χρόα: Difference between revisions

← Older edit

χρόα (view source)

Revision as of 09:18, 25 August 2023

4,350 bytes added , 25 August 2023

m

LSJ1 replacement

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,274,873

edits

@@ Line 8: / Line 8: @@
 |Transliteration C=chroa
 |Beta Code=xro/a
-|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> v. [[χροιά]].</span><br /><span class="bld">χρόα</span>, χροΐ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> v. [[χρώς]].</span>
+|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> v. [[χροιά]].<br><span class="bld">χρόα</span>, χροΐ,<br><span class="bld">A</span> v. [[χρώς]].
 }}
 {{pape
 |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1377.png Seite 1377]] ἡ, = [[χροιά]], w. m. s.
+}}
+{{bailly
+|btext=<span class="bld">1</span>ας (ἡ) :<br /><i>litt.</i> ce qui peut être frotté <i>ou</i> enduit, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> <i>en gén.</i> surface d'un corps, <i>chez les Pythagoriciens</i> la surface et les dimensions d'un corps;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> surface du corps humain, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[peau]] ; <i>p. ext.</i> corps;<br /><b>2</b> [[couleur de la peau]], [[coloration]], [[teint]].<br />'''Étymologie:''' contr. de χροιά, cf. [[χρώς]].<br /><span class="bld">2</span><i>acc. poét. de</i> [[χρώς]].
+}}
+{{elru
+|elrutext='''χρόα:'''<br /><b class="num">I</b> эп.-ион. acc. к [[χρώς]].<br /><b class="num">II</b> атт.-ион. [[χροιά]], эп.-ион. [[χροιή]] ἡ<br /><b class="num">1</b> [[поверхность тела]]: οἱ Πυθαγόρειοι τὴν ἐπιφάνειαν χροιὰν (ἀν)εκάλουν Arst., Plut. пифагорейцы называли наружность (тел) поверхностью;<br /><b class="num">2</b> [[кожа]] Arph.: χροιᾶς [[ἄνθος]] Aesch. цветущий вид;<br /><b class="num">3</b> [[тело]] ([[παραδραθέειν]] χροιῇ τινος Hom.);<br /><b class="num">4</b> [[цвет]], [[окраска]] (σπλάγχνων Aesch.; στεφάνων Eur.): χροιὰν ἀλλάξας Eur. переменившись в лице; χροιὰν λευκὴν ἔχειν Eur., Arph. обладать белым цветом кожи или лица; χρόᾳ ἀδήλῳ τῶν δεδραμένων [[πέρι]] Eur. с лицом, по которому нельзя узнать ничего о том, что произошло, т. е. с совершенно непроницаемым видом;<br /><b class="num">5</b> муз. [[тембр]] (Plut. - [[varia lectio|v.l.]] [[χρῶμα]]).
 }}
 {{ls
 |lstext='''χρόα''': ἡ, Ἀττ. Τύποις καὶ μεταγεν. ἀντὶ τοῦ [[χροιά]], ὃ ἴδε.
-}}
-{{bailly
