κρατύνω: Difference between revisions

|Definition=Ep. [[καρτύνω]], ([[κράτος]], [[κρατύς]])<br><span class="bld">A</span> [[strengthen]], κ. τὰς Συρηκούσας [[Herodotus|Hdt.]]7.156; τὴν πόλιν Th.1.69; τείχη Id.3.18; κ. τινὰ δορυφόροισι [[Herodotus|Hdt.]]1.98; <b class="b3">κ. ἑωυτὸν τῇ τυραννίδι</b> ib.100:—also in Med. (so only in Hom.), <b class="b3">ἐκαρτύναντο φάλαγγας</b> they [[strengthen]]ed their [[rank]]s, Il.11.215, 12.415; <b class="b3">κρατυνάμενοι [τὴν Ἄντανδρον]</b> Th.4.52, cf.114; τὴν προβολήν Plu.''Aem.''20; <b class="b3">πίστεις κρατύνω</b> [[confirm]] their [[pledge]]s, Th.3.82; σπείραισιν ἐκαρτύναντο βοείαις χεῖρας Theoc.22.80; ἐκαρτ. μέλαθρον A.R.2.1087; οἵ μιν… ἐκαρτ. κεραυνῷ Id.1.510; <b class="b3">καρτ. τὴν αἰσυμνητείην</b> Thrasyb. ap. D.L.1.100:—Pass., [[wax strong]], ἔσχε τὴν βασιληΐην καὶ ἐκρατύνθη [[Herodotus|Hdt.]]1.13; τείχεσιν ἐκεκράτυντο D.C.40.36, cf. D.H.3.72; ἐν χρόνῳ κρατυνθὲν ἔθος [[LXX]] ''Wi.''14.16.<br><span class="bld">b</span> [[confirm]] an [[impression]], S.E. ''M.''8.364 (Pass.); an [[agreement]], ''PLond.''1.113i51 (vi A. D.).<br><span class="bld">2</span> [[harden]],opp. [[ἁπαλύνω]], τοὺς πόδας ἀνυποδησίᾳ X.''Lac.''2.3, cf. Gal.4.748 (Pass.):—Pass., <b class="b3">ὀστέα κρατύνεται</b> [[consolidate]], Hp.''Fract.''7.<br><span class="bld">II</span> [[rule]], [[govern]], c.gen., [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''14, E.''Ba.''660: c.acc., ἄκρα κρατύνων Emp. 100.19, cf. 73.2, [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''900 codd. (lyr.); πτόλιν Id.''Supp.''699 (lyr.): c. acc. cogn., κράτος κ. Id.''Ag.''1471 (lyr.): abs., Id.''Pr.''150 (lyr.), 404 (lyr.); τὰ πρῶτα μὲν δόρει κρατύνων, πρῶτα δ' οἰωνῶν ὁδοῖς S. ''OC''1314.<br><span class="bld">2</span> c. gen., [[become master]], [[get possession of]], τῶν ὅπλων Id.''Ph.''366, cf. 1059,1161 (lyr.): c. acc., [[possess]], λέκτρα Corinn. ''Supp.''2.55; <b class="b3">βασιληΐδα τιμὰν κ.</b> [[hold]], [[exercise]], E.''Hipp.''1281 (lyr.), cf. A.''Supp.''372 (lyr.); τὴν πολιτικὴν ἀρετήν Him.''Or.''14.28.<br><span class="bld">III</span> <b class="b3">καρτύνειν βέλεα</b> [[ply]], [[throw]] them [[stoutly]], Pi.''O.''13.95; κ. ἐνὶ χερσὶν ἐρετμά A.R.2.332.<br><span class="bld">IV</span> c. acc. et inf., [[insist]] that... D.L.7.83, cf. Procl.''Hyp.''3.54.

