LSJ

δέχομαι: Difference between revisions

Page Discussion

δέχομαι (view source)

Revision as of 18:15, 1 October 2022

No change in size ,  1 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 15: Line 15:
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0554.png Seite 554]] [[annehmen]], [[aufnehmen]], [[erwarten]]; Depon. Med., [[δέχομαι]], δέξομαι, ἐδεξάμην, δέδεγμαι, aorist. passiv. ἐδέχθην in passiver Bedeutung; das praes. heißt Ionisch, Aeolisch und Dorisch [[δέκομαι]], Ahrens Dial. Dor. p. 82; dies [[δέκομαι]] ist für die ältere Form zu halten, Wurzel Δεκ –, obgleich es sich bei Homer nicht findet, welcher die jüngere Präsens-Form, das Attische [[δέχομαι]], mehrmals gebraucht; außerdem finden sich bei Homer Formen vom futur. δέξομαι und vom aorist. ἐδεξάμην und einige Formen, welche verschieden beurtheilt werden können: δεδέξομαι, Iliad. 5, 238, der Form nach futur. exact., der Bdtg nach futur. exact. oder einfaches futur.; [[δέχαται]], Iliad. 12, 147, der Form nach wohl sicher perfect., ohne Reduplication, der Bdtg nach perfect. oder praes.; [[ἐδέγμην]], Odyss. 9, 513; [[δέκτο]], Iliad. 15, 88; imperativ. [[δέξο]], Iliad. 19, 10; imperativ. δέδεξο, Iliad. 20, 377; infinit. δέχθαι, Iliad. 1, 23; particip. [[δέγμενος]], Odyss. 20, 385; δέγμενοι Iliad. 18, 524; δεδεγμένος, Iliad. 4, 107; δεδεγμένα. Iliad. 23, 273. Wenn anders durch [[δέχαται]] feststeht, daß Homer ein nichtreduplicirtes perfect. von [[δέχομαι]] kennt, so können offenbar die Formen [[ἐδέγμην]], [[δέκτο]], [[δέξο]], δέδεξο, δέχθαι, [[δέγμενος]], δέγμενοι, δεδεγμένος, δεδεγμένα eben so wohl perfect. und plusquamperfect. wie syncopirte Aoriste sein; in δέδεξο und δεδεγμένος, δεδεγμένα shucopirte Aoriste zu sehn verhindert die Reduplication so wenig wie der Accent, welchen letzteren in δεδέξο und δεδέγμενος, δεδέγμενα zu ändern beliebig scelsteht, wie man auch δεγμένος, δεγμένοι statt [[δέγμενος]], δέγμενοι betonen darf, Von der syntactischen Tempusbdtg aus dem Zusammenhange der einzelnen Stellen Entscheidungsgründe in dieser Sache hernehmen zu wollen ist um so unthunlicher, als die Enallage der Temrora bei Homer ein so sehr weites Gebiet hat; man denke nur z. B. an βεβήκει und βεβλήκει. Deshalb ist auch Buttmanns Ansicht für verfehlt zu halten, welcher Ausf. Gr. Ausg. 2 Bd 2 § 114 S. 148 die fraglichen Formen in zwei Gruppen vertheilt, aorist. syncop. [[ἐδέγμην]] »[[ ich nahm an]]« und perfect. mit Präsens-Bedtg δέδεγμαι oder δέγμαι »[[ich erwarte]]« nebst plusquamperf. [[ἐδέγμην]] mit Imperfect-Bdtg. Wie mißlich es um diese zu scharfe Unterscheidung steht, zeigt schon z. B. die Stelle Iliad. 22, 340 ἀλλὰ σὺ μὲν χαλκόν τε [[ἅλις]] χρυσόν τε δέδεξο, wo Buttmann die einfache und natürliche Erklärung »nimm an« vetwerfen muß, um einen seiner Theorie entsprechenden Sinn »erwarte«, »sei gewärtig«, »sei bereit anzunehmen«, in die Worte des Dichters hineinzukünsteln. Auch Iliad. 11, 124 ist χρυσὸν Ἀλεξάνδροιο δεδεγμένος sicherlich nicht = »erwartend«, sondern = »empfangen habend«. Seiner Bedeutung wegen hat man auch das vereinzelte [[δεδοκημένος]] Iliad. 15, 730 hierhergezogen, welches der Form nach zu [[δοκέω]] gehört. ἔνθ' ἄρ' ὅ γ' ἑστήκει [[δεδοκημένος]], ἔγχεϊ δ' αίεὶ Τρῶας ἄμυνε νεῶν, den Angriff erwartend stand er da; Apoll. Lex. Homer. p. 57, 17 [[δεδοκημένος]]· ἐκδεχόμενος, ἐπιτηρῶν; vgl. [[δοκεύω]]. Die Formen [[δειδέχαται]]. [[δειδέχατο]], [[δείδεκτο]] s. s. v. [[δείκνυμι]]. Vgl. noch die Homerischen composita [[ἀναδέχομαι]], [[ἀποδέχομαι]], [[ἐκδέχομαι]], παραδὲχομαι, [[προσδέχομαι]], [[ὑποδέχομαι]]. Die Dichter nach Homer gebrauchen zum Theil die mehrdeutigen Homerischen Formen von [[δέχομαι]] und außerdem noch einige ähnliche; z. B. Hom. hymn. Apoll. 538 δέδεχθε, Hesiod. Scut. 214 [[δεδοκημένος]], Pind. Pyth. 8, 19 ἔδεκτο, Erinna Anth. P. 6, 352 (Bergh. P. L. G. ed. 2 frgm. 4 p. 703) [[δέξο]]; Eurip. Rhes. 525 δέχθαι; Theocrit. 7, 78 ἔδεκτο. Bei Aeschyl. und Sophocl. nur Formen vom regelmäß. Attischen a verbo [[δέχομαι]], δέξομαι, ἐδεξάμην, δέδεγμαι. Die Bedeutung von [[δέχομαι]] ist ursprünglich rein sinnlich; so z. B. Ham. Iliad. 1, 596 παιδὸς ἐδέξατο χειρὶ [[κύπελλον]], Odyss. 5, 462 Ἰνὼ δέξατο χερσὶ φίλῃσιν. Von λαμβάνειν unterscheidet Ammon. Voc. diff.. δέχεσθαι so: [[Λᾳβεῖν]] καὶ δέξασθαι διαφέρει· [[λαβεῖν]] μὲν γάρ ἐστι τὸ κείμενόν τι ἀνελέσθαι, δέξασθαι δὲ τὸ διδόμενον ἐκ χειρός. Daß die Hand allerdings ursprünglich bei δέχεσθαι eine Haupteolle spielte, δέχεσθαι = mit der Hand annehmen, fassen, zeigt schon die Verwandtschaft mit [[δεξιός]] und [[δέκα]], welche man vgl. Δέχεσθαι und λαμβάνειν verbunden Demosth. 19, 139 οὐκ ἐδέξαντο οὐδ' ἔλαβον [[ταῦτα]] οἱ τῶν Θεβαίων πρέσβεις, nämlich χρήματα ἃ [[ἐκεῖνος]] ἐβούλετο δοῦναι; Xenoph. Cyr. 1, 4, 26 τοὺς λαβόντας καὶ δεξαμένους τὰ δῶρα. Im Einzelnen heißt [[δέχομαι]]; – 1) das Gegebene [[annehmen]], δεκόμεθα τὰ διδοῖς Her. 8, 137; ἀρχὴν διδομένην Thuc. 1, 76; τοῦτο δέχεσθαι τὸ διδόμενον παρὰ σοῦ Plat. Gorg. 499 c. So schon Hom. Iliad. 