ἔμπυρος: Difference between revisions

m
LSJ1 replacement
m (Text replacement - "v.l. " to "v.l. ")
m (LSJ1 replacement)
 
(22 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=empyros
|Transliteration C=empyros
|Beta Code=e)/mpuros
|Beta Code=e)/mpuros
|Definition=ον, ([[πῦρ]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[in the fire]], [[on the fire]] or [[by the fire]], [[empyrus]], [[empyreus]], <b class="b3">σκεύη ἔμπυρα</b> [[implement]]s used at the [[fire]], opp. [[ἄπυρος|ἄπυρα]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>679a</span>; <b class="b3">ἡ ἔμπυρος τέχνη</b> the work of the [[forge]], [[smith]]'s [[art]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Prt.</span>321e</span> (but in <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>954</span>, the [[art]] of divining by [[fire]], [[soothsaying]] trade (v. infr. ''III'')); Χειρώνακτες <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>2.31</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[expose]]d to [[fire]] or [[sun]], [[burnt]], [[scathed]], [[νεκρός]] <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1186</span>; [[roast]]ed, [[σάρξ]] <span class="title">AP</span>6.89 (Maec.); [[fiery]] [[hot]], [[torrid]], Χώρα <span class="bibl">Str.16.1.10</span>; ἀήρ <span class="bibl">Thphr. <span class="title">CP</span>1.13.5</span>; [ἡ ὥρα] [[ἐμπυρωτάτη]] ib.<span class="bibl">4</span>; [[feverish]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.</span>2.40</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[ἐμπύρετος]]); λοιμοί <span class="bibl">LXX<span class="title">Am.</span>4.2</span>; [[inflammatory]], of a bite, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mir.</span> 846b16</span>; [[heated]], of a [[cautery]] [[iron]], <span class="title">PMed.Lond.</span>155.3.2. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[burning]], [[scorching]], ἠέλιος <span class="title">AP</span>9.24 (Leon.): metaph. of persons, [[fiery]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Num.</span>5</span>. Adv. [[ἐμπύρως]], ἐρᾶν <span class="bibl">Poll.3.68</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[lighted]], λαμπάς <span class="title">AP</span> 6.100 (Crin.); [[βωμός]] ib.<span class="bibl">10.7</span> (Arch.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[of a burnt offering]] or [[for a burnt offering]], ὀρθοστάται <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>547</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> as [[substantive]], [[ἔμπυρα]] (sc. [[ἱερά]]), τά, [[burnt sacrifices]], opp. [[ἄπυρα]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.3</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>485</span> (prob.); <b class="b3">δι' ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι</b> to [[make]] [[libation]]s at the [[burnt]]-[[offering]]s, <span class="bibl">E. <span class="title">IA</span>59</span> (hence [[ἔμπυρα]] are improperly used for [[σπονδαί]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>405</span>); <b class="b3">κατάρας ἐπὶ ἐμπύρων ποιεῖσθαι</b> swear upon the [[sacrifice]], <span class="bibl">Plb.16.31.7</span>, cf. <span class="bibl">App.<span class="title">Hisp.</span>9</span>; especially of [[burnt]]-[[offering]]s as used for purposes of [[divination]] (v. supr.''1''), <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1005</span>; εἰς ἔμπυρ' ἦλθε <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>16</span>; also ἐμπύρους ἀκμάς <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>1255</span>; ἔμπυρα σήματ' ἰδέσθαι <span class="bibl">A.R.1.145</span>: rarely sg., [[ἔμπυρον]], [[τό]], <span class="title">PMag.Osl.</span>1.69, dub. sens. in <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>14.17</span>.</span>
