View source for ἐξανύω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐξανύω
|Medium diacritics=ἐξανύω
|Low diacritics=εξανύω
|Capitals=ΕΞΑΝΥΩ
|Transliteration A=exanýō
|Transliteration B=exanyō
|Transliteration C=eksanyo
|Beta Code=e)canu/w
|Definition=Att. [[ἐξανύτω]] [ῠ], fut. ἐξανύσω [ῠ] (v. infr.), but Ep. <span class="bld">A</span> fut. -ύω Il.11.365: pf. inf. ἐξηνῡκέναι Critias 16.14:—[[accomplish]], [[make effectual]], Θέτιδος δ' ἐξήνυσε βουλάς Il.8.370; θεῶν θέσμι' ἐξήνυσε [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''712 (lyr.); <b class="b3">ἔμελλες ἐξανύσειν κακὰν μοῖραν</b> ib.926 (lyr., ἐξανύσσειν cod. Med.); τί μοι ἐξανύσεις χρέος; Id.''OT''156 (lyr.); πάθεα [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''1066 (lyr.); λειτουργίαν ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''904.8 (v A. D.):—Med., [[accomplish]] or [[finish]] for [[oneself]], κακῶν μῆχος [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''536 (lyr.); τέκνοις τάφον Id.''Supp.''285 (dact.).<br><span class="bld">2</span> [[finish]], [[dispatch]], i.e. [[kill]], <b class="b3">ἦ θήν σ' ἐξανύω</b> (fut.) Il.11.365; κενταυροπληθῆ πόλεμον E.''HF''1273.<br><span class="bld">b</span> [[conquer]], ἔθνη App.''Ill.''15.<br><span class="bld">3</span> of [[time]] and Distance, [[bring to an end]], [[finish]], [[accomplish]], βίοτον S.''Tr.''1022 (dact.); ἁμέραν τάνδε E.''Med.''649 (lyr.); [[δρόμος|δρόμον]], [[ἴχνος]], [[πόρος|πόρον]], Id.''Ph.'' 163 (lyr.), ''Tr.''232 (lyr.), ''IT''897 (anap.): abs. (like ἀνύω 1.6). [[finish]] one's [[way]] to a [[place]], [[arrive at]] it, ἐς or <b class="b3">ἐπὶ.</b>., [[Herodotus|Hdt.]]6.139,7.183: also c. acc. loci, <b class="b3">ἐξανύσαι τὰν νεκρῶν πλάκα</b> (Vauvill. for [[ἐκτανύσαι]]) [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]'' 1562; πόλον ἐξανύσας [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1685 (anap.).<br><span class="bld">4</span> c. inf., [[manage]] to do, ἐ. κρατεῖν Id.''Hipp.''400.<br><span class="bld">5</span> Med., [[obtain]], [[borrow]], τι παρά τινος Id.''Ba.''131 (lyr.).
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἐξᾰνύω)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [fut. ind. [[ἐξανύω]] <i>Il</i>.11.365, inf. ἐξανύσσειν S.<i>Ai</i>.926]<br /><b class="num">I</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. ac. de abstr. [[cumplir]], [[hacer efectivo]], [[ejecutar designios de la divinidad, oráculos]] Θέτιδος ... βουλάς <i>Il</i>.8.370, θεῶν ... πάνθυτα θέσμια S.<i>Ai</i>.712, τί μοι ἢ νέον ἢ περιτελλομέναις ὥραις πάλιν ἐξανύσεις χρέος qué cosa nueva, o con los años repetida, cumplirás</i> dice el coro al oráculo de Apolo, S.<i>OT</i> 156, ἔμελλες ... ἐξανύσσειν κακὰν μοῖραν debías dar cumplimiento a tu desgraciado destino</i> S.<i>Ai</i>.926<br /><b class="num">•</b>c. ac. de n. de espacio o tiempo [[cumplir]], [[completar]] una meta o un ciclo, [[llevar]], [[recorrer hasta el final]] ἐξανύσαι τὰν παγκευθῆ κάτω νεκρῶν πλάκα S.<i>OC</i> 1562, λαμπρῶν ἄστρων πόλον E.