3,274,216
edits
ἴς: Difference between revisions
m
no edit summary
(21) |
mNo edit summary |
||
| (48 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=ῑ̓́ς | ||
|Medium diacritics=ἴς | |Medium diacritics=ἴς | ||
|Low diacritics=ις | |Low diacritics=ις | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=is | |Transliteration C=is | ||
|Beta Code=i)/s | |Beta Code=i)/s | ||
|Definition=(A) [ | |Definition=(A) [ῑ], ἡ, gen. [[ἰνός]], acc. [[ἶνα]], nom.pl. [[ἶνες]], dat.<br><span class="bld">A</span> ἴνεσι Il.23.191, also ἰσίν Sor. (v. infr.), Suid. [[sub verbo|s.v.]] [[ἶνες]], cj. Nauck for [[εἰσίν]] in A.''Fr.''229:—[[sinew]], [[tendon]], sg. once in Hom., ὡς δ' ὅτ' ἂν.. ἀνὴρ.. ἶνα τάμῃ διὰ πᾶσαν Il.17.522: usually in plural, [[sinews]], οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἲνες ἔχουσιν Od.11.219, cf. Il.23.191; ἶνες ἄρθρων Ar.''Pax''86, cf. Archil.138; <b class="b3">ἶνες αὐτὸ μόνον καὶ λεπτὴ δορά</b>, of a person wasted by disease, Ph.2.432; [[δοράς]], [[σάρκας]], [[ἶνας]] ib.527: metaph., Τρωίας ἶνας ἐκταμὼν δορί Pi.''I.''8(7).57.<br><span class="bld">2</span> later, [[the fibrous vessels in the muscles]], Pl.''Ti.''84a, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''515b27, al.; in blood, [[fibrine]], Id.''PA''650b14, cf. Pl.''Ti.''82c, Meno ''Iatr.''17.34: metaph., of metals, Plu.2.434b.<br><span class="bld">3</span> [[rib]] in the leaves of plants, Thphr.''HP''3.12.7 (sg.).<br><span class="bld">4</span> [[strip]] of papyrus, ταῖς τῶν χαρτῶν ἰσίν Sor.1.13: sg., Gal.10.1000.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">λεπτὴ ἴς</b> a small [[fibre]] of papyrus, Id.17(1).795.<br /><br />(B) [ῑ], ἡ, three times in acc. sg. [[ἶνα]] (elided <b class="b3">ἶν'</b>) Il.5.245,7.269, Od.9.538, freq. in instr. [[ἶφι]] ([[quod vide|q.v.]]), elsewhere only nom. sg.:—[[strength]], [[force]], of persons, ἀλλ' ἄρα καὶ ἲς ἐσθλή Il.12.320; ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον 7.269; ἤ μοι ἔτ' ἐστὶν ἴς, οἵη πάρος.. Od.21.283, cf. 11.393, 18.3: freq. in [[periphrasis]], <b class="b3">ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο</b> the [[strong]] Telemachus, 2.409; κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος Il.23.720; ἲς Ἡρακλῆος Hes.''Th.''951; and in twofold [[periphrasis]], <b class="b3">ἲς βίης Ἡρακληείης</b> ib.332; also of things, <b class="b3">ἲς ἀνέμου</b> or [[ἀνέμοιο]], Il.15.383, 17.739, Od.9.71; ἲς ποταμοῖο Il.21.356; <b class="b3">κράται' ἴς</b> was read by Ptol.Asc.in Od.11.597; v. [[κρατύς]]. (<b class="b3">ϝῑ-</b>, cf. γίς· ἰσχύς, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]], pr. n. ϝιφιάδας ''IG''7.3172.70, Lat. [[vis]], [[vim]]; prob. cogn. with [[ἵεμαι]] but not with [[ἴς]] (A).) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1262.png Seite 1262]] ἡ, gen. ἰνός, acc. ἶνα, plur. ἶνες, ἴνεσι (eigtl. Fισ, vis), | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1262.png Seite 1262]] ἡ, gen. ἰνός, acc. ἶνα, plur. ἶνες, ἴνεσι (eigtl. Fισ, vis), [[Muskel]], Muskel- oder Gliederband, [[Sehne]], Sitz der Körperkraft; οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀοτέα ἶνες ἔχουσιν Od. 11, 219, vgl. Il. 23, 190; κάλυψε νέκυν, μὴ πρὶν [[μένος]] Ἠελίοιο σκήλει' ἀμφὶ περὶ [[χρόα]] ἴνεσιν ἠδὲ μέλεσσιν 16, 316 (vgl. νεῦρα); bes. die starken Halsmuskeln, das Genick, ὅτ' ἄν – ἀνὴρ κόψας [[ἐξόπιθεν]] κεράων βοός – ἶνα τάμῃ διὰ πᾶσαν 17, 520; vgl. Ap. Rh. 2, 826 μέσσας δὲ σὺν όστέῳ ἶνας ἔκερσε. – Gew. die Muskel-, [[Körperkraft]], ἐσθλή Il. 12, 320, ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον 7, 269 Od. 9, 538; οὐ γάρ οἱ ἔτ' ἦν ἲς [[ἔμπεδος]], [[οὐδέ]] τι [[κίκυς]] 11, 393; [[οὐδέ]] οἱ ἦν ἲς οὐδὲ βίη 18, 3; εἴ μοι ἔτ' ἔστιν ἴς, οἵη [[πάρος]] ἔσκεν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσιν 21, 283; umschreibend, ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο, des Telemach heilige Stärke, der starke T., Od. oft; κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος Il. 23, 720; mit verdoppeltem Nachdruck ἲς βίης Ἡρακληείης Hes. Th. 332. – Auch auf Lebloses übertragen, bes. vom Winde, Il. 15, 383 Od. 9, 71 u. öfter; ποταμοῖο Il. 21, 356. – Pind. Τροΐας ἶνας ἐκταμών I. 7, 53, übertr., die Kraft Troja's; Ar. πρὶν ἂν ἰδίῃς καὶ διαλύσῃς ἄρθρων ἶνας Paz 85, die Sehnenkraft der Gelenke. Bei Hippocr., Plat. Tim. 82 c u. Arist., z. B. H. A. 3, 6, die thierischen Fleischfasern in den Muskeln u. im Blute; bei Theophr. auch die Pflanz- u. Holzfasern; auch von Metalladern, οἷον ἶνες ἢ [[τρίχες]] ἀραιαὶ διατρέχουσιν ἐν τοῖς μετάλλοις Plut. def. orac. 43. oder ἵς, veraltetes Pronomen, f. ἴ). | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ἰνός (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[muscle]], [[nerf]] ; <i>au plur.</i><br /><b>1</b> <i>primit.</i> muscles ; <i>postér.</i> fibre;<br /><b>2</b> [[veine des métaux]];<br /><b>II.</b> <i>p. ext., au sg.</i> force, vigueur, véhémence ; <i>périphr. c.</i> [[βίη]] : κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος IL la force puissante d'Ulysse, le vigoureux Ulysse ; ἲς ἀνέμου <i>ou</i> ἀνέμοιο IL, OD la force du vent ; ἲς ποταμοῖο IL la force du fleuve.<br />'''Étymologie:''' pour *Ϝίς, cf. <i>lat.</i> [[vis]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἴς:''' [[ἰνός]] (ῑ) ἡ (dat. pl. [[ἴνεσι]] Hom., ἶσιν Aesch.)