|Definition=ἔμπυρον, ([[πῦρ]])<br><span class="bld">A</span> [[in the fire]], [[on the fire]] or [[by the fire]], [[empyrus]], [[empyreus]], [[σκεύη]] ἔμπυρα = [[implement]]s used at the [[fire]], opp. [[ἄπυρος|ἄπυρα]], Pl.Lg.679a; ἡ ἔμπυρος [[τέχνη]] = the [[work]] of the [[forge]], [[smith]]'s [[art]], Id.Prt.321e (but in E.Ph.954, the [[art]] of divining by [[fire]], [[soothsaying]] [[trade]] (v. infr. ''III'')); [[χειρώνακτας|Χειρώνακτες]] Ael.NA2.31.<br><span class="bld">II</span> [[expose]]d to [[fire]] or [[sun]], [[burnt]], [[scathed]], [[νεκρός]] E.Ph.1186; [[roast]]ed, [[σάρξ]] AP6.89 (Maec.); [[fiery]] [[hot]], [[torrid]], Χώρα Str.16.1.10; [[ἀήρ]] Thphr. CP1.13.5; [ἡ ὥρα] [[ἐμπυρωτάτη]] ib.4; [[feverish]], Hp.Morb.2.40 ([[varia lectio|v.l.]] [[ἐμπύρετος]]); [[λοιμός|λοιμοί]] LXXAm.4.2; [[inflammatory]], of a [[bite]], Arist.Mir. 846b16; [[heated]], of a [[cautery]] [[iron]], PMed.Lond.155.3.2.<br><span class="bld">2</span> [[burning]], [[scorching]], [[ἠέλιος]] AP9.24 (Leon.): metaph. of persons, [[fiery]], Plu.Num.5. Adv. [[ἐμπύρως]] = [[ardently]], [[passionately]], [[with passion]] [[ἐρᾶν]] Poll.3.68.<br><span class="bld">3</span> [[lighted]], [[λαμπάς]] AP 6.100 (Crin.); [[βωμός]] ib.10.7 (Arch.).<br><span class="bld">III</span> [[of a burnt offering]] or [[for a burnt offering]], [[ὀρθοστάτης|ὀρθοστάται]] E.Hel.547.<br><span class="bld">2</span> as [[substantive]], [[ἔμπυρα]] (''[[sc.]]'' [[ἱερά]]), τά, [[burnt sacrifices]], opp. [[ἄπυρα]], Pi.O.8.3, cf. A.Ch.485 (prob.); δι' ἐμπύρων [[σπονδή|σπονδὰς]] [[καθεῖναι]] = to [[make]] [[libation]]s at the [[burnt]]-[[offering]]s, E. IA59 (hence [[ἔμπυρα]] are improperly used for [[σπονδαί]], S.El.405); [[κατάρα|κατάρας]] ἐπὶ ἐμπύρων [[ποιεῖσθαι]] = [[swear]] upon the [[sacrifice]], Plb.16.31.7, cf. App.Hisp.9; especially of [[burnt]]-[[offering]]s as used for purposes of [[divination]] (v. supr.''1''), S.Ant.1005; εἰς ἔμπυρ' ἦλθε E.IT16; also [[ἐμπύρους]] ἀκμάς Id.Ph.1255; ἔμπυρα σήματ' [[ἰδέσθαι]] A.R.1.145: rarely sg., [[ἔμπυρον]], τό, PMag.Osl.1.69, dub. sens. in PCair.Zen.14.17.
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἔμπῠρος) -ον<br /><b class="num">• Morfología:</b> [compar. ἐμπυρέστερος Mac.Aeg.<i>Serm</i>.C 7.5]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[expuesto al fuego]], [[quemado]], [[abrasado]] ἐς γῆν δ' ἔ. πίπτει [[νεκρός]] E.<i>Ph</i>.1186<br /><b class="num">•</b>[[asado]] [[σάρξ]] <i>AP</i> 6.89 (Maec.).<br /><b class="num">2</b> [[encendido]], [[que arde]] ἔμπυρα σήματ' A.R.1.145, [[λαμπάς]] <i>AP</i> 6.100 (Crin.), [[βωμός]] <i>AP</i> 10.7 (Arch.), cf. Luc.<i>Trag</i>.141, σέλας Hld.1.30.2, [[καπνός]] Nonn.<i>D</i>.23.271<br /><b class="num">•</b>[[incandescente]], [[candente]] τὸ [[καυτήριον]] <i>Chirurg.Fr.Pap</i>.3.3.1<br /><b class="num">•</b>medic., de pers. [[febril]] Hp.<i>Morb</i>.2.40.<br /><b class="num">3</b> [[que abrasa]], [[ardiente]], [[abrasador]] χώρα Str.16.1.10, Scymn.182, [[ἀήρ]] Thphr.<i>CP</i> 1.13.5, ἡ ὥρα Thphr.