ἥρως: Difference between revisions

|lstext='''ἥρως''': ὁ, ([[ὡσαύτως]] ἡ, μὲ σημασ. ΙΙ)· γεν. ἥρωος (ὡς δάκτυλ. ἐν Ὀδ. Ζ. 303), ἀλλ’ ἐν τῷ τύπῳ ἥρω Δημ. 419. 22, Παυσ. 10. 4, 10· ― δοτ. ἥρωϊ, τὸ πλεῖστον ἐν τῷ τύπῳ ἥρῳ, Ἰλ. Η. 453, Ὀδ. Θ. 483, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1485, Πλάτ. Κωμ. Φάωνι 2. 18, Χρησμ. παρὰ Δημ. 1072. 25· ― αἰτ. ἥρωα Πλάτ. Νόμ. 738D, Δημ. 288. 17 (ὡς [[δάκτυλος]] ἐν Ἀνθ. Π. παραρτ. 376), ἀλλὰ συνήθως ἐν τῷ τύπῳ ἥρω, Πλάτ. Πολ. 391D, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 766, κτλ.· [[ὡσαύτως]] ἥρων Ἡρόδ. 1. 167, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 283. ― Πληθ., ὀνομ. ἥρωες, σπανίως συνῃρ. [[ἥρως]], ὡς ἐν Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 283, δοτ. ἥρωσιν Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 52· αἰτ. ἥρωας, σπανίως [[ἥρως]], ὡς ἐν τῷ αὐτῷ Ἀγ. 516, Λουκ. Δημ. Ἐγκωμ. 4. ― Ἴδε Λοβ. Φρυν. 159. Ἐν ταῖς Ἀττ. Ἐπιγρ. [[ἥρως]], ἥρωος (ἥρω), ἥρῳ, ἥρω (ἥρωα). ― Δυϊκ., γεν. καὶ δοτ. ἥρῳν Meisterh. Gr. σ. 139. (Πρβλ. Σανσκρ. vîras, Λατ. vir, Γοτθ. vair, Λιθ. výras). Παρ’ Ὁμ. [[ἥρως]] εἶνε τιμητικὸν ἐπίθ. διδόμενον οὐ μόνον εἰς τοὺς ἀρχηγοὺς πολεμιστάς, καὶ [[μάλιστα]] τοὺς ἐν Τροίᾳ Ἕλληνας (ἥρωες [[Δαναοί]], Ἀχαιοὶ Ἰλ. Β. 110, Τ. 34, 41, 78)· ἀλλ’ εἰς τοὺς πολεμιστὰς ἐν γένει (στίχας ἀνδρῶν ἡρώων Ὀδ. Α. 101, κτλ.)· ― ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] καὶ εἰς ἀνθρώπους οὐδὲν κοινὸν ἔχοντας πρὸς τὸν πόλεμον ἢ τὴν διοίκησιν, ὡς ἐν Ὀδ. Δ. 483 εἰς τὸν ἀοιδὸν Δημόδοκον, ἐν Ὀδ. Σ. 423 εἰς τὸν κήρυκα Μούλιον (πρβλ. Ἡρόδ. 7. 134)· [[μάλιστα]] ἐν Ὀδ. Η. 44, οἱ ἀπόλεμοι Φαίακες οὕτω καλοῦνται· [[ὥστε]] ἡ [[λέξις]] [[ἥρως]] κατ’ ἀρχὰς ἀπεδίδετο εἰς πάντα ἐλεύθερον κατὰ τὴν προελληνικὴν περίοδον (ἂν καὶ [[κυρίως]] ἔτι καὶ [[τότε]] εἰς τοὺς μαχητάς), καὶ ὁ Ἀριστ. ἐν Προβλ. 19. 48 δὲν ἀκριβολογεῖ, λέγων ὅτι, οἱ ἡγεμόνες τῶν ἀρχαίων μόνοι ἦσαν ἥρωες, οἱ δὲ λαοὶ ἄνθρωποι. ― Περὶ τῆς ἡρωικῆς ἐποχῆς ἴδε Ἀπολλων. Λεξ. Ὁμ. σ. 335 Toll., Serv. Virg. Aen. 1. 200, Thirlw. Hist. Gr. 123 κἑξ., Grote κεφ. 2. 2) [[ἐπειδὴ]] ἡ ἡρωικὴ [[περίοδος]] ἐκτήσατο σπουδαιότητα διὰ τὴν ἀρχαιότητα αὐτῆς, οἱ ἥρωες ὑψώθησαν [[ὑπεράνω]] τῶν κοινῶν ἀνθρώπων· ὑπάρχει [[ἴχνος]] τῆς τοιαύτης ἰδέας παρ’ αὐτῷ τῷ Ὁμήρῳ, εἰ τὸ [[χωρίον]] γνήσιον, Ἰλ. Μ. 23 ([[ἔνθα]] οἱ ἥρωες καλοῦνται ἡμιθέων γένος ἀνδρῶν)· ἴδε Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 170, [[ἔνθα]] οἱ ὄλβιοι ἥρωες εἶνε ἡ τετάρτη γενεὰ ἀνθρώπων, οἵτινες ἔπεσον πρὸ τῶν Θηβῶν καὶ τῆς Τροίας, ὁ δὲ [[Ζεὺς]] ἔδωκεν