-|btext=<span class="bld">1</span>ας (ἡ) :<br /><i>litt.</i> ce qui peut être frotté <i>ou</i> enduit, <i>d’où</i><br /><b>I.</b> <i>en gén.</i> surface d’un corps, <i>chez les Pythagoriciens</i> la surface et les dimensions d’un corps;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> surface du corps humain, <i>d’où</i><br /><b>1</b> peau ; <i>p. ext.</i> corps;<br /><b>2</b> couleur de la peau, coloration, teint.<br />'''Étymologie:''' contr. de χροιά, cf. [[χρώς]].<br /><span class="bld">2</span><i>acc. poét. de</i> [[χρώς]].
 }}
 {{Autenrieth
@@ Line 26: / Line 29: @@
 }}
 {{lsm
-|lsmtext='''χρόα:''' ἡ, Αττ. και μεταγεν. [[τύπος]] του [[χροιά]].<br /><b class="num">• [[χρόα]]:</b> χροΐ, ετερόκλ. αιτ. και δοτ. του [[χρώς]].
+|lsmtext='''χρόα:''' ἡ, Αττ. και μεταγεν. [[τύπος]] του [[χροιά]].<br /><b class="num">• [[χρόα]]:</b> χροΐ, ετερόκλ. αιτ. και δοτ. του [[χρώς]].
 }}
-{{elru
+{{FriskDe
-|elrutext='''χρόα:'''<br /><b class="num">I</b> эп.-ион. acc. к [[χρώς]].<br /><b class="num">II</b> атт.-ион. [[χροιά]], эп.-ион. [[χροιή]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> поверхность тела: οἱ Πυθαγόρειοι τὴν ἐπιφάνειαν χροιὰν (ἀν)εκάλουν Arst., Plut. пифагорейцы называли наружность (тел) поверхностью;<br /><b class="num">2)</b> кожа Arph.: χροιᾶς [[ἄνθος]] Aesch. цветущий вид;<br /><b class="num">3)</b> тело ([[παραδραθέειν]] χροιῇ τινος Hom.);<br /><b class="num">4)</b> цвет, окраска (σπλάγχνων Aesch.; στεφάνων Eur.): χροιὰν ἀλλάξας Eur. переменившись в лице; χροιὰν λευκὴν ἔχειν Eur., Arph. обладать белым цветом кожи или лица; χρόᾳ ἀδήλῳ τῶν δεδραμένων [[πέρι]] Eur. с лицом, по которому нельзя узнать ничего о том, что произошло, т. е. с совершенно непроницаемым видом;<br /><b class="num">5)</b> муз. тембр (Plut. - v. l. [[χρῶμα]]).
+|ftr='''χρόα''': {khróa}<br />'''Forms''': auch [[χροιά]], ion. χροιή<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Oberfläche des Körpers]], [[Haut]], [[Hautfarbe]], [[Farbe]] (seit Ξ 164), auch [[Fläche]], [[ἐπιφάνεια]] bei den Pythagoreern (Arist. u.a.; Mugler Ant. class. 27, 76ff.).<br />'''Derivative''': Daneben [[χρώς]] f., [[χροός]], -ΐ, [[χρόα]], jünger χρωτός (seit Κ 575), -τί (seit Pi.), -τα (seit Od., Hes. ''Op''. 556), pl. -τες (Arist. u.a.) [[Oberfläche des Körpers]], [[Haut]], [[Hautfarbe]], auch [[Fleisch]], [[Leib]], selten [[Farbe]] (vorw. ep. ion. poet. seit Il.); stehender Ausdruck ἐν χρῳ̃ (att.) älter als ἐν [[χροΐ]] (ion.) [[bis auf die Haut]] (z.B. κείρειν), übertr. [[ganz nahe]], [[hart an etwas]] (m. Gen.), vgl. Schwyzer 578 (m. weiteren Einzelheiten, auch Egli Heteroklisie 59f. und Wackernagel Unt. 146f.). Sehr oft als Hinterglied, z.B. [[μελανόχροος]] [[mit dunkler Haut]] (τ 246, thematisch erweitert), pl. μελανόχροες (Ν 589), μελάγχροες (Hdt.) mit bewahrter athemat. Flexion; jünger μελάγχρωτες, -χρωτα (E. in lyr.), Nom. -χρως (Pl. ''Phdr''. 