<br /><b class="num">1</b> [[мышца]], [[мускул]]: ἶνες καὶ μέλεα Hom. мышцы и члены, т. е. тело, организм; ἄρθρων ἶνες Arph. мышцы тела, мускулатура;<br /><b class="num">2</b> [[сухожилие]]: σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν Hom. сухожилия связывают мышцы и кости;<br /><b class="num">3</b> [[волокно]]: ἶνες αἵματος Arst. волокнистое вещество крови (т. е. фибрин); ἶνες καὶ [[νεῦρα]] Plat. (мышечные) волокна и сухожилия;<br /><b class="num">4</b> (у беспозвоночных), [[кровеносный сосуд]] (τὰ μικρὰ τῶν ζῴων ὀλίγας ἶνας ἀντὶ φλεβῶν εχουσιν Arst.);<br /><b class="num">5</b> [[прожилка]] (ἶνες ἐν τοῖς μετάλλοις Plut.);<br /><b class="num">6</b> [[сила]], [[мощь]] (ἐνὶ μελεσσιν Hom.): описательно κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος Hom. могучий Одиссей; ἲς Ἡρακλῆος или ἲς βίης Ἡρακληείης Hes. могучий Геракл;<br /><b class="num">7</b> [[сила]], [[стремительность]], [[напор]] (ἀνέμοιο, ποταμοῖο Hom.). | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=<b>(I)</b><br />η (ΑΜ [[ἴς]], ἰνός)<br />καθένα από τα νηματια που απαρτίζουν ζωικό, φυτικό ή [[ορυκτό]] [[σώμα]] και τα οποία έχουν επιμήκη λεπτή [[μορφή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>ανατ.</b> [[ονομασία]] που δίνεται σε ανατομικά στοιχεία με διαφορετικούς ρόλους τα οποία έχουν κοινό χαρακτηριστικό τη [[μακριά]] και λεπτή [[μορφή]] (α. «μυϊκές ίνες» β. «νευρικές ίνες» γ. «συνδετικές ίνες»)<br /><b>2.</b> <b>βοτ.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>οι ίνες</i><br />πολύ επιμήκη κύτταρα με παχιές μεμβράνες τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο [[μέρος]] του στερεωτικού συστήματος τών [[φυτών]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[τένοντας]]<br /><b>2.</b> [[νεύρο]] («οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> η ινική του αίματος<br /><b>4.</b> [[λωρίδα]] παπύρου («ταῖς τῶν χαρτῶν ἰσίν»)<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> [[ήρωας]], [[πολεμιστής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Έχει υποτεθεί ότι στη λ. <i>ΐς</i> υπήρχε -<i>F</i>-, όπως συνάγεται από το ομηρικό [[μέτρο]], [[πράγμα]] που οδήγησε στη [[σύνδεση]] της λ. με το (<i>F</i>)<i>is</i> «[[δύναμη]]» (<b>βλ. λ.</b> <i>ις</i>). Υποστηρίχθηκε δηλ. [[είτε]] ότι η [[κλίση]] <i>ἰν</i>-<i>ός</i>, <i>ἶν</i>-<i>α</i> κ.λπ. προήλθε από την αιτιατ. <i>ἶν</i> (προ φωνήεντος) του ουσ. <i>ἴς</i> «[[δύναμη]]» [[είτε]] ότι το θ. <i>ἰν</i>- ανάγεται σε IE <i>wĩs</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>w</i><i>ī</i><i>s</i>-<i>n</i>-, απ' όπου [[υστερογενώς]] προήλθε η ονομαστ. <i>ἴς</i>, ενώ η σημ. «[[νεύρο]]» αποτελεί νεωτερισμό της Ελληνικής. Αν όμως αποκλειστεί η [[σχέση]] της λ. με το <i>ἴς</i> «[[δύναμη]]», [[τότε]] δεν υπάρχει βέβαιη [[ετυμολογία]]. Υπετέθη [[απλώς]] [[σχέση]] με τη [[ρίζα]] του [[ἴτυς]] και με τη [[γλώσσα]] του <b>Ησύχ.</b> <i>γίς</i>-[[ἱμάς]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ινίο]](ν), [[ινώδης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ιναία]], <i>ινώ</i><br /><b>μσν.