<i>CP</i> 1.13.4, ἄξονα δινήσας ἔμπυρον [[ἠέλιος]] <i>AP</i> 9.24 (Leon.), οὔτε τι λίην ψυχρὸς ... οὔτ' ἔ. Orph.<i>Fr</i>.160.4<br /><b class="num">•</b>fig. [[ἔρως]] Mac.Aeg.l.c., del [[carácter]], Plu.<i>Num</i>.5, [[ὄμμα]] <i>Orac.Sib</i>.6.28<br /><b class="num">•</b>[[que produce inflamación]] de la [[picadura]] de una [[serpiente]], Arist.<i>Mir</i>.846<sup>b</sup>16, de la [[hiedra]] ingerida con [[vino]], Plu.2.648b.<br /><b class="num">4</b> [[relativo a o propio del fuego]] ἔ. [[τέχνη]] = el [[arte]] del [[fuego]]</i>, e.e. piromancia</i>, [[adivinación]] por el [[fuego]]</i> E.<i>Ph</i>.954, ἡ ἔμπυρος [[τέχνη]] ἡ τοῦ Ἡφαίστου e.e. la [[forja]] de [[Hefesto]]</i> Pl.<i>Prt</i>.321e, οἱ χειρώνακτες οἱ ἔμπυροι los artesanos de la [[forja]]</i> Ael.<i>NA</i> 2.31<br /><b class="num">•</b>[[del fuego]] o [[del hogar]], [[que se pone al fuego]] [[σκεύη]] op. [[ἄπυρος]] Pl.<i>Lg</i>.679a, cf. <i>Plt</i>.287e.<br /><b class="num">II</b> subst. τὸ [[ἔμπυρον]]<br /><b class="num">1</b> en plu. [[ἔμπυρα]] = [[ofrendas o víctimas quemadas]] ἐμπύροις τεκμαιρόμενοι Pi.<i>O</i>.8.3, παρ' εὐδείπνοις ἔσῃ [[ἄτιμος]] ἐμπύροισι κνισωτοῖς χθονός = quedarás sin [[honra]] en los ricos festines con ofrendas humeantes ofrecidas a la [[tierra]]</i> A.<i>Ch</i>.485, τῷ φέρεις τάδ' ἔμπυρα S.<i>El</i>.405, δι' ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι = hacer libaciones sobre ofrendas quemadas</i> E.<i>IA</i> 59, cf. S.<i>Ant</i>.1005, E.<i>Andr</i>.1113, <i>Hel</i>.547, κατάρας ἐπὶ τῶν ἐμπύρων ποιεῖσθαι Plb.16.31.7, cf. App.<i>Hisp</i>.9<br /><b class="num">•</b>[[fuegos sacrificiales]], [[sacrificio]] sobre el [[fuego]] ἐς ἔμπυρ' ἦλθε E.<i>IT</i> 16.<br /><b class="num">2</b> n. de diversos utensilios metálicos destinados a [[contener]] [[fuego]] o [[rescoldo]]s, esp. [[brasero]] o [[incensario]], <i>SB</i> 16505.23 (III a.C.), <i>Ath.Askl</i>.4.117 (III a.C.), <i>IPorto</i> 13.5 (II d.C.), <i>MAMA</i> 9.37 (Ezanos I/II d.C.), parte de una [[ἐσχαρίς]] <i>IG</i> 11(2).161B.102 (Delos III a.C.), οἱ τὰ ἔμπυρα βαστάζοντες en cultos mistéricos <i>SEG</i> 29.1205.10 (Sardes IV d.C.).<br /><b class="num">3</b> mág. [[fórmula]], [[encantamiento]], [[hechizo de fuego]] ἔ. ἐπὶ θείου ἀπύρου <i>PMag</i>.63.295, cf. 7.295.<br /><b class="num">III</b> adv. [[ἐμπύρως]] fig. [[ardiente]], [[apasionadamente]] [[ἐμπύρως]] ἔχειν Poll.3.68, αἱ (ψυχαὶ) [[ἐμπύρως]] ... τὴν ἀγάπην πρὸς κύριον ἔχουσαι Mac.Aeg.<i>Hom</i>.10.2.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0818.png Seite 818]] im Feuer; – a) von Pind. an, Brandopfer, aus deren Flamme geweissagt wird, ἐμπύροις τεκμαίρεσθαι Ol. 8, 3, vgl. I. 3, 87; so Soph. El. 397 Ant. 992, wo das Verfahren ausführlicher erwähnt ist (B. A. 247 αἱ διὰ πυρὸς θυσίαι; VLL. τὰ καιόμενα [[ἱερά]]; bei Dion. Hal. 2, 25 [[ἔμπυρος]] [[θυσία]]); ἐμπύρων εἶδες φλόγα Eur. Suppl. 167; dah. δι' ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι I. A. 59; ἔμπυρα σήματ' ἰδέσθαι Ap. Rh. 1, 145; in später Prosa: κατάρας ἐπὶ τῶν ἐμπύρων ποιεῖσθαι Pol. 16, 31, 7; ὁρκωθῆναι ἐπὶ ἐμπ. App. Hisp. 9, 1 u. A. So auch ἡ [[ἔμπυρος]] [[τέχνη]] Eur. Phoen. 954; [[βωμός]], auf dem Opferfeuer brennt, Archi. 16 (X, 7). – b) Alles, was am oder im Feuer gearbeitet wird, Ggstz [[ἄπυρος]]; Plat. Polit. 287 e; ἔμπυρα σκεύη Legg. III, 679 a; [[τέχνη]] τοῦ Ἡφαίστου, Kunst der Feuerarbeiter, Prot. 321 e. Bei Eur. Phoen. 