σχηματισμός: Difference between revisions

|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[configuration]], <b class="b3">οἱ κατὰ μῆνα σ. [τῆς σελήνης</b>] <span class="bibl">Arist.<span class="title">Cael.</span>297b26</span>, cf. <span class="bibl">Gem.9.11</span>, <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Tetr.</span>1</span>, Porph. ap. <span class="bibl">Eus.<span class="title">PE</span>3.11</span>; τοῦ στόματος <span class="bibl">Arist.<span class="title">Aud.</span>800a23</span>, cf. Phld.<span class="title">Mus.</span>p.73 K.; τῆς φλογός <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Ign.</span>54</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[bearing]], [[attitude]], <b class="b3">ὅλον τὸν τοῦ σώματος σ</b>. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>425b</span>, cf. Zeno Stoic.1.58 (pl.), <span class="bibl">Hipparch.1.4.10</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dem.</span>9</span>, <span class="bibl"><span class="title">Num.</span>8</span>, <span class="bibl"><span class="title">Dio</span>13</span>; <b class="b3">σχηματισμοὶ προσώπου</b> <b class="b2">expressions assumed by . .</b>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Dem.</span>54</span>; τοῦ τε προσώπου καὶ τῶν χειρῶν Plu.2.1047a. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> in bad sense, [[assumption of manner]], σχηματισμοῦ καὶ φρονήματος κενοῦ . . ἐμπιπλάμενος <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>494d</span>: generally, [[assumption]] of what does not belong to one, [[pretence]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Nic.</span>3</span>, <span class="bibl"><span class="title">Arat.</span>49</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[σχῆμα]], [[shape]], even of something immutable, as an atom, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>1p.15U.</span> (pl.), al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> the [[atom]] itself, ὁ πυρὸς ἀποτελεστικὸς σ. ἐξολισθαίνων ἀστραπὴν γεννᾷ <span class="bibl">Id.<span class="title">Ep.</span>2p.45</span>, cf. <span class="bibl">p.46</span> U. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> in Tactics, [[formation]], Ascl.<span class="title">Tact.</span>12.1 (pl.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> in language, <b class="b3">ὁ ποιητικὸς σ</b>. the poetical [[formation]] ([[πελειάς]] = [[Πλειάς]]), <span class="bibl">Ath.11.490d</span>; <b class="b3">πληθυντικὸς σ</b>. a plural [[form]], <span class="bibl">Dam.<span class="title">Pr.</span>337</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[figure]] in a dance, <span class="bibl">Plot.4.4.33</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1055.png Seite 1055]] ὁ, Gestalt, Haltung, Gebehrde; σώματος, Plat. Rep. IV, 425 b; προσώπου, D. Hal. de vi Dem. 54; das Annehmen einer Gestalt, Haltung, Prunken, καὶ [[φρόνημα]] κενόν, Plat. Rep. IV, 494 d; αὐλῆς, Plat. Dio 13; dah. auch Verstellung, Plut. Num. 8, oft, u. a. Sp.

{{ls

|lstext='''σχημᾰτισμός''': ὁ, τὸ λαμβάνειν σχῆμά τι ἢ μορφήν, ὅλον τὸν τοῦ σώματος σχ. Πλάτ. Πολ. 425Β. πρβλ. Πλουτ. Δημοσθ. 10, Νουμ. 8, Δίωνα 13· σχηματισμοὶ προσώπου, αἱ ποικίλαι ἐκφράσεις [[αὐτοῦ]], Διον. Ἁλ. π. Δημ. 54· τοῦ τε προσώπου καὶ τῶν χειρῶν Πλούτ. 2. 1017Α. 2) ἐπὶ κακῆς σημασίας, [[τρόπος]] προσπεποιημένος, σχηματισμοῦ καὶ φρονήματος κενοῦ... ἐμπιπλάμενος Πλάτ. Πολ. 494D· ― [[καθόλου]], [[μίμησις]] ἐκείνου [[ὅπερ]] δὲ ἔχει τις, [[προσποίησις]], [[ὑπόκρισις]], Πλουτ. Νικ. 3, Ἄρατ. 49, κλπ. ΙΙ. σχετικὴ [[θέσις]] ἢ ἄποψις, τῆς σελήνης Ἀριστ. π. Οὐρ. 2. 14, 17· τοῦ στόματος ὁ αὐτ. π. Ἀκουστ. 4· ἐπὶ γλώσσης ὁ ποιητικὸς σχ. Ἀθην. 490D.

{{bailly

|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>I.</b> action de façonner, de composer (son visage, <i>etc.</i>);<br /><b>II.</b> extérieur, air, forme, figure ; <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> air hautain, orgueil;<br /><b>2</b> appareil imposant, faste;<br /><b>3</b> feinte, dissimulation, apparence.<br />'''Étymologie:''' [[σχηματίζω]].