5, 227 μάστιγα καὶ [[ἡνία]] δέξαι, 6, 46 δέξαι [[ἄποινα]]; παρακαταθήκην Plat. Rep. IV, 442 e; τὶ ἐν παρακαταθήκῃ Pol. 33, 12; μισθὸν τῆς φυλακῆς Plat. Rep. III, 416 e; [[φόρον]] Thuc. 1, 96; [[χάριν]], ὅρκον u. ä. Oft verbunden διδόναι καὶ δέχεσθαι, z. B. δίκην H. h. Merc. 312; δίκαια Thuc. 1, 37; vgl. 5, 59; πίστεις Plat. Phaedr. 256 d. – Gew. [[παρά]] τινός τι, Il. 19, 10; Soph. Ai. 646; Her. 3, 39; μνήμῃ παρὰ τῶν πρότερον δεδεγμένος Thuc. 1, 9 u. Folgde; auch ἔκ τινος, z. B. τὸ διδόμενον ἐξ ἐκείνου Her. 8, 114; Soph. O. R. 1107; λόγον ἔκ τινος Eur. Mad. 924; mit dem bloßen gen., [[κύπελλον]] ἐδέξατο ἧς ἀλόχοιο Il. 24, 305; vgl. 14, 203 δεξάμενοι Ῥείας; zweideutig Iliad. 11, 124 χρυσὸν Ἀλεξάνδροιο δεδεγμένος, »Gold des A. empfangen habend« oder »vom A. Gold empfangen habend«; δέχου δὲ χειρὸς τῆς ἐμῆς βέλη τάδε Soph. Phil. 1271; vgl. Eur. Hipp. 89; aber χρυσὸν ἀνδρὸς ἐδέξατο τιμήεντα, Od. 11, 327, heißt: sie nahm Gold für ihren Mann. Auch c. dat., Einem etwas abnehmen, Θέμιστι [[δέκτο]] [[δέπας]] Il. 15, 88, vgl. Scholl. Aristonic.; Iliad. 2, 186 δέξατό οἱ [[σκῆπτρον]], Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι ἀρχαϊκώτερον δέξατο αὐτῷ τὸ [[σκῆπτρον]] ἀντὶ τοῦ παρ' [[αὐτοῦ]]; vgl. Porson zu Eur. Hec. 533. – 2) gastlich [[aufnehmen]], bewirthen; oft absol.; Iliad. 18, 331 οὐδ' ἐμὲ νοστήσαντα δέξεται ἐν μεγάροισι [[γέρων]] Πηλεὺς οὐδὲ [[Θέτις]] [[μήτηρ]], also den heimkehrenden Sohn vom Hause; Odyss. 19, 316 ξείνους αἰδοίους ἀποπεμπέμεν ἠδὲ δέχεσθαι; Iliad. 6, 483 ἡ δ' ἄρα μιν κηώδεϊ δέξατο κόλπῳ, Andromache den Astyanar; χώρᾳ Eur. Med. 713; δόμοις Soph. O. R. 818 u. öfter; auch von der Erde, dem Hades, der die Todten aufnimmt, Tr. 1075; πόλει Thuc. 4, 103; – εἰς [[στέγος]] Soph. El. 1156; εἰς τὴν πόλιν Thuc. 3, 28; [[εἴσω]] 6, 44; dah. übertr., εἰς τὸ [[σῶμα]] πιόντα καὶ φαγόντα Plat. Prot. 314 a. – Auch mit folgenden Bestimmungen: ἀγαθῷ νόῳ, Her. 1, 60; δωρήμασιν, Soph. O. C. 4; [[φίλως]] τινά, Tr. 625; λαμπροῖς δείπνοις δεξόμεθ' ὑμᾶς, Anaxand. Ath. IV, 131 (v. 2); φιλοφρόνως, ἵλεῳ, Plat. Legg. V, 747 e VI, 771 a. Aehnl. ἱκέτην, Soph. O. C. 44; Xen. Cyr. 4, 6, 2. – Bei Men. fr. inc. 230 auch von der Frau, empfangen, ἐδεξάμην, ἔτικτον. – 3) [[gnädig aufnehmen]], [[annehmen]]; von Menschen, Iliad. 23, 647 τοῦτο ἐγὼ [[πρόφρων]] [[δέχομαι]]; von den Göttern, ἱρά, Il. 2, 420; σφάγια – [[εὐμενής]] Ar. Lys. 204; dgb. λιτὰς οὐ δέχεσθαι, nicht annehmen, verwerfen, Soph. Ant. 1007. So auch, wie δέχει δὲ τοῦτον τὸν νῦν διδόμενον λόγον Plat. Phil. 11 c gesagt wird, eine Rede gut aufnehmen, annehmen; Od. 20, 271 καὶ χαλεπόν περ ἐόντα δεχώμεθα μῦθον, laßt uns die Rede hinnehmen, obgleich sie hart ist; oft τοὺς λόγους, Aesch. Ag. 1090; Her. 9, 5; Thuc. 1, 95 u. öfter, die Rede billigen, wie Pol. 1, 45 ἐπαινέσαι καὶ δέξασθαι τὴν προθυμίαν vrbdt; auch allgem., [[vernehmen]], ὠσὶν ἠχήν, Eur. Bacch. 1086; φήμην, μύθων ὀμφάν, I. T. 1 496 Med. 175; annehmen, τὰ συμφέροντα τῶν λόγων, σύμβουλον, Soph. Phil. 131. 1305; νόμον, Plat. oft; τεκμήρια, Menex. 238 a; τὰ παραγγελλόμενα, Thuc. 2, 11, vgl. 4, 122; u. τὰς ἀκοὰς ἀβασανίστως δ. 1, 20. Dah. οἰωνόν, eine Vorbedeutung annehmen, Her. 9, 91; ebenso τὸ ῥηθέν, Soph. El. 658; Her. 1, 63; u. ohne Zusatz, Xen. An. 1, 8, 17; vgl. χαίρετον [[ἄμφω]] – δεχόμεθα Ar. Av. 645, u. Eupol. Dem. fr. 19; – auch =[[verstehen]], [[deuten]], bes. Schol. Übertr., μηδὲ συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα Soph. Ai. 68, glaube nicht, daß dir dieser Mann zum Unglück sein wird. – Aehnl. κῆρα Il. 18, 115, erdulden, sich gefallen lassen; δαπάνην, über sich nehmen, Pol. 32, 14; vgl. Paus. 3, 17, 9. – 4) im feindlichen Sinne, Jemandem[[ Stand halten]], den Kampf mit ihm aufnehmen, τόνδε ἐπιόντα δ δέξομαι δουρί Il. 5, 238; so πολε μίους, oft Histor., von Her. 3, 54 an; τὴν ἔφοδον Thuc. 4, 126; übertr., τὴν πρώτην ἔφοδον τοῦ λόγου Plat. Phaed. 95 b; auch δέχεσθαι εἰς χεῖρας, Xen. An. 4, 3, 31. – 5) mit 4) hängt eng zusammen die Bdtg [[erwarten]], welche besonders den oben aufgeführten mehrdeutigen Homerischen Formen angehört; wenn von einem feindlichen Erwarten die Rede ist, lassen sich 4) und 5) meist gar nicht unterscheiden; interessantist z. B. Theocrit. 25, 228 αὐτὰρ ἐγὼ θάμνοισιν [[ἄφαρ]] σκιεροῖσιν ἐκρύφθην ἐν ῥίῳ ὑλήεντι δεδεγμένος ὁππόθ' ἵκοιτο, καὶ βάλον [[ἆσσον]] ἰόντος ἀριστερὸν εἰς κενεῶνα τηϋσίως: hier ist von feindlichem Erwarten die Rede, aber durch das ὁππόθ' ἵκοιτο ist doch deutlich, daß δεδεγμένος nicht das Aufnehmen des Kampfes bezeichnet, sondern nur das Warten vorher; Iliad. 4, 107 αἰγὸς ἀγρίου, ὅν ῥά ποτ' αὐτὸς ὑπὸ στέρνοιο τυχήσας πέτρης ἐκβαίνοντα, δεδεγμένος ἐν προδοκῇσιν, βεβλήκει πρὸς [[στῆθος]]; Iliad. 15, 745. 12, 147; – Odyss. 9, 513 [[αἰεί]] τινα φῶτα μέγαν καὶ καλὸν [[ἐδέγμην]] ἐνθάδ' ἐλεύσεσθαι; Odyss. 12, 230; Iliad. 2, 794 [[δέγμενος]] [[ὁππότε]] ναῦφιν ἀφορμηθεῖεν Ἀχαιοί; 18, 524 δέγμενοι [[ὁππότε]] μῆλα ἰδοίατο καὶ βοῦς; 9, 191 [[δέγμενος]] Αἰακίδην, [[ὁπότε]] λήξειεν ἀείδων; 10, 62 δεδεγμένος εἰς ὅ κεν ἔλθῃς; von Sachen, Iliad. 