View source for ἀλέα

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀλέα
|Medium diacritics=ἀλέα
|Low diacritics=αλέα
|Capitals=ΑΛΕΑ
|Transliteration A=aléa
|Transliteration B=alea
|Transliteration C=alea
|Beta Code=a)le/a
|Definition=(A), [ᾰλ], Ion. [[ἀλέη]], ἡ, ([[ἄλη]], [[ἀλέομαι]]) [[avoiding]], [[escape]], ἐγγύθι μοι θάνατος . . οὐδ' ἀλέη Il.22.301 (not in Od.); οὐκ ἔστιν ἀ. οὐδὲ [[σκέπη]] Hp.Aër.19: c.gen., [[shelter from]] athing, ὑετοῦ Hes. ''Op.''545.—Ep.and Ion. word. [[ἀλέα]]<br /><br />(B), [ᾰλ], Ion. [[ἀλέη]], ἡ, contr. [[ἀλῆ]] Androm. ap. Gal.14.33, cj. in Babr.18.11:—[[warmth]], [[heat]], of [[fire]], Od.17.23 (not in Il.), Jul.''Mis.''341c; generally, [[warmth]], or [[warm spot]], ἐν ἀλέῃ γενέσθαι Hp.''VM''16, cf. Diocl.Fr.141; ἐσενεγκὼν ἐς ἀ. Hp.Aër.8; χρέεσθαι περιπάτοις ἐν ἀ. Id.''Vict.''3.68; ἐν ἀ. [[κατακείμενος]] Ar.''Ec.''541; <b class="b3">ἀλέας καὶ ψύχους</b> in [[heat]] and [[cold]], Pl.''Erx.''401d, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1148a8; [[πνῖγος]] καὶ ἀλέα Id.''Metaph.''1026b34; [[ἐν ταῖς ἀλέαις]] = [[in the hot season]], Id.''Pr.''939b9: later, [[animal]], [[bodily heat]], Plu.2.131d, Ael.''NA''3.20, Aristid.''Or.''48 (24).22; generally, [[source of warmth]], <b class="b3">τὸ ἔριον ἡμῖν κόσμος καὶ ἀ.</b> Porph.''Abst.''1.21, etc.: in plural, [[fomentation]]s, Alex. Trall.''Febr.''3.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. [[ἀλέη]]<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">1</b> [[escapatoria]], [[salvación]], [[remedio]], [[ἐγγύθι]] μοι θάνατος ... οὐδ' [[ἀλέη]] <i>Il</i>.22.301.<br /><b class="num">2</b> [[protección]], [[abrigo]] c. gen. ὑετοῦ Hes.<i>Op</i>.545, abs. τὸ ἔριον ... ἡμῖν κόσμος καὶ [[ἀλέα]] Porph.<i>Abst</i>.1.21.<br /><b class="num">3</b> arq., prob. [[galería]], [[pasaje]] a la entrada de un templo ἀλέαν εἰς τὸ θύρωμα κοίλαν <i>ICallatis</i> 35.39 (III a.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀλέομαι]].<br /><br />-ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. [[ἀλέη]] <i>Od</i>.17.23, Hp.<i>VM</i> 16; contr. [[ἀλῆ]] Babr.18.11<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">1</b> [[calor]], <i>Od</i>.l.c., ἀλέας καὶ ψύχους Pl.<i>Erx</i>.401d, [[ἀλέα]] ἰσχύουσα σήπει Arist.<i>HA</i> 570<sup>a</sup>23, cf. <i>PA</i> 652<sup>a</sup>8, Ael.<i>NA</i> 3.20, ὁ δ' ἥλιος ... προσῆγε τὴν ἀλέαν πλείω Babr.18.11, cf. Aesop.46.1, [[ἐν ταῖς ἀλέαις]] = [[en verano]] Arist.<i>Pr</i>.939<sup>b</sup>9<br /><b class="num">•</b>en sent. local op. [[αἰθρίη]]: ἐν ἀλέῃ γενέσθαι estar al calor</i> Hp.l.c., εἰσενεγκεῖν εἰς ἀλέην Hp.<i>Aër</i>.8, cf. 19, Aret.<i>CA</i> 1.1.1, ἐν [[ἀλέᾳ]] κατακείμενος Ar.<i>Ec</i>.541<br /><b class="num">•</b>[[calor corporal]] ἡ ἀ. τῆς ζωῆς τοῦ σκήνεος Aret.