3,274,216
edits
νεῦρον: Difference between revisions
m
Text replacement - "Arist.''HA''" to "Arist.''HA''"
m (Text replacement - "(s.v.l.)" to "(s.v.l.)") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
|||
| (18 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=neyron | |Transliteration C=neyron | ||
|Beta Code=neu=ron | |Beta Code=neu=ron | ||
|Definition=τό, < | |Definition=τό,<br><span class="bld">A</span> [[sinew]], [[tendon]], once in Hom., in plural, of the [[tendon]]s at the [[feet]], περὶ δ' ἔγχεος αἰχμῇ νεῦρα διεσχίσθη Il.16.316, cf. Hp.''Art.'' 11, etc.; τὰ νεῦρα οἷα ἐπιτείνεσθαι καὶ ἀνίεσθαι [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 98c; <b class="b3">νεῦρον ἐξ ἰνῶν [γίγνεται]</b> Id.''Ti.''82c; <b class="b3">σάρκες καὶ νεῦρα</b> ibid.; σύγκειταί μου τὸ σῶμα ἐξ ὀστῶν καὶ νεύρων Id.''Phd.''98c, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''515a27, al.: used adjectivally, ib.540a18 ([[si vera lectio|s.v.l.]]).<br><span class="bld">b</span> νεῦρον ἔναιμον [[vein]], Hp.''Liqu.''2, cf. Ruf. ''Onom.''208.<br><span class="bld">2</span> metaph., in plural, [[nerves]], [[sinews]], <b class="b3">τὰ νεῦρα τῆς τραγῳδίας</b>, of the lyric odes, Ar.''Ra.''862; ὑποτέτμηται τὰ νεῦρα τῶν πραγμάτων Aeschin.3.166; ἕως ἐκτέμῃ ὥσπερ ν. ἐκ τῆς ψυχῆς [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 411b; <b class="b3">ἐκτ. τὰ νεῦρα [οἴνου]</b> Plu.2.692c; also <b class="b3">πόλις ἥτις μὴ νεῦρ' ἐπὶ τοὺς ἀδικοῦντας</b> ἔχει D.19.283: less freq. in sg., τὸ νεῦρον ὑποκόπτοντες τῆς δυνάμεως J.''BJ'' 5.1.4; χρήματα νεῦρα πολέμου App.''BC''4.99.<br><span class="bld">II</span> [[cord made of sinew]], e.g. [[bowstring]], Il.4.122; string fastening the head of the arrow to the shaft, ib.151; also [[δέρματα]] συρράπτειν νεύρῳ βοός Hes.''Op.''544; [[cord of a sling]], X.''An.''3.4.17, Q.S.11.112; [[bowstring]], Ach.Tat.3.8.<br><span class="bld">2</span> = [[νευρά]] 3, Plb.4.56.3, App.''Mith.''107.<br><span class="bld">3</span> [[string]] of a [[lyre]], ''AP''9.584.9, Luc.''DMar.''1.4.<br><span class="bld">III</span> in plural, [[fibre]]s of [[plant]]s, [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 280c.<br><span class="bld">IV</span> [[nerves]], as organs of [[sensation]], first in Erasistr. ap. Gal.5.602; <b class="b3">νεῦρα πρακτικά, νεῦρα αἰσθητικά</b>, etc., Ruf.''Onom.''211; <b class="b3">νεῦρα κινητικά, νεῦρα προαιρετικά</b>, Gal.2.613, 739; νεῦρον ἀκουστικόν Alex.Aphr.''Pr.''1.71, cf. Gal.2.831, Plot.4.3.23.