View source for ἀείρω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀείρω
|Medium diacritics=ἀείρω
|Low diacritics=αείρω
|Capitals=ΑΕΙΡΩ
|Transliteration A=aeírō
|Transliteration B=aeirō
|Transliteration C=aeiro
|Beta Code=a)ei/rw
|Definition=Ep., Ion., and ''poet.''; [[αἴρω]] (once in Hom., v. infr.), Att. and Trag. (exc. A. ''Th.''759, ''Pers.''660, both lyr.); Aeol. [[ἀέρρω]], Alc.78: impf. [[ἤειρον]] (συν-) Il.10.499, [[Herodotus|Hdt.]]2.125, Ep.<br><span class="bld">A</span> ἄειρον Il.19.386, Att. and Trag. [[ᾖρον]]: fut. ἀρῶ [ᾱ], contr. for [[ἀερῶ]] (which is not found), A. ''Pers.''795, E.''Heracl.''322, ''Tr.''1148, prob. in Luc. ''Hist.Conscr.'' 14: aor. 1 [[ἤειρα]] (συν-) Il.24.590, (παρ-) Archil.94, Herod.9.13, Ep. [[ἄειρα]] Il.23.730; Aeol. imper. ἀέρρατε Sapph.91; subj. ἀέρσῃ Panyas.13.13; part. ἀείρας [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''418; also [[ἄηρα]] ''IG''12(3).449 (Thera); ἦρα [[Herodotus|Hdt.]] 9.59, A.''Ag.''47, Th.6.18, etc., 3pl. ἤροσαν [[LXX]] ''Jo.''3.14, opt. ἄραις Herod.5.71, inf. ἆραι Call. ''Cer.''35, part. ἄρας Th.2.12, etc., Cret. [[ἤραντας]] ''GDI''5015 (Gort.) [ᾱ- in all moods]: pf. ἦρκα D.25.52, (ἀπ-) Th.8.100, plpf. [[ἤρκεσαν]] (ἀπ-) D.19.150:—Med. [[ἀείρομαι]] (ἀπ-) Il. 21.563, S.''Tr.''216 (lyr.); [[αἴρομαι]] E.''El.''360, Th.4.60: fut ἀροῦμαι [ᾱ] E.''Hel.''1597: aor. 1 imper. ἀείραο A.R.4.746, inf. [[ἀείρασθαι]] (ἀντ-) [[Herodotus|Hdt.]]7.212, part. -άμενος Il.23.856, ''IG''4.952.112 (Epid.); also <b class="b3">ἠράμην [ᾱ-</b> in all moods] Il.14.510, Od.4.107, E.''Heracl.''986, Ar. ''Ra.''525, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 374e, etc., Dor. [[ἄρατο]] B.2.5: pf. ἦρμαι S.''El.''54:—Pass., [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''450 (lyr.), Hp.''Mul.''2.174: fut. ἀρθήσομαι [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''565: aor. ἠέρθην A.R.4.1651, (παρ-) Il.16.341, Ep. [[ἀέρθην]] Od.19.540, 3pl. ἄερθεν Il.8.74, subj. ἀερθῶ [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''848 (lyr.), part. ἀερθείς Od.8.375, Pi.''N.''7.75, A.''Ag.''1525 (lyr.), Hp.''Mul.''1.1, etc.; also [[ἤρθην]] Simon.111, A.''Th.''214 (lyr.), Th.4.42, etc., part. ἀρθείς Il.13.63, (ἐπ-) [[Herodotus|Hdt.]]1.90, etc.: pf. ἤερμαι A.R.2.171: Ep. plpf. 3sg. [[ἄωρτο]] (for [[ἤορτο]]) Il.3.272, Theoc.24.43, ἔωρτο [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[ἀείρω]] has ᾰ, exc. in late poetry, as Opp. ''C.''1.347.] ([[ἀείρω]] = ἀ-ϝερ-yω, cf. [[αὐειρομέναι]] Alcm.23.63; [[αἴρω]] (oncein Hom., Il.17.724 in part. [[αἴροντας]]) may = ϝαρyω for <b class="b3">ϝγ[νυλλ ]-ψω</b> from the reduced form of the root, but is more probably an analogical formation arising from the contracted forms. fut. ἀροῦμαι [ᾰ] and aor. ἀρόμην, [[ἤρετο]], etc., inf. ἀρέσθαι [ᾰ], belong to [[ἄρνυμαι]], [[quod vide|q.v.]]; ἤρᾰτο may have displaced [[ἤρετο]] in Hom, cf. Eust. ad Il.3.373. The sense [[attach]] found in compounds [[συνείρω]], [[παραείρω]] is prob. derived from the use v.''1''.)<br><span class="bld">I</span> Act., [[lift]], [[raise up]], νέκυν Il.17.724; <b class="b3">ὑψόσ' ἀείρας [κυνέην]</b> 10.465; πίνακας παρέθηκεν ἀείρας Od.1.141; Εὐμάστας με ἄηρεν ἀπὸ χθονός ''IG''12(3).449, inscr. on a stone (Thera); <b class="b3">ἀπὸ γῆς αἴ.</b> Pl.''Ti.''90a; <b class="b3">ἱστία στεῖλαν ἀείραντες</b> furled by [[brail]]ing them up, Od.3.11; but <b class="b3">ἀ. ἱστία</b> [[hoist]] [[sail]], A.R.2.1229; αἴρω κεραίας [[Diodorus Siculus|D.S.]] 13.12; εὔμαριν ἀ. [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]'' 660; <b class="b3">κοῦφον αἴρω βῆμα</b> [[walk]] [[lightly]], [[trip]], E.''Tr.''342; <b class="b3">αἴρω σκέλη</b>, of a horse, X.''Eq.''10.15, cf. Arist.''IA''710b20; ὀρθὸν αἴρω τὸ κάρα A.''Ch.''496; ὀφθαλμὸν ἄρας S.''Tr.''795; <b class="b3">ἄρασα μύξας</b>, of a deer, Id.''Fr.''89; ὀφρῦς αἴροντα Diph.85; <b class="b3">αἴρω σημεῖον</b> [[make]] a [[signal]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.1.23; <b class="b3">αἴρω μηχανήν</b>, in the theatre, Antiph.191.15; so ἐπὶ τὰς μηχανὰς καταφεύγουσι θεοὺς αἴροντες [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''425d; <b class="b3">τεῖχος ἱκανὸν αἴ.</b> Th.1.90, cf. 2.75:—freq. in part., <b class="b3">ἄρας ἔπαισε</b> he [[raised]] [them] and struck, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]'' 1270; ἡ βουλὴ ἄρασα τὴν ἀφ' ἱερᾶς ἀφῆκεν Plu. ''Cor.''32, cf. ''1 Ep.Cor.'' 6.15:—Pass., ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη Od.19.540, cf. Il.8.74; ὑψόσ' ἀερθείς Od.12.432; ἔμπνους ἀρθείς Antipho 2.1.9; φρυκτοὶ ᾔροντο Th.2.94, cf. Aen. Tact.26.14; [[mount up]], X.''HG''5.2.5; <b class="b3">ἄνω ἀρθῆναι</b>, of the [[sun]], to [[be high]] in [[heaven]], Hp.Aër.6; to [[be seized]], [[be snatched up]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''565.<br><span class="bld">2</span> [[take up]], in various uses: [[draw]] [[water]], Ar.''Ra.'' 1339; [[gather]] food, S.''Ph.''707; [[pluck]] [[herb]]s, ''PMag.Par.''1.287, al.<br><span class="bld">3</span> [[take up and carry]] or [[bring]], ἐκ βελέων Σαρπηδόνα δῖον ἀείρας Il.16.678; νόσφιν ἀειράσας 24.583; <b class="b3">ἄχθος ἀ.