3,274,754
edits
φείδομαι: Difference between revisions
2b
(1b) |
(2b) |
||
| Line 42: | Line 42: | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=<br />Dep. to [[spare]], Lat. parcere:<br /><b class="num">I.</b> to [[spare]] persons and things in war, i. e. not [[destroy]] them, c. gen., Hom., [[attic]]:—absol. to [[spare]], be [[merciful]], Thuc.<br /><b class="num">II.</b> to [[spare]] in using, to [[refrain]] from using, use [[sparingly]], ἵππων φειδόμενος, i. e. [[taking]] [[care]] of them, Il.; μὴ [[φείδεο]] σίτου Hes.; [[φείδεο]] τῶν [[νηῶν]] Hdt.; τι φειδόμεσθα τῶν λίθων; why [[refrain]] from using them? Ar.; φ. [[μήτε]] χρημάτων [[μήτε]] πόνων Plat.<br /><b class="num">2.</b> absol. to be [[sparing]], be [[thrifty]], [[live]] [[thriftily]], Theogn.; οἱ γεωργοῦντες καὶ φειδόμενος Dem.:—[[this]] [[part]] is used as adj. = [[φειδωλός]], Ar.:— adv. [[φειδομένως]] [[sparingly]], NTest., Plut.<br /><b class="num">III.</b> to [[draw]] [[back]] from, τοῦ κινδύνου Xen.; φείδου μηδὲν ὧνπερ ἐννοεῖς [[shrink]] not at all from that thou hast in [[mind]], Soph.:—also c. inf. to [[spare]] or [[cease]] to do, [[forbear]] from doing, Eur. | |mdlsjtxt=<br />Dep. to [[spare]], Lat. parcere:<br /><b class="num">I.</b> to [[spare]] persons and things in war, i. e. not [[destroy]] them, c. gen., Hom., [[attic]]:—absol. to [[spare]], be [[merciful]], Thuc.<br /><b class="num">II.</b> to [[spare]] in using, to [[refrain]] from using, use [[sparingly]], ἵππων φειδόμενος, i. e. [[taking]] [[care]] of them, Il.; μὴ [[φείδεο]] σίτου Hes.; [[φείδεο]] τῶν [[νηῶν]] Hdt.; τι φειδόμεσθα τῶν λίθων; why [[refrain]] from using them? Ar.; φ. [[μήτε]] χρημάτων [[μήτε]] πόνων Plat.<br /><b class="num">2.</b> absol. to be [[sparing]], be [[thrifty]], [[live]] [[thriftily]], Theogn.; οἱ γεωργοῦντες καὶ φειδόμενος Dem.:—[[this]] [[part]] is used as adj. = [[φειδωλός]], Ar.:— adv. [[φειδομένως]] [[sparingly]], NTest., Plut.<br /><b class="num">III.</b> to [[draw]] [[back]] from, τοῦ κινδύνου Xen.; φείδου μηδὲν ὧνπερ ἐννοεῖς [[shrink]] not at all from that thou hast in [[mind]], Soph.:—also c. inf. to [[spare]] or [[cease]] to do, [[forbear]] from doing, Eur. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''φείδομαι''': (seit Il.),<br />{pheídomai}<br />'''Forms''': Aor. 1. φείσασθαι (Ω 236 usw.), Aor. 2. m. Redupl. [[πεφιδέσθαι]], Opt. -οίμην (Υ 464, Φ 101, ι 277; zur Bed.differenzierung gegenüber φείσασθαι Chantraine Gramm. hom. 1, 415), Fut. [[φείσομαι]] (att.), πεφιδήσεται (Ο 215, Ω 158 = 187), φεισθήσομαι (Pap. II<sup>p</sup>), Perf. Med. Ptz. πεφεισμένος (Luk., D. C.), πεφιδημένος (Nonn.), Ipv. πεφίδησο (sp. Epigr.)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[schonen]], [[verschonen]], [[sparen]], [[sich enthalten]].<br />'''Composita''' : vereinzelt m. ὑπο-, περι- (X., A. R. u.a.),<br />'''Derivative''': Davon [[φειδώ]] f. (Hom., Hes.. Demokr., Th., LXX u.a.), -ωλή f. (Χ 244, Sol.) [[das Sparen]], [[Sparsamkeit]], [[Schonen]] mit -ωλός [[sparsam]] (seit Hes. ''Op''. 720; Schmeja Stud. z. Sprachwiss. u. Kulturkunde 130f.), wozu -ωλία f. (Ar., Pl. u.a.; vgl. Scheller Oxytonierung 38), -ώς· ''parsimonia'' (Gloss.; nach [[αἰδώς]] u.a.). Rückgebildetes Adj. [[φειδός]] [[sparsam]] (''Kom''. ''Adesp''., Demokr., Kall. ''Fr''.460) mit [[φείδων]], -ωνος m. [[enghalsiges Ölgefäß]] (Poll.), öfters als PN (s.u.). — Als Vorderglied in der Univerbierung φειδαλφιτῆσαι (Aor.) [[mit der Gerste sparsam umgehen]] (''Kom''. ''Adesp''.). -ως (Phryn. ''PS''). — Zahlreiche PN, z.B. Φείδιππος mit [[Φειδιππίδης]], Λεωφείδης, Φειδύλος, -ίας, -ων, u.a. König in Argos (Hdt.) mit -ώνειος, -ωνίδης.<br />'''Etymology''' : Zum sicher altererbten [[φείδομαι]] stimmt lautlich ein weitverzweigtes Verb für [[spalten]] in germ., z.B. got. ''beitan'', nhd. ''beißen'' (lautlich = [[φείδομαι]]); mit Nasalpräsens aind. ''bhinádmi'', lat. ''findō'' [[spalten]], Wz. -Aorist aind. ''ábhedam'', ''ábhet'' (wozu Konj. ''bhédati''; Narten Sprache 14, 125 f.). Eine überzeugende semantische Begründung steht indessen noch aus: eig. [[knauserig abschneiden]], [[abzwacken]] od. ‘sich von etwas schneiden = sich entziehen’ ? (Prellwitz u. a.; s. Lit. bei WP.2, 138f., W.-Hofmann s. ''findō'', auch Bq). Anders Fick KZ 41, 201: zu ''bhei''- [[fürchten]] in aind. ''bibhémi'' usw.; abzulehnen.<br />'''Page''' 2,999-1000 | |||
}} | }} | ||