|mltxt=ο, ΝΜΑ [[σχηματίζω]]<br /><b>1.</b> το να σχηματίζεται [[κάτι]], να προσλαμβάνει [[σχήμα]], να παίρνει ορισμένη [[μορφή]], [[μορφοποίηση]]<br /><b>2.</b> <b>στρ.</b> η με ορισμένο τρόπο [[διάταξη]] τών [[ανδρών]] ενός τμήματος ή διαφόρων τμημάτων<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[διαμόρφωση]] («[[σχηματισμός]] ιδέας»)<br /><b>2.</b> [[οργάνωση]], [[συγκρότηση]] («[[σχηματισμός]] τάγματος»)<br /><b>3.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) το [[τμήμα]] που οργανώνεται («σχηματισμοί προσκόπων»)<br /><b>4.</b> [[δημιουργία]], [[παραγωγή]] (α. «[[σχηματισμός]] πληγής» β. «[[σχηματισμός]] χημικής ενώσεως»)<br /><b>5.</b> <b>γραμμ.</b> α) [[σύνθεση]] (α. «[[σχηματισμός]] λέξεων» β. «[[σχηματισμός]] προτάσεων»)<br />β) ο [[τρόπος]] κλίσης τών κλιτών [[μερών]] του λόγου («[[σχηματισμός]] τών τύπων ενός ρήματος»)<br /><b>6.</b> <b>στρ.</b> α) [[μεγάλη]] [[μονάδα]] του στρατού, η οποία διοικείται από ανώτατο αξιωματικό και περιλαμβάνει μονάδες διαφόρων όπλων και σωμάτων<br />β) [[ομάδα]] αεροπλάνων που προχωρούν σε ορισμένη [[διάταξη]]<br /><b>7.</b> <b>ναυτ.</b> η σχετική [[θέση]] τών πλοίων του στόλου ή μιας μονάδας του στόλου, την οποία αυτά παίρνουν [[μετά]] από [[σήμα]] της ναυαρχίδας προκειμένου να πλεύσουν ή να εκτελέσουν πολεμική [[αποστολή]] (α. «[[σχηματισμός]] πορείας» β. «[[σχηματισμός]] μάχης»)<br /><b>8.</b> <b>γεωλ.</b> [[θεμελιώδης]] τυπική λιθοστρωματογραφική [[ενότητα]] που αποτελείται από ένα [[σύνολο]] γεωλογικών στρωμάτων<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> «[[δικτυωτός]] [[σχηματισμός]]»<br /><b>ανατ.</b> [[άθροισμα]] κυττάρων με [[ποικιλία]] μεγέθους και σχήματος, τα οποία [[είναι]] κατανεμημένα σε όλο το [[μήκος]] του εγκεφαλικού στελέχους, καταλαμβάνοντας την κεντρική [[μοίρα]] του<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «πληθυντικὸς [[σχηματισμός]]» — ο [[πληθυντικός]] [[αριθμός]] (Δαμασκ. Αρχ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (με αρνητική σημ.) [[προσποιητός]], [[πλαστός]] [[τρόπος]]<br /><b>2.</b> (γενικά) [[υποκρισία]]<br /><b>3.</b> η [[μορφή]] με την οποία εμφανίζεται [[κάθε]] [[φορά]] [[κάτι]] (α. «οἱ κατὰ μῆνα σχηματισμοὶ τῆς σελήνης» — δηλ. οι φάσεις της σελήνης, <b>Αριστοτ.</b><br />β. «σχηματισμοὶ τοῡ σώματος» — δηλ. οι στάσεις ή θέσεις, <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>4.</b> (στη φιλοσ. του Επικούρου) α) το [[σχήμα]], η [[μορφή]] ενός πράγματος, [[ιδίως]] αμετάβλητου, όπως [[είναι]] λ.χ. το [[άτομο]]<br />β) το ίδιο το [[άτομο]]<br /><b>5.</b> [[σχήμα]] λόγου<br /><b>6.</b> <b>αστρολ.</b> το να βρίσκεται [[ένας]] [[αστέρας]] σε μια ορισμένη [[θέση]]<br /><b>7.</b> [[τρόπος]] κόμμωσης<br /><b>8.</b> χορευτικό [[σχήμα]], [[φιγούρα]]<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «ποιητικὸς [[σχηματισμός]]» — ο [[ποιητικός]] [[τρόπος]] έκφρασης <b>Αθήν.</b><br />β) «σχηματισμοὶ προσώπου» — οι διάφορες εκφράσεις του προσώπου (<b>Πλούτ.</b>).

{{elru

|elrutext='''σχημᾰτισμός:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> очертания, форма (τῆς σελήνης Arst.);<br /><b class="num">2)</b> убранство (αὐλῆς Plut.);<br /><b class="num">3)</b> положение, осанка (τοῦ σώματος Plat.);<br /><b class="num">4)</b> выражение, мимика (τοῦ προσώπου Plut.);<br /><b class="num">5)</b> жестикуляция (τῶν [[χειρῶν]] Plut.);<br /><b class="num">6)</b> пышность, великолепие (ὁ [[ὄγκος]] καὶ σ. Plut.);<br /><b class="num">7)</b> важничание, чванство (πρὸς τὸν ὄχλον Plut.): σ. καὶ [[φρόνημα]] [[κενόν]] Plat. высокомерие и пустая самонадеянность.

|elnltext=σχημᾰτισμός -ου, ὁ [σχηματίζω] houding, gedrag:. ὅλον τὸν τοῦ σώματος σχηματισμόν de gehele lichaamshouding Plat. Resp. 425b. overdreven gedrag, aanstellerij, dikdoenerij:. οὐδενὸς ἐδεῖτο σχηματισμοῦ πρὸς τὸν ὄχλον hij had geen dikdoenerij nodig tegenover het volk Plut. Nic. 3.1.