</b> [[convey]], of ships, Od.3.312; <b class="b3">μῆλα ἐξ' Ιθάκης ἄειραν νηυσί</b> = carried them off, 21.18; <b class="b3">μή μοι οἶνον ἄειρε</b> [[bring]] me not [[wine]], Il.6.264.<br><span class="bld">4</span> [[take up and bear]], as a [[burden]], μόρον [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''547; ἆθλον S.''Tr.''80; ἄλγος A.R.4.65.<br><span class="bld">b</span> [[wear]] clothes, [[LXX]] ''1 Ki.''2.28, al.<br><span class="bld">5</span> of armies or fleets, <b class="b3">τὰς ναῦς αἴ.</b> [[get]] the [[ship]]s [[under]] [[sail]], Th.1.52; esp. intr., [[get under way]], [[set out]], ἆραι τῷ στρατῷ Id.2.12: abs., ib.23:—Pass., ἀερθῆναι [[Herodotus|Hdt.]]9.52; ἀερθέντες ἐκ.. 1.165; ἀ. εἰς.. 1.170; ἐφ' ἡμετέρᾳ γᾷ ἀρθείς [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''111 (lyr.); but [[ἀερθείς]] [[carried too far]], Pi.''N.''7.75.<br><span class="bld">6</span> [[raise]], [[levy]], λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον A. ''Pers.''795.<br><span class="bld">7</span> [[rear]] a child, τοῖς τοκεῦσί σ' ἤειρα Herod.9.13.<br><span class="bld">II</span> [[raise up]], [[exalt]], ἀπὸ σμικροῦ δ' ἂν ἄρειας μέγαν A.''Ch.''262, cf. 791; <b class="b3">ὄλβον ὅν Δαρεῖος ἦρεν</b> Id.''Pers.''164:—esp. of pride and passion, [[exalt]], [[excite]], <b class="b3">ὑψοῦ αἴρω θυμόν</b> [[grow excited]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''914; <b class="b3">αἴρω θάρσος</b> [[pluck up]] [[courage]], E.''IA''1598:—Pass., to [[be raised]], [[be increased]], ἡ [[δύναμις]] ᾔρετο Th.1.118; ᾔρετο τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα Id.2.75; <b class="b3">ἤρθη μέγας</b> rose to [[greatness]], D.2.8; οὐκ ἤρθη νοῦν ἐς ἀτασθαλίην Simon.111; <b class="b3">ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι</b>, A.''Th.''214, [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''69: abs., [[ἀείρομαι]] S.''Tr.''216 (lyr.), cf. Ar.''Ec.'' 1180.<br><span class="bld">2</span> [[raise by words]], hence, [[praise]], [[extol]], E.''Heracl.''322, etc.; <b class="b3">αἴρω λόγῳ</b> [[to exaggerate]], D.21.71.<br><span class="bld">III</span> [[lift and take away]], [[remove]], ἀπό με τιμᾶν ἦραν A.''Eu.''847; τινὰ ἐκ τῆς πόλεως [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 578e; generally, [[take away]], [[put an end to]], κακά E.''El.''942; <b class="b3">τραπέζας αἴρω</b> [[clear away]] [[dinner]], Men.273; ἀρθέντος τοῦ αἰτίου Arist.''Pr.''920b11; [[deny]] (opp. [[τίθημι]] [[posit]]), S.E.''P.''1.10; Delph. and Locr. pf. Pass. part. [[ἀρμένος]] [[cancelled]], [[null and void]], ὠνὰ ἀ. καὶ ἄκυρος ''GDI''1746 (Delph.); ἀτελὴς καὶ ἀ. ''IG''9(1).374 (Naupactus).<br><span class="bld">2</span> [[make away with]], [[destroy]], Ev.Matt.24.39; [[ἆρον]], [[ἆρον]] [[away with him]]! Ev.Jo.19.15; <b class="b3">ἐκ τῶν ζώντων αἴ.</b> ''Tab.Defix.Aud.''1.18.<br><span class="bld">IV</span> Med., [[lift]], [[take up]] for [[oneself]] or [[what]] is one's [[own]], [πέπλων] ἕν' ἀειραμένη Il.6.293; hence, [[carry off]], [[win]], πάντας ἀειράμενος πελέκεας 23.856; ἄρατο νίκαν B.2.5; ἠρμένοι νίκην Str.3.2.13.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ὄγκον ἄρασθαι</b> to [[be puffed up]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]'' 129; θαυμαστὸν ὄγκον ἀράμενοι τοῦ μύθου [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 277b.<br><span class="bld">3</span> [[raise]], [[lift]], [[τύπωμα]] ἠρμένοι χεροῖν S.''El.''54; <b class="b3">κανοῦν αἴ.</b> [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''850; [[βοῦς]] ''IG''22.1028.28, cf. [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Characters|Char.]]''27.5; [[ῥόθιον]] [[raise]] a surging [[cheer]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]'' 546; Σαμόσατα ἀράμενος μετέθηκεν Luc.''Hist.Conscr.''24; <b class="b3">ἀείρεσθαι τὰ ἱστία</b> [[hoist]] [[sail]], [[Herodotus|Hdt.]]8.56, cf. 94.<br><span class="bld">4</span> [[raise]], [[stir up]], [[νεῖκος]] ἀειράμενος Thgn.90, cf. E.''Heracl.''986,991; [[begin]], [[undertake]], πόλεμον A. Supp.342, [[Herodotus|Hdt.]]7.132, Th.4.60, D.5.5 (Pass., πόλεμος αἴρεται [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]'' 1188); κίνδυνον Antipho 5.63; <b class="b3">φυγὴν αἴρεσθαι</b> [[take]] [[to]] [[flight]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]'' 481, E.''Rh.''54.<br><span class="bld">5</span> [[take upon oneself]], [[undergo]], πόνον [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''907; πένθος Id.''OT''1225; βάρος E.''Cyc.''473.<br><span class="bld">6</span> abs., βαρὺς [[ἀείρεσθαι]] = [[slow]] to [[undertake]] [[anything]], [[Herodotus|Hdt.]]4.150.<br><span class="bld">7</span> [[take away]], [[remove]], E.''IT''1201; hence, [[kill]] or [[destroy]], D.H.4.4, J.''AJ''19.1.3; πόλιν D.H.6.23.<br><span class="bld">V</span> Pass., to [[be suspended]], [[hang]], [μάχαιρα] πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο Il.3.272, 19.253.<br><span class="bld">2</span> Medic., to [[be swollen]], [σπλὴν] ἀερθείς Hp.''Mul.''1.61; <b class="b3">μαζοὶ ἀείρονται</b> ib.2.174.
