3,274,917
edits
πέλεια: Difference between revisions
m
LSJ1 replacement
(Bailly1_4) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (30 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=peleia | |Transliteration C=peleia | ||
|Beta Code=pe/leia | |Beta Code=pe/leia | ||
|Definition=ἡ, (cf. [[πελλός]]) < | |Definition=ἡ, (cf. [[πελλός]])<br><span class="bld">A</span> [[dove]] or [[pigeon]], esp. [[wild rock-pigeon]], [[Columba livia]], Od.15.527, etc.; <b class="b3">φύγεν ὥς τε π.</b> Il. 21.493; [[τρήρων]] ([[quod vide|q.v.]]) πέλεια 23.853, Od.12.62, etc.; <b class="b3">πτηνὴ π.</b> [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''140, cf. E. ''Ion'' 1197; <b class="b3">ὑπόπτεροι π.</b> S. ''Ph.''289; cf. [[πελειάς]] ''1''.<br><span class="bld">II</span> [[πέλειαι]], αἱ, [[prophetic priestesses]] at Dodona, Paus.7.21.2, 10.12.10; cf. [[πελειάς]] ''ΙΙ'' and [[πελείους]]. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0550.png Seite 550]] ἡ, die wilde Taube, nach ihrer schwarzblauen Farbe benannt; bei Hom. gew. Sinnbild der Furchtsamkeit, φύγεν ὥςτε [[πέλεια]], Il. 21, 493; [[τρήρων]], oft; Aesch. Prom. 859; πεφόβημαι πτηνῆς ὡς [[ὄμμα]] πελείας, Soph. Ai. 140; Phil. 259; πτηνὸς [[κῶμος]] πελειῶν, Eur. Ion 1197; Ar. Av. 575, nach Hom. S. das Folgde. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0550.png Seite 550]] ἡ, die wilde Taube, nach ihrer schwarzblauen Farbe benannt; bei Hom. gew. Sinnbild der Furchtsamkeit, φύγεν ὥςτε [[πέλεια]], Il. 21, 493; [[τρήρων]], oft; Aesch. Prom. 859; πεφόβημαι πτηνῆς ὡς [[ὄμμα]] πελείας, Soph. Ai. 140; Phil. 259; πτηνὸς [[κῶμος]] πελειῶν, Eur. Ion 1197; Ar. Av. 575, nach Hom. S. das Folgde. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ας (ἡ) :<br />pigeon, colombe, <i>oiseau</i>.<br />'''Étymologie:''' [[πελός]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=πέλεια -ας, ἡ [~ πελιός] [[duif]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πέλεια:''' ἡ [[дикий голубь]] Hom., Soph., Eur. etc. | |||
}} | |||
{{Autenrieth | |||
|auten=[[wild]] [[dove]], [[wild]] [[pigeon]]. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=και [[πελίη]], ἡ, Α<br /><b>1.</b> το [[αγριοπερίστερο]]<br /><b>2.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ πέλειαι</i><br />οι προφήτιδες ιέρειες της Δωδώνης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[πέλεια]] έχει σχηματιστεί πιθ. από αμάρτυρο τ. <i>πελύς</i> (<b>πρβλ.</b> <i>λίγεια</i>: [[λιγύς]]) και ανάγεται στην [[ίδια]] [[ρίζα]] <i>pel</i>- / <i>pol</i>- «[[γκρίζος]], [[φαιός]]» —με [[επίθημα]] –<i>ja</i> τών [[πελιδνός]], [[πελιός]], [[πολιός]]. Όπως και το λατ. <i>palumbes</i> «[[περιστέρι]]», το [[πουλί]] ονομάστηκε [[έτσι]] από το γκριζόμαυρο [[χρώμα]] του. Η [[ίδια]] [[ονομασία]] αποδόθηκε μεταφορικά και στις ιέρειες του μαντείου της Δωδώνης [[είτε]] λόγω παλαιάς θρησκευτικής παράδοσης για θηριομορφικές λατρευτικές εκδηλώσεις [[είτε]] λόγω τών κραυγών τών ιερειών όταν χρησμοδοτούσαν, κραυγών που θύμιζαν πουλιά, [[είτε]], [[τέλος]], για το [[χρώμα]] τών μαλλιών τους, που έμοιαζε με το γκριζωπό [[χρώμα]] τών περιστεριών (<b>πρβλ.