</b><br />[[ινάριον]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ινίδιο]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α’ συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[ινοειδής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ινοβλάστη]], [[ινοβλάστωμα]], [[ινοθώρακας]], [[ινοκυστικός]], [[ινολίπωμα]], <i>ινομύζωμα</i>, [[ινομύωμα]], [[ινοπαγής]], [[ινοσάρκωμα]], <i>ινόστεμμα</i>. (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[άινος]], [[εύινος]], [[λεπτόϊνος]], <i>ολιγόϊνος</i>, [[πολύϊνος]].<br /><b>(II)</b><br />(ΑΜ ίνα)<br />(τελικ. σύνδ.) α) για να, με σκοπό να («ἵνα δὴ μή τινα τῶν νόμων ἀναγκασθῇ λῡσαι», <b>Ηρόδ.</b>)<br />β) <b>φρ.</b> «ἵνα τί» — για ποιό λόγο, [[γιατί]]; («θεέ μου, θεέ μου ἵνα τί μὲ ἐγκατέλιπες;», ΚΔ)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />με [[αποτέλεσμα]] να, ώστε να...<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>(σύνδ.)</b> (ελλειπτ. χρήσεις) α) για να οριστεί ο [[σκοπός]] τών λεγομένων (i. «[[Ζεὺς]] ἔσθ', ἵν' εἰδῇς» — υπάρχει ο Δίας, στό λέω να το ξέρεις, <b>Σοφ.</b><br />ii. «ἵν' ἐκ τούτων ἄρξωμαι» — για ν' αρχίσω απ' αυτά, <b>Δημοσθ.</b>)<br />β) με προτρεπτική [[σημασία]] («ἵνα ἐλθὼν ἐπιθῇς τὰς χεῖρας αὐτῇ», ΚΔ)<br />γ) <b>φρ.</b> «ἵνα τί» ή «ἵνα δὴ τί» — για ποιό σκοπό, [[προς]] τί<br /><b>2.</b> <b>επίρρ.</b> α) [[εκεί]], σ' εκείνο το [[σημείο]] («κείνους δὲ κιχησόμεθα πρὸ πυλάων... ἵνα γάρ [[σφιν]] [[ἐπέφραδον]] ἠγερέθεσθαι» — θα τους συναντήσουμε [[μπροστά]] απ' τις πύλες, [[γιατί]] [[εκεί]] τους παρήγγειλα να συγκεντρωθούν<br />β) όπου, [[εκεί]] όπου («στήσε δ' ἄγων ἵν' Ἀθηναίων ἵσταντο φάλαγγες» — τους οδήγησε και τους τοποθέτησε [[εκεί]] όπου είχαν παραταχθεί οι φάλαγγες τών Αθηναίων, <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />γ) για περιστάσεις («[[γάμος]], ἵνα χρή» — [[γάμος]], [[κατά]] τον οποίο [[πρέπει]]...)<br />δ) (με γεν.) σε ποιὸ [[μέρος]], σε τί [[σημείο]] (i. «ἵνα τῆς χώρης» — σε ποιὸ [[σημείο]] της χώρας, <b>Ηρόδ.</b><br />ii. «ἵνα εἶ κακοῦ» — σε τί [[κακό]] βρίσκεσαι, <b>Σοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἵ</i>-να<br />το <i>ἵ</i>- πιθ. <span style="color: red;"><</span> ΙΕ αναφορικό <i>yo</i>- (στο οποίο ανάγεται και η αναφορ. αντων. <i>ὅς</i> «ο [[οποίος]]»), ενώ ως [[προς]] την κατάλ. -<i>να</i> η λ. συνδέεται με τους τ. της αρχ. ινδ. <i>ye</i>-<i>na</i>, <i>te</i>-<i>na</i>, που δηλώνουν όργανο, [[μέσο]]. Η λ. <i>ἵνα</i>, [[επειδή]] ως επίρρ. συντασσόταν με [[υποτακτική]], έλαβε αργότερα τη [[χρήση]] τελικού συνδέσμου και σημ. «για να». Από τον τ. <i>ἵνα</i> προήλθε ο νεοελλ. σύνδ. να]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἴς''': ῑ, ἡ, γεν. ἰνός, αἰτιατ. ἶνα, ὀνομαστ. πληθυντ. ἶνες, δοτ. ἴνεσι Ἰλ. Ψ. 191: - μῦς (τοῦ σώματος), παρ’ Ὁμήρῳ μόνον [[ἅπαξ]] καθ’ ἑνικόν, ὡς τὸ [[ἰνίον]], ὁ μυὼν ὁ κατὰ τὸ [[ὄπισθεν]] τοῦ τραχήλου [[μέρος]], ὡς δ’ ὅτ’ ἂν... [[ἀνήρ]]... ἶνα τάμῃ διὰ πᾶσαν Ἰλ. Ρ. 522: - ἀλλὰ κατὰ πληθ., οἱ μύες, μυῶνες, οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν, (κατὰ τὸν Σχολ. αἱ ἶνες σημαίνουσιν [[ἐνταῦθα]] [[νεῦρα]] «ὡς κινήσεώς τε καὶ αἰσθήσεως ὄργανα»), Ὀδ. Λ. 219, πρβλ. Ἰλ. Ψ. 191· ἶνες ἄρθρων Ἀριστοφ. Εἰρ. 86, πρβλ. Ἀρχίλ. 