}}
{{DGE
|dgtxt=v. [[αἴρω]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0040.png Seite 40]] (αερ, vgl. ἀήρ); att. [[αἴρω]], auch Hom. Il. 17, 724; äol. ἀέῤῥω, Sapph. frg. 73; fut. (ἀερῶ, att.) ἀρῶ, Soph. Ai. 75, zuweilen mit langem α, z. B. ἀροῦμεν Aesch. Pers. 781 u. Eur. I. T. 117; aor. ἄειρα, ion. ἤειρα, ἀεῖραι, ἀείρας, att. ᾑρα, ἆρον imper. Soph. Ir. 796, ἄραντες Thuc. 1, 52, conj. ἀέρσῃ Panyas. bei Ath. II, 36 e; perf. ἦρκα, ἠρκώς, Dem. 25, 52. – Med. ἀείρομαι, att. αἴρομαι, vgl. auch [[ἄρνυμαι]]; fat. ἀροῦμαι Soph. O. C. 460; aor. ἠειράμην, ἀειραμένη Odyss. 15, 106 Iliad. 6, 293, -ος 23, 856, att. ἠράμην, auch bei Hom., ἠράμεθα II. 22, 393; aor. II. bei Hom. u. Tragg., ἀρόμην Il. 23, 592, [[ἀρέσθαι]], ἀροίμην, alle mit kurzem α. – Pass. αἴρομαι; ᾔρετο impf. Xen. Hell. 5, 2, 5; vgl. [[ἠερέθομαι]]; aor. ἀέρθην (παρηέρθη), ἄερθεν = ἀέρθησαν II. 8, 74, att. ἤρθην, Thuc. 1, 49, Hom. Od. 8, 375. 9, 383. 12, 432 ἀερθείς, Iliad. 13, 63 Od. 5, 393 ἀρθείς; fat. ἀρθήσομαι Ar. Ach. 565; perf. ἦρμαι (ἐπηρμένος), ἠερμένος Ap. Rh. 2, 171; plusqpf. [[ἄωρτο]] Il. 3, 272. 19, 253, auch Theocr. 24, 43, war hoch gehoben, hing, vgl. Buttmann Lexil. 1, 293. – 1) Vom Boden aufnehmen, in [[die Höhe heben]], bes. um zu [[tragen]], ὑψόσ' ἀείρας II. 10, 465, [[ἔγχος]] ἀεῖραι 8, 424, ἐκ βελέων ἀείρας 16, 678, δμωὰς νόσφιν ἀειράσας 24, 583; μῆλα ἐξ Ἰθάκης ἄειραν, räuberisch wegführen, Od. 21, 18; κτήματ' ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθοσἄειραν, in die Höhe hoben, trugen, 3, 312; [[ζυγόν]], das Joch tragen, Theocr. 27, 20; ὀρθὸν αἴρειν [[κάρα]], den Kopf gerade in die Höhe richten, Aeseh. Ch. 489; ὀφθαλμόν, das Auge erheben, Soph. Trach. 792; μετέωρον ἄρας Ar. Equ. 1362; σύ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον, hebe, richte mich auf, Soph. Phil. 867, wie γραῖαν πεσοῦσαν αἴρετ' εἰς ὀρθόν Eur. Froad. 465; ἄρασα ἐπ' ὤμων Aesop. 73; ἀπὸ γῆς Plat. Tim. 90 a; [[τεῖχος]], d. i. aufführen, Thuc. 1, 90; ἀράτω τὴν χεῖρα, er hebe die Hand hoch, beim Abstimmen, Xen. An. 5, 6, 33, dem ἀνατείνειν entsprechend, u. oft; πόδ' ἔξω δωμάτων αἴροντι Eur. Hec. 965 Hel. 1643; σκέλη, die Beine aufheben, Xen. de re eqn. 10, 15; κοῦφον [[βῆμα]], den Tritt leicht erheben, eilen, Eur. Troad. 344; – [[σημεῖον]], die Fahne. das Feldzeichen erheben, ἐπεὶ τὰ σημεῖα ἤρθη Thuc. 1, 49. 63; aber auch ἦρε τοῖς κέρασι [[σημεῖον]] [[μηκέτι]] πορεύεσθαι, er ließ Halt blasen, Xen. Cvr. 1, 2, 23; μηχανήν, θεούς, die Maschine zum Emporheben der Götter in Bewegung setzen, Antiphan. bei Ath. VI, 222 c, wie Plat. Crat. 425 d u. Plut. Them. 10; Lyc. 25; übtr., πᾶσαν μηχανὴν αἴρειν, alle Hebel in Bewegung setzen, Dion. 18; – τὰς ὀφρῦς Men. Stob. 22, 9; über μασχάλην αἴρειν vgl. Zenob. 5, 7; – [[ναῦς]] ἄραντες ἀπὸ τῆς γῆς, d. i. abfahrend, Thuc. 1, 52; u. danach στόλον Aesch. Ag. 47 Pers. 795; ἐκ τερμάτων νόστον ἄρωμεν Eur. I. T. 117, ἄρας ναυσὶ χιλίαις Ἄρη El. 2; intrans., ἄρας τῷ στρατῷ, aufbrechend, Thuc. 2, 12, u. oft, wie Plut., z. B. ἄραντες στρατῷ μεγάλῳ Poplic. 22, vgl. med.; von der Sonne, aufgehen, [[ἥλιος]] [[ταύτῃ]] μὲν αἴρῃ, [[τῇδε]] δ' αὖ δύνῃ Soph. Phil. 1331. – Übertr., [[ἆθλον]] ἆραι, d. i. den Kampf aufnehmen, übernehmen, Soph. Fr. 80; auch δειλίαν ἀρεῖς Ai. 70, ὄγκον 129, θυμόνΟ. R. 914, wie [[θάρσος]] αἶρε Eur. I. A. 1598, vgl. Mus. 243, Muth, Feigheit, Dünkel fassen, zeigen, u. s. med. – Oft <b class="b2">heben,</b> vergrößern, ἡ [[δύναμις]] ᾔρετο Thuc. 1, 118; bes. mit Worten und Ehren, erheben, preisen, πολλῷ σ' ἐπαίνῳ ὑψηλὸν ἀρῶ Eur. Heraclid. 322, σ' ἦρεν εἰς [[ὕψος]] Phoen. 409; δόμον μέγαν ἀείρας Aesch. Ch 260. μέγαν μιν ἄρας 780; αἴρειν τὸ [[πρᾶγμα]] λόγῳ καὶ φοβερὸν ποιεῖν Dem. 21, 71, u. pass. ἤρθη [[μέγας]] 2, 8, wie ἀρθεὶς δὲ [[μέγας]] καὶ τιμηθεὶς ὡς οὐδεὶς πώποτ' ἐν ὑμῖν Ar. Vesp. 1023, zu großem Ruhme gelangt; u. so noch Sp. αἴρειν τὸν λόγον, erhabener sprechen, Chrysost. – Auch [[wegtragen]], wegnehmen, ἀπό με τιμᾶν ἦραν Aesch. Eum. 808, hoben mich weg von den Ehrenbezeugungen, entrissen mir diese; κακά Eur. El. 942; αἴρειν ἐκ πόλεως Plat. Rep. IX, 578 e; συνθήκας ἄρασθαι, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von θέσθαι, D. L. 5, 63, aufheben; vgl. δίκην ἄρασθαι Aesch. 1, 66; so auch αἴρετε τὰς τραπέζας Men. bei B. A. 358, [[ἀρτέον]] τραπέζας Alexis bei Ath. XIV, 642 f. ὡς ἦν ἠρμένη [[τράπεζα]] Timocl. bei Ath. X, 455 f. ἀρθείσης τῆς τραπέζης Plut. san. tu. p. 383, den Tisch fortnehmen, παρακειμένην ἀφελεῖν VLL., aber μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε Il. 6, 264, erhebe den Wein (im Becher) nicht, um ihn mir zu reichen; vgl. αἶρε τὸ [[νᾶμα]], bring das Naß, Theocr. 15, 27, wie auch ᾔρετο [[τράπεζα]] vom Auftragen der Speisen Eubul. bei Ath. XV, 685 e; ebenso med. κρατῆρά τ' αἴρου Anaxandr. bei Ath. II, 48 a. – Bei Ar. Ach. 565 ist ἀρθήσει du wirst weggeschafft oder getödtet werden, wie es Dion. Hal. 4, 4 u. Sp., wie [[NT|N.T.]], geradezu für tödten brauchen. – 2) Med. in denselben Bedeutungen auf das Subj. bezogen, αἴρεσθε, hebet auf, Soph. Tr. 1255; [[νηῦς]] [[ἄχθος]] ἄροιτο Il. 20, 247, πάντας ἀειράμενος πελέκεας [[οἶκόνδε]] φερέσθω 23, 856, wie ἀραμένους ἀποφέρειν, aufnehmen u. wegtragen, Xen. Hell. 4, 5, 14; αἴρεσθ' ἔσω τεύχη Eur. El. 360, tragt sie hinein, νὶν ἠράμηνβάθρων ἄπο I. T. 1201; ἀράμενος ἐπὶ τῶν ὤμων Aeson. 20; ἀράμενος τὴν προβοσκίδα, seinen Rüssel erheben, Plut. Pyrrh. 20; – ἱστοὐς Xen. Hell. 6, 2, 29; τὰ [[ἱστία]] ἀείρασθαι, die Segel aufziehen und absegeln, s. act., Her. 8, 56. 94 u. nach Schweigh. Conj. für ἀρώμενος, 1, 27; ebenso pass., ἀερθέντες ἐκ τῶν Οἰνουσσέωνἔπλεον 1, 165, sie machten sich auf; auch vom Landweg, 9, 25. – Bes. Waffen erheben, ὅπλα Xen. Cyr. 4, 2, 18; ἐχθρὸν αἴρεσθε [[δόρυ]] Eur. Heracl. 314; Soph. ἄρας ἔπαισεν, er hob (den Stab) hoch, holte aus und schlug, O. R. 1270; πόλε μον ἄρασθαίτινι, Krieg erheben, übernehmen, Plat. com. bei Prisc. XVIII p. 211; Aeseh. Spt. 341; Her. 7, 132. 156; Thuc. 1, 80; Xen. Cyr. 1, 6, 45; [[νεῖκος]], δηϊοτῆτα, Theogn. 90. 