</b> τον τ. που παραδίδει ο <b>Ησύχ.</b> «[[πελείους]]<br /><i>Κῷοι καὶ Ἠπειρῶται τοὺς [[γέροντας]] καὶ τὰς πρεσβύλιδας</i>»). | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''πέλεια:''' ἡ ([[πελός]])·<br /><b class="num">I.</b> άγριο [[περιστέρι]], «πέτρινο» [[περιστέρι]], καλείται έτσι από το σκούρο [[χρώμα]] του, σε Ομηρ., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> <i>πέλειαι</i>, <i>αἱ</i>, όνομα ιερειών-προφητισσών, πιθ. από τα [[προφητικά]] περιστέρια της Δωδώνης, σε Ηρόδ. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''πέλεια''': ἡ, ([[πελὸς]]) ἡ ἀγρία [[περιστερά]], Columba oenas (πρβλ. [[οἰνάς]]), [[οὕτως]] ὀνομασθεῖσα ἐκ τοῦ σκοτεινοῦ αὐτῆς χρώματος, Ὀδ. Ο. 526, κτλ.˙ ὡς [[σύμβολον]] δέους καὶ τρόμου, φύγεν ὥς τε [[πέλεια]] Ἰλ. Φ. 493˙ [[ἐντεῦθεν]] συνεχῶς καλεῖται [[τρήρων]] ([[ὅπερ]] κατήντησε νὰ τίθηται καθ’ ἑαυτὸ ἀντὶ τοῦ [[πέλεια]]), Ἰλ. Ε. 778, Ψ. 853, Ὀδ. Μ. 62, κτλ.˙ πτηνὴ π. Σοφ. Αἴ. 140, πρβλ. Εὐρ. Ἴων 853, ὑπόπτεροι π. Σοφ. Φ. 289˙ πρβλ. πελειὰς Ι. ΙΙ. πέλειαι, αἱ, [[ὄνομα]] τῶν προφητίδων ἱερειῶν τῶν παλαιῶν χρόνων, πιθ., ληφθὲν ἐκ τῶν μαντικῶν περιστερῶν τῆς Δωδώνης, Ἡρόδ. 2. 55, 57, Παυσ. 7. 21, 2., 10. 12, 10˙ [[ὡσαύτως]] πελειάδες, Σοφ. Τρ. 172. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πέλειαι˙ περιστεραί. καὶ αἱ ἐν Δωδώνῃ θεσπίζουσαι μάντεις. Ἀριστοτέλης φησὶ διαφέρειν περιστερὰς καὶ πελείας.» | |lstext='''πέλεια''': ἡ, ([[πελὸς]]) ἡ ἀγρία [[περιστερά]], Columba oenas (πρβλ. [[οἰνάς]]), [[οὕτως]] ὀνομασθεῖσα ἐκ τοῦ σκοτεινοῦ αὐτῆς χρώματος, Ὀδ. Ο. 526, κτλ.˙ ὡς [[σύμβολον]] δέους καὶ τρόμου, φύγεν ὥς τε [[πέλεια]] Ἰλ. Φ. 493˙ [[ἐντεῦθεν]] συνεχῶς καλεῖται [[τρήρων]] ([[ὅπερ]] κατήντησε νὰ τίθηται καθ’ ἑαυτὸ ἀντὶ τοῦ [[πέλεια]]), Ἰλ. Ε. 778, Ψ. 853, Ὀδ. Μ. 62, κτλ.˙ πτηνὴ π. Σοφ. Αἴ. 140, πρβλ. Εὐρ. Ἴων 853, ὑπόπτεροι π. Σοφ. Φ. 289˙ πρβλ. πελειὰς Ι. ΙΙ. πέλειαι, αἱ, [[ὄνομα]] τῶν προφητίδων ἱερειῶν τῶν παλαιῶν χρόνων, πιθ., ληφθὲν ἐκ τῶν μαντικῶν περιστερῶν τῆς Δωδώνης, Ἡρόδ. 2. 55, 57, Παυσ. 7. 21, 2., 10. 12, 10˙ [[ὡσαύτως]] πελειάδες, Σοφ. Τρ. 172. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πέλειαι˙ περιστεραί. καὶ αἱ ἐν Δωδώνῃ θεσπίζουσαι μάντεις. Ἀριστοτέλης φησὶ διαφέρειν περιστερὰς καὶ πελείας.» | ||
}} | }} | ||
{{ | {{etym | ||
| | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[wild pigeon]], (Il.).<br />Other forms: [[πελειάς]], <b class="b3">-άδος</b>, mostly pl. <b class="b3">-άδες</b> [[f]].<br />Compounds: As 1. member in <b class="b3">πελειο-θρέμμων</b> [[feeding pigeons]] (A.); also metaph. as name of the priestesses of the sanctuary of Dodona (Hdt., S., Paus.).<br />Derivatives: <b class="b3">πελείους Κῶοι καὶ οἱ Ήπειρῶται τοὺς γέροντας καὶ τὰς πρεσβύτιδας</b> [[H]].