<br><span class="bld">V</span> [[penis]], Pl.Com.173.19, Gal.8.442. (Cf. Skt. snā́van-, Avest. snāvarə, 'sinew', 'bond'.) | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ου (τό) :<br /><b>I.</b> [[nerf]], [[fibre]] ; <i>fig.</i> force, vigueur <i>(cf. franç. le nerf de la guerre, des affaires, etc.)</i>;<br /><b>II.</b> [[objet fait de nerfs]] <i>ou</i> de tendons d'animaux :<br /><b>1</b> [[corde]] <i>ou</i> courroie;<br /><b>2</b> [[corde d'instrument]].<br />'''Étymologie:''' p. νέρϜον ; cf. [[νευρά]], <i>lat.</i> [[nervus]] . | |||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=τό, <i>[[Sehne]], [[Flechse]]</i>;<br><b class="num">1</b> am menschlichen und tierischen [[Leibe]], <i>[[Muskel]]- und Knochenbänder</i>, von [[denen]] die [[Spannkraft]] und [[Stärke]] des Leibes abhängt, bei sp. Medic. [[νεῦρον]] συνδετικόν; Hom. nur [[einmal]] in [[dieser]] Bdtg, ἔγχεος αἰχμῇ [[νεῦρα]] διεσχίσθη, <i>Il</i>. 16.316, von den [[Sehnen]] [[unten]] am Fuß; [[ὀστᾶ]] τε καὶ [[νεῦρα]] vrbdt Plat. <i>Phaed</i>. 80d; vgl. 98c und <i>Tim</i>. 82c, κατὰ φύσιν γὰρ σάρκες καὶ [[νεῦρα]] ἐξ αἵματος γίγνεται, [[öfter]]; χαλᾶν καὶ ξυντείνειν, [[nachlassen]] und [[anspannen]], <i>Phaed</i>. 98d; Hippocr., Arist. und Folgde. Bei Philoxen. (Ath. I.6a) ist es für <i>penis</i> [[gebraucht]], wie das lat. <i>nervus</i>.<br><b class="num">2</b> [[auch]] <i>die [[Fasern]]</i>, die bei der [[Pflanze]] die [[Sehnen]] des tierischen Körpers [[vertreten]], Plat. <i>Polit</i>. 280c.<br><b class="num">3</b> <i>eine aus [[Tiersehnen]] [[gemachte]] [[Schnur]], Seil, [[Sehne]]</i>, z.B. die [[Pfeilspitze]] am [[Schaft]] zu [[befestigen]], ὡς δὲ ἴδεν νεῦρόν τε καὶ ὄγκους ἐκτὸς ἐόντας, <i>Il</i>. 4.151; und so [[erklären]] Einige auch 4.122, ἕλκε δ' [[ὁμοῦ]] γλυφίδας τε λαβὼν καὶ [[νεῦρα]] βόεια, wo es aber, = dem folgdn νευρὴν μὲν μαζῷ πέλασεν, <i>die [[Bogensehne]]</i> ist, in [[welcher]] Bdtg [[sonst]] Hom. nur die [[andere]] Form [[νευρή]] [[gebraucht]], [[welche]] zu [[vergleichen]]. Man brauchte [[dergleichen]] [[Sehnen]] auch zum [[Nähen]] von Lederwerk, δέρματα συρράπτειν νεύρῳ βοός, Hes. <i>O</i>. 546 (vgl. [[νευρορράφος]]); und zu [[Schleudern]], Xen. <i>An</i>. 3.4.17; zu diesen und anderen [[Zwecken]] [[νεῦρα]] εἰργασμένα, Pol. 7.56.3.<br><b class="num">4</b> [[wie bei uns]] <i>Nerv</i>, wird es auch übertragen für <i>[[Spannkraft]], [[Stärke]]</i> [[gebraucht]] und bezeichnet Alles, was einer [[Sache]] [[Nachdruck]] gibt, wie Plat. <i>Rep</i>. III.411b sagt ἕως ἂν ἐκτέμῃ τὸν θυμὸν [[ὥσπερ]] [[νεῦρα]] ἐκ τῆς ψυχῆς; Aesch. 