημ. «[[κατασκευάζω]], [[δημιουργώ]]», με την οποία χρησιμοποιείται το ρ. αργότερα στους βυζαντινούς χρόνους. Έτσι, η λ. από τη σημ. «[[κοπιάζω]], [[μοχθώ]]» έλαβε τη γενικότερη σημ. «[[δημιουργώ]], φτιάχνω», [[προφανώς]] [[διότι]] θεωρήθηκε ότι σε [[κάθε]] [[είδος]] δημιουργίας, εργασίας ενυπάρχει η [[έννοια]] «[[κόπος]], [[μόχθος]]». Στη Νέα Ελληνική το [[κάνω]] [[είναι]] ίσως το πιο εύχρηστο ρ. και εμφανίζεται σε [[πληθώρα]] φράσεων και με [[ποικιλία]] χρήσεων και σημασιών: π.χ. «τί κάνεις;» / «[[κάνω]] την [[πάπια]]» / «[[κάνω]] του κεφαλιού μου» / «του [[κάνω]] [[χάρη]]». Αξιοσημείωτη [[είναι]] η ήδη από τους μεσαιωνικούς χρόνους ευρεία [[χρήση]] του ρ. με [[αντικείμενο]] ουσιαστικό που αποτελεί [[περίφραση]] μονολεκτικού ρ. ομόρριζου ή συγγενούς σημ. με το ουσ. ([[πρβλ]]. [[κάνω]] [[παιδί]], [[κάνω]] πόλεμο</i>, [[κάνω]] [[συμφωνία]], [[κάνω]] [[συζήτηση]]). Το [[κάνω]] συντάσσεται [[συχνά]] με έναρθρο όν. (ουσ. ή επίθ.) και έχει τη σημ. «[[παριστάνω]], [[προσποιούμαι]]» ([[πρβλ]]. [[κάνω]] τον έξυπνο</i>, [[κάνω]] τον ήρωα</i>) ή επαγγέλλομαι ([[πρβλ]]. [[κάνω]] τον σερβιτόρο</i>, [[κάνω]] την καθαρίστρια</i>). Όταν, [[τέλος]], το ρ. συντάσσεται με δευτερεύουσα [[πρόταση]], έχει τις σημ.: α) [[φέρνω]] σε μια [[κατάσταση]] («μ' έκανε να γελάσω»)<br />β) [[αναγκάζω]] («τήν έκανα να μού πει την [[αλήθεια]]»)<br />γ) [[αρχίζω]] μια [[ενέργεια]] («έκανε να φύγει, [[αλλά]] το μετάνιωσε»)<br />και δ) [[προσποιούμαι]] («έκανα πως δεν τον είδα»).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κάματος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[αποκάμνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[εγκάμνω]], [[εκκάμνω]], [[εναποκάμνω]], [[επικάμνω]], [[περικάμνω]], [[προαποκάμνω]], [[προκάμνω]], [[προσκάμνω]], [[συγκάμνω]], [[συναποκάμνω]], [[συνεκκάμνω]], [[υπερκάμνω]], [[υποκάμνω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αποκάνω</i>, [[μετακάνω]], [[ξανακάνω]], [[ξεκάνω]], [[παρακάνω]], <i>πολυκάνω</i>, [[προκάνω]], <i>πρωτοκάνω]].
}}