<i>CA</i> 1.4.2, cf. Plu.2.131d<br /><b class="num">•</b>fig. [[vestido]] Ar.<i>Fr</i>.591.68.<br /><b class="num">2</b> en plu. [[paños calientes]], [[fomentos]] Gal.11.60, Alex.Trall.1.347.14.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Suele compararse a lituan. <i>svìlti</i> ‘[[quemar]]’ y c. otro vocalismo [[εἵλη]], aaa. <i>schwelen</i>, as. <i>swelan</i> ‘[[quemar lentamente]]’.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0091.png Seite 91]] ἡ (att. ἁλέα, vgl. [[εἵλη]], [[ἥλιος]]), Sonnenwärme, Hom. cinmal, Od. 17, 23; Ar. Eccl. 541; übh. Wärme, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[ψῦχος]], Plat. Eryx. 401 d; Plut. de prim. frig. 4. ἡ, das Vermeiden, Hom. einmal, ll. 22, 801; ὑετοῦ ἀλἐη, Schutz gegen den Regen, Hes. O. 543.
}}
{{bailly
|btext=<span class="bld">2</span>ας (ἡ) :<br />[[chaleur]].<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>a.-sax.</i> swelan « brûler lentement », <i>vha.</i> schwelen.
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀλέα]] -ας, ἡ, Ιοn. [[ἀλέη]] [[warmte]], [[hitte]]; uitbr. [[warme plaats]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀλέα:'''<br /><b class="num">I</b> ион. [[ἀλέη]] (ᾰλ) ἡ [[теплота]], [[тепло]] Hom., Arph., Plat., Arst.: καὶ πρὸς ἀλέαν [[κακῶς]] πεφυκώς, καὶ πρὸς [[κρύος]] Plut. плохо переносящий как жару, так и холод.<br />ион. [[ἀλέη]] (ᾰλ) ἡ [[ἀλέομαι]] и [[ἀλεύω]] [[убегание]], [[спасение]]: οὐδ᾽ ἀ. Hom. нет спасения; ἀ. ὑετοῦ Hes. убежище от дождя.
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[warmth]], spec. of the sun (Hom.).<br />Other forms: Ion. [[ἀλέη]]. Also [[ἁλέα]]?, cf. [[ἀλεαίνειν]] below.<br />Compounds: [[ἐπαλής]] s. s.v.<br />Derivatives: [[ἁλυκρός]] [[lukewarm]] (Nic.), after [[θαλυκρός]] (or from fals split [[θ]][[ἁλυκρός]]?). Cf. <b class="b3">ἀλυκτρόν εὔδινον</b> H.; <b class="b3">ἀλεόν θερμὸν η χλιαρόν</b> H.; [[ἀλεής]] (S. Ph. 859; not [[ἀδεής]] with Reiske). - Denom. verb: [[ἀλεαίνω]] <b class="b2">warm (oneself)</b> (Hp.), in Attic aspirated acc. to Eust. 1636: <b class="b3">ἁλ-</b>.<br />Origin: IE [Indo-European] [1045] <b class="b2">*suelH-</b> [[singe]], [[burn]]<br />Etymology: With suffix <b class="b3">-έα</b> (Chantr. Form. 91) from the verb seen in Germanic and Baltic: OE [[swelan]] [[burn slowly]], NHG [[schwelen]], Lith. <b class="b2">svìlti</b> [[singe]] (intr.). So <b class="b3">*hϜαλ-</b> < <b class="b2">*su̯l̥H-</b>. S. [[εἵλη]]. - Rejected by Szemerényi, Gnomon 43 (1971) 653, who connects MIr. [[allas]] [[sweat]] [?] and Hitt. [[alliyanzi]] [[they get warm]]; also Lat. [[adoleo]].<br />2. See also: [[ἀλέομαι]]
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[for A., see [[ἀλέομαι]]<br />A. an [[escape]], Il.; c. gen. [[shelter]] from ὑετοῦ Hes.<br />B. [[warmth]], [[heat]], Od., Ar. (Deriv. [[uncertain]].)