127· μεταφ., ἥρωες [[εἶναι]] αἱ ἶνες τῆς Τροίας, Πινδ. Ι. 8 (7). 113. 2) βραδύτερον (ἀφοῦ οἱ μυῶνες ἐκλήθησαν [[νεῦρα]]) αἱ ἶνες [[εἶναι]] τὰ ἐντὸς τῶν μυώνων μιτοειδῆ ἀγγεῖα, Λατ. fibrae, Πλάτ. Τίμ. 82C, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 6, 1, κ. ἀλλ.· ἶνες αἵματος, τὸ ἰνῶδες [[μέρος]], ὁ αὐτ. π. Ζ. Μορ. 2. 4. 1, πρβλ. Πλάτ. Τίμ. 81Α· ἐν Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 3. 12, 7 τὰ ἀγγεῖα τῶν φυτῶν· πρβλ. [[ἰνώδης]]· - μεταφ. ἐπὶ μετάλλων, Πλούτ. 2. 434Β. 3) λεπτὴ ἴς, ἡ ἐγκαρσία γραμμὴ ἐν τῷ γράμματι Θ, Γαλην. 9. 354. ΙΙ. ἐν τῷ ἑνικῷ, κατὰ τὸ πλεῖστον [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], «[[νεῦρα]]», ἀλλ’ ἄρα καὶ ἲς ἐσθλὴ Ἰλ. Μ. 320· ἐπέρεισε δὲ ἶν’ ἀπέλεθρον, «ἐπεστήριξε δὲ δύναμιν μεγίστην» (Θ. Γαζῆς), Η. 269, κτλ.· ἤ μοι ἔτ’ ἐστὶν ἴς, οἵη [[πάρος]].. Ὀδ. Φ. 283, πρβλ. Λ. 393, Σ. 3· - συχνὸν ἐν περιφρ. ὡς τὸ βίη, ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο, ὁ κραταιὸς Τηλέμαχος· κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος Ἰλ. Ψ. 720· ἲς Ἡρακλῆος Ἡσ. Θ. 951· καὶ ἐν διττῇ περιφρ., ἲς βίης Ἡρακληείης Ἡσ. Θ. 332· [[οὕτως]] ἲς ἀνέμου ἢ ἀνέμοιο Ἰλ. Ο. 383, Ρ. 739, Ὀδ. Ι. 71· ἲς ποταμοῖο Ἰλ. Φ. 536. (Ἐκ τῆς √ϜΙΣ· [[διότι]] τὸ Ϝ άναφαίνεται παρ’ Ὁμ. ὡς ἐν τοῖς ἶφι, [[ἴφιος]], Λατ. vis, vires· [[ἐντεῦθεν]] [[ὡσαύτως]] [[ἰσχύς]], Λακων. βίσχυς, (ὅ ἐ. ϝίσχυς) Ἡσύχ. Ἀλλ. ἡ [[ἐτυμολογία]] δὲν [[εἶναι]] [[ἄμοιρος]] δυσκολιῶν, ἴδε Κούρτ. ἀριθ. 615). | |lstext='''ἴς''': ῑ, ἡ, γεν. ἰνός, αἰτιατ. ἶνα, ὀνομαστ. πληθυντ. ἶνες, δοτ. ἴνεσι Ἰλ. Ψ. 191: - μῦς (τοῦ σώματος), παρ’ Ὁμήρῳ μόνον [[ἅπαξ]] καθ’ ἑνικόν, ὡς τὸ [[ἰνίον]], ὁ μυὼν ὁ κατὰ τὸ [[ὄπισθεν]] τοῦ τραχήλου [[μέρος]], ὡς δ’ ὅτ’ ἂν... [[ἀνήρ]]... ἶνα τάμῃ διὰ πᾶσαν Ἰλ. Ρ. 522: - ἀλλὰ κατὰ πληθ., οἱ μύες, μυῶνες, οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν, (κατὰ τὸν Σχολ. αἱ ἶνες σημαίνουσιν [[ἐνταῦθα]] [[νεῦρα]] «ὡς κινήσεώς τε καὶ αἰσθήσεως ὄργανα»), Ὀδ. Λ. 219, πρβλ. Ἰλ. Ψ. 191· ἶνες ἄρθρων Ἀριστοφ. Εἰρ. 86, πρβλ. Ἀρχίλ. 127· μεταφ., ἥρωες [[εἶναι]] αἱ ἶνες τῆς Τροίας, Πινδ. Ι. 8 (7). 113. 2) βραδύτερον (ἀφοῦ οἱ μυῶνες ἐκλήθησαν [[νεῦρα]]) αἱ ἶνες [[εἶναι]] τὰ ἐντὸς τῶν μυώνων μιτοειδῆ ἀγγεῖα, Λατ. fibrae, Πλάτ. Τίμ. 82C, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 6, 1, κ. ἀλλ.· ἶνες αἵματος, τὸ ἰνῶδες [[μέρος]], ὁ αὐτ. π. Ζ. Μορ. 2. 4. 1, πρβλ. Πλάτ. Τίμ. 81Α· ἐν Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 3. 12, 7 τὰ ἀγγεῖα τῶν φυτῶν· πρβλ. [[ἰνώδης]]· - μεταφ. ἐπὶ μετάλλων, Πλούτ. 2. 434Β. 3) λεπτὴ ἴς, ἡ ἐγκαρσία γραμμὴ ἐν τῷ γράμματι Θ, Γαλην. 9. 