3.166 verbnidet ὑποτέτμηται τὰ [[νεῦρα]] τῶν πραγμάτων mit ἀατνετμήκασί τινες τὰ κλήματα τοῦ δήμου; Bion bei DL. 4.48 nennt den [[Reichtum]] [[νεῦρα]] πραγμάτων (vgl. auch [[ἐκνευρίζω]]). So auch Dem. 19.283: [[οὐδέν]] ἐστ' [[ὄφελος]] πόλεως, [[ἥτις]] μὴ [[νεῦρα]] ἐπὶ τοὺς ἀδικοῦντας [[ἔχει]]; und Plut. ἡ [[κάθαρσις]] [[αὐτοῦ]] (τοῦ οἴνου) ἐκτέμνει τὰ [[νεῦρα]] καὶ τὴν θερμότητα κατασβέννυσιν, <i>Symp</i>. 6.7.1. Auch ν. τῆς τραγῳδίας, Ar. <i>Ran</i>. 861 und <i>B.A</i>. 64.26; [[νεῦρα]] τῶν πράξεων, Crant. bei S.Emp. <i>adv.eth</i>. 53.<br><b class="num">5</b> erst nach Arist. [[entspricht]] es dem jetzigen Gebrauche des [[Wortes]] <i>[[Nerven]]</i> und bezeichnet die vom [[Gehirn]] auslaufenden Empfindungswerkzeuge.<br><b class="num">6</b> <i>die aus [[Tiersehnen]] gemachten [[Saiten]]</i>, auch <i>[[Darmsaiten]]</i>, Sp., wie Luc. <i>D.Mar</i>. 1.4, ἐνάψας τὰ [[νεῦρα]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''νεῦρον:''' τό<br /><b class="num">1</b> [[сухожилие]] ([[ὀστᾶ]] τε καὶ [[νεῦρα]] Plat.);<br /><b class="num">2</b> [[волокно]] (φυτῶν Plat.);<br /><b class="num">3</b> (сделанные из сухожилий), [[нить]], [[шнур]], (δέρματα συρράπτειν νεύρῳ [[βοός]] Hes.);<br /><b class="num">4</b> преимущ. pl. сила, крепость, мощь (τῆς τραγῳδίας Arph.; τοῦ οἴνου Plut.; τῶν πραγμάτων Aeschin.);<br /><b class="num">5</b> [[тетива]] Polyb.;<br /><b class="num">6</b> [[струна]] ([[νεῦρα]] τινάσσειν Anth.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''νεῦρον''': τό, (ἴδε ἐν τέλ.)· Ι. τὸ «[[νεῦρον]]», ἡ λευκὴ καὶ στιλπνὴ [[ἄκρα]] τοῦ μυός, δι’ ἧς [[οὗτος]] προσκολλᾶται εἰς τὸ [[ὀστοῦν]], ἐπί τε ζῴων καὶ ἐπὶ ἀνθρώπων (παρὰ τοῖς [[μετέπειτα]] συγγραφεῦσι [[τένων]], [[τόνος]], καὶ παρὰ τοῖς μεταγεν. Ἰατρ. [[ἀπονεύρωσις]])· ἐπὶ τῆς σημασίας ταύτης παρ’ Ὁμήρῳ μόνον [[ἅπαξ]], ἐν τῷ πληθ., ἐπὶ τῶν τενόντων τῶν ποδῶν, περὶ δ’ ἔγχεος αἰχμῇ [[νεῦρα]] διεσχίσθη Ἰλ. Π. 316· [[συχνάκις]] παρ’ Ἱππ. καὶ Ἀττ.: τὰ [[νεῦρα]] οἷα ἐπιτείνεσθαι καὶ ἐφίεσθαι [τὰ ὀστᾶ] Πλάτ. Φαίδων 98D· ν. ἐξ ἰνῶν [γίγνεται] ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 82C· σάρκες καὶ ν. [[αὐτόθι]]· ξύγκειταί μοι τὸ [[σῶμα]] ἐξ ὀστῶν καὶ ν. ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 98C· [[συχνάκις]] παρ’ Ἀριστ.· (π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 2, 9 κεῖται ἐπιθετικῶς, ἀλλ’ [[ἴσως]] ἡ ἀληθὴς γραφὴ [[εἶναι]] νεύρινον, ὅμοιον πρὸς [[νεῦρον]]): ― [[ὡσαύτως]], [[νεῦρον]] ἔναιμον, [[φλέψ]], Ἱππ. 425. 48. 2) μεταφορ. ἐν τῷ πληθ., «[[νεῦρα]]», [[ῥώμη]], [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], [[δραστηριότης]], τὰ [[νεῦρα]] τῆς τραγῳδίας, ἐπὶ τῶν λυρικῶν ᾠδῶν, Ἀριστοφ. Βάτρ. 862· ὑποτέτμηται τὰ [[νεῦρα]] τῶν πραγμάτων Αἰσχίν. 