1186, [[ἔμπυρος]] πίπτει [[νεκρός]], = durch den Blitz verbrannt. Auch = brennend, ὀρθοστάται Eur. Hel. 547; [[λαμπάς]] Ep. ad. 123 (VI, 100); [[ἠέλιος]] Leon. Tar. 49 (IX, 24); gekocht, gebraten, [[σάρξ]] Qu. Haec. 8 (VI, 89). Der Sonne ausgesetzt, heiß, Theophr. öfter, [[χώρα]] Strab.; [[ὁδοιπορία]] D. Sic. 19, 19; übertr., feurig, καὶ ἀκμάζων [[βασιλεύς]] Plut. Num. 5. – c) an Fieberhitze leidend, Medic. – Adv. [[ἐμπύρως]], feurig, ἐρᾶν Poll. 3, 68.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0818.png Seite 818]] im Feuer; – a) von Pind. an, Brandopfer, aus deren Flamme geweissagt wird, ἐμπύροις τεκμαίρεσθαι Ol. 8, 3, vgl. I. 3, 87; so Soph. El. 397 Ant. 992, wo das Verfahren ausführlicher erwähnt ist (B. A. 247 αἱ διὰ πυρὸς θυσίαι; VLL. τὰ καιόμενα [[ἱερά]]; bei Dion. Hal. 2, 25 [[ἔμπυρος]] [[θυσία]]); ἐμπύρων εἶδες φλόγα Eur. Suppl. 167; dah. δι' ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι I. A. 59; ἔμπυρα σήματ' ἰδέσθαι Ap. Rh. 1, 145; in später Prosa: κατάρας ἐπὶ τῶν ἐμπύρων ποιεῖσθαι Pol. 16, 31, 7; ὁρκωθῆναι ἐπὶ ἐμπ. App. Hisp. 9, 1 u. A. So auch ἡ [[ἔμπυρος]] [[τέχνη]] Eur. Phoen. 954; [[βωμός]], auf dem Opferfeuer brennt, Archi. 16 (X, 7). – b) Alles, was am oder im Feuer gearbeitet wird, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[ἄπυρος]]; Plat. Polit. 287 e; ἔμπυρα σκεύη Legg. III, 679 a; [[τέχνη]] τοῦ Ἡφαίστου, Kunst der Feuerarbeiter, Prot. 321 e. Bei Eur. Phoen. 1186, [[ἔμπυρος]] πίπτει [[νεκρός]], = durch den Blitz verbrannt. Auch = brennend, ὀρθοστάται Eur. Hel. 547; [[λαμπάς]] Ep. ad. 123 (VI, 100); [[ἠέλιος]] Leon. Tar. 49 (IX, 24); gekocht, gebraten, [[σάρξ]] Qu. Haec. 8 (VI, 89). Der Sonne ausgesetzt, heiß, Theophr. öfter, [[χώρα]] Strab.; [[ὁδοιπορία]] D. Sic. 19, 19; übertr., feurig, καὶ ἀκμάζων [[βασιλεύς]] Plut. Num. 5. – c) an Fieberhitze leidend, Medic. – Adv. [[ἐμπύρως]], feurig, ἐρᾶν Poll. 3, 68.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> [[qui est en feu]] ; brûlant, ardent, torride;<br /><b>2</b> [[qui est dans]] <i>ou</i> sur le feu, qu'on fait brûler <i>en parl. de victimes</i> ; τὰ ἔμπυρα sacrifices par le feu ; sacrifice <i>en gén.</i> ; feu d'un sacrifice.<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[πῦρ]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἔμπῠρος:'''<br /><b class="num">1</b> [[употребляемый для огня]], т. е. [[огнеупорный]] ([[σκεύη]] Plat.);<br /><b class="num">2</b> [[горящий]], [[объятый огнем]] ([[βωμός]], [[λαμπάς]] Anth.);<br /><b class="num">3</b> [[огненный]], [[огневой]]: ἔ. [[τέχνη]] τοῦ Ἡφαίστου Plat. кузнечное искусство Гефеста (ср. 7);<br /><b class="num">4</b> [[палящий]], [[знойный]] ([[ἠέλιος]] Anth.);<br /><b class="num">5</b> [[совершаемый под палящим солнцем]] ([[ὁδοιπορία]] Diod.);<br /><b class="num">6</b> [[сжигаемый на жертвеннике]], т. е. [[жертвенный]] (ὀρθοστάται Eur.);<br /><b class="num">7</b> [[связанный с огненным жертвоприношением]], т. е. [[прорицательский]]: ἐμπύρῳ [[χρῆσθαι]] τέχνῃ Eur. - гадать по пламени горящей жертвы (ср. 3);<br /><b class="num">8</b> [[приготовленный на огне]] (вареный или жареный) ([[σάρξ]] Anth.);<br /><b class="num">9</b> [[пораженный]] (небесным) [[огнем]], [[обожженный]], [[обгорелый]] ([[νεκρός]] Eur.);<br /><b class="num">10</b> [[обжигающий]], [[жгучий]] ([[δῆγμα]] Arst.);<br /><b class="num">11</b> [[пламенный]], [[пылкий]] (ἔ. καὶ ἀκμάζων Plut.). - см. тж. [[ἔμπυρα]].