αὐτοῖς εἰς κατοικίαν τὰς νήσους τῶν Μακάρων. Τούτους δὲν πρέπει νὰ συγχέωμεν πρὸς τοὺς δαίμονας, οἵτινες ἵσταντο μίαν βαθμίδα ἀνωτέρω, δηλ. ἦσαν μεταξὺ τῶν ἡρώων καὶ τῶν θεῶν, πρβλ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 124, 154, Πλάτ. Κρατ. 397D, Νόμ. 738D. 3) ἥρωες, ὡς ὑποκείμενα λατρείας, πρῶτον παρὰ Πινδάρῳ, [[ὅστις]] παριστᾷ αὐτοὺς ὡς γενεὰν μεσάζουσαν μεταξὺ τῶν θεῶν καὶ ἀνθρώπων, ὡς ἡμιθέους, ἀντιθέους, Π. 1. 103., 4. 102· [[ἥρως]] θεὸς Ν. 3. 38· πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 516, Ἀποσπ. 49· ([[ταῦτα]] τὰ χωρία καὶ τὸ ἐν Εὐρ. Ἀποσπ. 449 εἶνε τὰ μόνα, ἐν οἷς ἀπαντᾷ ἡ [[λέξις]] παρὰ Τραγ.) ― ἡ [[λέξις]] ἐφηρμόσθη τὸ πρῶτον μετὰ τοιαύτης σημασίας ἐπὶ τῶν γεννηθέντων ἐν θεοῦ καὶ θνητοῦ, οἷος ὁ [[Ἡρακλῆς]], ὁ [[Αἰνείας]], ὁ [[Μέμνων]], Ἡρόδ. 2. 44, Πίνδ. Ν. 3. 37, κτλ.· ἀκολούθως ἐπὶ τῶν τιμηθέντων διὰ τὰς πρὸς τὸ ἀνθρώπινον γένος εὐεργεσίας, οἷοι ἦσαν ὁ Δαίδαλος, ὁ [[Τριπτόλεμος]], ὁ [[Θησεύς]], κλ., Σιμωνίδ. ἐν Ἀνθ. Πλαν. 4. 84, κτλ.· καὶ ἐπὶ ἄλλων ἐπισήμων προσώπων τῶν μυθικῶν χρόνων, [[οἷον]] τοῦ Σισύφου, Θέογν. 711· ― θεοῖς ἥρωσιν, ὡς [[μετάφρασις]] τοῦ Ρωμαϊκοῦ Diis manibus, Συλλ. Ἐπιγρ. 3272. 1. 4) βραδύτερον οἱ ἥρωες ἦσαν κατώτεροι ἐγχώριοι θεοί, προστάται φυλῶν, [[πόλεων]], συνδέσμων ἢ ἑταιρειῶν, κτλ., ὡς ἐν Ἀθήναις οἱ ἥρωες ἐπώνυμοι ἦσαν ἐκεῖνοι, ἐξ ὧν αἱ φυλαὶ ὠνομάσθησαν, Ἡρόδ. 5. 66, Παυσ. 1. 1. 5, 1· καὶ ἱδρυταὶ γενεῶν ἢ [[πόλεων]] (ἀρχηγέται, κτίσται), ἐλατρεύοντο ὑπὸ τὸ [[ὄνομα]] τοῦτο, εἰς οὓς ἱερὰ (ἡρῷα) ἵδρυεν ἡ [[πολιτεία]] μετὰ θυσιῶν καὶ ἑορτῶν· [[πάντοτε]] [[ὅμως]] ἐγίνετο [[διάκρισις]] αὐτῶν ἀπὸ τῶν ἐθνικῶν θεῶν, ἴδε Ἡρόδ. 1. 167, 168, Θουκ. 4. 87., 5. 30., Ἀριστ. Πολ. 7. 14, 2· [[οὔτε]] θεούς, οὔθ’ ἥρωας, οὔτ’ ἀνθρώπους Ἀντιφῶν 114. 20. 5) κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς χρόνους πρόσωπα [[μεγάλως]] ὑπηρετήσαντα τὴν πολιτείαν ἠξιοῦντο ὁμοίων τιμῶν, ὡς ὁ Βρασίδας ἐν Ἀμφιπόλει, Θουκ. 5. 11· [[ἐνίοτε]] δὲ καὶ ἐχθροὶ σφαγέντες πρὸς ἐξιλασμόν, [[οἷον]] ὁ Ὀνήσιλος ἐν Ἀμαθοῦντι τῆς Κύπρου, Ἡρόδ. 5. 105, πρβλ. 7. 117: ― Ἐντεῦθεν ἐν τῷ μετεγεν. ἑλληνισμῷ ἐγίνετο [[χρῆσις]] τῆς λέξεως [[ἥρως]] πρὸς δήλωσιν τοῦ Λατ. divus, Δίων Κ. 56. 41. ΙΙ. παρὰ μεταγεν. [[ὡσαύτως]] ἀντὶ τοῦ [[μακαρίτης]], ἐπὶ ἀποθανόντος, Ἀλκίφρων 3. 37, Ἡλιόδ. 7. 13· [[συχν]]. ἐν Ἐπιγραφ., [[ἥρως]] χρηστέ, χαῖρε Συλλ. Ἐπιγρ. 1723, 1781-83· ἔτι καὶ ἐπὶ γυναικῶν, 1784-89· πρβλ. [[ἡρωίνη]] 2. ΙΙΙ. [[ἥρως]] [[ποικίλος]] = [[στιγματίας]], Ἡσύχ., Φώτ. IV. [[βοῦς]] [[ἥρως]] = [[βοῦς]] [[ἡγεμών]], Συλλ. Ἐπιγρ. 1688. 32.