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[ἀλέα]], η (Α)<br /><b>1.</b> [[διαφυγή]], [[διέξοδος]], [[απόδραση]]<br /><b>2.</b> [[καταφύγιο]], [[σκέπη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> αρχικό τ. <i>ἀλεF</i>-<i>ᾱ</i> (<span style="color: red;"><</span> θ. του ρημ. [[ἀλέομαι]])<br />πιθ. αναλογικός [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[φυγή]].<br /><b>(II)</b><br />[[ἀλέα]], η (Α)<br /><b>1.</b> (για τη [[φωτιά]] ή τον ήλιο) [[ζέστη]], [[θερμότητα]]<br /><b>2.</b> θερμό [[μέρος]]<br />(«ποιέεσθαι περιπάτους ἐν ἀλέᾳ», Ιπποκράτης)<br /><b>3.</b> [[αιτία]], [[πηγή]] θερμότητας<br /><b>4.</b> [[θερμότητα]] ζωική ή σωματική.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[ἀλέα]], λόγω της καταλήξεώς της (-<i>έα</i>), [[πρέπει]] να προέρχεται από ρηματική [[ρίζα]] ([[πρβλ]]. λ.χ. [[γενεά]] <span style="color: red;"><</span> [[γίγνομαι]], [[δωρεά]] <span style="color: red;"><</span> <i>δωρῶ</i>. [[ἰδέα]] <span style="color: red;"><</span> [[ἰδεῖν]]). Τέτοια [[ρίζα]] δεν μαρτυρείται στα Ελληνικά, [[αλλά]] απαντά σε γερμανικές και βαλτικές γλώσσες. Συγκεκριμένα η λ. συνδέεται [[συνήθως]] με το αγγλοσαξον. <i>swelan</i>, νεώτερο γερμαν. <i>schwelen</i> «σιγοκαίω, καίγομαι», λιθ. <i>svilti</i> «[[καψαλίζω]], -ομαι». Η ετυμολογική αυτή [[σύνδεση]] ενισχύεται από τη γενικότερα αποδεκτή [[άποψη]] ότι η λ. [[ἀλέα]] αρχικά δασυνόταν ([[επομένως]] ο τ. [[ἀλέα]], προέκυψε με ιωνική [[ψίλωση]]), [[καθώς]] και από το [[γεγονός]] ότι δεν μαρτυρείται [[παρουσία]] αρχικού <i>F</i> στα Ελληνικά.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀλεάζω]], [[ἀλεαίνω]], [[ἀλεεινός]], [[ἀλεής]].<br /><b>(III)</b><br />η<br />[[δενδροστοιχία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> γαλλ. <i>allee</i> «[[διάδρομος]] κήπου»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀλέα:''' (Α) [ᾰ], Ιων. [[ἀλέη]], <i>ἡ</i> ([[ἀλέομαι]]), [[διαφυγή]], [[απόδραση]], σε Ομήρ. Ιλ.· με γεν., [[καταφύγιο]], [[άσυλο]] από, <i>ὑετοῦ</i>, σε Ησίοδ.<br /><b class="num">• [[ἀλέα]]:</b> (Β) [ᾰ], Ιων. [[ἀλέη]], <i>ἡ</i>, [[θερμότητα]], [[ζέστη]], σε Ομήρ. Οδ., Αριστοφ. (αμφίβ. προέλ.).