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''ἔμπῠρος''': -ον, (πῦρ) ὁ ἐν τῷ πυρὶ ἢ παρὰ τὸ πῦρ, σκεύη ἔμπυρα, σκεύη τιθέμενα ἐπὶ τοῦ [[πυρός]], ἢ ἐν χρήσει περὶ τὸ πῦρ, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἄπυρα, Πλάτ. Νόμ. 679Α˙ ἡ ἔμπ. [[τέχνη]], ἡ [[τέχνη]] τοῦ σιδηρουργοῦ ἢ χαλκέος, ὁ αὐτ. Πρωτ. 321Ε (ἀλλ’ ἐν Εὐρ. Φοιν. 954, ἡ [[τέχνη]] τῆς διὰ πυρὸς μαντείας, ἴδε κατωτέρω ΙΙΙ). ΙΙ. [[πυρίκαυστος]], εἰς γῆν δ’ [[ἔμπυρος]] πίπτει [[νεκρός]], «πεπυρακτωμένος» (Σχόλ.), Εὐρ. Φοίν. 1186˙ σάρκα... ἔμπυρον Ἀνθ. Π. 6. 89˙ [[σφόδρα]] [[θερμός]], [[καυματηρός]], διακεκαυμένος, [[χώρα]] Στράβων 740˙ ἀὴρ Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰ. 1. 13, 5˙ ἡ ὥρα ἐμπυρωτάτη ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 1. 13, 4˙ [[πυρετώδης]], Ἱππ. 423. 27˙ φλεγμαίνων, πεφλογισμένος, ἐπὶ ἕλκους, Ἀριστ. π. Θαυμ. 164. 2˙ καίων, κατακαίων, [[ἠέλιος]] Ἀνθ. Π. 9. 24: - μεταφ., ἐπὶ ἀνθρώπων, [[ὀξύς]], [[ὁρμητικός]], [[σφοδρός]], Πλουτ. Νουμ. 5. 3) ἀνημμένος, λαμπὰς Ἀνθ. Π. 6. 100˙ βωμὸς [[αὐτόθι]] 10. 7. ΙΙΙ. ὁ ἀνήκων ἢ [[ἁρμόδιος]] εἰς θυσίαν διὰ [[πυρός]], ὀρθοστάται Εὐρ. Ἑλ. 547. 2) ὡς οὐσιαστ., ἔμπυρα (ἐνν. [[ἱερά]]), τά, αἱ διὰ πυρὸς θυσίαι, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ ἄπυρα, Πινδ. Ο. 8. 4˙ δι’ ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι, ποιεῖν σπονδὰς ἐπὶ ἐμπύρων θυσιῶν, Εὐρ. Ἰ. Α. 59˙ [[ἐντεῦθεν]] ἔμπυρα κεῖται καταχρηστικῶς ἀντὶ τοῦ σπονδαί, Σοφ. Ἠλ. 405)˙ κατάρας ποιεῖσθαι ἐπὶ ἐμπύρων, ἐκφέρειν κατάρας καιομένου τοῦ θύματος, Πολύβ. 16. 31, 7, Ἀππ. Ἱβηρ. 9˙ πρβλ. Λίβ. 21. 1, Οὐεργ. Αἰν. 12. 201: - ἰδίως ἐπὶ θυσιῶν διὰ [[πυρός]], ὧν ἐγίνετο [[χρῆσις]] πρὸς μαντικοὺς σκοποὺς (ἴδε ἀνωτέρω), Σοφ. Ἀντ. 1005 κἑξ., Εὐρ. Φοίν. 1255 (ἴδε ἐν λ. [[ῥῆξις]])˙ εἰς ἔμπυρ’ ἐλθεῖν Εὐρ. Ι. Τ. 16˙ οὕτω καί, ἔμπυρα σήματ’ ἰδέσθαι Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 145˙ - περὶ τοῦ ἐν Αἰσχύλ. Χο. 485, ἐμπύροισι κνισωτοῖς χθονός, ἴδε τὴν λέξιν [[εὔδειπνος]].