<i>Or</i>.1685, λεπτὴν ... τρίβον ἐξανύσαντες Theoc.25.156, ἔλαφοι ... ὁμόστολον ... ναυτιλίην πλώοντες, ὅτ' ἐξανύουσι θάλασσαν Opp.<i>C</i>.2.219, ἁμέραν τάνδε E.<i>Med</i>.651, βιοτᾶς ἐξανύσαντος ὁδόν <i>Milet</i> 6(2).734.13 (II/I a.C.), ἐξανύσαντα τὸ λειπόμενον τῆς ζωῆς Thdt.M.81.805B, cf. <i>SEG</i> 47.1649.3 (Lidia, imper.), <i>ITomis</i> 366.11 (III d.C.), ἑπτὰ [κ] ὲ τριάκοντα ἐτῶν μίτον ἐξανυσάσῃ habiendo llevado al final el hilo de 37 años</i>, e.e., habiendo muerto a los 37 años</i>, <i>IG</i> 10(2).2.260.7 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[cumplir]], [[desempeñar hasta el final]] τὴν τοιαύτην λειτουργίαν <i>POxy</i>.904.8 (V d.C.).<br /><b class="num">2</b> c. ac. de cosa o abstr. [[lograr]], [[conseguir]] λαθίπονον δ' ὀδυνᾶν οὔτ' [[ἔνδοθεν]] οὔτε θύραθεν ἔστι μοι ἐξανύσαι pero no está en mi mano conseguir un alivio del dolor ni dentro ni fuera de casa</i> S.<i>Tr</i>.1022 cf. App.<i>BC</i> 2.149<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. τί δ' ἐγὼ κακῶν μῆχος ἐξανύσωμαι; E.<i>Andr</i>.536, τέκνοις τάφον ἐξανύσασθαι E.<i>Supp</i>.285, (κύκλωμα τόδε) παρὰ δὲ ... ματέρος ἐξανύσαντο θεᾶς E.<i>Ba</i>.131, τὴν αὐτονομίαν παρ' αὐτῶν ἐξανύσασθαι Str.10.2.25<br /><b class="num">•</b>[[llevar a cabo]], [[realizar]] ἀνεμώκεος [[εἴθε]] δρόμον νεφέλας ποσὶν ἐξανύσαιμι E.<i>Ph</i>.164, cf. <i>IT</i> 897, Chrys.M.62.765, μέγαν πόνον ἐξανύοντες Opp.<i>H</i>.5.624, τὴν διμερῆ δαπάνην ἐξανύσας χάρισιν realizando el doble gasto con generosidad</i>, <i>IMEG</i> 16.8 (imper.), ἐκ καμάτων ἰδίων σῆμα τόδ' ἐξανύσας <i>IPhilippi</i> 125b.3 (IV d.C.).<br /><b class="num">3</b> c. ac. de pers. [[acabar con]], [[derrotar]], [[vencer]], [[someter]] ᾖ θήν σ' [[ἐξανύω]] te venceré</i>, <i>Il</i>.11.365, ποίους ποτ' ἢ λέοντας ... ἢ Γίγαντας ἢ ... κενταυροπληθῆ πόλεμον οὐκ ἐξήνυσα; ¿a qué leones o qué Gigantes no derroté o qué guerra de Centauros no gané?</i> E.<i>HF</i> 1273, τάδε τὰ ἔθνη App.<i>Ill</i>.15.<br /><b class="num">4</b> tard. econ. [[recaudar]], [[ejecutar el cobro]] de impuestos ἐξανύσαι τὰ δημόσια τοῦ ἡμῶν κτήματος <i>POxy</i>.4351.4 (VI d.C.).<br /><b class="num">II</b> intr., c. compl. de proced. y direcc. [[finalizar la travesía]], [[llegar]], [[arribar]] ἐπεὰν ... ἐξανύσῃ νηῦς ἐκ τῆς ὑμετέρης (χώρης) ἐς τὴν ἡμετέρην Hdt.6.139, οἱ βάρβαροι ἐξανύουσι τῆς Μαγνησίης χώρης ἐπὶ Σηπιάδα Hdt.7.183.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0870.png Seite 870]] (s. [[ἀνύω]]), 1) vollenden, ausführen; Θέτιδος δ' ἐξήνυσε βουλάς Il. 8, 370; τί μοι ἐξανύσεις [[χρέος]] Soph. O. R. 157; θεῶν πάνθυτα θέσμι' ἐξήνυσε Ai. 699, Schol. ἐξεπλήρωσε; μοῖραν πόνων ἐξανύσειν [mit langem υ, wie es scheint], 909; ἄστρων πόλον Eur. Or. 1685; sp. D. Auch im med., ἐξανύσασθαι τάφον τέκνοις, ein Grab erlangen, Eur. Suppl. 297, vgl. Bacch. 131. Wie Eur. sagt ταχύπουν [[ἴχνος]] ἐξανύων, Tr. 232, u. δρόμον, Phoen. 164, so wird mit Weglassung des acc. gesagt ἐξανύουσι τῆς Μαγνησίης χώρης ἐπὶ Σηπιάδα, gehen nach Sep., Her. 7, 183; ἐπεὰν αὐτήμερον νηῦς ἐξανύσῃ ἐκ τῆς ὑμετέρης εἰς τὴν ἡμετέρην 6, 139. – 2) von lebenden Wesen, tödten; Il. 11, 365. 