403 u. a. – Oft bei Hom., für sich davon tragen, erwerben, ἀέθλια ποσσὶν ἄροντο Il. 9, 124, κῦδος [[ἀρέσθαι]] Iliad. 16, 88. 17, 287. 419 Od. 22, 253, ἤρατο [[κῦδος]] Iliad. 3, 373. 18, 165, [[κῦδος]] ἄροιτο 22, 207, κ. ἄρηται 14, 365. [[χάριν]] καὶ [[κῦδος]] 4, 95, wie Aesch. Spt. 298 u. Pind. I. 1, 50; [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἀρέσθαι]] Iliad. 17, 16, [[κλέος]] ἐσθλὸν ἀροίμην 18, 121, [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἄρηαι]] Hesiod. Se. 107; [[εὖχος]] Il. 7, 203; νίκας Pind. I. 6, 57; vgl. Plut. Them. 15; Plat. Legg. XII, 969 a; ᾡ παιδὶ (für seinen Sohn) μέγα [[κλέος]] ἤρατο Od. 1, 240; [[ἕλκος]] [[ἀρέσθαι]], eine Wunde davontragen, Il. 14, 130; ὅσσ' Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο Od. 4, 107; πόνους Eur. Ion. 199, auf sich nehmen; [[πένθος]] Soph. O. R. 1223, u. in vielfachen Übertragungen, δίκας [[ἀρέσθαι]] [[παρά]] τινος, Rache nehmen, El. 34; τόλμαν Pind. N. 7, 59; φυγήν Eur. Rhes. 54, fliehen; ποδοὶν κλοπὰν ἀρ., heimlich fliehen, Soph. Ai. 243; δυσμένειαν, ἔχθραν Eur. Heracl. 986: κίνδυνον Andoc. 1, 11; Lys. 2, 14, u. sonst. – 3) Pass., gehoben werden, τὸ [[ὕδωρ]] ᾔρετο [[ὑπέρ]] τινος, das Wasser stieg über, Xen. Hell. 5, 2, 5; sich erheben, ὑψόσ' ἀερθείς Od. 12, 432; [[ἔρνος]] ἀερθέν Aesch. Ag. 1506, u. übertr. ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι Spt. 196; Eur. Hec. 68, gespannt; oft ἐλπίσι, Plut. u. a. Sp. S. oben einzelne Beispiele.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[ἀερῶ]] <i>et</i> [[ἀέρσω]];<br /><i>épq. c.</i> [[αἴρω]].
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀείρω]] ep. Ion. poët. voor [[αἴρω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀείρω:''' эп.-ион. = [[αἴρω]].
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">raise (up)</b> (Il.).<br />Other forms: [[ἄωρτο]] Il. s. Tichy Onomatop. 364f. ([[ἄορτο]] < <b class="b2">h₂u̯r̥-to</b>).<br />Dialectal forms: Att. [[αἴρω]] (Perhaps made to the fut. Att. [[ἀρῶ]] < <b class="b3">*ἀερω</b>. Improbable Heubeck Orbis 13 (1964) 264-7: <b class="b2">*sr̥-</b>. Convincingly Taillardat, CEG 1, assumes a zero grade verb <b class="b3">*ἀϜαρ-yω</b> > [[αἴρω]]. For the phenomenon cf. [[τέμνω]] / [[τάμνω]].)<br />Compounds: <b class="b3">ἀερσί-ποδες</b> [[lifting their feet]] (Il.); [[μετήορος]] <b class="b2">(being) in the air</b>, Att. [[μετέωρος]], Aeol. [[πεδάορος]] (or from [[ἀήρ]]?).<br />Derivatives: [[ἄρσις]] f. [[raising]] (Arist.); [[ἀρτήρ]]?<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [1150] <b class="b2">*h₂uer-</b>? [[raise]]?<br />Etymology: Not from [[ἀήρ]] [[air]] (which has long [[a-]]). No cognates known, but the form requires <b class="b2">*h₂uer-</b>. S. also [[ἀείρω]] 2.<br />See also: [[ἀρτήρ]], [[αἰώρα]], [[αἰωρέω]]; cf. also 2. [[ἄρμα]], [[ἠερέθονται]], [[αἰωρέω]].<br />2.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[bind together]], [[up]], [[hang (up)]] (Il.); mostly with [[συν]].<br />Other forms: Note [[ἄωρτο]] [[was hanging]]; [[παρηέρθη]] [[was made to hang beside]] Π 341.<br />Dialectal forms: Myc. [[opawota]] /[[op-aworta]]/?<br />Compounds: <b class="b3">-αορ-</b> in <b class="b3">*τετρ(α)-άορος</b>, [[τετράορος]], contr. [[τέτρωρος]] [[yokes four together]] (Od.); [[τετραορία]] [[four-horse chariot]] (Pi.). To [[συναείρω]] also [[συνάορος]], [[συνήορος]] [[couples together]], [[spouse,]] Att. [[συνωρίς]], <b class="b3">-ίδος</b> f. [[two-horse team]]; as contrast [[παρήορος]], [[παράοσρος]] (Il.) <b class="b2">(horse) joined beside</b>, also [[outstretched]] and [[reckless]] (s. Leumann Hom. Wörter 222ff.)<br />Derivatives: [[ἀορτήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. *`what is bound (together)', [[sword-belt]]; the [[o-]]vocalism unclear:' (Od.); [[ἀορτή]] [[artery (from the heart)]], [[aorta]] (Hp.). On [[ἄορ]] s.v..<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [1150] <b class="b2">*h₂uer-</b>? [[bind]]<br />Etymology: Mostly connected with a root for [[to bind]], [[hang on]], [[strick]] in Balto-Slavic, e. g. Lith. <b class="b2">virvė̃</b> [[strick]], OCS [[obora]] (< [[ob-vora]]) [[strick]]. The best connection is Alb. [[vjer]] [[hang up]]. [Note that in Dutch [[ophangen]] is a very frequent combination.] With <b class="b2">su̯-</b> Lith. [[sveriú]], <b class="b2">sver̃ti</b> [[to weigh]] etc. - Solmsen Untersuchungen 289ff. separated it from [[ἀείρω]] 1. [[raise]], DELG tends to consider the second as a specialization of the first (extensive discussion).<br />See also: [[ἀρτήρ]], [[ὰρτάω]], [[ἄορ]], [[ὄαρ]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=Attic [[αἴρω]] [Root ΑΕΡ] [ἀ¯ρῶ contr. as if from [[ἀερῶ]], [[which]] is not in use. Compare the morphological problems of [[ἀείδω]].]<br /><b class="num">I.</b> to [[lift]], [[heave]], [[raise]] up, Hom., etc.; [[ἱστία]] στεῖλαν ἀείραντες furled the sails by brailing them up, Od.:—esp. to [[lift]] for the [[purpose]] of [[carrying]], to [[bear]] [[away]], [[carry]], Il.; [[ἄχθος]] ἀείρειν, of ships of [[burden]], Od.; μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε [[offer]] me not [[wine]], Il.<br /><b class="num">2.</b> to [[raise]], [[levy]], λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον Aesch.<br /><b class="num">II.</b> Mid. to [[lift]] up for [[oneself]], i. e. [[bear]] off, c. acc. rei, Il.<br /><b class="num">2.</b> to [[raise]] or [[stir]] up, ἀείρασθαι πόλεμον to [[undertake]] a [[long]] war, Hdt.; βαρὺς ἀείρεσθαι [[slow]] to [[undertake]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> ἀείρασθαι τὰ [[ἱστία]] to [[hoist]] [[sail]], with or without [[ἱστία]], Hdt.<br /><b class="num">III.</b> Pass. to be lifted or carried up, Od.; ἀείρεσθαι εἰς . . to [[rise]] up and go to a [[place]], Hdt.;—[[mostly]] of seamen, but also of [[land]]-journeys, Od.<br /><b class="num">2.</b> to be suspended, πὰρ κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]] [the [[dagger]] hung [[always]] by the [[sword]]-[[sheath]], Il.<br /><b class="num">3.</b> metaph. to be lifted up, [[excited]], Soph.
