ἐμπάζομαι: Difference between revisions

m
LSJ1 replacement
m (Text replacement - "‘([\w\s]+)’" to "‘$1’")
m (LSJ1 replacement)
 
(7 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=empazomai
|Transliteration C=empazomai
|Beta Code=e)mpa/zomai
|Beta Code=e)mpa/zomai
|Definition=used only in pres. (and later impf., <span class="bibl">Bion <span class="title">Fr.</span>7.9</span>, <span class="bibl">Coluth. 113</span>, <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>15.214</span>), <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[busy oneself about]], [[take heed of]], [[care for]], c. gen., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων <span class="bibl">Od.1.271</span>, al.; οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι <span class="bibl">Il.16.50</span>, cf. <span class="bibl">Od.2.201</span>; οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ' ἱκετάων <span class="bibl">19.134</span>; <b class="b3">οὐκ ἐμπαζόμενον δόξης</b> Timo <span class="bibl">50</span>: once c. acc. pers., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι <span class="bibl">Od.16.422</span>; also Ἔριν δ' ἀγέραστον ἐάσας οὐ Χείρων ἀλέγιζε καὶ οὐκ ἐμπάζετο Πηλεύς <span class="bibl">Coluth.38</span>:—Ep. word, used in late Prose, οὐκ ἀλέγων Ἀδράστειαν οὐδὲ Νέμεσιν ἐμπαζόμενος <span class="bibl">Ael.<span class="title">Fr.</span>325</span>.</span>
|Definition=used only in pres. (and later impf., Bion ''Fr.''7.9, Coluth. 113, [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 15.214), [[busy oneself about]], [[take heed of]], [[care for]], c. gen., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Od.1.271, al.; οὔτε θεοπροπίης ἐμπάζομαι Il.16.50, cf. Od.2.201; οὔτε ξείνων ἐμπάζομαι οὔθ' ἱκετάων 19.134; <b class="b3">οὐκ ἐμπαζόμενον δόξης</b> Timo 50: once c. acc. pers., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Od.16.422; also [[Ἔριν]] δ' ἀγέραστον ἐάσας οὐ Χείρων ἀλέγιζε καὶ οὐκ ἐμπάζετο Πηλεύς Coluth.38:—Ep. word, used in late Prose, οὐκ ἀλέγων Ἀδράστειαν οὐδὲ Νέμεσιν ἐμπαζόμενος Ael.''Fr.''325.
}}
{{DGE
|dgtxt=sólo tema de pres. [[tener en cuenta]], [[tomar en consideración]], [[prestar atención a]] c. gen. de abstr. οὐτε θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] <i>Il</i>.16.50, <i>Od</i>.2.201, δόξης ἐρίδων τε Timo <i>SHell</i>.824, δίκης Eus.<i>PE</i> 2.5.3, de palabras ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων <i>Od</i>.1.271, cf. Call.<i>Fr</i>.784, Bio <i>Fr</i>.10.9, de pers. οὔτε ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ' ἱκετάων no presto atención a huéspedes ni a suplicantes</i>, <i>Od</i>.19.134<br /><b class="num">•</b>de animales [[ocuparse de]], [[cuidar]] μήλων Colluth.113, cf. Nonn.<i>D</i>.15.214, de personif. ἡ δ' οὔτ' οἰήκων ἐμπάζεται pero la nave (en la tempestad) no hace caso del timón</i> Opp.<i>H</i>.1.231<br /><b class="num">•</b>c. ac. οὐδ' ἱκέτας ἐμπάζεαι ni tomas en consideración a los suplicantes</i>, <i>Od</i>.16.422, ληχμὸν δ' ἐμπάζεσθαι ἀλεείνων evitando ocuparse de la cesación (¿de la vida?)</i>, Antim.147, Νέμεσιν Ael.<i>Fr</i>.323, Ἔριν Colluth.38.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. de un antiguo pres. atem. *ἔμπᾱμι de la r. *<i>peH2</i>- ‘[[velar]]’, ‘[[proteger]]’, cf. lat. <i>pascō</i>.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0809.png Seite 809]] sich um Etwas bekümmern, Rücksicht auf Etwas nehmen; μύθων Od. 1, 271; ἱρῶν 9, 553; θεοπροπίης 2, 201; ξείνων ἱκετάων 19, 134; sp. D., wie Bion. 3, 9; auch ἱκέτας, Od. 16, 422; in Prosa erst Sp., wie Euseb.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0809.png Seite 809]] sich um Etwas bekümmern, Rücksicht auf Etwas nehmen; μύθων Od. 1, 271; ἱρῶν 9, 553; θεοπροπίης 2, 201; ξείνων ἱκετάων 19, 134; sp. D., wie Bion. 3, 9; auch ἱκέτας, Od. 16, 422; in Prosa erst Sp., wie Euseb.