23, 273 ἱππῆαστάδ'ἄεθλα δεδεγμένα κεῖτ' ἐν ἀγῶνι, Apollon. Lex. Homer. p. 57, 12 [[δεδεγμένα]]· προσδεχόμενα. Das praes. hat diese Bdtg Eurip. Orest. 1217 παρθένου δέχου πόδα, erwarte die Ankunft der Jungfrau. – 6) Ausder Bdtg 3) folgt, gew. mit dem Zusatz [[μᾶλλον]], die Bdtg [[lieberwollen]]; δέχεσθαί τι [[ἀντί]] τινος, eins dem andern vorziehen, z. B. [[μᾶλλον]] ἢ τὸ Δαρείου [[χρυσίον]] κτήσασθαι δεξαίμην πολὺ πρότερον ἑταῖρον Plat. Lys. 211 e; vgl. Gorg. 475 d: Xen. Hell. 5, 1, 14. Auch μῶν οὐκ ἂν δέξαισθε οἰκεῖν μετὰ φρονήσεως ἁπάσης ἢ χωρὶς τοῦ φρονεῖν Plat. Phil. 63 b. – 7) intrans., ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ [[αἰεί]], es folgt ein Uebel auf das andere, Il. 19, 290; [[ἄλλος]] δ' ἐξ [[ἄλλου]] δέχεται χαλεπώτερος [[ἆθλος]] Hes. Th. 800; ἐκ δὲ τοῦ στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται [[αἰγιαλός]] Her. 7, 176.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0554.png Seite 554]] [[annehmen]], [[aufnehmen]], [[erwarten]]; Depon. Med., [[δέχομαι]], δέξομαι, ἐδεξάμην, δέδεγμαι, aorist. passiv. ἐδέχθην in passiver Bedeutung; das praes. heißt Ionisch, Aeolisch und Dorisch [[δέκομαι]], Ahrens Dial. Dor. p. 82; dies [[δέκομαι]] ist für die ältere Form zu halten, Wurzel Δεκ –, obgleich es sich bei Homer nicht findet, welcher die jüngere Präsens-Form, das Attische [[δέχομαι]], mehrmals gebraucht; außerdem finden sich bei Homer Formen vom futur. δέξομαι und vom aorist. ἐδεξάμην und einige Formen, welche verschieden beurtheilt werden können: δεδέξομαι, Iliad. 5, 238, der Form nach futur. exact., der Bdtg nach futur. exact. oder einfaches futur.; [[δέχαται]], Iliad. 12, 147, der Form nach wohl sicher perfect., ohne Reduplication, der Bdtg nach perfect. oder praes.; [[ἐδέγμην]], Odyss. 9, 513; [[δέκτο]], Iliad. 15, 88; imperativ. [[δέξο]], Iliad. 19, 10; imperativ. δέδεξο, Iliad. 20, 377; infinit. δέχθαι, Iliad. 1, 23; particip. [[δέγμενος]], Odyss. 20, 385; δέγμενοι Iliad. 18, 524; δεδεγμένος, Iliad. 4, 107; δεδεγμένα. Iliad. 23, 273. Wenn anders durch [[δέχαται]] feststeht, daß Homer ein nichtreduplicirtes perfect. von [[δέχομαι]] kennt, so können offenbar die Formen [[ἐδέγμην]], [[δέκτο]], [[δέξο]], δέδεξο, δέχθαι, [[δέγμενος]], δέγμενοι, δεδεγμένος, δεδεγμένα eben so wohl perfect. und plusquamperfect. wie syncopirte Aoriste sein; in δέδεξο und δεδεγμένος, δεδεγμένα shucopirte Aoriste zu sehn verhindert die Reduplication so wenig wie der Accent, welchen letzteren in δεδέξο und δεδέγμενος, δεδέγμενα zu ändern beliebig scelsteht, wie man auch δεγμένος, δεγμένοι statt [[δέγμενος]], δέγμενοι betonen darf, Von der syntactischen Tempusbdtg aus dem Zusammenhange der einzelnen Stellen Entscheidungsgründe in dieser Sache hernehmen zu wollen ist um so unthunlicher, als die Enallage der Temrora bei Homer ein so sehr weites Gebiet hat; man denke nur z. B. an βεβήκει und βεβλήκει. Deshalb ist auch Buttmanns Ansicht für verfehlt zu halten, welcher Ausf. Gr. Ausg. 2 Bd 2 § 114 S. 148 die fraglichen Formen in zwei Gruppen vertheilt, aorist. syncop. [[ἐδέγμην]] »[[ ich nahm an]]« und perfect. mit Präsens-Bedtg δέδεγμαι oder δέγμαι »[[ich erwarte]]« nebst plusquamperf. [[ἐδέγμην]] mit Imperfect-Bdtg. Wie mißlich es um diese zu scharfe Unterscheidung steht, zeigt schon z. B. die Stelle Iliad. 22, 340 ἀλλὰ σὺ μὲν χαλκόν τε [[ἅλις]] χρυσόν τε δέδεξο, wo Buttmann die einfache und natürliche Erklärung »nimm an« vetwerfen muß, um einen seiner Theorie entsprechenden Sinn »erwarte«, »sei gewärtig«, »sei bereit anzunehmen«, in die Worte des Dichters hineinzukünsteln. Auch Iliad. 11, 124 ist χρυσὸν Ἀλεξάνδροιο δεδεγμένος sicherlich nicht = »erwartend«, sondern = »empfangen habend«. Seiner Bedeutung wegen hat man auch das vereinzelte [[δεδοκημένος]] Iliad. 15, 730 hierhergezogen, welches der Form nach zu [[δοκέω]] gehört. ἔνθ' ἄρ' ὅ γ' ἑστήκει [[δεδοκημένος]], ἔγχεϊ δ' αίεὶ Τρῶας ἄμυνε νεῶν, den Angriff erwartend stand er da; Apoll. Lex. Homer. p. 57, 17 [[δεδοκημένος]]· ἐκδεχόμενος, ἐπιτηρῶν; vgl. [[δοκεύω]]. Die Formen [[δειδέχαται]]. [[δειδέχατο]], [[δείδεκτο]] s. s. v. [[δείκνυμι]]. Vgl. noch die Homerischen composita [[ἀναδέχομαι]], [[ἀποδέχομαι]], [[ἐκδέχομαι]], παραδὲχομαι, [[προσδέχομαι]], [[ὑποδέχομαι]]. Die Dichter nach Homer gebrauchen zum Theil die mehrdeutigen Homerischen Formen von [[δέχομαι]] und außerdem noch einige ähnliche; z. B. Hom. hymn. Apoll. 538 δέδεχθε, Hesiod. Scut. 214 [[δεδοκημένος]], Pind. Pyth. 8, 19 ἔδεκτο, Erinna Anth. P. 6, 352 (Bergh. P. L. G. ed. 2 frgm. 4 p. 703) [[δέξο]]; Eurip. Rhes. 525 δέχθαι; Theocrit. 7, 78 ἔδεκτο. Bei Aeschyl. und Sophocl. nur Formen vom regelmäß. Attischen a verbo [[δέχομαι]], δέξομαι, ἐδεξάμην, δέδεγμαι. Die Bedeutung von [[δέχομαι]] ist ursprünglich rein sinnlich; so z. B. Ham. Iliad. 1, 596 παιδὸς ἐδέξατο χειρὶ [[κύπελλον]], Odyss. 