δεσποτικός: Difference between revisions

9
(big3_10)
(9)
Line 21: Line 21:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[del amo]], [[del señor]] δεσποτικώτερον [[ἀδικία]] δικαιοσύνης ἐστίν la injusticia es más propia del amo que la justicia</i> Pl.<i>R</i>.344c, συμφοραί X.<i>Cyr</i>.7.5.64, τὸ δ. δίκαιον el derecho del amo</i> Arist.<i>EN</i> 1134<sup>b</sup>9, χείρ Call.<i>Cer</i>.62, τὸ κτῆμα Charito 1.12.10, εὐνή X.Eph.5.9.12, [[ἀπειλή]] Luc.<i>Phal</i>.1.3, παιδία Pall.<i>V.Chrys</i>.17.218, ἡ δ. στάσις la revuelta contra el amo</i> D.Chr.38.15<br /><b class="num">•</b>subst. ἡ δ. [[el poder del amo]] sobre los esclavos, Arist.<i>Pol</i>.1259<sup>a</sup>37<br /><b class="num">•</b>neutr. compar. como adv. τῷ δ' ἦν μὲν ὁρμὴ καλουμένῳ δεσποτικώτερον διακινδυνεύειν su impulso al recibir una orden imperiosa fue correr el riesgo</i> I.<i>BI</i> 1.135, cf. 4.390.<br /><b class="num">2</b> [[de propiedad]], [[relativo a la propiedad]] legal, conforme a derecho, en la expr. δεσποτικὸν δίκαιον [[derecho de propiedad]] (cf. [[δεσποτεία]] II) frec. en dat. <τῷ> πληρεστάτῳ δεσποτ[ικῷ] δικαίῳ <i>PFlor</i>.66.3 (IV d.C.), ἕκαστον κρατεῖν καὶ κυριεύειν ἧς ἔλαχεν μερίδος ... δεσποτικῷ δικαίῳ <i>PLips</i>.26.10 (IV d.C.), cf. <i>SB</i> 13173.55 (VII d.C.).<br /><b class="num">3</b> en lit. crist. [[del Señor]] ref. a Cristo φόνος Chrys.M.58.734, τόκος Antip.Bost.<i>Io.Bapt</i>.13 (M.85.1776B).<br /><b class="num">II</b> polít.<br /><b class="num">1</b> [[inclinado al poder absoluto]], [[despótico]] [[ἀρχή]] Arist.<i>Pol</i>.1285<sup>a</sup>22, δῆμος Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>16, διὰ τὸ [[ἄγαν]] δεσποτικὰς εἶναι τὰς ὀλιγαρχίας Arist.<i>Pol</i>.1306<sup>b</sup>3<br /><b class="num">•</b>de pers. [[tiránico]], [[despótico]] Phld.<i>Ir</i>.28.29<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δ. [[el poder despótico]], [[el despotismo]] Pl.<i>Lg</i>.697c.<br /><b class="num">2</b> c. gen. [[que ejerce un poder despótico sobre]] ἀνθρώπων X.<i>Oec</i>.13.5, τῶν βελτιόνων Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>19, ἔστι δὲ τυραννὶς μὲν μοναρχία ... δ. τῆς πολιτικῆς κοινωνίας Arist.<i>Pol</i>.1279<sup>b</sup>16.<br /><b class="num">3</b> [[imperial]] νομισμάτια <i>PFlor</i>.95.10 (IV d.C.), ἐπίτροπος χωρίων δεσποτικῶν procurador a cargo de las tierras imperiales</i> en la región de Tesalónica <i>IG</i> 10<sup>2</sup>.351.3 (IV d.C.), cf. <i>SEG</i> 20.455 (Palestina IV d.C.), νοτάριος <i>PAbinn</i>.17.3 (IV d.C.), χαρτουλάριος <i>IEphesos</i> 1323.7 (VI d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ δεσποτικά las tierras imperiales</i>, <i>SEG</i> 37.496.7 (Tesalia IV/V d.C.)<br /><b class="num">•</b>τὸ δ. [[las arcas imperiales]], [[el fisco]], <i>Jahresh</i>.1.1898 <i>Beibl</i>.115.12 (Perinto, imper.).<br /><b class="num">III</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[como amo o dueño]] συμμαχικῶς ἀλλ' οὐ δ. βουλευόμενοι περὶ αὐτῶν deliberando sobre ellos como aliados, pero no como amos</i> Isoc.4.104<br /><b class="num">•</b>[[en uso del derecho de propiedad]] τὸν ... δοῦλον κυρίως ἔχειν καὶ δ. κτᾶσθαι χρᾶσθαι πωλεῖν διοικεῖν <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.) en <i>BL</i> 5.11, δ. κτᾶσθαι poseer con pleno derecho</i>, <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.).<br /><b class="num">2</b> lit. crist. [[a la manera del Señor]], [[de Cristo]] Δ. [[εἰπεῖν]] hablar con palabras del Señor</i> Thdt.M.81.809B.<br /><b class="num">3</b> [[despóticamente]] τὸ δ. ἄρχειν Arist.<i>Pol</i>.1295<sup>a</sup>16.