77. 27· [[οὕτως]], ἐκτέμνειν [[ὥσπερ]] τὰ [[νεῦρα]] ἐκ τῆς ψυχῆς Πλάτ. Πολ. 411B· ἐκτέμνειν τὰ [[νεῦρα]] [οἴνου] Πλούτ. 2. 692C· πρβλ. [[ἐκνευρίζω]]· [[ὡσαύτως]], [[νεῦρα]] ἔχειν Δημ. 432. 10· πρβλ. ἴς. ΙΙ. χορδὴ ἢ [[σχοινίον]] ἐκ νεύρων κατεσκευασμένον, νεῦρόν τε καὶ ὄγκους, «[[νεῦρον]] μὲν ἐν ᾧ δέδεται τὸ [[σίδηρον]] τοῦ βέλους πρὸς τὸν κάλαμον, ὄγκους δὲ τὰς ἀκίδας καὶ ἐξοχὰς τοῦ βέλους» (Σχόλ.), Ἰλ. Δ. 151· οὕτω, δέρματα συρράπτειν νεύρῳ βοὸς Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 542· ἡ χορδὴ σφενδόνης, Ξεν. Ἀν. 3. 4, 17, πρβλ. Κόϊντ. Σμ. 11. 112· ― [[ὡσαύτως]], ἡ χορδὴ τόξου, ὡς τὸ [[νευρά]], γλυφίδας τε λαβὼν καὶ [[νεῦρα]] βόεια, πιάσας [[ὁμοῦ]] τὰς παρὰ τοῖς πτεροῖς ἐντομὰς τοῦ βέλους καὶ τὴν νευράν, Ἰλ. Δ. 122, Πολύβ. 4. 56, 3, Ἀππ. Μιθρ. 107, Νόνν., κλ.· ― ἡ χορδὴ λύρας, Ἀνθ. Π. 9. 584, Λουκ. Ἐνάλ. Διάλ. 1. 4. ΙΙΙ. ἐπὶ τῶν ἰνῶν τῶν φυτῶν, Πλάτ. Πολιτικ. 280C. IV. ἐπὶ τῶν νεύρων, [[ἤτοι]] τῶν ὀργάνων τῆς αἰσθήσεως ἐκπορευομένων ἐκ τοῦ ἐγκεφάλου, ἡ [[χρῆσις]] οὐχὶ πρὸ τῶν χρόνων τοῦ Γαληνοῦ. V. ὡς τὸ Λατ. nervus = penis, τὸ [[πέος]], [[τρίγλη]] οὐκ ἐθέλει νεύρων περιήρανος [[εἶναι]], παρθένου γὰρ Ἀρτέμιδος ἔφυ καὶ στύματα μισεῖ Πλάτ. Κωμικ. ἐν «Φάωνι» 1. 20. (Πρὸς τὰς λ. νευρά, νεῦρον, πρβλ. Λατ. ner-vus, nerv-iae (ἐξ ἐντέρων χορδαί), | |lstext='''νεῦρον''': τό, (ἴδε ἐν τέλ.)· Ι. τὸ «[[νεῦρον]]», ἡ λευκὴ καὶ στιλπνὴ [[ἄκρα]] τοῦ μυός, δι’ ἧς [[οὗτος]] προσκολλᾶται εἰς τὸ [[ὀστοῦν]], ἐπί τε ζῴων καὶ ἐπὶ ἀνθρώπων (παρὰ τοῖς [[μετέπειτα]] συγγραφεῦσι [[τένων]], [[τόνος]], καὶ παρὰ τοῖς μεταγεν. Ἰατρ. [[ἀπονεύρωσις]])· ἐπὶ τῆς σημασίας ταύτης παρ’ Ὁμήρῳ μόνον [[ἅπαξ]], ἐν τῷ πληθ., ἐπὶ τῶν τενόντων τῶν ποδῶν, περὶ δ’ ἔγχεος αἰχμῇ [[νεῦρα]] διεσχίσθη Ἰλ. Π. 316· [[συχνάκις]] παρ’ Ἱππ. καὶ Ἀττ.: τὰ [[νεῦρα]] οἷα ἐπιτείνεσθαι καὶ ἐφίεσθαι [τὰ ὀστᾶ] Πλάτ. Φαίδων 98D· ν. ἐξ ἰνῶν [γίγνεται] ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 82C· σάρκες καὶ ν. [[αὐτόθι]]· ξύγκειταί μοι τὸ [[σῶμα]] ἐξ ὀστῶν καὶ ν. ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 98C· [[συχνάκις]] παρ’ Ἀριστ.· (π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 2, 9 κεῖται ἐπιθετικῶς, ἀλλ’ [[ἴσως]] ἡ ἀληθὴς γραφὴ [[εἶναι]] νεύρινον, ὅμοιον πρὸς [[νεῦρον]]): ― [[ὡσαύτως]], [[νεῦρον]] ἔναιμον, [[φλέψ]], Ἱππ. 425. 48. 2) μεταφορ. ἐν τῷ πληθ., «[[νεῦρα]]», [[ῥώμη]], [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], [[δραστηριότης]], τὰ [[νεῦρα]] τῆς τραγῳδίας, ἐπὶ τῶν λυρικῶν ᾠδῶν, Ἀριστοφ. Βάτρ. 862· ὑποτέτμηται τὰ [[νεῦρα]] τῶν πραγμάτων Αἰσχίν. 77. 