5, 462 Ἰνὼ δέξατο χερσὶ φίλῃσιν. Von λαμβάνειν unterscheidet Ammon. Voc. diff.. δέχεσθαι so: [[Λᾳβεῖν]] καὶ δέξασθαι διαφέρει· [[λαβεῖν]] μὲν γάρ ἐστι τὸ κείμενόν τι ἀνελέσθαι, δέξασθαι δὲ τὸ διδόμενον ἐκ χειρός. Daß die Hand allerdings ursprünglich bei δέχεσθαι eine Haupteolle spielte, δέχεσθαι = mit der Hand annehmen, fassen, zeigt schon die Verwandtschaft mit [[δεξιός]] und [[δέκα]], welche man vgl. Δέχεσθαι und λαμβάνειν verbunden Demosth. 19, 139 οὐκ ἐδέξαντο οὐδ' ἔλαβον [[ταῦτα]] οἱ τῶν Θεβαίων πρέσβεις, nämlich χρήματα ἃ [[ἐκεῖνος]] ἐβούλετο δοῦναι; Xenoph. Cyr. 1, 4, 26 τοὺς λαβόντας καὶ δεξαμένους τὰ δῶρα. Im Einzelnen heißt [[δέχομαι]]; – 1) das Gegebene [[annehmen]], δεκόμεθα τὰ διδοῖς Her. 8, 137; ἀρχὴν διδομένην Thuc. 1, 76; τοῦτο δέχεσθαι τὸ διδόμενον παρὰ σοῦ Plat. Gorg. 499 c. So schon Hom. Iliad. 5, 227 μάστιγα καὶ [[ἡνία]] δέξαι, 6, 46 δέξαι [[ἄποινα]]; παρακαταθήκην Plat. Rep. IV, 442 e; τὶ ἐν παρακαταθήκῃ Pol. 33, 12; μισθὸν τῆς φυλακῆς Plat. Rep. III, 416 e; [[φόρον]] Thuc. 1, 96; [[χάριν]], ὅρκον u. ä. Oft verbunden διδόναι καὶ δέχεσθαι, z. B. δίκην H. h. Merc. 312; δίκαια Thuc. 1, 37; vgl. 5, 59; πίστεις Plat. Phaedr. 256 d. – Gew. [[παρά]] τινός τι, Il. 19, 10; Soph. Ai. 646; Her. 3, 39; μνήμῃ παρὰ τῶν πρότερον δεδεγμένος Thuc. 1, 9 u. Folgde; auch ἔκ τινος, z. B. τὸ διδόμενον ἐξ ἐκείνου Her. 8, 114; Soph. O. R. 1107; λόγον ἔκ τινος Eur. Mad. 924; mit dem bloßen gen., [[κύπελλον]] ἐδέξατο ἧς ἀλόχοιο Il. 24, 305; vgl. 14, 203 δεξάμενοι Ῥείας; zweideutig Iliad. 11, 124 χρυσὸν Ἀλεξάνδροιο δεδεγμένος, »Gold des A. empfangen habend« oder »vom A. Gold empfangen habend«; δέχου δὲ χειρὸς τῆς ἐμῆς βέλη τάδε Soph. Phil. 1271; vgl. Eur. Hipp. 89; aber χρυσὸν ἀνδρὸς ἐδέξατο τιμήεντα, Od. 11, 327, heißt: sie nahm Gold für ihren Mann. Auch c. dat., Einem etwas abnehmen, Θέμιστι [[δέκτο]] [[δέπας]] Il. 15, 88, vgl. Scholl. Aristonic.; Iliad. 2, 186 δέξατό οἱ [[σκῆπτρον]], Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι ἀρχαϊκώτερον δέξατο αὐτῷ τὸ [[σκῆπτρον]] ἀντὶ τοῦ παρ' [[αὐτοῦ]]; vgl. Porson zu Eur. Hec. 533. – 2) gastlich [[aufnehmen]], bewirthen; oft absol.; Iliad. 18, 331 οὐδ' ἐμὲ νοστήσαντα δέξεται ἐν μεγάροισι [[γέρων]] Πηλεὺς οὐδὲ [[Θέτις]] [[μήτηρ]], also den heimkehrenden Sohn vom Hause; Odyss. 19, 316 ξείνους αἰδοίους ἀποπεμπέμεν ἠδὲ δέχεσθαι; Iliad. 6, 483 ἡ δ' ἄρα μιν κηώδεϊ δέξατο κόλπῳ, Andromache den Astyanar; χώρᾳ Eur. Med. 713; δόμοις Soph. O. R. 818 u. öfter; auch von der Erde, dem Hades, der die Todten aufnimmt, Tr. 1075; πόλει Thuc. 4, 103; – εἰς [[στέγος]] Soph. El. 1156; εἰς τὴν πόλιν Thuc. 3, 28; [[εἴσω]] 6, 44; dah. übertr., εἰς τὸ [[σῶμα]] πιόντα καὶ φαγόντα Plat. Prot. 314 a. – Auch mit folgenden Bestimmungen: ἀγαθῷ νόῳ, Her. 1, 60; δωρήμασιν, Soph. O. C. 4; [[φίλως]] τινά, Tr. 625; λαμπροῖς δείπνοις δεξόμεθ' ὑμᾶς, Anaxand. Ath. IV, 131 (v. 2); φιλοφρόνως, ἵλεῳ, Plat. Legg. V, 747 e VI, 771 a. Aehnl. ἱκέτην, Soph. O. C. 44; Xen. Cyr. 4, 6, 2. – Bei Men. fr. inc. 230 auch von der Frau, empfangen, ἐδεξάμην, ἔτικτον. – 3) [[gnädig aufnehmen]], [[annehmen]]; von Menschen, Iliad. 23, 647 τοῦτο ἐγὼ [[πρόφρων]] [[δέχομαι]]; von den Göttern, ἱρά, Il. 2, 420; σφάγια – [[εὐμενής]] Ar. Lys. 204; dgb. λιτὰς οὐ δέχεσθαι, nicht annehmen, verwerfen, Soph. Ant. 1007. So auch, wie δέχει δὲ τοῦτον τὸν νῦν διδόμενον λόγον Plat. Phil. 11 c gesagt wird, eine Rede gut aufnehmen, annehmen; Od. 20, 271 καὶ χαλεπόν περ ἐόντα δεχώμεθα μῦθον, laßt uns die Rede hinnehmen, obgleich sie hart ist; oft τοὺς λόγους, Aesch. Ag. 1090; Her. 9, 5; Thuc. 1, 95 u. öfter, die Rede billigen, wie Pol. 1, 45 ἐπαινέσαι καὶ δέξασθαι τὴν προθυμίαν vrbdt; auch allgem., [[vernehmen]], ὠσὶν ἠχήν, Eur. Bacch. 1086; φήμην, μύθων ὀμφάν, I. T. 1 496 Med. 175; annehmen, τὰ συμφέροντα τῶν λόγων, σύμβουλον, Soph. Phil. 131. 1305; νόμον, Plat. oft; τεκμήρια, Menex. 238 a; τὰ παραγγελλόμενα, Thuc. 2, 11, vgl. 4, 122; u. τὰς ἀκοὰς ἀβασανίστως δ. 1, 20. Dah. οἰωνόν, eine Vorbedeutung annehmen, Her. 9, 91; ebenso τὸ ῥηθέν, Soph. El. 658; Her. 1, 63; u. ohne Zusatz, Xen. An. 1, 8, 17; vgl. χαίρετον [[ἄμφω]] – δεχόμεθα Ar. Av. 645, u. Eupol. Dem. fr. 19; – auch =[[verstehen]], [[deuten]], bes. Schol. Übertr., μηδὲ συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα Soph. Ai. 68, glaube nicht, daß dir dieser Mann zum Unglück sein wird. – Aehnl. κῆρα Il. 18, 115, erdulden, sich gefallen lassen; δαπάνην, über sich nehmen, Pol. 32, 14; vgl. Paus. 3, 17, 9. – 4) im feindlichen Sinne, Jemandem[[ Stand halten]], den Kampf mit ihm aufnehmen, τόνδε ἐπιόντα δ δέξομαι δουρί Il. 5, 238; so πολε μίους, oft Histor., von Her. 3, 54 an; τὴν ἔφοδον Thuc. 4, 126; übertr., τὴν πρώτην ἔφοδον τοῦ λόγου Plat. Phaed. 95 b; auch δέχεσθαι εἰς χεῖρας, Xen. An. 4, 3, 31. – 5) mit 4) hängt eng zusammen die Bdtg [[erwarten]], welche besonders den oben aufgeführten mehrdeutigen Homerischen Formen angehört; wenn von einem feindlichen Erwarten die Rede ist, lassen sich 4) und 5) meist gar nicht unterscheiden; interessantist z. B. Theocrit. 