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[del amo]], [[del señor]] δεσποτικώτερον [[ἀδικία]] δικαιοσύνης ἐστίν la injusticia es más propia del amo que la justicia</i> Pl.<i>R</i>.344c, συμφοραί X.<i>Cyr</i>.7.5.64, τὸ δ. δίκαιον el derecho del amo</i> Arist.<i>EN</i> 1134<sup>b</sup>9, χείρ Call.<i>Cer</i>.62, τὸ κτῆμα Charito 1.12.10, εὐνή X.Eph.5.9.12, [[ἀπειλή]] Luc.<i>Phal</i>.1.3, παιδία Pall.<i>V.Chrys</i>.17.218, ἡ δ. στάσις la revuelta contra el amo</i> D.Chr.38.15<br /><b class="num">•</b>subst. ἡ δ. [[el poder del amo]] sobre los esclavos, Arist.<i>Pol</i>.1259<sup>a</sup>37<br /><b class="num">•</b>neutr. compar. como adv. τῷ δ' ἦν μὲν ὁρμὴ καλουμένῳ δεσποτικώτερον διακινδυνεύειν su impulso al recibir una orden imperiosa fue correr el riesgo</i> I.<i>BI</i> 1.135, cf. 4.390.<br /><b class="num">2</b> [[de propiedad]], [[relativo a la propiedad]] legal, conforme a derecho, en la expr. δεσποτικὸν δίκαιον [[derecho de propiedad]] (cf. [[δεσποτεία]] II) frec. en dat. <τῷ> πληρεστάτῳ δεσποτ[ικῷ] δικαίῳ <i>PFlor</i>.66.3 (IV d.C.), ἕκαστον κρατεῖν καὶ κυριεύειν ἧς ἔλαχεν μερίδος ... δεσποτικῷ δικαίῳ <i>PLips</i>.26.10 (IV d.C.), cf. <i>SB</i> 13173.55 (VII d.C.).<br /><b class="num">3</b> en lit. crist. [[del Señor]] ref. a Cristo φόνος Chrys.M.58.734, τόκος Antip.Bost.<i>Io.Bapt</i>.13 (M.85.1776B).<br /><b class="num">II</b> polít.<br /><b class="num">1</b> [[inclinado al poder absoluto]], [[despótico]] [[ἀρχή]] Arist.<i>Pol</i>.1285<sup>a</sup>22, δῆμος Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>16, διὰ τὸ [[ἄγαν]] δεσποτικὰς εἶναι τὰς ὀλιγαρχίας Arist.<i>Pol</i>.1306<sup>b</sup>3<br /><b class="num">•</b>de pers. [[tiránico]], [[despótico]] Phld.<i>Ir</i>.28.29<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δ. [[el poder despótico]], [[el despotismo]] Pl.<i>Lg</i>.697c.<br /><b class="num">2</b> c. gen. [[que ejerce un poder despótico sobre]] ἀνθρώπων X.<i>Oec</i>.13.5, τῶν βελτιόνων Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>19, ἔστι δὲ τυραννὶς μὲν μοναρχία ... δ. τῆς πολιτικῆς κοινωνίας Arist.<i>Pol</i>.1279<sup>b</sup>16.<br /><b class="num">3</b> [[imperial]] νομισμάτια <i>PFlor</i>.95.10 (IV d.C.), ἐπίτροπος χωρίων δεσποτικῶν procurador a cargo de las tierras imperiales</i> en la región de Tesalónica <i>IG</i> 10<sup>2</sup>.351.3 (IV d.C.), cf. <i>SEG</i> 20.455 (Palestina IV d.C.), νοτάριος <i>PAbinn</i>.17.3 (IV d.C.), χαρτουλάριος <i>IEphesos</i> 1323.7 (VI d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ δεσποτικά las tierras imperiales</i>, <i>SEG</i> 37.496.7 (Tesalia IV/V d.C.)