20, 452; λέοντας Eur. Herc. Fur. 1273; in Prosa, Ann. Illyr. 15 B. Civ. 2, 73.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἐξήνυον, <i>ao.</i> ἐξήνυσα;<br /><i>c.</i> [[ἐξανύτω]]:<br><i>seul. prés. et impf.</i> ἐξήνυτον;<br /><b>I.</b> <i>avec un rég. de chose</i>;<br /><b>1</b> [[accomplir]], [[exécuter]] : βουλάς IL des desseins ; θεσμία SOPH, μοῖραν SOPH accomplir les cérémonies sacrées, sa destinée ; avec l'inf. venir à bout de, faire en sorte que;<br /><b>2</b> <i>avec idée de durée, dans le temps ou dans l'espace</i> mener à terme : πόρον EUR achever un trajet ; <i>abs.</i> [[se transporter]] : τόπου τινὸς ἐπὶ τόπον HDT <i>ou</i> ἐκ τόπου ἐς τόπον HDT d'un endroit dans un autre;<br /><b>II.</b> <i>avec un rég. de pers.</i> tuer : τινα qqn.<br />'''Étymologie:''' [[ἐξ]], [[ἀνύω]], [[ἀνύτω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἐξᾰνύω:'''<br /><b class="num">1</b> [[выполнять]], [[осуществлять]] (βουλάς τινος Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[совершать]] ([[θεῶν]] θέσμια Soph.): τάχυπουν [[ἴχνος]] ἐ. Eur. стремительно бежать; ἐ. [[χρέος]] τί τινι Soph. готовить кому-л. какую-л. судьбу;<br /><b class="num">3</b> med. [[устраивать]] (τάφον τινί Eur.);<br /><b class="num">4</b> [[завершать]], [[оканчивать]] (δρόμον и πόρον Eur.): ἁμέραν τάνδε ἐξανύσαι Eur. прожить этот день;<br /><b class="num">5</b> (''[[sc.]]'' ὁδόν) [[завершать путь]], [[приходить]], [[прибывать]] (ἐκ τῆς ὑμετέρης ἐς τὴν ἡμετέρην и τῆς Μαγνησίης χώρης ἐπὶ τὸν αἰγιαλόν Her.);<br /><b class="num">6</b> [[класть конец]], [[оканчивать]] (βίοτον Soph.);<br /><b class="num">7</b> [[приканчивать]], [[умерщвлять]], [[убивать]] (τινά Hom.; λέοντας Eur.);<br /><b class="num">8</b> med. aor. [[добиться]], [[получить]] (τι [[παρά]] τινος Eur.).
}}
{{ls
|lstext='''ἐξᾰνύω''': Ἀττ. -ανύτω: μέλλ. -ύσω ῠ, ἐκτελῶ, ἐκπληρῶ, Λατ. conficere, Θέτιδος δ’ ἐξήνυσε βουλάς, «ἐτέλεσεν, ἐκπλήρωσε» (Σχόλ.), Ἰλ. Θ. 370· θεῶν θέσμι’ ἐξήνυσε Σοφ. Αἴ. 712· ἔμελλες ἐξανύσειν κακὰν μοῖραν [[αὐτόθι]] 926· τί μοι ἐξανύσεις [[χρέος]] ὁ αὐτ. Ο. Τ. 156· πάθεα Εὐρ. Ἴων 1066: - Μέσ., ἐπιτελῶ τι, τί δ’ ἐγὼ κακῶν [[μῆχος]] ἐξανύσωμαι; ὁ αὐτ. Ἀνδρ. 536· τέκνοις τάφον ὁ αὐτ. Ἱκ. 285. 2) τελειώνω, ἀποτελειώνω, δηλ. [[φονεύω]], Λατ. conficere, ἦ θήν σ’ [[ἐξανύω]] γε καὶ [[ὕστερον]] ἀντιβολήσας, «[[ὄντως]] δή δε καὶ μετὰ [[ταῦτα]] ἀπαντήσας κατεργάσομαι» (Σχόλ.), Ἰλ. Λ. 365, Υ. 452· πρβλ. Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1273. 3) ἐπὶ χρόνου καὶ ἀποστάσεως, [[φέρω]] εἰς [[πέρας]], τελειώνω, ἁμέραν τάνδε ἐξανύσασα Εὐρ. Μήδ. 649· δρόμον, [[ἴχνος]], πόρον ἐξ. ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 164, Τρῳ. 232, Ι. Τ. 897: - ἀπόλ. (ὡς τὸ [[ἀνύω]] Ι. 3), τελειώνω τὴν ὁδόν μου [[πρός]] τινα τόπον, [[φθάνω]] εἰς αὐτόν, ἐς ἢ ἐπὶ τόπον Ἡρόδ. 6. 139., 7. 183· [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ. τόπου, ἐξανύσαι τάν... νεκρῶν πλάκα ([[οὕτως]] ὁ Vauvill ἀντὶ ἐκτανύσαι) Σοφ. Ο. Κ. 1562· πόλον ἐξανύσας Εὐρ. Ὀρ. 1685· καθιστῶ, λαθίπονον δ’ ὀδυνᾶν οὔτ’ [[ἔνδοθεν]] [[οὔτε]] [[θύραθεν]] ἔστι μοι ἐξανύσαι Σοφ. Τραχ. 1023. 4) μετ’ ἀπαρ., κατορθώνω νὰ [[κάμνω]] τι, Λατ. efficere ut..., [[ἐπειδὴ]] τοῖσιν οὐκ ἐξήνυτον Κύπριν κρατῆσαι, κατθανεῖν ἔδοξέ μοι κράτιστον Εὐρ. Ἱππ. 400. 5) Μέσ., [[λαμβάνω]] τι [[παρά]] τινος, [[παρά]]... ματέρος ἐξανύσαντο θεᾶς ὁ αὐτ. Βάκχ. 131, πρβλ. [[ἀνύω]] 1. 7.