}}
{{bailly
|btext=<i>seul. prés. et impf.</i><br />s'attacher à, prendre soin de, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[πήγνυμι]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἐμπάζομαι:''' (только praes. и impf.) обращать внимание: ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Hom. слушай внимательно мои слова; οὐκ ἐ. θεοπροπίης Hom. не придавать никакого значения прорицанию.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''ἐμπάζομαι''': ἀποθ., ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. καὶ παρατ., δίδω προσοχήν, [[ἀκούω]] μετὰ προσοχῆς, [[φροντίζω]], μεριμνῶ, «ἐννοιάζομαι», [[μέλει]] μοι, μετὰ γεν., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Ὀδ. Α. 271, κ. ἀλλ.· [[οὔτε]] θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] Ἰλ. Π. 50, πρβλ. Ὀδ. Β. 201· [[οὔτε]] ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ’ ἱκετάων Τ. 134· -[[ἅπαξ]] μετ’ αἰτ. προσ., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Π. 422. Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρὰ μεταγενεστέροις πεζογράφοις, ὡς π.χ. παρ’ Εὐσεβ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 70B. (Πιθαν. συγγενὲς τῷ [[ἔμπαιος]] Α).
|lstext='''ἐμπάζομαι''': ἀποθ., ἐν χρήσει μόνον ἐν τῷ ἐνεστ. καὶ παρατ., δίδω προσοχήν, [[ἀκούω]] μετὰ προσοχῆς, [[φροντίζω]], μεριμνῶ, «ἐννοιάζομαι», [[μέλει]] μοι, μετὰ γεν., ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Ὀδ. Α. 271, κ. ἀλλ.· [[οὔτε]] θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] Ἰλ. Π. 50, πρβλ. Ὀδ. Β. 201· [[οὔτε]] ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ’ ἱκετάων Τ. 134· -[[ἅπαξ]] μετ’ αἰτ. προσ., οὐχ ἱκέτας ἐμπάζεαι Π. 422. Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρὰ μεταγενεστέροις πεζογράφοις, ὡς π.χ. παρ’ Εὐσεβ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 70B. (Πιθαν. συγγενὲς τῷ [[ἔμπαιος]] Α).
}}
{{bailly
|btext=<i>seul. prés. et impf.</i><br />s’attacher à, prendre soin de, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], [[πήγνυμι]].
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
|auten=ipf. ἐμπάζετο: [[care]] [[for]], w. gen. (acc., Od. 16.422); [[usually]] [[with]] [[negative]].
|auten=ipf. ἐμπάζετο: [[care]] [[for]], w. gen. (acc., Od. 16.422); [[usually]] [[with]] [[negative]].
