δίκαιος: Difference between revisions

|btext=<span class="bld">1</span>α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>A.</b> [[conforme aux convenances]], [[au droit]] :<br /><b>I.</b> <i>en parl. de pers.</i> observateur de la règle, <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> [[qui remplit ses devoirs envers les dieux et les hommes]], [[honnête]], [[juste]];<br /><b>2</b> [[humain]], [[civilisé]] ; <i>particul.</i> qui pratique l'hospitalité;<br /><b>II.</b> <i>en parl. d'actions</i> juste, honnête, convenable ; τὸ δίκαιον, τὰ δίκαια le droit, la justice ; ἐκ τοῦ δικαίου d'après une induction légitime ; ξὺν [[τῷ]] δικαίῳ SOPH ayant la justice avec moi, de mon côté ; τὰ δίκαια πράττεσθαί τινα ESCHL infliger à qqn le traitement mérité, un juste châtiment ; τὰ δίκαια les droits et les devoirs de chacun;<br /><b>B.</b> <i>p. ext.</i> conforme à la règle :<br /><b>1</b> <i>en parl. de pers.</i> [[δίκαιος]] [[πολίτης]] DÉM citoyen régulier, véritable citoyen ; [[δίκαιος]] [[συγγραφεύς]] LUC véritable écrivain;<br /><b>2</b> <i>en parl. d'animaux</i> ἵππον δίκαιον ποιεῖσθαί τινι XÉN rendre un cheval propre au service de qqn;<br /><b>3</b> <i>en parl. de choses</i> [[ἅρμα]] δίκαιον char bien équilibré ; parfait, excellent;<br /><b>4</b> <i>en parl. de nombres</i> ἑκατὸν ὀργυιαὶ δίκαιαι HDT cent arpents juste;<br /><b>C.</b> δίκαιός εἰμι avec l'inf., <i>au sens de</i> δίκαιόν ἐστιν [[ἐμέ]] <i>avec l'inf.</i>, il est juste que je…, <i>d'où</i><br /><b>1</b> j’ai le droit de : δίκαιοί εἰσιν ἀπιστότατοι [[εἶναι]] THC ils ont le droit d'être très défiants;<br /><b>2</b> [[je suis digne de]], [[je mérite]] <i>en mauv. part</i> : δίκαιός ἐστιν ἀπολωλέναι DÉM il mérite de périr;<br /><b>3</b> j’ai le devoir de : δίκαιοί ἐστε [[ἰέναι]] HDT il est convenable que vous alliez, vous devez aller.<br />'''Étymologie:''' [[δίκη]].<br /><span class="bld">2</span>ου (ὁ) :<br />nom d'un serpent sacré en Crète.<br />'''Étymologie:''' par euph. de [[δίκαιος]]¹.

|txtha=δίκαια, δίκαιον (from [[δίκη]] [[right]]) (fr. Homer down), [[properly]], the [[Hebrew]] צַדִּיק, "[[observant]] of ἡ [[δίκη]], [[righteous]], observing [[divine]] and [[human]] laws; [[one]] [[who]] is [[such]] as he [[ought]] to be; (German rechtbeschaffen; in the earlier [[language]], [[whence]] appropriated by Luther, gerecht in a [[broad]] [[sense]]; in Greek writings used [[even]] of [[physical]] things, as [[ἵππος]], [[Xenophon]], mem. 4,4, 5; [[γήδιον]] δικαιοτατον, [[most]] [[fertile]], [[Xenophon]], Cyril 8,3, 38; ([[ἅρμα]] δίκαιον, ibid. 2,2, 26));<br /><b class="num">1.</b> in a [[wide]] [[sense]], [[upright]], [[righteous]], [[virtuous]], [[keeping]] the commands of God;<br /><b class="num">a.</b> [[universally]]: Isaiah, it [[was]] [[not]] [[consistent]] [[with]] his [[uprightness]] to [[expose]] his betrothed to [[public]] [[reproach]]); Winer's Grammar, 117 (111)); ἁμαρτωλοί καί ἀσεβεῖς, δίκαιοι καί ἄδικοι, [[εὐλαβής]], ἤθη ἐυλαβαη καί δίκαια, τό δίκαιον καί ἐυλαβες, [[Plato]], polit., p. 311a. b.); [[with]] [[ἅγιος]], [[ἀγαθός]], φοβούμενος [[τόν]] Θεόν, ἔργα δίκαια, [[opposite]] πονηρά, τό δίκαιον, [[that]] [[which]] [[regard]] for [[duty]] demands, [[what]] is [[right]]: δίκαιον ἐστι, [[ἐνώπιον]] τοῦ Θεοῦ, God [[being]] Judges, [[innocent]], [[faultless]], [[guiltless]], (for נָקִי, R G L brackets Tr brackets WH marginal [[reading]]; [[αἷμα]] δίκαιον, (Tr marginal [[reading]] WH [[text]]); ἡ [[ἐντολή]] ἅγια καί δίκαια (having no fellowship [[with]] [[sin]] (others [[besides]], [[see]] the commentaries at the [[passage]])) καί ἀγαθή, [[δίκαιος]]: [[ἅγιος]] καί [[δίκαιος]], [[δίκαιος]] [[can]] be [[found]], [[ἄνθρωπος]] [[οὐκ]] ἐστι [[δίκαιος]] ἐν τῇ γῆ, ὅς ποιήσει ἀγαθόν καί [[οὐχ]] ἁμαρτήσεται). of God: [[holy]], [[just]] or [[righteous]], on [[account]] of the [[following]] καί [[τόν]] δικαιοῦντα, and the justifier or [[who]] pronounces [[righteous]], [[but]] the [[substantial]] [[meaning]] is [[holy]], [[that]] [[quality]] by [[virtue]] of [[which]] he hates and punishes [[sin]]); approved God, [[acceptable]] to God, (German gottwohlgefallig): ἐκ πίστεως, [[acceptable]] to God by [[faith]] (Winer's Grammar, 136 (129)): [[δίκαιος]] [[παρά]] τῷ Θεῷ, [[rendering]] to [[each]] his [[due]]; and [[that]] in a [[judicial]] [[sense]], [[passing]] [[just]] [[judgment]] on others, [[whether]] expressed in words or shown by the [[manner]] of dealing [[with]] [[them]]: ὁ [[δίκαιος]] [[κριτής]], of Christ, [[κρίσις]] δίκαια, αἱ ὁδοί τοῦ Θεοῦ δίκαια καί ἀληθιναί, τό δίκαιον, [[what]] is [[due]] to others, δίκαιον [[namely]], ἐστιν, it is [[agreeable]] to [[justice]], (See references [[under]] the [[word]] [[δικαιόω]], at the [[end]]; cf. [[ἀγαθός]], at the [[end]].)