354. ΙΙ. ἐν τῷ ἑνικῷ, κατὰ τὸ πλεῖστον [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], «[[νεῦρα]]», ἀλλ’ ἄρα καὶ ἲς ἐσθλὴ Ἰλ. Μ. 320· ἐπέρεισε δὲ ἶν’ ἀπέλεθρον, «ἐπεστήριξε δὲ δύναμιν μεγίστην» (Θ. Γαζῆς), Η. 269, κτλ.· ἤ μοι ἔτ’ ἐστὶν ἴς, οἵη [[πάρος]].. Ὀδ. Φ. 283, πρβλ. Λ. 393, Σ. 3· - συχνὸν ἐν περιφρ. ὡς τὸ βίη, ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο, ὁ κραταιὸς Τηλέμαχος· κρατερὴ ἲς Ὀδυσῆος Ἰλ. Ψ. 720· ἲς Ἡρακλῆος Ἡσ. Θ. 951· καὶ ἐν διττῇ περιφρ., ἲς βίης Ἡρακληείης Ἡσ. Θ. 332· [[οὕτως]] ἲς ἀνέμου ἢ ἀνέμοιο Ἰλ. Ο. 383, Ρ. 739, Ὀδ. Ι. 71· ἲς ποταμοῖο Ἰλ. Φ. 536. (Ἐκ τῆς √ϜΙΣ· [[διότι]] τὸ Ϝ άναφαίνεται παρ’ Ὁμ. ὡς ἐν τοῖς ἶφι, [[ἴφιος]], Λατ. vis, vires· [[ἐντεῦθεν]] [[ὡσαύτως]] [[ἰσχύς]], Λακων. βίσχυς, (ὅ ἐ. ϝίσχυς) Ἡσύχ. Ἀλλ. ἡ [[ἐτυμολογία]] δὲν [[εἶναι]] [[ἄμοιρος]] δυσκολιῶν, ἴδε Κούρτ. ἀριθ. 615). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 25: | Line 31: | ||
|sltr=<b>ῑς</b> (ἡ) <br /> <b>a</b> [[strength]] [ἶν coni. Kayser: κρίσιν codd. (P. 4.253) ] [[πρόσθα]] μὲν ς Ἀχελωίου τὸν ἀοιδότατον [[Εὐρωπία]] [[κράνα]] Μέλανός τε ῥοαὶ τρέφον κάλαμον (Wil.: ἴς Π: σ coni. G-H. v. [[Ἀχελώιος]]) fr. 70. 1.<br /> <b>b</b> [[sinew]] met., Ἑλέναν τ' ἐλύσατο, Τροίας ἰνας ἐκταμὼν [[δορί]], [[ταί]] μιν ῥύοντό ποτε μάχας ἐναριμβρότου [[ἔργον]] ἐν πεδίῳ κορύσσοντα (I. 8.52) | |sltr=<b>ῑς</b> (ἡ) <br /> <b>a</b> [[strength]] [ἶν coni. Kayser: κρίσιν codd. (P. 4.253) ] [[πρόσθα]] μὲν ς Ἀχελωίου τὸν ἀοιδότατον [[Εὐρωπία]] [[κράνα]] Μέλανός τε ῥοαὶ τρέφον κάλαμον (Wil.: ἴς Π: σ coni. G-H. v. [[Ἀχελώιος]]) fr. 70. 1.<br /> <b>b</b> [[sinew]] met., Ἑλέναν τ' ἐλύσατο, Τροίας ἰνας ἐκταμὼν [[δορί]], [[ταί]] μιν ῥύοντό ποτε μάχας ἐναριμβρότου [[ἔργον]] ἐν πεδίῳ κορύσσοντα (I. 8.52) | ||
}} | }} | ||
{{ | {{eles | ||
| | |esgtx=[[tira de papiro]] | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἴς:''' [ῑ], ἡ, γεν. <i>ἰνός</i>, αιτ. <i>ἶνα</i>, ονομ. πληθ. <i>ἶνες</i>, δοτ. [[ἴνεσι]] ή <i>ἰσί</i>·<br /><b class="num">I.</b> μυς (του σώματος), [[ιδίως]], μυς στο [[πίσω]] [[μέρος]] του αυχένα, σε Ομήρ. Ιλ.· στον πληθ., μύες, σε Όμηρ.<br /><b class="num">II.</b> ως επί το πλείστον στον ενικ., [[δύναμη]], [[ισχύς]], «[[νεύρα]]», Λατ. [[vis]], σε Όμηρ.· περιφραστικά, όπως το [[βίη]], <i>ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο</i>, [[κραταιός]], [[δυνατός]] [[Τηλέμαχος]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=ἴς<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[power]], [[strength]] (Hom., Hes.).<br />Other forms: acc. <b class="b3">ἴν(α</b>) (3 times, only before vow., s. below), instr. [[ἶφι]]<br />Derivatives: <b class="b3">ἴφι-ος</b> [[strong]] (<b class="b3">ἴφια μῆλα</b> Hom., D. P.; on the formation Schwyzer 461) with PN as [[Ϝιφιάδας]], [[Ϝίφιτος]] (Boeot., Cor.), [[Ἶφις]] (Ι 667 a. o.; endearing name); s. also [[ἴφθιμος]]. -<br />Origin: IE [Indo-European] [1123] <b class="b2">*uiH-</b> [[strength]]<br />Etymology: H. [[γίς]] (= [[Ϝίς]]) ... [[ἰσχύς]] confirms the identity of <b class="b3">(Ϝ)ίς</b> [[strength]] with Lat. [[vīs]] <b class="b2">id.