25, 228 αὐτὰρ ἐγὼ θάμνοισιν [[ἄφαρ]] σκιεροῖσιν ἐκρύφθην ἐν ῥίῳ ὑλήεντι δεδεγμένος ὁππόθ' ἵκοιτο, καὶ βάλον [[ἆσσον]] ἰόντος ἀριστερὸν εἰς κενεῶνα τηϋσίως: hier ist von feindlichem Erwarten die Rede, aber durch das ὁππόθ' ἵκοιτο ist doch deutlich, daß δεδεγμένος nicht das Aufnehmen des Kampfes bezeichnet, sondern nur das Warten vorher; Iliad. 4, 107 αἰγὸς ἀγρίου, ὅν ῥά ποτ' αὐτὸς ὑπὸ στέρνοιο τυχήσας πέτρης ἐκβαίνοντα, δεδεγμένος ἐν προδοκῇσιν, βεβλήκει πρὸς [[στῆθος]]; Iliad. 15, 745. 12, 147; – Odyss. 9, 513 [[αἰεί]] τινα φῶτα μέγαν καὶ καλὸν [[ἐδέγμην]] ἐνθάδ' ἐλεύσεσθαι; Odyss. 12, 230; Iliad. 2, 794 [[δέγμενος]] [[ὁππότε]] ναῦφιν ἀφορμηθεῖεν Ἀχαιοί; 18, 524 δέγμενοι [[ὁππότε]] μῆλα ἰδοίατο καὶ βοῦς; 9, 191 [[δέγμενος]] Αἰακίδην, [[ὁπότε]] λήξειεν ἀείδων; 10, 62 δεδεγμένος εἰς ὅ κεν ἔλθῃς; von Sachen, Iliad. 23, 273 ἱππῆαστάδ'ἄεθλα δεδεγμένα κεῖτ' ἐν ἀγῶνι, Apollon. Lex. Homer. p. 57, 12 [[δεδεγμένα]]· προσδεχόμενα. Das praes. hat diese Bdtg Eurip. Orest. 1217 παρθένου δέχου πόδα, erwarte die Ankunft der Jungfrau. – 6) Ausder Bdtg 3) folgt, gew. mit dem Zusatz [[μᾶλλον]], die Bdtg [[lieberwollen]]; δέχεσθαί τι [[ἀντί]] τινος, eins dem andern vorziehen, z. B. [[μᾶλλον]] ἢ τὸ Δαρείου [[χρυσίον]] κτήσασθαι δεξαίμην πολὺ πρότερον ἑταῖρον Plat. Lys. 211 e; vgl. Gorg. 475 d: Xen. Hell. 5, 1, 14. Auch μῶν οὐκ ἂν δέξαισθε οἰκεῖν μετὰ φρονήσεως ἁπάσης ἢ χωρὶς τοῦ φρονεῖν Plat. Phil. 63 b. – 7) intrans., ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ [[αἰεί]], es folgt ein Uebel auf das andere, Il. 19, 290; [[ἄλλος]] δ' ἐξ [[ἄλλου]] δέχεται χαλεπώτερος [[ἆθλος]] Hes. Th. 800; ἐκ δὲ τοῦ στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται [[αἰγιαλός]] Her. 7, 176.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἔδεχόμην, <i>f.</i> [[δέξομαι]], <i>ao.</i> ἐδεξάμην, <i>pf.</i> [[δέδεγμαι]], <i>pqp.</i> ἐδεδέγμην;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> recevoir :<br /><b>1</b> recevoir en présent, par échange <i>ou</i> par succession : [[τί]] τινος, qch de qqn ; <i>ou</i> [[τι]] ἔκ τινος, [[παρά]] τινός [[τι]] ; <i>rar. avec le dat. de la <i>pers.</i> de qui l'on reçoit</i> : δέξατό [[οἱ]] [[σκῆπτρον]] πατρώϊον IL il reçut de lui le sceptre paternel ; avec un gén. d'échange : χρυσὸν [[ἀνδρός]] OD recevoir de l'or pour le prix de la vie d'un homme;<br /><b>2</b> accepter une chose offerte : [[οὐκ]] ἐδέξαντο οὐδ’ [[ἔλαβον]] [[ταῦτα]] DÉM ils n’acceptèrent ni ne prirent (ce qu’il voulait leur donner) ; δεκόμεθα <i>(ion.)</i> τὰ [[διδοῖς]] HDT nous acceptons ce que tu donnes;<br /><b>II.</b> recevoir favorablement, <i>d'où</i><br /><b>1</b> accueillir : τινα [[ἐν]] δόμοισιν OD, δόμοις SOPH qqn dans sa maison ; κόλπῳ IL serrer sur son sein ; [[εἰς]] τὴν πόλιν THC, [[τῇ]] πόλει THC admettre dans la cité ; <i>en parl. de présages, d'oracles</i> δ. τὸ χρησθέν, τὸν οἰωνόν HDT accepter l'oracle, l'augure;<br /><b>2</b> accepter avec empressement : [[τὰς]] ἀκοὰς [[ἀβασανίστως]] δ. THC accueillir des traditions sans les contrôler ; δ. ὀμφάν EUR accueillir un bruit ; approuver : λόγον, un discours, <i>d'où</i> écouter avec déférence, obéir à : τὰ παραγγελλόμενα THC obéir aux ordres;<br /><b>III.</b> accepter avec résignation, accepter, se résigner à : κῆρα IL à la mort ; μῦθον χαλεπόν OD supporter une parole pénible;<br /><b>IV.</b> recevoir dans son esprit ; comprendre, juger : μηδὲ συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα SOPH ne tiens pas <i>litt.</i> ne prends pas pour un malheur la présence de cet homme ; [[μᾶλλον]] δ. avec l'inf. préférer faire ; <i>sans [[μᾶλλον]]</i> οὐδεὶς ἂν δέξαιτο φεύγειν THC personne n’aurait préféré fuir;<br /><b>V. 1</b> recevoir de pied ferme : ἐπιόντα δουρὶ δ. IL recevoir avec sa lance le choc d'un ennemi ; ἐπιόντας THC recevoir le choc de l'ennemi ; δ. ἔγχει IL recevoir l'ennemi avec sa lance ; τοὺς πολεμίους HDT recevoir l'ennemi de pied ferme ; [[εἰς]] χεῖρας δ. XÉN recevoir l'ennemi et en venir aux mains;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> attendre <i>en gén.</i> : δ. τινα ἐλεύσεσθαι OD attendre qqn venir ; δ. [[εἰσόκεν]] ἔλθῃς IL, [[ὁππότε]] ἀφορμηθεῖεν IL attendre que tu sois revenu, qu’ils aient débarqué;<br /><b>B.</b> <i>intr. ou Pass.</i> être reçu l'un à la suite de l'autre, succéder : [[ὥς]] μοι δέχεται κακὸν [[ἐκ]] κακοῦ [[αἰεί]] IL comme les malheurs ne cessent, pour moi de succéder aux malheurs ! [[ἐκ]] [[τοῦ]] στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται HDT au détroit succède Artémision.<br />'''Étymologie:''' R. Δεκ, prendre.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''δέχομαι''': Ἰων. καὶ Αἰολ. [[δέκομαι]], Ἡρόδ., Σαπφὼ 1. 22, Πίνδ.· - μέλλ. δέξομαι, Ἐπ. [[ὡσαύτως]] δεδέξομαι Ἰλ. Ε. 238, ἀλλ’ οὐχὶ παρ’ Ἀττ.· δεχθήσομαι (μετὰ παθ. σημασ.) Ἑβδ.·- ἀόρ. ἐδεξάμην Ἰλ., Ἡρόδ., Ἀττ.· [[ὡσαύτως]] μτβτ. ἐδέχθην (ὑπ) Εὐρ. Ἡρακλ. 757 (ἀλλ’ ἐν πᾶσι τοῖς ἄλλοις παραδείγμασιν ὁ [[ἀόριστος]] α΄ κεῖται ἐπὶ παθ. σημασίας)· πρκμ. δέδεγμαι Ἰλ., Ἀττ. Ἰων. γ΄ πληθυντ. ἀπο-[[δεδέχαται]] Ἡρόδ.