}}
{{Autenrieth
|auten=(ἀϝείρω), aor. [[ἤειρα]] and ἄειρα, [[mid]]. I. ἀειράμην, [[pass]]. ἀέρθην ([[ἀερθείς]], [[ἀρθείς]]), plupf. [[ἄωρτο]], cf. [[ἄρνυμαι]]: [[raise]] up, [[lift]]; freq. w. [[ὑψόσε]]; of ‘[[swinging]]’ the [[lash]] (μάστῖγα), of the ‘[[carrying]]’ [[capacity]] of ships ([[ἄχθος]] ἄειραν, Od. 3.312), ‘made him [[light]],’ Il. 19.386; [[mid]]. and [[pass]]., [[rise]] up, [[lift]] [[oneself]], of [[dust]] in the [[air]], of the [[balance]], Il. 8.74, of birds ‘[[soaring]],’ and of horses flinging up [[their]] heels. The [[part]]. ἀείρᾶς is added to verbs by [[way]] of [[amplification]], Od. 1.141. Of ‘[[bringing]] and [[offering]],’ Il. 6.264, esp. [[mid]]. ([[out]] of [[one]]'s [[store]]), 293, Od. 15.106.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰείρω</b> (aor. ειρε, ἀείραις: med. ραντο: [[pass]]. ἀείρεται: aor. [[ἀερθείς]], -εῖσα, -έντα. ἀρόμαν v. [[ἄρνυμαι]].) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> act. [[lift]] up [[τέλος]] δ' ἀείραις πρὸς στιβαρὰς ἐπάραξε πλευράς fr. 111. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> med. [[win]], [[gain]] cf. [[ἄρνυμαι]], ἄραντο γὰρ νίκας ἀπὸ παγκρατίου (synizesin αε vidit Schroeder.) (I. 6.60) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> [[pass]]. be lifted up <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> be [[exalted]], extolled ἀρετὰ ἐν σοφοῖς [[ἀνδρῶν]] ἀερθεῖσ' ἐν δικαίοις τε πρὸς ὑγρὸν αἰθέρα (N. 8.41) εἴη μιν εὐφώνων [[πτερύγεσσιν]] ἀερθέντ' ἀγλααῖς Πιερίδων ἔρνεσι φράξαι χεῖρα (I. 1.64) σοφίᾳ γὰρ ἀείρεται πλει[ (Pae. 14.40) λάμπει δὲ χρόνῳ ἔργα μετ' αἰθέῤ ἀερθέντ (Boeckh: λαμπευθέντα codd.) fr. 227. 3<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> be elated νικῶντί γε [[χάριν]], εἴ τι [[πέραν]] ἀερθεὶς [[ἀνέκραγον]], οὐ [[τραχύς]] εἰμι καταθέμεν (N. 7.75) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b> in tmesis, ἀνὰ [[κάρα]] τ' ἄειρ[ε v. [[ἀναείρω]] (Pae. 20.10)
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀείρω:''' (√<i>ΑΕΡ</i>), Ιων. και ποιητ. [[ρήμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), σε Αττ. [[αἴρω]] (βλ. αυτ.), σε Αιολ. [[ἀέρρω]]· παρατ. [[ἤειρον]], Επικ. <i>ἄειρον</i>, μέλ. [[ἀρῶ]] [ᾱ], συνηρ. από το [[ἀερῶ]] (που δεν απαντά [[πουθενά]])· αόρ. αʹ [[ἤειρα]], Επικ. <i>ἄειρα</i> — Μέσ., μέλ. [[ἀροῦμαι]] [ᾱ], απαρ. αορ. αʹ <i>ἀείρασθαι</i>, μτχ. <i>-άμενος</i> — Παθ., αόρ. αʹ [[ἠέρθην]], Επικ. <i>ἀέρθην</i>, γʹ πληθ. [[ἄερθεν]], παρακ. [[ἤερμαι]], γʹ ενικ. Επικ. υπερσ. [[ἄωρτο]], Ιων. [[ἄορτο]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[υψώνω]], [[εγείρω]], [[σηκώνω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[ἱστία]] στεῖλαν ἀείραντες, μάζεψαν τα [[ιστία]] τυλίγοντάς τα, σε Ομήρ. Οδ.· [[ιδίως]], [[σηκώνω]] με σκοπό να [[μεταφέρω]], [[απάγω]], [[κουβαλώ]], [[μεταβιβάζω]], [[μεταφέρω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἄχθος]] ἀείρειν, λέγεται για φορτηγά πλοία, σε Ομήρ. Οδ.· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε, μη μου προσφέρεις [[κρασί]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[αθροίζω]], [[συναθροίζω]], [[συλλέγω]]· <i>λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Μέσ., [[αποκομίζω]] για τον εαυτό μου, δηλ. [[κερδίζω]], [[λαμβάνω]]· με αιτ. πράγμ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[εγείρω]], [[προκαλώ]] ή [[εξάπτω]], [[ερεθίζω]], [[διεγείρω]]· <i>ἀείρασθαι πόλεμον</i>, [[επιχειρώ]] μακροχρόνια πολεμική [[σύγκρουση]], σε Ηρόδ.· <i>βαρὺς ἀείρεσθαι</i>, αυτός που είναι [[αργός]] στην [[εκτέλεση]] ενός πράγματος, [[βραδύς]] στο να επιχειρήσει [[κάτι]], στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> ἀείρασθαι τὰ [[ἱστία]], [[σηκώνω]] τα πανιά, [[ξεκινώ]] τον πλουν· ή [[χωρίς]] τη [[λέξη]] [[ἱστία]], στον ίδ.<br /><b class="num">III. 1.</b> Παθ., σηκώνομαι ή μεταφέρομαι, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἀείρεσθαι εἰς..</i>., σηκώνομαι και [[αποχωρώ]] προς ένα [[άλλο]] [[μέρος]], [[μεταναστεύω]], σε Ηρόδ.· λέγεται [[κυρίως]] για ναυτικούς, [[αλλά]] επίσης και για ταξίδια ξηράς, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[κρέμομαι]], εξαρτώμαι· πὰρ κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], (το [[εγχειρίδιο]], το [[στιλέτο]]) ήταν κρεμασμένο πάντα δίπλα στο [[θηκάρι]] του ξίφους, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., ξεσηκώνομαι, βρίσκομαι σε [[διέγερση]], σε [[έξαψη]], σε Σοφ.