}}
{{DGE
|dgtxt=sólo tema de pres. [[tener en cuenta]], [[tomar en consideración]], [[prestar atención a]] c. gen. de abstr. οὐτε θεοπροπίης [[ἐμπάζομαι]] <i>Il</i>.16.50, <i>Od</i>.2.201, δόξης ἐρίδων τε Timo <i>SHell</i>.824, δίκης Eus.<i>PE</i> 2.5.3, de palabras ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων <i>Od</i>.1.271, cf. Call.<i>Fr</i>.784, Bio <i>Fr</i>.10.9, de pers. οὔτε ξείνων [[ἐμπάζομαι]] οὔθ' ἱκετάων no presto atención a huéspedes ni a suplicantes</i>, <i>Od</i>.19.134<br /><b class="num">•</b>de animales [[ocuparse de]], [[cuidar]] μήλων Colluth.113, cf. Nonn.<i>D</i>.15.214, de personif. ἡ δ' οὔτ' οἰήκων ἐμπάζεται pero la nave (en la tempestad) no hace caso del timón</i> Opp.<i>H</i>.1.231<br /><b class="num">•</b>c. ac. οὐδ' ἱκέτας ἐμπάζεαι ni tomas en consideración a los suplicantes</i>, <i>Od</i>.16.422, ληχμὸν δ' ἐμπάζεσθαι ἀλεείνων evitando ocuparse de la cesación (¿de la vida?)</i>, Antim.147, Νέμεσιν Ael.<i>Fr</i>.323, Ἔριν Colluth.38.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. de un antiguo pres. atem. *ἔμπᾱμι de la r. *<i>peH2</i>- ‘[[velar]]’, ‘[[proteger]]’, cf. lat. <i>pascō</i>.
}}
}}
{{grml
{{grml
Line 30: Line 33:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἐμπάζομαι:''' (πιθ. από το [[ἔμπαιος]]), αποθ., μόνο σε ενεστ., [[ασχολούμαι]] με [[κάτι]], [[δίνω]] [[προσοχή]], [[προσέχω]], [[μεριμνώ]], [[φροντίζω]], [[νοιάζομαι]], [[ενδιαφέρομαι]] για [[κάτι]], με γεν., σε Όμηρ.· [[άπαξ]] (σε [[μία]] [[περίπτωση]] μόνο), με αιτ. προσ., σε Ομήρ. Ιλ.
|lsmtext='''ἐμπάζομαι:''' (πιθ. από το [[ἔμπαιος]]), αποθ., μόνο σε ενεστ., [[ασχολούμαι]] με [[κάτι]], [[δίνω]] [[προσοχή]], [[προσέχω]], [[μεριμνώ]], [[φροντίζω]], [[νοιάζομαι]], [[ενδιαφέρομαι]] για [[κάτι]], με γεν., σε Όμηρ.· [[άπαξ]] (σε [[μία]] [[περίπτωση]] μόνο), με αιτ. προσ., σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἐμπάζομαι:''' (только praes. и impf.) обращать внимание: ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων Hom. слушай внимательно мои слова; οὐκ ἐ. θεοπροπίης Hom. не придавать никакого значения прорицанию.
}}
}}
{{etym
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[care about something]], [[for something]] (Il.; mostly with negation);<br />Other forms: only pres.<br />Compounds: Act. <b class="b3">κατ-εμπάζω</b> [[take hold of]] (<b class="b3">ὁπόταν χρειώ σε κατεμπάζῃ</b> Nic. Th. 695).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [787] <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]], [[feed]]<br />Etymology: No good etymology. Connection with [[ἔμπης]] [[in any case]] (s. v.) is semantically difficult. Because of the Swed. expression for [[care for something]] <b class="b2">fästa sig vid något</b> prop. "to attach yourself to" one might think of an original <b class="b3">*ἐμ-πάγ-ι̯ομαι</b>, to <b class="b3">ἐμ-παγῆναι</b> (Ion. <b class="b3">πακ-τός</b>, [[πακτοῦν]]). - Not with Lagercrantz KZ 34, 392ff. from <b class="b3">*ἔμπω</b> after [[μαπέειν]] [[take]] (formally impossible). Unclear <b class="b3">ἐμπαστῆρας μύθων πιστωτάς</b>, [[μάρτυρας]] H., which Latte corrects in <b class="b3">*ἐμπιστῆρας</b>. - A.[[Β]]. (RPh. 70, 1996) connects <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]] (Beekes, Development 173); but cf. Pok. 787 <b class="b2">*peh₂k/g-</b> [[fit together]].