· ὑπερσυντ. ἐδεδέγμην·- ὁ Ὅμ. [[ὡσαύτως]] ἔχει ἱκανοὺς τύπους συγκεκομένου τινὸς Ἐπ. ἀορ. [[ἐδέγμην]], [[ἔδεκτο]] ἢ [[δέκτο]], προστατ. [[δέξο]], ἀπαρ. δέχθαι, μετοχ. δεγμένος, [[ὡσαύτως]] γ΄πληθ. πρκμ. [[δέχαται]] (παραλειπομένου τοῦ ἀναδιπλασ.), Ἰλ. Μ. 147· [[ἐνιαχοῦ]] ὄμως [[οὗτος]] ὁ [[χρόνος]] [[εἶναι]] παρατατ., Λ. 4· ἴδε [[ὡσαύτως]] [[δεδοκημένος]], ἀποθ. (Ἐκ τῆς √ΔΕΚ, πρβλ. Ἰων καὶ Αἰολ. δέκομαι, [[δοκός]], [[δοχή]], [[δοχός]], [[δοχεῖον]], [[δεξαμενή]]· (ἴδε [[δείκνυμι]], [[δάκτυλος]], [[δεξιός]])· - πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[τεταγών]]. Ι. ἐπὶ πραγμάτων ὡς τὸ ἀντικείμενον, [[λαμβάνω]], [[παραλαμβάνω]], [[ἀποδέχομαι]] τὸ προσφερόμενον, Λατ. accipere, Ὅμ., κτλ. – Σύνταξις: δ. τι χειρὶ ἢ χείρεσσι Ὅμ., κτλ.· δ. τί τινι, δέχομαί τι ἐκ τῆς χειρὸς ἐτέρου, δέξατό οἱ [[σκῆπτρον]] πατρώϊον Ἰλ. Β. 186, κτλ., πρβλ. Πόρσ. Ἑκ. 533· [[ὡσαύτως]], τι [[παρά]] τινος, Ὅμ.· τι ἔκ τινος Σοφ. Ο. Τ. 1106· τί τινος Ἰλ. Α. 596, Ω. 305, Σοφ. Ο. Τ. 1163· - ἀλλ’ ὠσαύτως, δ. τί τινος, [[λαμβάνω]] εἰς ἀνταλλαγὴν διά τι., χρυσὸν φίλου ἀνδρὸς ἐδέξατο Ὀδ. Λ. 327· τι δ. πρό τινος Πλάτ. Νόμ. 729D· [[μᾶλλον]] δ. τί [[ἀντί]] τινος ὁ αὐτ. Γοργ. 475D· -[[ὡσαύτως]], [[μᾶλλον]] δ., μετ’ ἀπαρ., [[μᾶλλον]] [[λαμβάνω]], [[λαμβάνω]] κατὰ προτίμησιν, προτιμῶ νὰ πράξω ἢ νὰ εἶμαι…, Λυσ. 118. 4, Ξεν Ἑλλ. 5. 1, 14, Συμπ. 4, 12· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ [[μᾶλλον]], οὐδεὶς ἂν δέξαιτο φεύγειν Θουκ. 1. 143, πρβλ. Πλάτ. Ἀπολ. 41Α· οὐκ ἂν δεξαίμην τι ἔχειν Ἀνδοκ. 1. 25· ἐπομένου ἢ…, Πλάτ. Φιλήβ. 63Β. β) [[ἁπλῶς]] [[ὑποδέχομαι]], [[συλλέγω]], ὡς ἐν ἀγγείῳ (πρβλ. [[δεξαμενή]], [[δοχή]]), ὀπὸν… κάδοις δ. Σοφ. Ἀποσπ. 479. 2) ἐπὶ διανοητικῆς ἀποδοχῆς, ἀποδέχομαί τι [[ἄνευ]] γογγυσμοῦ, χαλεπόν περ ἐόντα δεχώμεθα μύθον Ὀδ. Υ. 271· κῆρα δ’ ἐγὼ [[τότε]] δέξομαι Ἰλ. Σ. 115. β) ἀποδέχομαί τι μετὰ χαρᾶς, τοῦτο δ’ ἐγὼ [[πρόφρων]] δ. Ψ. 647· ἐπὶ τῶν θεῶν, ἀλλ’ ὅ γε [[δέκτο]] μὲν ἱρὰ Β. 420· οὕτω, προσφιλῶς γέρα δ., ἐπὶ νεκροῦ, Σοφ. Ἠλ. 143· τὰ σφάγια δ. Ἀριστοφ. Λυσ. 204 – οὕτω καὶ παρὰ πεζοῖς, τὸ χρησθέν, τὸν οιωνὸν δ., [[ἀποδέχομαι]], μετὰ χαρᾶς [[δέχομαι]], Ἡρόδ. 1. 63., 9. 91, πρβλ. Αὐσχύλ. Ἀγ. 1653, Σοφ. Ἠλ. 668, Ἀριστοφ. Πλ. 63, Ξεν. Ἀν. 1. 8, 17· - [[ἀποδέχομαι]], ἐπιδοκιμάζω, τοὺς λόγους, τὴν ξυμμαχίην Ἡρόδ. 1. 95, Θουκ 1. 95, κτλ., πρβλ. Valck. Φοιν. 462· διδόναι καὶ δέχεσθαι τὰ δίκαια, Θουκ. 1. 37, πρβλ. Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 312· περὶ τοῦ δέχεσθαι ὅρκον, ἴδε ἐν λ. [[ὅρκος]]. γ) [[ἁπλῶς]], δίδω προσοχὴν, [[ἀκούω]], Λατ. accipere, ὠσὶν ἠχήν, φήμην ἀκοαῖσιν, Εὐρ. Βάκχ. 1086, κτλ.· ἀπλῶς, δ. ὀμφὰν ὁ αὐτ. Μηδ. 175· τὰ παραγγελλόμενα [[ὀξέως]] δ. Θουκ. 2. 11, 89. δ) [[δέχομαι]] ἢ θεωρῶ ὡς…, [[μηδὲ]] συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα Σοφ. Αἴ. 68. 3) [[ἀναλαμβάνω]], [[ἀναδέχομαι]], τὴν δαπάνην Πολύβ. 32. 14, 5. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων ὡς τὸ ἀντικείμενον, [[δέχομαι]] φιλοξένως, περιποιοῦμαι, Λατ. excipere, Ὁμ.· -ἐν μεγάροισι, ἐν δόμοισιν Ἰλ. Σ. 331. Ὀδ. Ρ. 110· [[ὡσαύτως]], δόμοις δ. τινα Σοφ. Ο. Τ. 818· στέγαις, πυρὶ δ. τινὰ Εὐρ. Ὀρ. 47· δ. [[χώρα]] ὁ αὐτ. Μηδ. 713· τῇ πόλει δ., [[ἐπιτρέπω]] εἴς τινα νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν πόλιν, Θουκ. 4. 103· [[εἴσω]] δ. ὁ αὐτ. 6. 44· εἰς τὸ [[τεῖχος]] Ξεν. Ἀν. 5. 5, 6. 2) [[χαιρετίζω]], [[ἀσπάζομαι]], προσκυνῶ, οἵ σε. θεὸν ὥς, δειδέχατ’ Ἰλ. Χ. 434· δ. τινα ξύμμαχον, [[παραδέχομαι]] ἢ [[ἀποδέχομαι]] ὡς σύμμαχον, Θουκ. 1. 43, κτλ. 3) [[δέχομαι]] ὡς ἐχθρόν, [[ὑπομένω]] τὴν προσβολήν τινος, Λατ. excipere, ἐπιόντα δ. Ἰλ. Ε. 238, πρβλ. Ο. 745· ἐπὶ κυνηγοῦ ὑπομένοντος τὸ [[θήραμα]], Δ. 107· ἐπὶ ἀγρίου κάπρου ὑπομένοντος τοὺς κυνηγοὺς, Μ. 147· [[οὕτως]] εἰς χεῖρας δ. Ξεν. Ἀν. 4. 3, 31· τοὺς πολεμίους δ. Ἡρόδ. 3. 54. πρβλ. Θουκ. 4. 43· ἐπιόντας δ. ὁ αὐτ. 7. 77· δ. τὴν πρώτην ἔφοδον ὁ αὐτ. 4. 126· ἐδέξατο [[πόλις]] πόνον Εὐρ. Ἰκέτ. 394. 4) [[περιμένω]], [[ἀναμένω]], προσδοκῶ τινα ἤ τι, μετ’ αἰτιατ. καὶ ἀπαρ. μέλλ. ἀλλ’ ἀεί τινα φῶτα… [[ἐδέγμην]] ἐνθάδ’ ἐλεύσεται Ὀδ. Ι. 513, πρβλ. Μ. 230· [[ὡσαύτως]] [[δέγμενος]] Αἰακίδην, [[ὁπότε]]… λήξειεν Ἰλ. Ι. 191· δεδεγμένος εἰσόκεν ἔλθῃς Κ. 62,- Ἐπὶ τῶν δύο τούτων τελευταίων σημασιῶν ὁ [[Ὅμηρος]] μεταχειρίζεται τὸν μέλλοντα δεδέξομαι, πρκμ. δέδεγμαι καὶ δεδεγμένος, [[δέγμενος]], τὸ δὲ τελευταίον τοῦτο [[εἶναι]] [[μάλιστα]] ἐν χρήσει μόνον ἐπὶ τοιαύτης ἐννοίας, πλὴν ἐν Ὑμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 29, εἰς Ἑρμ. 477. ΙΙΙ. σπανίως μετὰ πράγματος ὡς τοῦ ὑποκειμένου, [[κατέχω]] τινά, [[ἐνασχολῶ]] τινα, τίς ἀρχὰ ναυτιλίας δέξατο [αὐτούς]; Πίνδ. Π. 4. 124· [[δέχομαι]], [[περιλαμβάνω]] (πρβλ. [[δεκτικός]], [[δεξαμενή]]), τὴν τροφὴν Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 4. 6, 4, κ. ἀλλ. ΙV. κατὰ τὸ φαινόμενον ἀμτβ. [[διαδέχομαι]], [[ἔρχομαι]] ἀμέσως μετὰ ἕτερον, Λατ. excipere, ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ ἀεὶ Ἰλ. Τ. 290· [[ἄλλος]] δ’ ἐξ ἄλλου δέχεται χαλεπώτατος [[ἆθλος]] Ἡσ. Θ.800· ἐπὶ τόπων, ἐκ τοῦ στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται Ἡρόδ. 7. 176.