253e) usw.; ausführlich über -χροος, -χρους, -χρως als Hinterglied Sommer Nominalkomp. 21 ff.; auch [[μελαγχροιής]] ib. (: χροιή, π 175) und -χρής (Kom., Pap. u.a.) nach den Adj. auf -ής. — Ableitungen: 1. Demin. [[χρωτίδιον]] (Kratin.). Verba: 2. Pf. Med. κέχρωσμαι, -[[μένος]] (ion. att.), Aor. χρωσθῆναι (att.) [[eine Farbe]], [[einen Anstrich annehmen]], [[Flecke erhalten]], Akt. χρῶσαι (Arist. u.a.), ἐπι- κέχρωκα (Plu.), χρώσειν (H.), [[χροΐζω]], [[χρῴζω]] (Alex., Nik., Dsk.), [[färben]], [[beflecken]], später auch [[χρώννυμι]], -ύω (Luk., Lib., Plot. u.a.); [[χροΐζω]], [[χρῴζω]], -ομαι auch ‘(die Oberfläche) berühren, sich mit jmdm. vereinigen’ (Pi., E. in lyr., Theok. u.a.); oft m. Präfix, z.B. ἐπι-, κατα-, παρα-; vgl. noch zu [[χροιά]] unten. Davon mehrere Verbalnomina: a) [[χρῶμα]] n. ‘Farbe, Hautfarbe, Schminke, charakteristischer Anstrich, z.B. eines Tongeschlechts, einer Rede’ (ion. att.) mit χρωμάτια pl. = -ματα (''AP''), -ματικός (musik., rhet.) [[chromatisch]] (hell. u. sp.), -μάτινος [[farbig]] (''Peripl''. ''M''. ''Rubr''.), -[[ματίζω]], -ομαι (ἐπι-) [[färben]], [[tünchen]] (Hp., Pl., Arist. u.a.). b) [[χρῶσις]] ([[ἀνά]]-, [[ἀπό]]-, [[ἐπί]]- u.a.) f. [[Färbung]] (Epikur., Pap., Plu. usw.). c) [[χρωστήρ]] m. [[Färber]] (''AP''). d) Von [[χροΐζω]] [[färben]]: [[χρόϊσις]], -ϊσμός (Gloss.), [[ἐπιχρόϊσις]] Bed. unklar (Thphr.). 3. [[χρωτίζω]], -ίζομαι (συνανα-) [[färben]], [[einen Anstrich geben]] (Ar. in lyr., Pln. u.a.). — Von [[χρώς]], [[χροός]] auch [[χροιά]], -ιή wie [[σκοπιά]], [[λοφιά]] usw.; [[χρόα]] wie [[ῥόα]] (: [[ῥοιά]], [[ῥοιή]]), [[πόα]] u.a. Dazu χροῖα n. pl. [[Farben]] (Emp.), ἐπιχροαί f. pl. ib. (Thphr.: ἐπιχροΐζω), χρο- άζω [[färben]] (sp. Mediz.), vgl. [[χροΐζω]] oben. Außerdem [[χροτιή]] f. [[Haut]] (''AP'' 15, 35), Kreuzung von χροιή und [[χρώς]], -ωτός.<br />'''Etymology''': Wenn, wie wahrscheinlich, alter σ-Stamm, stimmt [[χρώς]] zu [[ἔρως]], [[γέλως]], [[αἰδώς]]; vgl. noch κέχρωσμαι, das indessen auch ein analoges -σ- enthalten kann. Dazu mit Ablaut Gen. χρο[σ]-ός usw.; ebenso χρο[σ]-ιά in [[χροιά]]. Die Ansetzung einer Grundform *χρωϝιά, wo neben [[χρώς]] aus *χρω[υ]ς und [[χροός]] mit Vokalassimilation aus *χραϝός (z.B. Schwyzer 578 nach J. Schmidt KZ 32, 370f. A. 1), ist von dem Wunsch diktiert, eine Verbindung mit [[χραύω]] herzustellen. Im übrigen unklar. Die allgemeine Ähnlichkeit mit [[χραύω]], [[χραίνω]], [[χρίω]] (schon Curtius 204) reicht für eine genaue Analyse und eine beweisbare Etymologie nicht aus. Über idg. ''ghrēu''-, ''ghrēi''- als Erweiterungen von ''gher''- [[hart worüber streichen]], [[reiben]] WP. 1, 646 u. 648ff., Pok. 457 u. 460f.<br />'''Page''' 2,1120-1121
 }}