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ἐξήνυσα: [[accomplish]], Il. 8.370; euphemism, [[finish]], [[despatch]], [[kill]], Il. 11.365, Il. 20.452.
}}
{{grml
|mltxt=[[ἐξανύω]] και αττ. τ. [[ἐξανύτω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[φέρω]] σε [[πέρας]], [[επιτελώ]], [[ολοκληρώνω]] («θεῶν θέσμι' ἐξήνυσε», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αποτελειώνω]], [[φονεύω]], [[ξεμπερδεύω]] («ἧ θὴν σ' [[ἐξανύω]] γε καὶ [[ὕστερον]] ἀντιβολήσας», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[κυριεύω]], [[κατακτώ]]<br /><b>4.</b> (για τοπ. ή χρον. [[διάστημα]]) [[διανύω]] («ἁμέραν τάνδ' ἐξανύσασα», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>(απολ.)</b> [[διανύω]] τον δρόμο [[προς]] έναν [[τόπο]], [[φθάνω]] [[κάπου]]<br /><b>6.</b> (με απρμφ.) [[κατορθώνω]] να [[κάνω]] [[κάτι]]<br /><b>7.</b> <b>μέσ.</b> [[κατορθώνω]] να πάρω [[κάτι]] από κάποιον.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>εξ</i> <span style="color: red;">+</span> [[ανύω]] «[[επιτελώ]], [[ολοκληρώνω]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐξᾰνύω:''' Αττ. -ανύττω <i>[ῠ]</i>, μέλ. -ύσω [ῠ]·<br /><b class="num">1.</b> [[εκπληρώνω]], [[πραγματοποιώ]], [[τελεσφορώ]], κάνω [[κάτι]] αποτελεσματικό, σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ. — Μέσ., [[εκπληρώνω]] ή [[ολοκληρώνω]] για τον εαυτό μου, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[τελειώνω]] ή [[αποτελειώνω]], δηλ. [[σκοτώνω]], Λατ. conficere, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για χρόνο και [[απόσταση]], [[φέρνω]] εις [[πέρας]], [[τελειώνω]], [[ολοκληρώνω]], <i>βίοτον</i>, σε Σοφ.· <i>δρόμον</i>, σε Ευρ.· απόλ., [[ολοκληρώνω]] τον δρόμο μου προς έναν [[τόπο]], [[φθάνω]] σε αυτόν, <i>ἐς</i> ή <i>ἐπὶ τόπον</i>, σε Ηρόδ.· επίσης με αιτ. τόπου, σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">4.</b> με απαρ., [[κατορθώνω]] να κάνω [[κάτι]], στον ίδ.<br /><b class="num">5.</b> Μέσ., [[αποκτώ]] [[κάτι]] από κάποιον, <i>τιπαρά τινος</i>, στον ίδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=Attic -ανύτω fut. ύσω<br /><b class="num">1.</b> to [[accomplish]], [[fulfil]], make [[effectual]], Il., Soph.:—Mid. to [[accomplish]] or [[finish]] for [[oneself]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> to [[finish]] or dispatch, i. e. [[kill]], Lat. conficere, Il.<br /><b class="num">3.</b> of [[time]] and Distance, to [[bring]] to an end, [[finish]], [[accomplish]], βίοτον Soph.; δρόμον Eur.:—absol. to [[finish]] one's way to a [[place]], [[arrive]] at it, ἐς or ἐπὶ τόπον Hdt.; also c. acc. loci, Soph., Eur.<br /><b class="num">4.</b> c. inf. to [[manage]] to do, Eur.<br /><b class="num">5.</b> Mid. to [[obtain]], τι [[παρά]] τινος Eur.