}}
{{ls
|lstext='''ἀλέα''': [ᾰλ], (Α), Ἰων. [[ἀλέη]], ἡ, (ἄλη, [[ἀλέομαι]]) [[ἄλυξις]], [[διαφυγή]], [[ἀπόδρασις]], [[ἐγγύθι]] μοι [[θάνατος]] ... οὐδ’ [[ἀλέη]], Ἰλ. Χ. 301 ([[οὐδαμοῦ]] ἐν Ὀδ.): - μετὰ γεν., [[προφυλακτήριον]], [[σκέπη]], ὑετοῦ, Ἡσ. Ἔργ. καὶ Ἡμ. 543· πρβλ. [[ἀλεωρή]]. Ἐπ. [[λέξις]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀλέα''': 1. ([[ἀλέα]]?, vgl. ἀλεαίνειν unten), ion. [[ἀλέη]]<br />{aléa}<br />'''Meaning''': [[Wärme]], insbes. [[Sonnenwarme]] (ep., ion. att.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἀλεεινός]] [[heiß]], [[der Sonne ausgesetzt]] (ion., X., Arist. u. a.), nach [[φαεινός]] usw. gebildet (Chantraine Formation 196); [[ἁλυκρός]] [[lauwarm]] (Nik., ''EM''), nach [[θαλυκρός]] (oder daraus durch falsche Interpretation als θ’[[ἁλυκρός]] entstanden? Debrunner GGA 1910, 6), vgl. [[ἀλυκτρόν]]· εὔδινον H.; ἀλεόν· θερμὸν ἢ χλιαρόν H.; nicht völlig sicher [[ἀλεής]] (S. ''Ph''. 859 lyr.; [[ἀδεής]] Reiske). — Denominative Verba: 1. [[ἀλεαίνω]] [[erwärmen]], [[sich wärmen]] (Hp., Archil., Ar., Arist., Men.), im Attischen nach Eust. 1636 aspiriert: ἁλ-; davon [[ἀλεαντικός]] [[zur Erwärmung geeignet]] (S. E.). — 2. [[ἀλεάζω]] [[warm sein]], auch [[erwärmen]] (Arist., Gal., H.).<br />'''Etymology''': [[ἀλέα]] ist vermittels des Suffixes -έα von einem Verb abgeleitet, das im Griechischen verloren gegangen ist, aber im Germanischen und Baltischen fortlebt, z. B. ags. ''swelan'' [[langsam verbrennen]], nhd. ''schwelen'' (Hochstufe), lit. ''svìlti'' [[sengen]] (intr.; Schwundstufe wie im Griech.). Fick<sup>4</sup> 1, 580, Sommer Lautst. 111. Weiteres s. [[εἵλη]].<br />'''Page''' 1,65-66<br />2. ion. [[ἀλέη]]<br />{aléa}<br />'''Meaning''': [[das Ausweichen]], [[Entrinnen]], [[Schutz]] (ep.ion.)<br />'''Etymology''': aus *ἀλέϝα (nach [[φυγή]]? Porzig Satzinhalte 232). Verbalnomen von [[ἀλέομαι]] aus *ἀλέϝομαι, vgl. [[ἀλεύω]] (Trag. in lyr.), Aor. [[ἀλεύασθαι]] neben [[ἀλέασθαι]] [[ausweichen]], [[entfliehen]] (ep. ion.). Ein anderes Verbalnomen ist [[ἀλεωρή]] [[das Ausweichen]], [[Schutz]] (ep. ion., hell.), aus *ἀλεϝωλή mit Dissimilation (Chantraine Formation 243, Schwyzer 258). Denominatives Verb: [[ἀλεείνω]] = [[ἀλέομαι]] (ep.), wahrscheinlich von einem Nomen *ἀλεϝεν- (vgl. Schwyzer 521); der komplettierende ''r''-Stamm