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[care about something]], [[for something]] (Il.; mostly with negation);<br />Other forms: only pres.<br />Compounds: Act. <b class="b3">κατ-εμπάζω</b> [[take hold of]] (<b class="b3">ὁπόταν χρειώ σε κατεμπάζῃ</b> Nic. Th. 695).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [787] <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]], [[feed]]<br />Etymology: No good etymology. Connection with [[ἔμπης]] [[in any case]] (s. v.) is semantically difficult. Because of the Swed. expression for [[care for something]] <b class="b2">fästa sig vid något</b> prop. "to attach yourself to" one might think of an original <b class="b3">*ἐμ-πάγ-ι̯ομαι</b>, to <b class="b3">ἐμ-παγῆναι</b> (Ion. <b class="b3">πακ-τός</b>, [[πακτοῦν]]). - Not with Lagercrantz KZ 34, 392ff. from <b class="b3">*ἔμπω</b> after [[μαπέειν]] [[take]] (formally impossible). Unclear <b class="b3">ἐμπαστῆρας μύθων πιστωτάς</b>, [[μάρτυρας]] H., which Latte corrects in <b class="b3">*ἐμπιστῆρας</b>. - A. [[Β]]. (RPh. 70, 1996) connects <b class="b2">*peh₂-</b> [[protect]] (Beekes, Development 173); but cf. Pok. 787 <b class="b2">*peh₂k/g-</b> [[fit together]].
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Line 41: Line 41:
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''ἐμπάζομαι''': nur Präs. (und Impf.)<br />{empázomai}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘sich um etwas kümmern, auf etwas achten’ (ep. poet. seit Il., auch sp. Prosa; fast immer mit Negation);<br />'''Composita''': Akt. [[κατεμπάζω]] [[ergreifen]] ([[ὁπόταν]] [[χρειώ]] σε κατεμπάζῃ Nik. ''Th''. 695).<br />'''Etymology''': Ohne befriedigende Etymologie. Die formal naheliegende Anknüpfung an [[ἔμπης]] [[jedenfalls]] (s. d.) ist semantisch schwer zu begründen. Wegen des schwed. Ausdrucks für ‘auf etwas achten, sich um etwas kümmern’ ''fästa'' ''sig'' ''vid'' ''något'' eig. "sich an etwas feststecken, heften" könnte vielleicht ein ursprüngl. *ἐμπάγι̯ομαι, zu ἐμπαγῆναι (ion. πακτός, πακτοῦν) ‘[[in etwas stecken bleiben]]’, Akt. ‘feststecken, -halten’ in Betracht kommen. — Jedenfalls nicht mit Lagercrantz KZ 34, 392ff. aus *ἔμπω zu [[μαπέειν]] [[greifen]] (formal unmöglich). Unklar bleibt [[ἐμπαστῆρας]] μύθων· πιστωτάς, μάρτυρας H.<br />'''Page''' 1,505
|ftr='''ἐμπάζομαι''': nur Präs. (und Impf.)<br />{empázomai}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘[[sich um etwas kümmern]], [[auf etwas achten]]’ (ep. poet. seit Il., auch sp. Prosa; fast immer mit Negation);<br />'''Composita''': Akt. [[κατεμπάζω]] [[ergreifen]] ([[ὁπόταν]] [[χρειώ]] σε κατεμπάζῃ Nik. ''Th''. 695).<br />'''Etymology''': Ohne befriedigende Etymologie. Die formal naheliegende Anknüpfung an [[ἔμπης]] [[jedenfalls]] (s. d.) ist semantisch schwer zu begründen. Wegen des schwed. Ausdrucks für ‘[[auf etwas achten]], [[sich um etwas kümmern]]’ ''fästa'' ''sig'' ''vid'' ''något'' eig. "sich an etwas feststecken, heften" könnte vielleicht ein ursprüngl. *ἐμπάγι̯ομαι, zu ἐμπαγῆναι (ion. πακτός, πακτοῦν) ‘[[in etwas stecken bleiben]]’, Akt. ‘feststecken, -halten’ in Betracht kommen. — Jedenfalls nicht mit Lagercrantz KZ 34, 392ff. aus *ἔμπω zu [[μαπέειν]] [[greifen]] (formal unmöglich). Unklar bleibt [[ἐμπαστῆρας]] μύθων· πιστωτάς, μάρτυρας H.<br />'''Page''' 1,505
}}
}}