}}
{{ls
|lstext='''ἀείρω''': Ἰων. καὶ ποιητ. [[ῥῆμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ. καὶ παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 759, Πέρσ. 660· (ἀμφ. λυρικά), ἀλλ ὁ [[τύπος]] [[εἶναι]] [[αἴρω]] (ὃ ἴδε), Αἰολ. [[ἀέρρω]] (ὃ ἴδε): - παρατατ. ἤειρον, (συν-), Ἰλ. Κ. 499, Ἡρόδ. Ἐπ. ἄειρον, Ἰλ.: - μέλλ. ἀρῶ, [ᾱ], συνῃρ. ἐκ τοῦ ἀερῶ, ([[ὅπερ]] [[οὐδαμοῦ]] εὕρηται), Αἰσχύλ. Πέρσ. 795, Εὐρ. Ἡρακλεῖδ. 322, Τρῳ. 1148. (πρβλ. [[ἐξεπαίρω]]): - ἀόρ. α΄ ἤειρα, (συν-), Ἰλ. Ω. 590. Ἐπ. ἄειρα, Ψ. 730: - μετοχ. ἀείρας, Σοφ. Ἀντ. 418 (ἐν τῷ λόγῳ τοῦ [[φύλακος]]): - μέσ. Ὅμ., καὶ παρὰ Σοφ. Τρ. 216 (λυρ.), μέλλ. ἀροῦμαι (ἴδε ἐν λ. [[αἴρω]]): - ἀόρ., προστακτ. ἀείραο, Ἀπολλ. Ρόδ.· ἀπαρέμφ. ἀείρασθαι (ἀντ-), Ἡρόδ. 7. 212, μετοχ. -άμενος, Ὅμ. - Παθ. ἀόρ. ἠέρθην, Ἀπολλ. Ρόδ. (παρ-), Ἰλ. Π. 341, Ἐπ. ἀέρθην, Ὀδ. τρίτ. πληθυντ. [[ἄερθεν]], Ἰλ. Θ. 74· ὑποτακτ. ἀερθῶ, Εὐρ. Ἀνδρ. 848, μετοχ. ἀερθείς, Ὅμ., Πίνδ., Ἡρόδ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1525· παρακ. ἤερμαι, Ἀπολλ. Ρόδ. 2. 171. Ἐπ. ὑπερσυντέλ. γ΄ ἑνικὸν [[ἄωρτο]], Ἰλ., Θεόκριτ., Ἰων. [[ἄορτο]] (ὃ ἴδε) ἀντὶ τοῦ ἤορτο. Ὁ [[τύπος]] [[ἀείρω]] [[εἶναι]] Ἰων. καὶ συνήθως [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδότῳ καὶ Ἱππ., ὡς παρ’ Ὁμήρῳ, πλὴν ἐν Ἰλ. Ρ. 724· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδάρῳ καὶ παρὰ τοῖς Τραγ. ἔν τισι λυρ. χωρίοις, [[οὐδέποτε]] δὲ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττικῶν· ὁ [[Ὅμηρος]] ἐν τούτοις προτιμᾷ τὸν ἀόρ. β΄ ἀρέσθαι τοῦ ἀείρασθαι· πρβλ. [[αἴρω]]. - Σύνθετ. ἀν-, ἀπ-, εἰς-, ἐπ-, παρ-, συναείρω. (Ἡ [[ῥίζα]] φαίνεται ἐκ συγκρίσεως τῆς Σανσκρ. καὶ Λατιν. ὅτι ἦτο ἐξ ἀρχῆς ΣΕΡ ἢ ΕΡ μετὰ προθεματικοῦ α ὡς ἐν [[ἀείρω]], [[ἀέξω]]. - Ἐκ τῆς √ΣΕΡ ἔχομεν τὴν λέξιν [[σειρά]], πρβλ. Σανσκρ. sarat, sarit (linum), Λατ. sero (serui), sera· ἐκ τῆς √ΕΡ: [[ὅρμος]] (monile), [[ὁρμαθός]], [[ὁρμιά]], καὶ [[εἴρω]], [[ἐερμένος]], ἡ [[ἔννοια]] τῆς συναφῆς, τῆς ἑνώσεως, ἥτις ἀπώλετο ἐν τῷ [[ἀείρω]], ἀναφαίνεται ἐν τοῖς παραγώγοις, [[συναείρω]], [[παρήορος]], [[συνήορος]], [[συνωρίς]], καὶ κατά τινα βαθμὸν καὶ εἰς τὰς κατωτέρω (ΙΙΙ, 2. ἀναφερομένας λέξεις). [ᾰ, [[ὁπότε]] τὸ [[ῥῆμα]] [[εἶναι]] ἀναύξητον· ἀλλὰ ᾱ ἐν ἄρσει παρὰ μεταγεν. Ἐπ., ὡς ὁ Ὀππ. κλπ. - πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 177, 347]. = Ὑψώνω, [[ἐγείρω]], σηκώνω· ὑψόσ’ ἀείρας θῆκεν [κυνέην κτλ.] Ἰλ. Κ. 465· ἱστία … στεῖλαν ἀείραντες, συνέστειλαν τὰ ἱστ. ἐγείραντες αὐτὰ καὶ τυλίξαντες, Ὀδ. Γ. 11: - ἰδίως σηκώνω ἵνα φορτωθῶ καὶ [[φέρω]] = [[κομίζω]], [[μεταφέρω]]: ἐκ βελέων Σαρπηδόνα [[δῖον]] ἀείρας, Ἰλ. Π. 678· νόσφιν ἀειράσας, Ω. 583· [[ἄχθος]] ἀείρειν, ἐπὶ φορτηγῶν πλοίων, Ὀδ. Γ. 312· μῆλα γὰρ ἐξ Ἰθάκης … ἄειραν νηυσί, τὰ ἔλαβον καὶ τὰ ἐκόμισαν, Φ. 18· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε = μή μοι πρόσφερε [[οἶνον]], Ἰλ. Ζ. 264· [[συχνάκις]] κατὰ μετοχὴν μετὰ ῥημάτων κινήσεως σημαντικῶν, ἐπὶ στεφάνην κεφαλῆφιν ἀείρας θήκατο, Κ. 30· πίνακας παρέθηκεν ἀείρας, Ὀδ. Α. 141· εὔμαριν ἀείρων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 660. 2) [[ἀθροίζω]], [[συλλέγω]]· λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον, [[αὐτόθι]] 795. ΙΙ. Μέσ. ὑψῶ τι δι’ ἐμαυτόν, [[ἀποκομίζω]], νικῶ, [[κερδαίνω]], [[λαμβάνω]]· συχν. μετὰ αἰτ. πράγμ. πάντας ἀειράμενος πελέκεας, Ἰλ. Ψ. 856, κτλ.· ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ ἐνεργ. [πέπλων], ἓν’ ἀειραμένη, Ἰλ. Ζ. 293. πρβλ. [[αἴρω]]. 2) [[ἐγείρω]], [[διεγείρω]], [[ἐρεθίζω]], [[νεῖκος]] ἀειράμενος, Θεόγν. 90· ἀείρασθαι πόλεμον = ἐπιχειρῶ (μακρὸν) πόλεμον, Ἡρόδ. 7. 132. 156· βαρὺς ἀ., βραδὺς εἰς τὸ ἐπιχειρῆσαί τι, ὁ αὐτ. 4. 150. 3) ἀείρασθαι τὰ ἱστία = σηκώνω τὰ ἱστία, ὁ αὐτ. 8. 56, 94· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἱστία, 1. 27· οὕτω παρ’ Ἀπολλ. Ροδ. ἀείρειν ἱστία, κατ’ ἐνεργ. τύπον 2. 1229. ΙΙΙ. παθ. = ὑψοῦμαι ἢ φέρομαι, μεταφέρομαι· ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη, Ὀδ. Τ. 540 πρβλ. Ἰλ. Θ. 74· ὑψόσ’ ἀερθείς … ἐχόμην, Ὀδ. Μ. 432· ἀείρεσθαι εἰς, = ἐγείρεσθαι καὶ ἀπέρχεσθαι εἴς τι [[μέρος]], Ἡρόδ. 1. 170· ἀερθέντες ἐκ …, [[αὐτόθι]] 165· πρὸ πάντων ἐπὶ ναυτιλλομένων· ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὁδοιποριῶν κατὰ ξηράν, ὡς ἀερθῆναι, 9. 52: - ἀερθεὶς ὡς τὸ Λατ. elatus, = ἐγειρόμενος ὑψηλά, ὑπερβαίνων τὰ προσήκοντα ὅρια. Πινδ. Ν. 7. 111. 2) κρέμαμαι, εἶμαι ἐξηρτημένος: ([[μάχαιρα]]) πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], Ἰλ. Γ. 272, Τ., 253· πρβλ. [[ἠερέθομαι]], αἰωρέομαι, [[μετέωρος]], ἄορ, [[ἀορτήρ]], 3) μεταφ. ἐγείρομαι, διεγείρομαι, παροξύνομαι, Σοφ. Τρ. 216.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀείρω''': 1.<br />{aeírō}<br />'''Forms''': att. [[αἴρω]], wahrscheinlich zum Fut. att. ἀ̄ρῶ aus [[ἀερῶ]] neugebildet (anders Brugmann KZ 27, 196ff.)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[emporheben]], [[aufheben]].<br />'''Derivative''': Verbalnomina: [[ἄρσις]] f. [[Hebung]] (Arist. usw.; [[κάταρσις]] Th.); [[ἀρτήρ]] s. d.