in [[ἄλεαρ]]· ἀλεωρίαν H. Eine Bildung auf -άζω, entweder denominativ von [[ἀλέα]] oder deverbativ von [[ἀλέομαι]], ist bewahrt in ἀλεάζειν· κρύπτειν ἢ προβάλλειν, καὶ εἴργειν, ἀφανίζειν H. Neben *ἀλεϝομαι steht mit anderem Ablaut in derselben Bedeutung [[ἀλύσκω]] (ep., trag., sp. Prosa), Fut. [[ἀλύξω]] mit analogisch eingeführtem ξ (Schwyzer 708 A. 5, vgl. Debrunner Mélanges Boisacq 1, 252f.). Erweiterungen davon: [[ἀλυσκάζω]] und [[ἀλυσκάνω]] (ep.). [[ἀλέομαι]] und [[ἀλύσκω]] werden gewöhnlich zu [[ἀλύω]] und weiterhin zu [[ἀλάομαι]] (Erweiterung ευ: υ) gestellt, s. dd.<br />'''Page''' 1,66
}}
{{trml
|trtx====[[remedy]]===
Arabic: تِرْيَاق‎; Moroccan Arabic: دْوا‎; Asturian: remediu; Azerbaijani: tibb; Bashkir: дауа; Bengali: দাওয়াই, এলাজ; Bulgarian: лекарство; Catalan: remei; Chinese Mandarin: 治療／治疗, 療法／疗法; Czech: lék, léčba; Dutch: [[remedie]]; Finnish: lääke, parannuskeino, hoito; French: [[remède]]; Galician: remedio; German: [[Heilmittel]]; Greek: [[γιατρικό]]; Ancient Greek: [[ἀδιουτώριον]], [[ἄκεσις]], [[ἄκεσμα]], [[ἄκεστρον]], [[ἄκημα]], [[ἄκος]], [[ἀλαλκτήριον]], [[ἀλέα]], [[ἀλέξημα]], [[ἀλέξησις]], [[ἀλεξητήριον]], [[ἀλέξιον]], [[ἀλεξιφάρμακον]], [[ἀλθεστήρια]], [[ἄλθος]], [[ἄλκαρ]], [[ἀλκτήριον]], [[ἀλκτήριον φάρμακον]], [[ἀντίδοτον]], [[ἀντίλυτρον]], [[ἀντιπάθιον]], [[ἀντίτομον]], [[ἁρμονία]], [[ἀφορμία]], [[βοήθημα]], [[βοήθησις]], [[δύναμις]], [[ἐγκυητήριον]], [[ἔλαρ]], [[ἐξάλειπτρον]], [[εὕρεμα]], [[εὕρημα]], [[ἴαμα]], [[ἴασις]], [[ἰατρεῖον]], [[ἰάτρευμα]], [[ἰάτρευσις]], [[ἴημα]], [[ἴησις]], [[ἰητρεῖον]], [[μῆχος]], [[παρηγόρημα]], [[σχετήριον]], [[τὸ ἀλεξητήριον]], [[τὸ ἀντιπαθές]], [[τὸ ἄρκιον]], [[τὸ βοηθηματικόν]], [[φαρμακεία]], [[φαρμάκευμα]], [[φαρμάκιον]], [[φάρμακον]], [[χραισμήϊον]], [[χραίσμημα]], [[χραίσμησις]]; Haitian Creole: remèd; Hebrew: מָזוֹר‎; Hindi: दरमन, इलाज, औषध; Hungarian: orvosság; Italian: [[rimedio]], [[medicamento]]; Japanese: 療法; Korean: 요약(療藥); Latin: [[remedium]]; Malay: pengubat, rawatan; Maori: rongoā; Norman: r'miède; Occitan: remèdi; Persian: درمان‎; Polish: lekarstwo, lek; Portuguese: [[remédio]]; Romanian: remediu; Russian: [[лекарство]], [[средство]]; Sanskrit: भेषज; Scottish Gaelic: leigheas, cungaidh, ìoc; Sindhi: عِلاجُ‎; Spanish: [[remedio]]; Swedish: botemedel; Tagalog: gamot, medisina, remedyo; Tocharian B: sāṃtke; Turkish: tıp; Walloon: riméde