<br />Origin: IE [Indo-European] [804] <b class="b2">*pel-</b> [[gray]]<br />Etymology: As so many animal-names (Chantraine Form. 98, Schwyzer 474) formation with <b class="b3">ια-</b>suffix; from that with the in animal-names also frequent <b class="b3">αδ-</b>suffix (Chantraine 354 a. 356, Schw. 508, Sommer Münch. Stud. 4,6f.) [[πελειάς]]. The masc. [[πελείους]] is sec. innovation. -- Clearly like e.g. Lat. [[palumbēs]] named after the colour and cognate with [[πελιός]], [[πολιός]], [[πελιτνός]], but in detail not quite clear. Accent as in [[λίγεια]], [[ἐλάχεια]] (s. vv.) a.o., so from an <b class="b3">υ-</b>stem <b class="b3">*πελύς</b> [[gray]] ? -- Because of their gray-white haircolour the priestesses in Dodona (like the old ones in Cos and Epeiros) were called "the doves"; so the prop. meaning not with Bq, WP. 2, 53, W.-Hofmann s. [[palleō]] "the Gray-headed Old Ones". -- Cf. [[περιστερά]]. | ||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[πέλεια]], ἡ, [[πελός]]<br /><b class="num">I.</b> the [[wild]]-[[pigeon]], [[rock]]-[[pigeon]], [[stock]]-[[dove]], so called from its [[dark]] [[colour]], Hom., Soph.<br /><b class="num">II.</b> πέλειαι, ῶν, αἱ, [[name]] of [[prophetic]] priestesses, prob. borrowed from the [[prophetic]] doves of [[Dodona]], Hdt. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''πέλεια''': {péleia}<br />'''Forms''': [[πελειάς]], -άδος, meist pl. -άδες f.<br />'''Grammar''': f. (ep. poet. seit Il.),<br />'''Meaning''': [[wilde Taube]],<br />'''Composita''': als Vorderglied in [[πελειοθρέμμων]] [[Tauben nährend]] (A.); auch übertragen als Ben. der Priesterinnen des Heiligtums von Dodona (Hdt., S., Paus.).<br />'''Derivative''': Daneben [[πελείους]]· Κῶοι καὶ οἱ Ἠπειρῶται τοὺς γέροντας καὶ τὰς πρεσβύτιδας H.<br />'''Etymology''': Wie so viele Tiernamen (Chantraine Form. 98, Schwyzer 474) Bildung mit ια-Suffix; davon mit dem in Tiernamen ebenfalls geläufigen αδ-Suffix (Chantraine 354 u. 356, Schw. 508, Sommer Münch. Stud. 4,6f.) [[πελειάς]]. Das mask. [[πελείους]] ist sekundäre Neubildung. — Offenbar wie z.B. lat. ''palumbēs'' nach der Farbe genannt und zu [[πελιός]]. [[πολιός]], [[πελιτνός]] gehörig, aber im. einzelnen nicht ganz klar. Akz. wie [[λίγεια]], [[ἐλάχεια]] (s. dd.) u.a., somit von einem υ-Stamm *πελύς [[grau]] ? — Wegen ihrer grauweißen Haarfarbe wurden die Priesterinnen in Dodona (ebenso wie die Alten in Kos und Epeiros) "die Tauben" genannt; eig. Bed. somit nicht mit Bq, WP. 2, 53, W.-Hofmann s. ''palleō'' "die Grauköpfigen Alten". — Vgl. [[περιστερά]].<br />'''Page''' 2,496 | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=ἡ (=[[ἀγριοπερίστερο]]) καί [[πελειάς]]. Ἀπό τό [[πελός]] ἤ [[πελλός]] (=[[μαυρόχρωμος]]) ἀπό ὅπου καί οἱ λέξεις [[πελαργός]], [[πελιός]] (=[[μελανοκίτρινος]]), [[πελιδνός]] (=[[μαυροκίτρινος]]), [[πολιός]], [[Πέλοψ]], [[Πελίας]]. | |||
}} | }} | ||