}}
{{trml
|trtx====[[accomplish]]===
Arabic: أَدَّى‎; Belarusian: дасягаць, дасягнуць; Bulgarian: осъществявам; Danish: fuldende; Dutch: [[volbrengen]]; Finnish: suorittaa, toteuttaa, saada tehdyksi, saattaa päätökseen, saada aikaan; French: [[accomplir]]; Galician: conseguir; German: [[vollenden vollziehen]], [[ausführen]]; Greek: [[επιτυγχάνω]]; Ancient Greek: [[ἀναπίμπλημι]], [[ἀνύτειν]], [[ἀνύτομαι]], [[ἀνύτω]], [[ἁνύτω]], [[ἀνύω]], [[ἁνύω]], [[ἄνω]], [[ἀποτελέω]], [[διανύτω]], [[διανύω]], [[διαπονέω]], [[διαπράσσειν]], [[διαπράσσω]], [[διαπράττω]], [[διαπρήσσω]], [[διατελέω]], [[διεκτελέω]], [[δράω]], [[ἐκπεραίνειν]], [[ἐκπίμπλημι]], [[ἐκπονοῦμαι]], [[ἐκπράσσειν]], [[ἐκτάσσω]], [[ἐκτάττω]], [[ἐκφέρω]], [[ἐμπίμπλημι]], [[ἐμπίπλημι]], [[ἐξαιρέω]], [[ἐξανύτειν]], [[ἐξανύτομαι]], [[ἐξανύτω]], [[ἐξανύω]], [[ἐξεργάζεσθαι]], [[ἐξεργάζομαι]], [[ἐξικνέομαι]], [[ἐξικνοῦμαι]], [[ἐπανύω]], [[ἐπεξέρχεσθαι]], [[ἐπεξέρχομαι]], [[ἐπέρχομαι]], [[ἐπικραιαίνω]], [[ἐπικραίνειν]], [[ἐπικραίνω]], [[ἐπιτελεῖν]], [[ἐπιτελέω]], [[ἐργάζεσθαι]], [[ἐργάζομαι]], [[κατανύτειν]], [[κατανύω]], [[καταπράσσω]], [[καταπράττω]], [[κατεργάζεσθαι]], [[κατορθόω]], [[κραίνειν]], [[κραίνω]], [[ξυντελέω]], [[παραναγκάζω]], [[πειραίνω]], [[περαίνειν]], [[περαίνω]], [[περατόω]], [[περάω]], [[πράσσειν]], [[πράσσω]], [[πράττω]], [[πρήσσω]], [[ῥέδδω]], [[ῥέζω]], [[συγκαθαιρέω]], [[συντελέω]], [[τελεῖν]], [[τελειόω]], [[τελευτᾶν]], [[τελευτάω]], [[τελέω]], [[τέλλω]], [[τολυπεύω]]; Hebrew: לבצע‎; Hittite: 𒀸𒊭𒉡𒊻𒍣; Italian: [[compiere]], [[realizzare]]; Kabuverdianu: alkansa, alkansá; Latin: [[patro]], [[perpetro]], [[perago]]; Maori: whakatutuki; Norwegian Bokmål: fullbyrde, fullende, effektuere; Old English: fremman; Old Saxon: fremmian, frummian, gifrummian; Polish: dokonywać, dokonać; Portuguese: [[conseguir]]; Russian: [[совершать]], [[совершить]], [[выполнять]], [[выполнить]], [[достигать]], [[достигнуть]], [[достичь]], [[завершать]], [[завершить]], [[доводить до конца]], [[довести до конца]]; Sanskrit: साध्नोति; Serbo-Croatian Cyrillic: постићи, ѝспунити; Roman: pòstići, ìspuniti; Spanish: [[efectuar]], [[realizar]], [[lograr]]; Swedish: fullborda
}}