===[[heat]]===
Afrikaans: hitte; Albanian: nxehtësi, ohtë; Arabic: حَرَارَة; Egyptian Arabic: حرارة; Armenian: ջերմություն, տաքություն; Aromanian: cãroari, cãloari, cãldurã; Assamese: তাও, তাপ, গৰম; Asturian: calor; Basque: bero; Bulgarian: топлина; Catalan: calor; Cebuano: init; Chinese Cantonese: [[熱]], [[热]]; Mandarin: [[熱]], [[热]]; Czech: teplo; Danish: varme; Dutch: [[warmte]]; Esperanto: varmo; Finnish: lämpö, lämpöenergia, lämpömäärä; Franco-Provençal: chalor; French: [[chaleur]]; Friulian: calôr, cjalt; Galician: calor; Georgian: სითბო; German: [[Wärmeenergie]], [[Wärme]]; Greek: [[θερμότητα]], [[ζέστη]]; Ancient Greek: [[ἀλέα]], [[ἀλέη]], [[θάλπος]], [[θάλψις]], [[θερμασία]], [[θέρμη]], [[θερμότης]], [[καῦμα]], [[πῦρ]], [[φλόξ]]; Guinea-Bissau Creole: kalur; Gujarati: તાપ, ગરમી, ઉકળાટ; Hausa: zafi; Hebrew: חום, טמפרטורה; Higaonon: init; Hiligaynon: init; Hindi: गर्मी, तपिश, आँच, गर्म, ताप; Hungarian: hő; Ilocano: pudot; Indonesian: kalor; Irish: teas; Italian: [[calore]]; Japanese: 熱; Kabuverdianu: kalor; Kapampangan: pali; Kazakh: жылулық; Korean: 열; Kurdish Central Kurdish: گەرما; Northern Kurdish: tîn; Latgalian: syltums; Latin: [[calor]]; Latvian: siltums; Lithuanian: šiluma; Macedonian: топлина; Malagasy: mafana; Malay: haba, bahang, kepanasan; Maltese: sħana; Maori: mahana; Maranao: pakayaw; Mauritian Creole: saler; Megleno-Romanian: căloari; Middle English: hete; Norwegian: varme; Occitan: calor; Old English: hǣtu; Oromo: ho'ina; Pangasinan: puetang; Papiamentu: kalor; Pashto: تودوخي; Persian: گرما; Plautdietsch: Hett; Polish: ciepło; Portuguese: [[calor]]; Quechua: ruphay; Rapa Nui: hana; Romanian: căldură; Romansch: chalur, calira, caleira; Russian: [[тепло]], [[жар]]; Sanskrit: घृण, घर्म, तपस्; Santali: ᱞᱚᱞᱚ; Sardinian: calore, calori; Serbo-Croatian: toplina; Sicilian: caudu calura calurìa, caluri; Slovene: toplota; Southern Altai: изӱ, јылу; Spanish: [[calor]]; Sundanese: ᮕᮔᮞ᮪; Swahili: harara; Swedish: värme, värmeenergi; Tagalog: init; Tamil: சூடு; Telugu: విద్యుత్చక్తి; Thai: ความร้อน; Tocharian B: emalle; Turkish: ısı; Ukrainian: тепло, жар; Urdu: گرمی, تپش, آنچ; Venetan: całor; Volapük: hit; Waray-Waray: init; Yakut: куйаас, итии; Yup'ik: puqla; Zazaki: gharm, gherm
}}