{{bailly

|btext=<b>1</b> affermir : τοὺς πόδας XÉN les pieds ; <i>fig.</i> κρ. ἑαυτὸν [[ἐν]] τῇ τυραννίδι HDT s'affermir dans le pouvoir absolu;<br /><b>2</b> fortifier : πόλιν HDT une ville ; τείχη THC des remparts;<br /><b>3</b> [[se rendre maître de]] ; posséder, gén. <i>ou</i> acc.;<br /><b>4</b> [[gouverner]], [[diriger]], acc. <i>ou</i> gén.;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[κρατύνομαι]];<br /><b>1</b> [[fortifier pour soi]] : φάλαγγας IL ses rangs ; τὴν Ἄντανδρον THC Antandros;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> affermir, confirmer : πίστεις THC leurs témoignages de fidélité.<br />'''Étymologie:''' [[κράτος]].

|elnltext=κρατύνω, ep. καρτύνω [κρατύς] sterk maken:; ἐπείτε … ἐκράτυνε ἑωυτὸν τῇ τυραννίδι toen hij zijn positie door de alleenheerschappij sterk had gemaakt Hdt. 1.100.1; versterken:; τείχη κ. de muren versterken Thuc. 3.18.1; med.:; ὀστέα κρατύνεται de botten herkrijgen hun sterkte Hp. Fract. 7; overdr.: bekrachtigen:. ἐκρατύνθη ἐκ τοῦ ἐν Δελφοῖσι χρηστηρίου door het orakel in Delphi werd het bekrachtigd Hdt. 1.13.1. heersen over:; πτόλιν κ. over de stad heersen Aeschl. Suppl. 699; met gen.: ὦ κρατύνων Οἰδίπους χώρας ἐμῆς Oedipus, heerser van mijn land Soph. OT 14. meester zijn over, met gen.:; τῶν δ’ ὅπλων κείνων ἀνὴρ ἄλλος κρατύνει νῦν een andere man is nu meester over die wapens Soph. Ph. 366; bezitten, met acc.: βασιληίδα τιμάν... κρατύνεις gij bezit koninklijke waardigheid Eur. Hipp. 1281.

|ptext=ep. [[καρτύνω]] (s. [[oben]]),<br><b class="num">1</b> <i>[[stärken]], [[kräftigen]], [[befestigen]]</i>; τὰς Συρακούσας Her. 7.156; κρατύνειν αὐτὸν δορυφόροισι 1.98; ἐκράτυνε ἑωυτὸν τῇ τυραννίδι 100; pass., ἔσχε τὴν βασιληΐην καὶ ἐκρατύνθη 1.13; πόλιν, durch [[Mauern]] [[befestigen]], Thuc. 1.69; τὰ τείχη 3.18; med., <i>für sich [[befestigen]]</i>, τὰς οἰκίας 4.114; Sp., τὰς μὲν πόλεις ἐκρατύνετο φρουραῖς Plut. <i>Demetr</i>. 33; τὴν [[ἀρχήν]] Dion 3; so gew. bei den Späteren κρατύνεσθαι ἐπί τινι, [[worauf]] fußen.<br><b class="num">2</b> wie [[κρατέω]], <i>[[Gewalt]] haben, [[herrschen]]</i>; [[Ζεύς|Ζεὺς]] δ' ἰδίοις νόμοις κρατύνων, Aesch. <i>Prom</i>. 402, [[öfter]]; ὦ κρατύνων, Zeus, Soph. <i>O.R</i>. 903; c. acc., <i>[[beherrschen]]</i>, κρατύνεις βωμὸν ἑστίαν χθονός Aesch. <i>Suppl</i>. 372; τὸ δήμιον, τὸ πτόλιν κρατύνει 699; [[Ζεύς]], ὃς ἐφορᾷ πάντα καὶ κρατύνει Soph. <i>El</i>. 170; – c. gen., ὦ κρατύνων [[Οἰδίπους]] χώρας ἐμῆς <i>O.R</i>. 14, vgl. <i>Phil</i>. 366, wie Eur. <i>Bacch</i>. 659.

{{elru

|elrutext='''κρᾰτύνω:''' эп. [[καρτύνω]] (ῡ)<br /><b class="num">1</b> [[укреплять]], [[усиливать]] (τὴν βασιληΐην Her.; τοὺς πόδας Xen.; τὴν [[ἀρχήν]] Plut.; med. φάλαγγας Hom.);<br /><b class="num">2</b> med. [[вооружать]] (χεῖρας σπείρῃσι βοείαις Theocr.);<br /><b class="num">3</b> [[снабжать укреплениями]], [[укреплять]] (τὴν πόλιν, τείχη Thuc.);<br /><b class="num">4</b> med. [[основывать]], [[базировать]] (τῷ θείῳ νόμῳ τι Thuc.);<br /><b class="num">5</b> [[владеть]], [[властвовать]], [[править]] (πτόλιν Aesch.; πάντα, χώρας τινός Soph.; Θηβαίας χθονός Eur.; ὁ τὸ [[κράτος]] ἔχων [[ἡγεμών]] Arst.);<br /><b class="num">6</b> [[владеть]], [[обладать]] (τινος Soph.; βασιληΐδα τιμάν Eur.).

