View source for κατεβάζω

{{grml
|mltxt=(AM [[καταβιβάζω]], Μ και [[κατεβάζω]] και καταβάζω και κατηβάζω)<br /><b>1.</b> [[οδηγώ]] ή [[φέρνω]] κάποιον ή [[κάτι]] από υψηλότερη [[θέση]] σε χαμηλότερη (α. «κατέβασα τις παλιές καρέκλες στο [[υπόγειο]]» β. «καταβιβάσας τὸν Κροῖσον ἀπὸ τῆς πυρῆς», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[φέρνω]] από τα μεσόγεια στα παράλια ή [[οδηγώ]] νοτιότερα («ὑπάγων καὶ καταβιβάζων τὴν πόλιν πρὸς τὴν θάλασσαν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> [[μειώνω]] την [[τιμή]], [[υποτιμώ]] (α. «οι έμποροι κατέβασαν τα τρόφιμα» β. «οι ιδιοκτήτες ίσως κατεβάσουν τα ενοίκια»)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[υποβιβάζω]], [[φέρνω]] σε χαμηλότερο επίπεδο (α. «πώς μπόρεσες να κατεβάσεις τόσο πολύ τη [[μάννα]] σου;» β. «καταβίβασον σεαυτὸν ἀπὸ αὐχημάτων εἰς το δημοτικώτερον», Διον. Αλ.)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> <b>γραμμ.</b> «[[κατεβάζω]] τον τόνο» ή «[[καταβιβάζω]] τον τόνο» — [[μεταφέρω]] τον τόνο από την [[προπαραλήγουσα]] στην παραλήγουσα ή στη [[λήγουσα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φρ.</b> α) «κατεβάζει τον περίδρομο» — τρώει ή πίνει [[πάρα]] πολύ<br />β) «[[κατεβάζω]] τη [[φωνή]]» — [[μιλώ]] πιο [[σιγά]]<br />γ) «[[κατεβάζω]] τα μούτρα» ή «τά [[κατεβάζω]]» — [[γίνομαι]] [[σκυθρωπός]], [[κατηφής]], [[κατσουφιάζω]], [[κακιώνω]]<br />δ) «κατεβάζει ο [[νους]] μου» ή «κατεβάζει το [[κεφάλι]] μου» ή «κατεβάζει η [[κούτρα]] μου» — [[είμαι]] [[γόνιμος]] σε ιδέες («εσύ που ξέρεις τα [[πολλά]] κι ο [[νους]] σου κατεβάζει, [[χίλια]] καντάρια [[σίδερο]] πόσες βελόνες βγάζει;»)<br />ε) (με αισχρή [[σημασία]]) «τά κατεβάζει» — εκδίδεται<br />στ) (για γαλακτοφόρα ζώα) «[[κατεβάζω]] [[γάλα]]» — [[είμαι]] [[γόνιμος]] στην [[παραγωγή]] γάλακτος<br />ζ) «το [[βουνό]] κατεβάζει» — φυσά [[δυνατός]] [[άνεμος]] προερχόμενος από το [[βουνό]]<br />η) «το [[ποτάμι]] κατέβασε» — το [[ποτάμι]] πλημμύρισε<br />θ) «τά 'χει κατεβασμένα» — πάσχει από [[κήλη]] τών ὁρχεων<br />ι) «θα κατεβάσω τον ουρανό με τ' άστρα» — θα κατορθώσω τα ακατόρθωτα<br />ια) (για πολιτικό [[κόμμα]]) «[[κατεβάζω]] κάποιον στις εκλογές» — [[προτείνω]] κάποιον ως υποψήφιο στις εκλογές<br />ιβ) «[[κατεβάζω]] κάποιον από [[αξίωμα]]» — [[καθαιρώ]] κάποιον, [[αφαιρώ]] από κάποιον το [[αξίωμα]]<br />ιγ) «κατέβασαν το [[έργο]]» — το [[έργο]] σταμάτησε να παίζεται<br />ιδ) «του κατέβασα τ' αφτιά» — τον ταπείνωσα<br />ιε) «τον κατέβασα απ' τον γάιδαρο» — τον κατηγόρησα ή τον επέπληξα<br />ιστ) «κατεβάζει τα μάτια» ή «κατεβάζει το [[κεφάλι]]» — κοιτάζει [[προς]] τα [[κάτω]] από [[αμηχανία]] ή [[ντροπή]]<br />ιζ) «ό,τι βρέξει ας κατεβάσει» — ό,τι θέλει ας γίνει<br />ιη) «κατέβασε πολλή [[βροχή]]» — έβρεξε καταρρακτωδώς<br /><b>2.</b> <b>παροιμ.</b> «αλί που το 'χει η [[κούτρα]] του να κατεβάζει ψείρες» — για ανίκανους ή άτυχους ανθρώπους<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[αποσυνδέω]], [[λύνω]]<br /><b>2.</b> [[παρασύρω]] [[προς]] τα [[κάτω]]<br /><b>3.</b> (ως γ' πρόσ.) <i>κατεβάζει</i><br />ρέει, τρέχει<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «ὁ οὐρανὸς κατεβάζει» — πέφτει [[δροσιά]], δροσίζει ο [[καιρός]]<br />β) «[[κατεβάζω]] δάκρυα» ή «[[κατεβάζω]] ποτάμια» — [[χύνω]] δάκρυα<br />γ) «[[κατεβάζω]] ἀρμάδα» — [[εκστρατεύω]] με στόλο<br /><b>αρχ.</b><br />[[φέρνω]] [[πίσω]], [[επαναφέρω]] («τὸν λόγον ἐπὶ τὰ νῦν καθεστώτα καταβιβάζειν», <b>Λουκιαν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Υποχωρητικός [[σχηματισμός]] από τον αόρ. <i>κατέβασα</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>-<i>ε</i>-<i>βί</i>-<i>βασ</i>-<i>α</i>) με [[απώλεια]] του ενεστωτικού αναδιπλασιασμού [[κατά]] το [[σχήμα]] <i>ἔσπασα</i>: [[σπάζω]].
}}