<br />'''Etymology''': Unerklärt. Gegen den sonst einleuchtenden Vorschlag von Buttmann Lexilogus 1, 260 A. 5 und von Bréal MSL 15, 149f., [[ἀείρω]] als Denominativum von ἀ̄ήρ abzuleiten wie nhd. ''lüften'', nschw. ''lyfta'' von ''Luft'', spricht die verschiedene Quantität des anlautenden ἀ-; doch ist dieser Einwand vielleicht nicht entscheidend (Frisk Eranos 32, 55f.). Verfehlt Margadant IF 50, 122. — Mit [[ἀείρω]] ist [[μετήορος]], att. [[μετέωρος]], äol. [[πεδάορος]] [[in die Höhe gehoben]] semantisch verknüpft. Es kann aber auch eine Hypostase von [[ἀήρ]] sein. Vgl. [[αἰώρα]], [[αἰωρέω]]; s. auch 2. [[ἄρμα]].<br />'''Page''' 1,23<br />2.<br />{aeírō}<br />'''Forms''': (Κ 499 σὺν δ’ ἤειρεν ἱμᾶσι, Ο 680 πίσυρας συναείρεται ἵππους), vgl. ξυναίρεται· συνάπτεται H.<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zusammenbinden]], [[zusammenkoppeln]]<br />'''Composita''': nur mit [[σύν]],<br />'''Derivative''': Mit Solmsen Untersuchungen 289ff. wahrscheinlich von [[ἀείρω]] [[heben]] zu trennen. Neben dem primären Verb steht ein Nominalstamm -αορ-, etwa [[Band]], [[Koppel]], in *τετρ(α)-άορος, [[τετράορος]], kontrah. [[τέτρωρος]] [[mit vier Koppeln]], [[zu vieren gekoppelt]], [[vierspännig]] (seit Od.); davon [[τετραορία]] [[vierspänniger Wagen]] (Pi.). Zu [[συναείρω]] ebenfalls [[συνάορος]], [[συνήορος]] [[zusammengekoppelt]], [[Gatte]], [[Gattin]] (seit Od.) mit dem Denominativum [[συνωρίζω]] [[zusammenkoppeln]] (E., Nik. u. a.) und der Ableitung att. [[συνωρίς]], -ίδος f. [[Zweigespann]]; von [[συνωρίς]] stammt συνωρικεύεται [[fährt mit einem Zweigespann]] (Ar. ''Nub''. 15), das als Grundlage erwartete *συνωρικός fehlt; von [[συνωρίς]] ebenfalls [[συνωριαστής]] ‘Lenker e-r [[συνωρίς]]’ (Luk.), das eigentlich ein Verb *συνωριάζειν voraussetzt. — Als Kontrastbildung zu [[συνήορος]] dient [[παρήορος]], παράσρος (Il. usw.) ‘beigeschirrt(es Pferd)’, außerdem [[ausgestreckt]] und [[unvernünftig]] (darüber Leumann Hom. Wörter 222ff.); ebenso scheint neben [[συναείρω]] ein [[παραείρω]] existiert zu haben, allerdings nur in einer abweichenden Verwendung belegt: Π 341 παρηέρθη δὲ [[κάρη]] [[der Kopf hing zur Seite]], vgl. Leumann a. a. O. Auch die vereinzelt vorkommenden [[ἀπήορος]] [[weit entfernt]], [[ἐπήορος]] [[darüber hängend]], κατήσρος [[herabhängend]] (mit [[κατωρίς]] [[herabhängendes Band]]) werden von Solmsen hierhergezogen, aber wenigstens die beiden letztgenannten gehören vielmehr mit [[μετήορος]], [[μετέωρος]] zusammen, s. [[ἀείρω]] 1]]. und [[ἀήρ]].<br />'''Etymology''': Zu [[ἀείρω]] [[anbinden]] gehört mit regelmäßiger ''o''-Abtönung das Nomen actioms [[ἀορτή]] eig. *[[das Anbinden]], [[das Anhängen]], konkret ‘angebundener, angehängter Gegenstand, Sack (zum Anhängen)’ (Men. usw.), als mediz. Ausdruck Bez. der Bronchien und der schlauchähnlichen Aorta (Hp., Arist. u. a.). Ferner das Nomen agentis od. instrumenti [[ἀορτήρ]], -ῆρος m. eig. *[[Anbinder]], [[Anhänger]], [[das Koppel an dem das Schwert hängt]], [[Wehrgehenk]]; der ''o''-Vokalismus ist nicht erklärt: nach [[ἄορ]] (Schulze Q. 206) oder [[ἀορτή]]?, kaum äolisch. — Daneben [[ἀόρτης]] (Pap., H.) und [[ἀορτεύς]] (H.). Eine denominative oder deverbative Bildung liegt im Ptz. ἀορτηθείς [[aufgehängt]] (''AP'') vor. — ἄσρτρα n. pl. [[Lungenlappen]] (Hp.) nach den Nomina auf -τρον, Chantraine Formation 331f. Unsicher [[ἄορ]], -ορος n. [[Schwert]], s. d. — Hierher [[ἀρτάω]] [[aufhängen]], s. d. Vgl. noch [[ὄαρ]]. Eine überzeugende außergriechische Anknüpfung fehlt. Gewöhnlich wird [[ἀείρω]] [[anbinden]] zu einer Wurzel ''u̯er''- [[binden]], [[anbinden]], [[anhängen]], [[Schnur]], [[Strick]] gezogen mit Vertretern im Baltischen und Slavischen, z. B. lett. ''veŕu'', ''vērt'' [[reihen]], [[sticken]], auch [[einfädeln]], lit. ''virvė̃'' [[Strick]], aksl. ''obora'' (< ''ob''-''vora'') [[Strick]]. In Betracht kommt auch alb. ''vjer'' [[aufhängen]] (falls nicht zu [[ἀείρω]] [[emporheben]]), ferner mit anl. ''su̯''- lit. ''sveriù'' und eine Menge anderer Wörter, die ungenügend untersucht sind, s. die Zusammenstellung bei WP. 1, 263ff. m. Lit., für das Albanesische noch Jokl Untersuchungen 194. — Zur Vokalprothese in [[ἀείρω]] Harl KZ 63, 18.<br />'''Page''' 1,23-24
}}
{{trml
|trtx====[[destroy]]===
Akkadian: 𒄢; Aklanon: guba'; Albanian: shkatërroj; Arabic: دَمَّرَ‎; Egyptian Arabic: روح‎, خرب‎; Armenian: ոչնչացնել; Azerbaijani: məhv etmək, dağıtmaq; Belarusian: знішчаць, ні́шчыць, зні́шчыць, руйнаваць, зруйнаваць; Breton: freuzañ; Bulgarian: унищожавам, унищожа, разрушавам, разруша; Catalan: destruir; Cebuano: guba; Central Huishui Hmong: kom puas rau; Cherokee: ᎠᏲᏍᏙᏗ; Chinese Mandarin: 銷毀／销毁, 摧毀／摧毁, 破壞／破坏, 毀壞／毁坏; Choctaw: nasholichi; Czech: ničit, zničit; Danish: ødelægge; Dutch: [[vernietigen]], [[vernielen]], [[verwoesten]], [[kapot maken]], [[slopen]]; Esperanto: ekstermi, detrui; Estonian: hävitama; Evenki: эвми; Finnish: tuhota, hävittää; French: [[détruire]]; Middle French: gaster, destruire, mehaignier; Old French: gaster, destruire, mehaignier; Friulian: distruzi, distrugi; Galician: destruír; Georgian: განადგურება, მოსპობა, დაქცევა, დანგრევა; German: [[zerstören]], [[vernichten]], [[kaputtmachen]]; Gothic: 