</b>); the expected acc. <b class="b3">(Ϝ)ίν</b> = [[vim]] can be restored from the always antevocalic [[ἶν]]'.<br />[[ἰνός]]<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[sinew]] (Hom., Hp., Archil., Ar.), [[sinew of the neck]] (Ρ 522), [[vessels of the muscles]], [[fibrine]], [[of plants]], [[ribs of leaves]] (Pl., Arist., Thphr.); details of the botan. use in Strömberg Theophrastea 129ff.).<br />Other forms: mostly pl. [[ἶνες]], dat. [[ἴνεσι]], late [[ἰσίν]], [[ἴναις]].<br />Compounds: compp. <b class="b3">ἄ-</b>, <b class="b3">πολύ-ϊνος</b> [[without]], [[with many ἶνες]] etc. (Thphr.; Strömberg 135).<br />Derivatives: [[ἰνίον]] n. [[the sinews at the back of the head]], [[the neck]] (Il., Hp., Arist.; cf. [[κρανίον]] and Chantraine Formation 59); [[ἰνώδης]] [[sinewy]], [[fibrous]] (X., Arist., Thphr.); prob. also <b class="b3">ἰναία δύναμις</b> H. (quite uncertain conj. Peripl. M. Rubr. 46); denomin. verbs: [[ἰνόω]] [[provide with ἶνες]], [[stengthen]] (Hdn.), <b class="b3">ἐξ-ινόω</b> [[remove the ἶνες]], [[make powerless]] (Lyc.), also <b class="b3">ἐξ-ινίζω</b>, <b class="b3">-ινιάζω</b> (Gal., Peripl. M. Rubr. a. o.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: The question rises, whether [[ἴς]] [[sinew]] arose from a remarkable concretization of [[ἴς]] [[strength]] or was a separate word. Old is the assumption (e. g. G. Meyer Gr.3 418), that the <b class="b3">ν-</b>stem inflection <b class="b3">ἶν-α</b>, <b class="b3">ἶν-ες</b> etc. arose from an expected acc. <b class="b3">(Ϝ)ῖν-α</b>; in formal respect this gives a possible solution. - Scheftelowitz IF 33, 158f. assumes an independent word <b class="b3">(Ϝ)ίς</b>, <b class="b3">(Ϝ)ινός</b> [[sinew]] (cf. <b class="b3">γίς ἱμάς</b> H.), from a verb [[bow]], [[bend]] (s. [[ἴτυς]], [[ἶρις]]). | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> a [[muscle]], esp. the [[muscle]] at the [[back]] of the [[neck]], Il.:—in pl. the muscles, Hom.<br /><b class="num">II.</b> [[strength]], [[force]], Lat. vis, Hom.:—in [[periphrasis]] like βίη, ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο the [[strong]] [[Telemachus]], Od., etc. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἴς''': 1.<br />{í̄s}<br />'''Forms''': Akk. ἴν(α) (3mal, nur vor Vok., vgl. unten), Instr. [[ἶφι]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Kraft]], [[Stärke]] (Hom., Hes.