27· [[οὕτως]], ἐκτέμνειν [[ὥσπερ]] τὰ [[νεῦρα]] ἐκ τῆς ψυχῆς Πλάτ. Πολ. 411B· ἐκτέμνειν τὰ [[νεῦρα]] [οἴνου] Πλούτ. 2. 692C· πρβλ. [[ἐκνευρίζω]]· [[ὡσαύτως]], [[νεῦρα]] ἔχειν Δημ. 432. 10· πρβλ. ἴς. ΙΙ. χορδὴ ἢ [[σχοινίον]] ἐκ νεύρων κατεσκευασμένον, νεῦρόν τε καὶ ὄγκους, «[[νεῦρον]] μὲν ἐν ᾧ δέδεται τὸ [[σίδηρον]] τοῦ βέλους πρὸς τὸν κάλαμον, ὄγκους δὲ τὰς ἀκίδας καὶ ἐξοχὰς τοῦ βέλους» (Σχόλ.), Ἰλ. Δ. 151· οὕτω, δέρματα συρράπτειν νεύρῳ βοὸς Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 542· ἡ χορδὴ σφενδόνης, Ξεν. Ἀν. 3. 4, 17, πρβλ. Κόϊντ. Σμ. 11. 112· ― [[ὡσαύτως]], ἡ χορδὴ τόξου, ὡς τὸ [[νευρά]], γλυφίδας τε λαβὼν καὶ [[νεῦρα]] βόεια, πιάσας [[ὁμοῦ]] τὰς παρὰ τοῖς πτεροῖς ἐντομὰς τοῦ βέλους καὶ τὴν νευράν, Ἰλ. Δ. 122, Πολύβ. 4. 56, 3, Ἀππ. Μιθρ. 107, Νόνν., κλ.· ― ἡ χορδὴ λύρας, Ἀνθ. Π. 9. 584, Λουκ. Ἐνάλ. Διάλ. 1. 4. ΙΙΙ. ἐπὶ τῶν ἰνῶν τῶν φυτῶν, Πλάτ. Πολιτικ. 280C. IV. ἐπὶ τῶν νεύρων, [[ἤτοι]] τῶν ὀργάνων τῆς αἰσθήσεως ἐκπορευομένων ἐκ τοῦ ἐγκεφάλου, ἡ [[χρῆσις]] οὐχὶ πρὸ τῶν χρόνων τοῦ Γαληνοῦ. V. ὡς τὸ Λατ. [[nervus]] = [[penis]], τὸ [[πέος]], [[τρίγλη]] οὐκ ἐθέλει νεύρων περιήρανος [[εἶναι]], παρθένου γὰρ Ἀρτέμιδος ἔφυ καὶ στύματα μισεῖ Πλάτ. Κωμικ. ἐν «Φάωνι» 1. 20. (Πρὸς τὰς λ. νευρά, νεῦρον, πρβλ. Λατ. ner-vus, nerv-iae (ἐξ ἐντέρων χορδαί), [[nervosus]]· ― ἀλλ’ ἡ [[ῥίζα]] φαίνεται ἦτο snar, πρβλ. Ἀρχ. Γερμ. snar-a, snar-ahha, snu-or (snare), καὶ πιθαν. Σανσκρ. snâ-yus, snâ-sâ ([[tendo]], [[nervus]]), Ζενδ. śna (tendo)). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt= | |mltxt=το (ΑΜ [[νεῦρον]])<br /><b>1.</b> <b>συν. στον πληθ.</b> τα [[νεύρα]]<br /><b>βιολ.</b> όργανα υπό [[μορφή]] υπόλευκης ταινίας ή [[νήματος]] τα οποία μεταφέρουν τις αισθητικές και κινητικές διεγέρσεις [[μεταξύ]] εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού αφ' ενός και τών διαφόρων οργάνων, αφ' ετέρου, και [[πρός]] τις δύο κατευθύνσεις<br /><b>2.</b> το [[λευκό]] και στιλπνό [[άκρο]] του μυός με το οποίο αυτός προσκολλάται στο [[οστό]], ο [[τένοντας]] («τὰ νεῡρα οἷα ἐπιτείνεσθαι καὶ ἀνίεσθαι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> το ουσιώδες [[στοιχείο]] πράγματος ή κατάστασης το οποίο [[είναι]] απαραίτητο για την κίνησή του ή για την [[εκτέλεση]] της λειτουργίας για την οποία [[είναι]] προορισμένο («τἄπη, τὰ [[μέλη]], τὰ νεῡρα τῆς τραγῳδίας», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> φυτική ίνα («ὁπόσα φυτῶν νεῡρα κατὰ λόγον εἴπωμεν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>5.