|lstext='''δέχομαι''': Ἰων. καὶ Αἰολ. [[δέκομαι]], Ἡρόδ., Σαπφὼ 1. 22, Πίνδ.· - μέλλ. δέξομαι, Ἐπ. [[ὡσαύτως]] δεδέξομαι Ἰλ. Ε. 238, ἀλλ’ οὐχὶ παρ’ Ἀττ.· δεχθήσομαι (μετὰ παθ. σημασ.) Ἑβδ.·- ἀόρ. ἐδεξάμην Ἰλ., Ἡρόδ., Ἀττ.· [[ὡσαύτως]] μτβτ. ἐδέχθην (ὑπ) Εὐρ. Ἡρακλ. 757 (ἀλλ’ ἐν πᾶσι τοῖς ἄλλοις παραδείγμασιν ὁ [[ἀόριστος]] α΄ κεῖται ἐπὶ παθ. σημασίας)· πρκμ. δέδεγμαι Ἰλ., Ἀττ. Ἰων. γ΄ πληθυντ. ἀπο-[[δεδέχαται]] Ἡρόδ.· ὑπερσυντ. ἐδεδέγμην·- ὁ Ὅμ. [[ὡσαύτως]] ἔχει ἱκανοὺς τύπους συγκεκομένου τινὸς Ἐπ. ἀορ. [[ἐδέγμην]], [[ἔδεκτο]] ἢ [[δέκτο]], προστατ. [[δέξο]], ἀπαρ. δέχθαι, μετοχ. δεγμένος, [[ὡσαύτως]] γ΄πληθ. πρκμ. [[δέχαται]] (παραλειπομένου τοῦ ἀναδιπλασ.), Ἰλ. Μ. 147· [[ἐνιαχοῦ]] ὄμως [[οὗτος]] ὁ [[χρόνος]] [[εἶναι]] παρατατ., Λ. 4· ἴδε [[ὡσαύτως]] [[δεδοκημένος]], ἀποθ. (Ἐκ τῆς √ΔΕΚ, πρβλ. Ἰων καὶ Αἰολ. δέκομαι, [[δοκός]], [[δοχή]], [[δοχός]], [[δοχεῖον]], [[δεξαμενή]]· (ἴδε [[δείκνυμι]], [[δάκτυλος]], [[δεξιός]])· - πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[τεταγών]]. Ι. ἐπὶ πραγμάτων ὡς τὸ ἀντικείμενον, [[λαμβάνω]], [[παραλαμβάνω]], [[ἀποδέχομαι]] τὸ προσφερόμενον, Λατ. accipere, Ὅμ., κτλ. – Σύνταξις: δ. τι χειρὶ ἢ χείρεσσι Ὅμ., κτλ.· δ. τί τινι, δέχομαί τι ἐκ τῆς χειρὸς ἐτέρου, δέξατό οἱ [[σκῆπτρον]] πατρώϊον Ἰλ. Β. 186, κτλ., πρβλ. Πόρσ. Ἑκ. 533· [[ὡσαύτως]], τι [[παρά]] τινος, Ὅμ.· τι ἔκ τινος Σοφ. Ο. Τ. 1106· τί τινος Ἰλ. Α. 596, Ω. 305, Σοφ. Ο. Τ. 1163· - ἀλλ’ ὠσαύτως, δ. τί τινος, [[λαμβάνω]] εἰς ἀνταλλαγὴν διά τι., χρυσὸν φίλου ἀνδρὸς ἐδέξατο Ὀδ. Λ. 327· τι δ. πρό τινος Πλάτ. Νόμ. 729D· [[μᾶλλον]] δ. τί [[ἀντί]] τινος ὁ αὐτ. Γοργ. 475D· -[[ὡσαύτως]], [[μᾶλλον]] δ., μετ’ ἀπαρ., [[μᾶλλον]] [[λαμβάνω]], [[λαμβάνω]] κατὰ προτίμησιν, προτιμῶ νὰ πράξω ἢ νὰ εἶμαι…, Λυσ. 118. 4, Ξεν Ἑλλ. 5. 1, 14, Συμπ. 4, 12· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ [[μᾶλλον]], οὐδεὶς ἂν δέξαιτο φεύγειν Θουκ. 1. 143, πρβλ. Πλάτ. Ἀπολ. 41Α· οὐκ ἂν δεξαίμην τι ἔχειν Ἀνδοκ. 1. 25· ἐπομένου ἢ…, Πλάτ. Φιλήβ. 63Β. β) [[ἁπλῶς]] [[ὑποδέχομαι]], [[συλλέγω]], ὡς ἐν ἀγγείῳ (πρβλ. [[δεξαμενή]], [[δοχή]]), ὀπὸν… κάδοις δ. Σοφ. Ἀποσπ. 479. 2) ἐπὶ διανοητικῆς ἀποδοχῆς, ἀποδέχομαί τι [[ἄνευ]] γογγυσμοῦ, χαλεπόν περ ἐόντα δεχώμεθα μύθον Ὀδ. Υ. 271· κῆρα δ’ ἐγὼ [[τότε]] δέξομαι Ἰλ. Σ. 115. β) ἀποδέχομαί τι μετὰ χαρᾶς, τοῦτο δ’ ἐγὼ [[πρόφρων]] δ. Ψ. 647· ἐπὶ τῶν θεῶν, ἀλλ’ ὅ γε [[δέκτο]] μὲν ἱρὰ Β. 420· οὕτω, προσφιλῶς γέρα δ., ἐπὶ νεκροῦ, Σοφ. Ἠλ. 143· τὰ σφάγια δ. Ἀριστοφ. Λυσ. 204 – οὕτω καὶ παρὰ πεζοῖς, τὸ χρησθέν, τὸν οιωνὸν δ., [[ἀποδέχομαι]], μετὰ χαρᾶς [[δέχομαι]], Ἡρόδ. 1. 63., 9. 91, πρβλ. Αὐσχύλ. Ἀγ. 1653, Σοφ. Ἠλ. 668, Ἀριστοφ. Πλ. 63, Ξεν. Ἀν. 1. 8, 17· - [[ἀποδέχομαι]], ἐπιδοκιμάζω, τοὺς λόγους, τὴν ξυμμαχίην Ἡρόδ. 1. 95, Θουκ 1. 95, κτλ., πρβλ. Valck. Φοιν. 462· διδόναι καὶ δέχεσθαι τὰ δίκαια, Θουκ. 1. 37, πρβλ. Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 312· περὶ τοῦ δέχεσθαι ὅρκον, ἴδε ἐν λ. [[ὅρκος]]. γ) [[ἁπλῶς]], δίδω προσοχὴν, [[ἀκούω]], Λατ. accipere, ὠσὶν ἠχήν, φήμην ἀκοαῖσιν, Εὐρ. Βάκχ. 1086, κτλ.· ἀπλῶς, δ. ὀμφὰν ὁ αὐτ. Μηδ. 175· τὰ παραγγελλόμενα [[ὀξέως]] δ. Θουκ. 2. 11, 89. δ) [[δέχομαι]] ἢ θεωρῶ ὡς…, [[μηδὲ]] συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα Σοφ. Αἴ. 68. 3) [[ἀναλαμβάνω]], [[ἀναδέχομαι]], τὴν δαπάνην Πολύβ. 32. 14, 5. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων ὡς τὸ ἀντικείμενον, [[δέχομαι]] φιλοξένως, περιποιοῦμαι, Λατ. excipere, Ὁμ.· -ἐν μεγάροισι, ἐν δόμοισιν Ἰλ. Σ. 331. Ὀδ. Ρ. 110· [[ὡσαύτως]], δόμοις δ. τινα Σοφ. Ο. Τ. 818· στέγαις, πυρὶ δ. τινὰ Εὐρ. Ὀρ. 47· δ. [[χώρα]] ὁ αὐτ. Μηδ. 713· τῇ πόλει δ., [[ἐπιτρέπω]] εἴς τινα νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν πόλιν, Θουκ. 4. 103· [[εἴσω]] δ. ὁ αὐτ. 6. 44· εἰς τὸ [[τεῖχος]] Ξεν. Ἀν. 5. 5, 6. 2) [[χαιρετίζω]], [[ἀσπάζομαι]], προσκυνῶ, οἵ σε. θεὸν ὥς, δειδέχατ’ Ἰλ. Χ. 434· δ. τινα ξύμμαχον, [[παραδέχομαι]] ἢ [[ἀποδέχομαι]] ὡς σύμμαχον, Θουκ. 1. 43, κτλ. 3) [[δέχομαι]] ὡς ἐχθρόν, [[ὑπομένω]] τὴν προσβολήν τινος, Λατ. excipere, ἐπιόντα δ. Ἰλ. Ε. 238, πρβλ. Ο. 745· ἐπὶ κυνηγοῦ ὑπομένοντος τὸ [[θήραμα]], Δ. 107· ἐπὶ ἀγρίου κάπρου ὑπομένοντος τοὺς κυνηγοὺς, Μ. 147· [[οὕτως]] εἰς χεῖρας δ. Ξεν. Ἀν. 4. 