<br /><b class="num">•</b>τὸ δ. [[las arcas imperiales]], [[el fisco]], <i>Jahresh</i>.1.1898 <i>Beibl</i>.115.12 (Perinto, imper.).<br /><b class="num">III</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[como amo o dueño]] συμμαχικῶς ἀλλ' οὐ δ. βουλευόμενοι περὶ αὐτῶν deliberando sobre ellos como aliados, pero no como amos</i> Isoc.4.104<br /><b class="num">•</b>[[en uso del derecho de propiedad]] τὸν ... δοῦλον κυρίως ἔχειν καὶ δ. κτᾶσθαι χρᾶσθαι πωλεῖν διοικεῖν <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.) en <i>BL</i> 5.11, δ. κτᾶσθαι poseer con pleno derecho</i>, <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.).<br /><b class="num">2</b> lit. crist. [[a la manera del Señor]], [[de Cristo]] Δ. [[εἰπεῖν]] hablar con palabras del Señor</i> Thdt.M.81.809B.<br /><b class="num">3</b> [[despóticamente]] τὸ δ. ἄρχειν Arist.<i>Pol</i>.1295<sup>a</sup>16.
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό (AM [[δεσποτικός]], -ή, -όν) [[δεσπότης]]<br />Ι. 1. αυτός που ανήκει, αναφέρεται ή ταιριάζει σε δεσπότη, σε κυρίαρχο<br /><b>2.</b> [[απολυταρχικός]], [[τυραννικός]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αφιερωμένος στον Δεσπότη, στον Χριστό («δεσποτικές εορτές»)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το δεσποτικό</i> (<i>ν</i>)<br />ο [[αρχιερατικός]] [[θρόνος]], όπου ανέρχεται ο [[επίσκοπος]] όταν χοροστατεί<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το ουδ. εν. ως ουσ.</b> <i>το δεσποτικό</i><br />η [[κατοικία]] του επισκόπου, η [[επισκοπή]]<br /><b>2.</b> (ουδ. πληθ. ως ουσ.) <i>τα δεσποτικά</i><br />εισφορές για τις ανάγκες της επισκοπής<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> (για αξιωματούχο) ο [[εκκλησιαστικός]]<br /><b>2.</b> (ουδ. πληθ. ως ουσ.) φόροι ή υπηρεσίες που παρέχονται σε δεσπότη, κυβερνήτη περιοχής<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει [[τάση]] [[προς]] [[δεσποτεία]], ο [[τυραννικός]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «δεσποτική [[ἀρχή]]» — η τυραννική, απολυταρχική [[εξουσία]]<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>ἡ δεσποτική</i><br />η [[δεσποτεία]]<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το δεσποτικόν</i><br />η [[δεσποτεία]]<br />II. <b>επίρρ.</b> <i>δεσποτικά</i> (AM δεσποτικώς)<br />με δεσποτισμό, τυραννικά<br /><b>νεοελλ.</b><br />σαν [[δεσπότης]], με τρόπο που ταιριάζει σε αρχιερέα<br /><b>μσν.</b><br />[[κατά]] [[κυριότητα]].
}}
}}