</b> [[χορδή]] τόξου ή μουσικού οργάνου, [[νευρά]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[φυσική]] [[ρώμη]], [[δύναμη]], [[ζωτικότητα]] («[[είναι]] όλος [[νεύρο]]»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «έχω τα [[νεύρα]] μου» ή «[[είμαι]] στα [[νεύρα]] μου» — βρίσκομαι σε νευρική [[ταραχή]], [[είμαι]] εκνευρισμένος<br />β) «μού δίνει στα [[νεύρα]]» ή «μέ χτυπάει στα [[νεύρα]]» — μέ εκνευρίζει<br />γ) «μέ πιάνουν τα [[νεύρα]] μου» — εκνευρίζομαι, [[νευριάζω]], εξοργίζομαι<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>στον πληθ.</b> το νευρικό [[σύστημα]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[μυώνας]]<br /><b>2.</b> [[είδος]] θαλασσινού<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />το [[πέος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[επιβολή]], [[δύναμη]], δραστικά [[μέτρα]] [[εναντίον]] κάποιου<br /><b>2.</b> η [[χορδή]] της σφενδόνας<br /><b>3.</b> [[έμβολο]] πολιορκητικής μηχανής<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «νεῦρον ἔναιμον» — η [[φλέβα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[νεῦρον]] ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>sn</i><i>ē</i>- «[[συναρμόζω]] νήματα, [[γνέθω]]» (<b>πρβλ.</b> <i>νέω</i> [ΙΙ] [[γνέθω]]») και εμφανίζει [[θέμα]] σε <i>wer</i>- / <i>n</i>- (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>sn</i><i>ā</i><i>van</i> «[[τένοντας]]» και αβεστ. <i>sn</i><i>ā</i><i>var</i><i>ә</i> «[[τένοντας]]»). Η λ. συνδέεται [[επίσης]] με λατ. [[nervus]] «[[νεύρο]], [[τένοντας]]», τοχαρ. Β' <i>snaura</i>, αρμεν. <i>neard</i> «[[τένοντας]], [[χορδή]]». Παράλληλα με το ουδ. [[νεῦρον]] μαρτυρείται και τ. θηλυκού [[νευρά]] / -<i>ή</i> «[[χορδή]] τόξου ή μουσικού οργάνου» με σημ. πιο περιορισμένη από εκείνην του [[νεῦρον]]. Ο [[ποιητικός]] τ., εξάλλου, [[νευρειή]] παραμένει [[δυσερμήνευτος]], παρ' ότι έχει θεωρηθεί αναλογικός [[σχηματισμός]] του [[ἐγχείη]] «[[δόρυ]]». Το [[ζεύγος]] [[νεῦρον]] / [[νευρά]] μπορεί να παραβληθεί με εκείνο τών [[φῦλον]] / [[φυλή]], όπου και [[πάλι]] το ουδ. έχει ευρύτερο σημασιολ. [[περιεχόμενο]] από το θηλ. Η λ. [[νεῦρον]], [[τέλος]], με τη σημ. του αισθητηρίου οργάνου χρησιμοποιήθηκε σχετικά μεταγενέστερα ως [[ιατρικός]] όρος (<b>βλ.</b> και λ. <i>νευρ</i>[[ο]]-).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[νευράς]], [[νευρικός]], [[νευρώδης]], [[νευρώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νευρίζω]], [[νεύρινος]], [[νευρίον]], [[νευρίτης]] (II)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[νευριάζω]], [[νευρίδιο]], [[νευρίνη]], [[νευρίτης]] (Ι), [[νευρίτιδα]], [[νευριτικός]], [[νευρώνας]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[νευροειδής]], [[νευρόσπασμα]], [[νευρόσπαστος