3, 31· τοὺς πολεμίους δ. Ἡρόδ. 3. 54. πρβλ. Θουκ. 4. 43· ἐπιόντας δ. ὁ αὐτ. 7. 77· δ. τὴν πρώτην ἔφοδον ὁ αὐτ. 4. 126· ἐδέξατο [[πόλις]] πόνον Εὐρ. Ἰκέτ. 394. 4) [[περιμένω]], [[ἀναμένω]], προσδοκῶ τινα ἤ τι, μετ’ αἰτιατ. καὶ ἀπαρ. μέλλ. ἀλλ’ ἀεί τινα φῶτα… [[ἐδέγμην]] ἐνθάδ’ ἐλεύσεται Ὀδ. Ι. 513, πρβλ. Μ. 230· [[ὡσαύτως]] [[δέγμενος]] Αἰακίδην, [[ὁπότε]]… λήξειεν Ἰλ. Ι. 191· δεδεγμένος εἰσόκεν ἔλθῃς Κ. 62,- Ἐπὶ τῶν δύο τούτων τελευταίων σημασιῶν ὁ [[Ὅμηρος]] μεταχειρίζεται τὸν μέλλοντα δεδέξομαι, πρκμ. δέδεγμαι καὶ δεδεγμένος, [[δέγμενος]], τὸ δὲ τελευταίον τοῦτο [[εἶναι]] [[μάλιστα]] ἐν χρήσει μόνον ἐπὶ τοιαύτης ἐννοίας, πλὴν ἐν Ὑμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 29, εἰς Ἑρμ. 477. ΙΙΙ. σπανίως μετὰ πράγματος ὡς τοῦ ὑποκειμένου, [[κατέχω]] τινά, [[ἐνασχολῶ]] τινα, τίς ἀρχὰ ναυτιλίας δέξατο [αὐτούς]; Πίνδ. Π. 4. 124· [[δέχομαι]], [[περιλαμβάνω]] (πρβλ. [[δεκτικός]], [[δεξαμενή]]), τὴν τροφὴν Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 4. 6, 4, κ. ἀλλ. ΙV. κατὰ τὸ φαινόμενον ἀμτβ. [[διαδέχομαι]], [[ἔρχομαι]] ἀμέσως μετὰ ἕτερον, Λατ. excipere, ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ ἀεὶ Ἰλ. Τ. 290· [[ἄλλος]] δ’ ἐξ ἄλλου δέχεται χαλεπώτατος [[ἆθλος]] Ἡσ. Θ.800· ἐπὶ τόπων, ἐκ τοῦ στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται Ἡρόδ. 7. 176.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἔδεχόμην, <i>f.</i> [[δέξομαι]], <i>ao.</i> ἐδεξάμην, <i>pf.</i> [[δέδεγμαι]], <i>pqp.</i> ἐδεδέγμην;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> recevoir :<br /><b>1</b> recevoir en présent, par échange <i>ou</i> par succession : [[τί]] τινος, qch de qqn ; <i>ou</i> [[τι]] ἔκ τινος, [[παρά]] τινός [[τι]] ; <i>rar. avec le dat. de la <i>pers.</i> de qui l'on reçoit</i> : δέξατό [[οἱ]] [[σκῆπτρον]] πατρώϊον IL il reçut de lui le sceptre paternel ; avec un gén. d'échange : χρυσὸν [[ἀνδρός]] OD recevoir de l'or pour le prix de la vie d'un homme;<br /><b>2</b> accepter une chose offerte : [[οὐκ]] ἐδέξαντο οὐδ’ [[ἔλαβον]] [[ταῦτα]] DÉM ils n’acceptèrent ni ne prirent (ce qu’il voulait leur donner) ; δεκόμεθα <i>(ion.)</i> τὰ [[διδοῖς]] HDT nous acceptons ce que tu donnes;<br /><b>II.</b> recevoir favorablement, <i>d'où</i><br /><b>1</b> accueillir : τινα [[ἐν]] δόμοισιν OD, δόμοις SOPH qqn dans sa maison ; κόλπῳ IL serrer sur son sein ; [[εἰς]] τὴν πόλιν THC, [[τῇ]] πόλει THC admettre dans la cité ; <i>en parl. de présages, d'oracles</i> δ. τὸ χρησθέν, τὸν οἰωνόν HDT accepter l'oracle, l'augure;<br /><b>2</b> accepter avec empressement : [[τὰς]] ἀκοὰς [[ἀβασανίστως]] δ. THC accueillir des traditions sans les contrôler ; δ. ὀμφάν EUR accueillir un bruit ; approuver : λόγον, un discours, <i>d'où</i> écouter avec déférence, obéir à : τὰ παραγγελλόμενα THC obéir aux ordres;<br /><b>III.</b> accepter avec résignation, accepter, se résigner à : κῆρα IL à la mort ; μῦθον χαλεπόν OD supporter une parole pénible;<br /><b>IV.</b> recevoir dans son esprit ; comprendre, juger : μηδὲ συμφορὰν δέχου τὸν ἄνδρα SOPH ne tiens pas <i>litt.</i> ne prends pas pour un malheur la présence de cet homme ; [[μᾶλλον]] δ. avec l'inf. préférer faire ; <i>sans [[μᾶλλον]]</i> οὐδεὶς ἂν δέξαιτο φεύγειν THC personne n’aurait préféré fuir;<br /><b>V. 1</b> recevoir de pied ferme : ἐπιόντα δουρὶ δ. IL recevoir avec sa lance le choc d'un ennemi ; ἐπιόντας THC recevoir le choc de l'ennemi ; δ. ἔγχει IL recevoir l'ennemi avec sa lance ; τοὺς πολεμίους HDT recevoir l'ennemi de pied ferme ; [[εἰς]] χεῖρας δ. XÉN recevoir l'ennemi et en venir aux mains;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> attendre <i>en gén.</i> : δ. τινα ἐλεύσεσθαι OD attendre qqn venir ; δ. [[εἰσόκεν]] ἔλθῃς IL, [[ὁππότε]] ἀφορμηθεῖεν IL attendre que tu sois revenu, qu’ils aient débarqué;<br /><b>B.</b> <i>intr. ou Pass.</i> être reçu l'un à la suite de l'autre, succéder : [[ὥς]] μοι δέχεται κακὸν [[ἐκ]] κακοῦ [[αἰεί]] IL comme les malheurs ne cessent, pour moi de succéder aux malheurs ! [[ἐκ]] [[τοῦ]] στεινοῦ τὸ [[Ἀρτεμίσιον]] δέκεται HDT au détroit succède Artémision.<br />'''Étymologie:''' R. Δεκ, prendre.
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2624387"