𐌵𐌹𐍃𐍄𐌾𐌰𐌽; Greek: [[καταστρέφω]]; Ancient Greek: [[ἀπόλλυμι]], [[ὄλλυμι]], [[ἀείρω]], [[ἀϊστόω]], [[πέρθω]], [[πορθέω]], [[ἀναιρέω]], [[ἀναλίσκω]], [[λύω]], [[διαλύω]], [[καταλύω]], [[ὀλέκω]], [[φθείρω]], [[ἀποφθείρω]], [[διαφθείρω]], [[ἐκφθείρω]], [[καταφθείρω]], [[φθίνω]], [[φθίω]], [[καταχράομαι]]; Hawaiian: luku; Hebrew: הָרַס‎; Higaonon: naguba; Hindi: नष्ट करना, नाश करना, बर्बाद करना; Hungarian: megsemmisít, pusztít, elpusztít, tönkretesz, szétrombol; Icelandic: eyðileggja, rústa, skemma; Ido: destruktar; Irish: slad; Italian: [[distruggere]], [[annichilare]]; Japanese: 破壊する, 壊す, 潰す, 破る; Khmer: កំទេច, បំផ្លាញ; Korean: 파괴하다, 말살하다, 부수다; Kumyk: дагъытмакъ; Kurdish Northern Kurdish: têkşikandin; Lao: ທໍາລາຍ; Latgalian: nycynuot, iznycynuot, propuļdeit; Latin: [[populor]], [[deleo]], [[aufero]], [[aboleo]], [[abolefacio]]; Latvian: iznīcināt; Lithuanian: sunaikinti; Livonian: nītsiņtõ; Macedonian: уништува, уништи; Malay: musnah; Manchu: ᡝᡶᡠᠯᡝᠮᠪᡳ; Maori: whakakorekore, hoepapa, whakamōtī, kōpenupenu, whakangawhi, whakangahi, kaiauru, whakahotu, hoepapa, urupatu, whakamōtī, whakapakaru; Mirandese: çtruir, çtroçar; Mongolian Cyrillic: суйтгэх, сүйтгэх; Nanai: хэпули-; Ngazidja Comorian: hwangamiza; Norman: dêtruithe; Norwegian Bokmål: ødelegge; Persian: از بین بردن‎; Phoenician: 𐤀𐤁𐤃‎; Polish: niszczyć, zniszczyć, rujnować, zrujnować; Portuguese: [[destruir]], [[estraçalhar]], [[arruinar]], [[destroçar]], [[detonar]]; Romanian: distruge, nimici; Russian: [[уничтожать]], [[уничтожить]], [[разрушать]], [[разрушить]]; Sanskrit: नाशयति; Scots: cannoch; Scottish Gaelic: dì-làraich; Serbo-Croatian Cyrillic: уништавати, у̀ништити; Roman: uništávati, ùništiti; Slovak: ničiť, zničiť, znehodnotiť; Slovene: uničevati, uničiti; Sotho: a timetse; Spanish: [[destruir]], [[romper]], [[destrozar]]; Sumerian: 𒋗𒅆𒌨; Swahili: -haribu; Swedish: förstöra; Tagalog: sirain, wasakin; Tajik: нест кардан; Thai: ทำลาย; Tocharian B: näk-, kärst-; Turkish: yok etmek, mahvetmek; Ugaritic: 𐎕𐎎𐎚; Ukrainian: нищити, знищувати, знищити, руйнувати, зруйнувати, розвалюватити, розвалити; Urdu: برباد کرنا‎; Uzbek: yoʻq qilmoq, bitirmoq; Vietnamese: huỷ hoại, phá hoại, phá huỷ; Walloon: distrure; Welsh: dinistrio; Yiddish: חרובֿ מאַכן‎
===[[praise]]===
Aghwan: 𐔰𐕔𐕙𐔴; Albanian: lëvdoj, lavdëroj, mburr; Arabic: مَدَحَ‎, أَثْنَى‎, أَطْرَى‎, حَمِدَ‎; Egyptian Arabic: حمد‎, مدح‎, شكر في‎; Moroccan Arabic: حمد‎, مدح‎, شكر‎, شكر في‎; Armenian: գովել; Aromanian: alavdu; Assamese: গুণ গা, বখান, প্ৰসংশা কৰ; Azerbaijani: öymək, tərifləmək; Bashkir: маҡтау; Belarusian: хвалі́ць; Breton: meuliñ; Bulgarian: хваля; Catalan: lloar; Chinese Cantonese: 讚／赞, 讚美／赞美; Mandarin: 讚揚／赞扬, 稱讚／称赞, 表揚／表扬, 誇獎／夸奖, 讚美／赞美; Cornish: gormel, praysya; Czech: chválit; Danish: rose; Dutch: [[loven]], [[prijzen]], [[eren]]; Esperanto: laŭdi; Estonian: ülistama; Faroese: rósa; Finnish: ylistää, kehua, palvoa; French: [[louer]], [[féliciter]], [[prôner]], [[vénérer]]; Friulian: laudâ; Galician: loar, gabar; German: [[loben]], [[preisen]]; Gothic: 𐌷𐌰𐌶𐌾𐌰𐌽; Greek: [[επαινώ]], [[εγκωμιάζω]]; Ancient Greek: [[ᾄδειν]], [[ᾄδω]], [[ἀείδω]], [[ἀείρω]], [[ἀέρρω]], [[αἰνέω]], [[αἰνῶ]], [[αἴρω]], [[δοξοποιέω]], [[δοξοποιῶ]], [[ἐγκωμιάζω]], [[ἐπαινετέω]], [[ἐπαινέω]], [[ἐπαίνημι]], [[ἐπαινίω]], [[ἐπαινῶ]], [[εὖ λέγω]], [[εὐκλεΐζω]], [[εὐλογέω]], [[ζαλόω]], [[ζαλῶ]], [[ζηλεύω]], [[ζηλόω]], [[ζηλῶ]], [[κλεΐζω]], [[κλῄζω]], [[κληΐζω]], [[μακαρίζω]], [[προσπαίζω]], [[ὑμνείω]], [[ὑμνέω]], [[ὑμνῶ]]; Hebrew: שיבח \ שִׁבֵּחַ‎; Hindi: तारीफ़ करना; Hungarian: dicsér, méltat, dicsőít; Icelandic: hrósa; Ido: laudar; Irish: mol, cuach; Old Irish: molaidir; Italian: [[lodare]], [[elogiare]]; Japanese: 褒める, 称える, 讃える, 賞賛する; Korean: 칭찬하다; Kurdish Northern Kurdish: pesinandin, pesn dan, meth kirin; Ladino: loar; Latin: [[laudo]]; Latvian: slavēt; Lithuanian: gìrti, pagìrti; Lombard: lodà; Macedonian: фали; Malay: memuji; Malayalam: പ്രശംസിക്കുക, വാഴ്തുക, പുകഴ്തുക; Mansaka: bantog; Manx: moyl; Maore Comorian: usifu; Mirandese: agabar; Ngazidja Comorian: uhimiɗia; Norwegian: rose; Occitan: lausar; Old Church Slavonic Cyrillic: хвалити; Old English: herian; Old Norse: hrósa; Persian: ستودن‎, تعریف کردن‎; Polish: chwalić, pochwalić; Portuguese: [[louvar]], [[enaltecer]], [[elogiar]]; Punjabi: ਵਡਿਆਉਣਾ; Romanian: lăuda, slăvi, proslăvi; Romansch: ludar, luder, lodar; Russian: [[хвалить]], [[похвалить]], [[восхвалять]], [[превозносить]]; Sami Kildin Sami: кыҋҋтэ; Sanskrit: ईडयति, स्तौति; Sardinian: alabai, alabare; Scottish Gaelic: mol, luaidh; Serbo-Croatian Cyrillic: хвалити; Roman: hvaliti; Slovak: chváliť, pochváliť; Slovene: hvaliti; Spanish: [[alabar]], [[elogiar]], [[ensalzar]], [[enaltecer]], [[loar]]; Swahili: shangilia; Swedish: berömma; Tajik: таъриф кардан, сутудан; Telugu: పొగడు, భజించు, మెచ్చుకొను; Thai: ยกย่อง, สรรเสริญ; Tocharian A: päl-; Tocharian B: päl-; Turkish: övmek, methetmek; Ukrainian: хвалити; Urdu: تعریف کرنا‎; Vietnamese: khen ngợi; Welsh: canmol, clodfori, moli, moliannu; Yiddish: לויבן‎; Zulu: -bonga, -dumisa; ǃXóõ: da̰ã
}}