|lstext='''ἔμπῠρος''': -ον, (πῦρ) ὁ ἐν τῷ πυρὶ ἢ παρὰ τὸ πῦρ, σκεύη ἔμπυρα, σκεύη τιθέμενα ἐπὶ τοῦ [[πυρός]], ἢ ἐν χρήσει περὶ τὸ πῦρ, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἄπυρα, Πλάτ. Νόμ. 679Α˙ ἡ ἔμπ. [[τέχνη]], ἡ [[τέχνη]] τοῦ σιδηρουργοῦ ἢ χαλκέος, ὁ αὐτ. Πρωτ. 321Ε (ἀλλ’ ἐν Εὐρ. Φοιν. 954, ἡ [[τέχνη]] τῆς διὰ πυρὸς μαντείας, ἴδε κατωτέρω ΙΙΙ). ΙΙ. [[πυρίκαυστος]], εἰς γῆν δ’ [[ἔμπυρος]] πίπτει [[νεκρός]], «πεπυρακτωμένος» (Σχόλ.), Εὐρ. Φοίν. 1186˙ σάρκα... ἔμπυρον Ἀνθ. Π. 6. 89˙ [[σφόδρα]] [[θερμός]], [[καυματηρός]], διακεκαυμένος, [[χώρα]] Στράβων 740˙ ἀὴρ Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰ. 1. 13, 5˙ ἡ ὥρα ἐμπυρωτάτη ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 1. 13, 4˙ [[πυρετώδης]], Ἱππ. 423. 27˙ φλεγμαίνων, πεφλογισμένος, ἐπὶ ἕλκους, Ἀριστ. π. Θαυμ. 164. 2˙ καίων, κατακαίων, [[ἠέλιος]] Ἀνθ. Π. 9. 24: - μεταφ., ἐπὶ ἀνθρώπων, [[ὀξύς]], [[ὁρμητικός]], [[σφοδρός]], Πλουτ. Νουμ. 5. 3) ἀνημμένος, λαμπὰς Ἀνθ. Π. 6. 100˙ βωμὸς [[αὐτόθι]] 10. 7. ΙΙΙ. ὁ ἀνήκων ἢ [[ἁρμόδιος]] εἰς θυσίαν διὰ [[πυρός]], ὀρθοστάται Εὐρ. Ἑλ. 547. 2) ὡς οὐσιαστ., ἔμπυρα (ἐνν. [[ἱερά]]), τά, αἱ διὰ πυρὸς θυσίαι, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ ἄπυρα, Πινδ. Ο. 8. 4˙ δι’ ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι, ποιεῖν σπονδὰς ἐπὶ ἐμπύρων θυσιῶν, Εὐρ. Ἰ. Α. 59˙ [[ἐντεῦθεν]] ἔμπυρα κεῖται καταχρηστικῶς ἀντὶ τοῦ σπονδαί, Σοφ. Ἠλ. 405)˙ κατάρας ποιεῖσθαι ἐπὶ ἐμπύρων, ἐκφέρειν κατάρας καιομένου τοῦ θύματος, Πολύβ. 16. 31, 7, Ἀππ. Ἱβηρ. 9˙ πρβλ. Λίβ. 21. 1, Οὐεργ. Αἰν. 12. 201: - ἰδίως ἐπὶ θυσιῶν διὰ [[πυρός]], ὧν ἐγίνετο [[χρῆσις]] πρὸς μαντικοὺς σκοποὺς (ἴδε ἀνωτέρω), Σοφ. Ἀντ. 1005 κἑξ., Εὐρ. Φοίν. 1255 (ἴδε ἐν λ. [[ῥῆξις]])˙ εἰς ἔμπυρ’ ἐλθεῖν Εὐρ. Ι. Τ. 16˙ οὕτω καί, ἔμπυρα σήματ’ ἰδέσθαι Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 145˙ - περὶ τοῦ ἐν Αἰσχύλ. Χο. 485, ἐμπύροισι κνισωτοῖς χθονός, ἴδε τὴν λέξιν [[εὔδειπνος]].
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> qui est en feu ; brûlant, ardent, torride;<br /><b>2</b> qui est dans <i>ou</i> sur le feu, qu’on fait brûler <i>en parl. de victimes</i> ; τὰ ἔμπυρα sacrifices par le feu ; sacrifice <i>en gén.</i> ; feu d’un sacrifice.<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[πῦρ]].