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἴφιος]] [[kräftig]] (ἴφια μῆλα Hom., D. P.; zur Bildung Schwyzer 461) mit PN wie ϝιφιάδας, ϝίφιτος (böot., kor.), Ἶφις (Ι 667 u. a.; Kosename); s. auch [[ἴφθιμος]]. — 2. ἴς, ἰνός f., meist pl. ἶνες, Dat. [[ἴνεσι]], spät ἰσίν, ἴναις [[Sehne]] (Hom., Hp., Archil., Ar. u. a.), [[Nackensehne]] (Ρ 522), ‘Muskelfaden, Blutfaser (Fibrin), Pflanzenfaser, Blattnerv’ (Pl., Arist., Thphr. u. a.; Einzelheiten aus dem botan. Sprachgebrauch bei Strömberg Theophrastea 129ff.). Kompp. ἄ-, [[πολύϊνος]] [[ohne]], [[mit vielen ἶνες]] usw. (Thphr.; Strömberg 135). Ableitungen: [[ἰνίον]] n. [[die Sehnenpartie am Hinterkopf]], [[das Genick]], [[der Nacken]] (Il., Hp., Arist. usw.; vgl. [[κρανίον]] und Chantraine Formation 59); [[ἰνώδης]] [[sehnig]], [[fibrös]] (X., Arist., Thphr. u. a.); wohl auch [[ἰναία]]· [[δύναμις]] H. (ganz unsichere Konj. ''Peripl''. ''M''. ''Rubr''. 46); denominative Verba: [[ἰνόω]] [[mit ἶνες versehen]], [[stärken]] (Hdn.), [[ἐξινόω]] [[die ἶνες entfernen]], [[entkräften]] (Lyk.), auch [[ἐξινίζω]], -ινιάζω (Gal., ''Peripl''. ''M''. ''Rubr''. u. a.).<br />'''Etymology''' : H. γίς (= ϝίς)· ... [[ἰσχύς]] bestätigt die Identität von (ϝ)ίς [[Kraft]] mit lat. ''vīs'' ib. (nach Holthausen IF 62, 152 hierher noch germ. PN wie asächs. ''Wī''-''rīc''[?]); der zu erwartende Akk. (ϝ)ί̄ν = ''vim'' läßt sich aus dem stets antevokalischen ἶν’ leicht wiederherstellen. Es entsteht somit die Frage, ob ἴς [[Sehne]] durch eine bemerkenswerte Konkretisierung von ἴς [[Kraft]] entstanden ist oder als ein besonderes Wort zu gelten hat. Alt ist die Annahme (z. B. G. Meyer Gr.<sup>3</sup> 418), daß die ν-Stammflexion ἶνα, ἶνες usw. aus einem erweiterten Akk. (ϝ)ῖνα hervorgegangen sei; in formaler Hinsicht bietet sie eine jedenfalls mögliche Lösung. Nach Sommer Lautstud. 118 wäre ἰν- in ἶνες, [[ἰνίον]] usw. als ''n''-Ableitung eines alten ''s''-Stammes *''u̯ī''-''s''- (in lat. ''vīr''-''ēs''?; unsicher, s. W.-Hofmann s. 2. ''vīs'') aus *''u̯ī̆s''-''n''- zu erklären, wozu sekundär der Nom. ἴς; auch dabei wird also von dem abstrakten Begriff [[Kraft]] ausgegangen. Ähnlich Kretschmer Glotta 30, 94 A. 1 (aus *''u̯is''-''en''-), Pisani Ist. Lomb. 76, 14f. (*''u̯īs''- urspr. neutr.), Specht KZ 59, 291; s. noch Schwyzer 570 m. A. 2. — Dagegen will Scheftelowitz IF 33, 158f. ein besonderes Wort (ϝ)ί̄ς, (ϝ)ινός [[Sehne]] (vgl. γίς· [[ἱμάς]] H.) ansetzen, von einem Verb [[biegen]] (s. [[ἴτυς]], [[ἶρις]]), u. zw. entweder aus *''u̯ī''-''n''- (vgl. čech. ''winek'' [[Band]], [[Stirnband]]) oder aus *''u̯ī̆s''-''n''- (> gr. ϝιν-).<br />'''Page''' 1,735-736 | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=-ἰνός , ἡ (=[[μῦς]], δύναμη, νεῦρο). Ἀπό ρίζα ϝισ-[[ἴς]] (Λατιν. vis).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἰνίον]] (=[[αὐχένας]]), [[ἰνώδης]] (=[[νευρώδης]]), [[ἰσχίον]]. | |||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=ἡ ac. tardío ἶναν [[tira de papiro]] πρὸς ἐπίδοσιν λόγων ἄρας ἶναν γράψον οὕτως <b class="b3">para reforzar las palabras toma una tira de papiro y escribe lo siguiente</b> P XXXVI 167 | |||
}} | }} | ||