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νευρόθλαστος]], [[νευρόκαυλος]], [[νευροκοπώ]], [[νευρομήτραι]], [[νευρόνοσος]], [[νευρόπαχυς]], [[νευροποιητικός]], <i>νευρορ</i>(<i>ρ</i>)<i>άφος</i>, [[νευροσιδηρούς]], <i>νενροσπαδης</i>, [[νευροστασία]], [[νευροσύμφορος]], [[νευροτενής]], [[νευροτόμος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[νευροβάτης]], [[νευρότρωτος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[νευρότμητος]], [[νευροφάγος]], [[νευροχαλαστικόν]], [[νευροχονδρώδης]]. (Για συνθ. με Α' συνθετικό [[νεύρο]] που χρησιμοποιούνται στην επιστημον. [[ορολογία]] <b>βλ. λ.</b> <i>νευρ</i>[[ο]]-). (Β συνθετικό σε -<i>νευρον</i>) <b>αρχ.</b> <i>επίνευρον</i>, [[πολύνευρον]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[βούνευρο]](<i>ν</i>). (Β' συνθετικό σε -<i>νευρος</i>) [[άνευρος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>έκνευρος</i>, [[κατάνευρος]], [[λεπτόνευρος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πολύνευρος]], [[τρίνευρος]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''νεῦρον:''' τό,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[νεύρο]], [[τένοντας]]· στον πληθ., οι τένοντες των πελμάτων, σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ. στον πληθ., τὰ [[νεῦρα]] τῆς τραγῳδίας, λέγεται για τις λυρικές ωδές, το [[νεύρο]], η [[ικμάδα]] τους, σε Αριστοφ.· τὰ [[νεῦρα]] | |lsmtext='''νεῦρον:''' τό,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[νεύρο]], [[τένοντας]]· στον πληθ., οι τένοντες των πελμάτων, σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ. στον πληθ., τὰ [[νεῦρα]] τῆς τραγῳδίας, λέγεται για τις λυρικές ωδές, το [[νεύρο]], η [[ικμάδα]] τους, σε Αριστοφ.· τὰ [[νεῦρα]] τῶν πραγμάτων, σε Αισχίν.<br /><b class="num">II.</b> [[χορδή]] ή [[σχοινί]] από έντερα ή [[νεύρα]], για να προσδένεται η [[αιχμή]] του βέλους στο [[καλάμι]] του τόξου, σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης, [[χορδή]] σφεντόνας, σε Ξεν. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 36: | Line 39: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[muscle]], [[in physical sense]] | |woodrun=[[muscle]], [[in physical sense]] | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=τό 1 [[nervio]] de un animal δήσας (τὸ φυλακτήριον) νεύροις τοῦ αὐτοῦ ζώου περίαψαι <b class="b3">ata el amuleto con nervios del mismo animal y cuélgatelo</b> P IV 816 2 [[fibra]] de una planta ποιή<σας> τοὺς καλάμους, δήσας αὐτοὺς ἐφ' ἓν νεύροις φοίνικος <b class="b3">al preparar las cañas, átalas haciendo un manojo con fibras de palmera</b> P IV 3197 | |||
}} | }} | ||