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἔμπῠρος) -ον<br /><b class="num">• Morfología:</b> [compar. ἐμπυρέστερος Mac.Aeg.<i>Serm</i>.C 7.5]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[expuesto al fuego]], [[quemado]], [[abrasado]] ἐς γῆν δ' ἔ. πίπτει νεκρός E.<i>Ph</i>.1186<br /><b class="num">•</b>[[asado]] σάρξ <i>AP</i> 6.89 (Maec.).<br /><b class="num">2</b> [[encendido]], [[que arde]] ἔμπυρα σήματ' A.R.1.145, λαμπάς <i>AP</i> 6.100 (Crin.), βωμός <i>AP</i> 10.7 (Arch.), cf. Luc.<i>Trag</i>.141, σέλας Hld.1.30.2, καπνός Nonn.<i>D</i>.23.271<br /><b class="num">•</b>[[incandescente]], [[candente]] τὸ καυτήριον <i>Chirurg.Fr.Pap</i>.3.3.1<br /><b class="num">•</b>medic., de pers. [[febril]] Hp.<i>Morb</i>.2.40.<br /><b class="num">3</b> [[que abrasa]], [[ardiente]], [[abrasador]] χώρα Str.16.1.10, Scymn.182, [[ἀήρ]] Thphr.<i>CP</i> 1.13.5, ἡ ὥρα Thphr.<i>CP</i> 1.13.4, ἄξονα δινήσας ἔμπυρον ἠέλιος <i>AP</i> 9.24 (Leon.), οὔτε τι λίην ψυχρὸς ... οὔτ' ἔ. Orph.<i>Fr</i>.160.4<br /><b class="num">•</b>fig. ἔρως Mac.Aeg.l.c., del carácter, Plu.<i>Num</i>.5, ὄμμα <i>Orac.Sib</i>.6.28<br /><b class="num">•</b>[[que produce inflamación]] de la picadura de una serpiente, Arist.<i>Mir</i>.846<sup>b</sup>16, de la hiedra ingerida con vino, Plu.2.648b.<br /><b class="num">4</b> [[relativo a o propio del fuego]] ἔ. τέχνη el arte del fuego</i>, e.e. piromancia</i>, adivinación por el fuego</i> E.<i>Ph</i>.954, ἡ ἔ. τέχνη ἡ τοῦ Ἡφαίστου e.e. la forja de Hefesto</i> Pl.<i>Prt</i>.321e, οἱ χειρώνακτες οἱ ἔμπυροι los artesanos de la forja</i> Ael.<i>NA</i> 2.31<br /><b class="num">•</b>[[del fuego]] o [[del hogar]], [[que se pone al fuego]] σκεύη op. [[ἄπυρος]] Pl.<i>Lg</i>.679a, cf. <i>Plt</i>.287e.<br /><b class="num">II</b> subst. τὸ ἔ.<br /><b class="num">1</b> en plu. [[ofrendas o víctimas quemadas]] ἐμπύροις τεκμαιρόμενοι Pi.<i>O</i>.8.3, παρ' εὐδείπνοις ἔσῃ [[ἄτιμος]] ἐμπύροισι κνισωτοῖς χθονός quedarás sin honra en los ricos festines con ofrendas humeantes ofrecidas a la tierra</i> A.<i>Ch</i>.485, τῷ φέρεις τάδ' ἔμπυρα S.<i>El</i>.405, δι' ἐμπύρων σπονδὰς καθεῖναι hacer libaciones sobre ofrendas quemadas</i> E.<i>IA</i> 59, cf. S.<i>Ant</i>.1005, E.<i>Andr</i>.1113, <i>Hel</i>.547, κατάρας ἐπὶ τῶν ἐμπύρων ποιεῖσθαι Plb.16.31.7, cf. App.<i>Hisp</i>.9<br /><b class="num">•</b>[[fuegos sacrificiales]], [[sacrificio]] sobre el fuego ἐς ἔμπυρ' ἦλθε E.<i>IT</i> 16.<br /><b class="num">2</b> n. de diversos utensilios metálicos destinados a contener fuego o rescoldos, esp. [[brasero]] o [[incensario]], <i>SB</i> 16505.23 (III a.C.), <i>Ath.Askl</i>.4.117 (III a.C.), <i>IPorto</i> 13.5 (II d.C.), <i>MAMA</i> 9.37 (Ezanos I/II d.C.), parte de una ἐσχαρίς <i>IG</i> 11(2).161B.102 (Delos III a.C.), οἱ τὰ ἔμπυρα βαστάζοντες en cultos mistéricos <i>SEG</i> 29.1205.10 (Sardes IV d.C.).<br /><b class="num">3</b> mág. [[fórmula]], [[encantamiento]], [[hechizo de fuego]] ἔ. ἐπὶ θείου ἀπύρου <i>PMag</i>.63.295, cf. 7.295.<br /><b class="num">III</b> adv. [[ἐμπύρως]] fig. [[ardiente]], [[apasionadamente]] ἐ. ἔχειν Poll.3.68, αἱ (ψυχαὶ) ἐ. ... τὴν ἀγάπην πρὸς κύριον ἔχουσαι Mac.Aeg.<i>Hom</i>.10.2.
}}
}}
{{grml
{{grml
Line 27: Line 30:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἔμπῠρος:''' -ον (ἐν, [[πῦρ]]),·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που βρίσκεται μέσα στη [[φωτιά]], ἡ ἔμπ. [[τέχνη]], η [[τέχνη]] του σιδηρουργού, σε Πλάτ.· επίσης, η [[τέχνη]] της πυρομαντείας, σε Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> εκτεθειμένος σε [[φωτιά]] ή σε ήλιο, καμένος, καψαλισμένος, φλογισμένος, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[φλογερός]], λέγεται για τον ήλιο, σε Ανθ.<br /><b class="num">3.</b> αναμμένος, λέγεται για [[λάμπα]], στον ίδ.<br /><b class="num">III. 1.</b> αυτός που ανήκει ή που ταιριάζει σε [[θυσία]] με [[φωτιά]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> ως ουσ., <i>ἔμπυρα</i> (ενν. [[ἱερά]]), <i>τά</i>, οι θυσίες της φωτιάς, σε Σοφ., Ευρ.
|lsmtext='''ἔμπῠρος:''' -ον (ἐν, [[πῦρ]]),·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που βρίσκεται μέσα στη [[φωτιά]], ἡ ἔμπ. [[τέχνη]], η [[τέχνη]] του σιδηρουργού, σε Πλάτ.· επίσης, η [[τέχνη]] της πυρομαντείας, σε Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> εκτεθειμένος σε [[φωτιά]] ή σε ήλιο, καμένος, καψαλισμένος, φλογισμένος, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[φλογερός]], λέγεται για τον ήλιο, σε Ανθ.<br /><b class="num">3.</b> αναμμένος, λέγεται για [[λάμπα]], στον ίδ.<br /><b class="num">III. 1.</b> αυτός που ανήκει ή που ταιριάζει σε [[θυσία]] με [[φωτιά]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> ως ουσ., <i>ἔμπυρα</i> (ενν. [[ἱερά]]), <i>τά</i>, οι θυσίες της φωτιάς, σε Σοφ., Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἔμπῠρος:'''<br /><b class="num">1)</b> употребляемый для огня, т. е. огнеупорный ([[σκεύη]] Plat.);<br /><b class="num">2)</b> горящий, объятый огнем ([[βωμός]], [[λαμπάς]] Anth.);<br /><b class="num">3)</b> огненный, огневой: ἔ. [[τέχνη]] τοῦ Ἡφαίστου Plat. кузнечное искусство Гефеста (ср. 7);<br /><b class="num">4)</b> палящий, знойный ([[ἠέλιος]] Anth.);<br /><b class="num">5)</b> совершаемый под палящим солнцем ([[ὁδοιπορία]] Diod.);<br /><b class="num">6)</b> сжигаемый на жертвеннике, т. е. жертвенный (ὀρθοστάται Eur.);<br /><b class="num">7)</b> связанный с огненным жертвоприношением, т. е. прорицательский: ἐμπύρῳ [[χρῆσθαι]] τέχνῃ Eur. - гадать по пламени горящей жертвы (ср. 3);<br /><b class="num">8)</b> приготовленный на огне (вареный или жареный) ([[σάρξ]] Anth.);<br /><b class="num">9)</b> пораженный (небесным) огнем, обожженный, обгорелый ([[νεκρός]] Eur.);<br /><b class="num">10)</b> обжигающий, жгучий ([[δῆγμα]] Arst.);<br /><b class="num">11)</b> пламенный, пылкий (ἔ. καὶ ἀκμάζων Plut.). - см. тж. [[ἔμπυρα]].
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ἔμ-πῠρος, ον <i>adj</i> [ἐν, πῦρ]<br /><b class="num">I.</b> in the [[fire]], ἡ ἔμπ. [[τέχνη]] the [[work]] of the [[fire]], the [[forge]], Plat.; also the art of divining by [[fire]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> [[exposed]] to [[fire]] or sun, scorched, [[burnt]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> [[burning]], [[fiery]], of the sun, Anth.<br /><b class="num">3.</b> lighted, of a [[lamp]], Anth.<br /><b class="num">III.</b> of or for a [[burnt]]-[[offering]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> as [[substantive]], ἔμπυρα (sc. [[ἱερά]]), τά, [[burnt]] sacrifices, Soph., Eur.
|mdlsjtxt=ἔμ-πῠρος, ον <i>adj</i> [ἐν, πῦρ]<br /><b class="num">I.</b> in the [[fire]], ἡ ἔμπ. [[τέχνη]] the [[work]] of the [[fire]], the [[forge]], Plat.; also the art of divining by [[fire]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> [[exposed]] to [[fire]] or sun, scorched, [[burnt]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> [[burning]], [[fiery]], of the sun, Anth.<br /><b class="num">3.</b> lighted, of a [[lamp]], Anth.<br /><b class="num">III.</b> of or for a [[burnt]]-[[offering]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> as [[substantive]], ἔμπυρα (''[[sc.]]'' [[ἱερά]]), τά, [[burnt]] sacrifices, Soph., Eur.
}}
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[burnt up]], [[charred]]
|woodrun=[[burnt up]], [[charred]]
}}
{{trml
|trtx=Burmese: ဖျား; Catalan: febril; Czech: horečnatý; Danish: febril, febersyg, feberhed, feber-; Dutch: koortsig; French: fiévreux; German: [[fiebrig]], [[febril]], [[fieberhaft]]; Greek: [[εμπύρετος]]; Ancient Greek: [[πυρετώδης]], [[ἔκπυρος]], [[ἔμπυρος]], [[διάπυρος]], [[ἐνδόπυρος]]; Irish: fiabhrasach; Italian: [[febbricoso]]; Latin: [[febriculentus]]; Maori: tūhauwiri; Norwegian Bokmål: febril; Nynorsk: febril; Plautdietsch: feebrich; Portuguese: febril; Spanish: [[febril]]; Welsh: poeth
}}
}}