|mltxt=[[κρατύνω]] (AM, Α επικ. τ. [[καρτύνω]]) [[κρατύς]]<br /><b>1.</b> [[ενισχύω]], [[ενδυναμώνω]], [[ισχυροποιώ]], [[στερεώνω]] (α. «τοὺς θεμελίους [[πέριξ]] κρατύνας», Δίων Κάσσ.<br />β. «εἶχε δὲ τὴν βασιληίην καὶ ἐκρατύνθη», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κυριαρχώ]], [[εξουσιάζω]], [[άρχω]], [[κυβερνώ]] («τὰ [[πρῶτα]] μὲν δόρει κρατύνων, [[πρῶτα]] δ' οἰωνῶν ὁδοῖς», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[γίνομαι]] ή [[είμαι]] [[κύριος]] ή [[κάτοχος]], [[κατέχω]] (α. «τῶν δ' ὅπλων ἐκείνων ἀνὴρ [[ἄλλος]] κρατύνει», <b>Σοφ.</b><br />β. «κρατύνειν λέκτρα», Κόρινν.)<br /><b>4.</b> [[υποστηρίζω]] [[κάτι]] με [[βεβαιότητα]], [[επιμένω]] σε [[κάτι]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>μέσ.</b> <i>κρατύνομαι</i><br />α) εμπλέκομαι<br />β) θεωρούμαι<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>πάπ.</b> [[επικυρώνω]] [[συμφωνία]]<br /><b>2.</b> [[οχυρώνω]] («καὶ τείχη κρατύναντες διὰ τάχους ἀπῆλθον», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>3.</b> [[σκληραγωγώ]] («[[ἀντί]] γε μὴν τοῦ ἁπαλύνειν τοὺς [[πόδας]] ὑποδήμασιν ἔταξεν ἀνυποδησίᾳ. κρατύνειν», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>4.</b> [[χειρίζομαι]] [[κάτι]] με [[ικανότητα]] και [[δύναμη]] («κρατύνειν ἐνὶ χερσὶν ἐρετμά», Απολλ. Ρόδ.)<br /><b>5.</b> <b>παθ.</b> [[γίνομαι]] [[σκληρός]] και [[στερεός]], στερεοποιούμαι («ἐν [[τριήκοντα]] ἡμέρησι κρατύνεται ὀστέα», Ιπποκρ.)<br /><b>6.</b> [[αποδεικνύω]] [[χωρίς]] [[αντίρρηση]].

|lsmtext='''κρᾰτύνω:''' <i>[ῡ]</i>, Επικ. καρτ-, μέλ. <i>-ῠνῶ</i>, ([[κράτος]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ενισχύω]], [[ισχυροποιώ]], σε Ηρόδ., Θουκ. — Μέσ. <i>ἐκαρτύναντο [[φάλαγγας]]</i>, ενίσχυσαν, ενδυνάμωσαν τις τάξεις τους, σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως, στον Θουκ. — Παθ., ενισχύομαι, [[γίνομαι]] [[ισχυρός]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[σκληραίνω]], <i>τοὺς [[πόδας]]</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[κρατέω]], [[κυβερνώ]], [[εξουσιάζω]], με γεν., σε Σοφ., Ευρ.· επίσης με αιτ., σε Αισχύλ.· απόλ., στον ίδ., Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[γίνομαι]] [[κυρίαρχος]], [[αποκτώ]] την [[κατοχή]], με γεν., σε Σοφ.· με αιτ., <i>βασιληΐδα τιμὰνκρ</i>., έχω, [[εξασκώ]], σε Ευρ.<br /><b class="num">III.</b> <i>καρτύνειν βέλεα</i>, [[χειρίζομαι]] ή τα [[ρίχνω]] με [[δύναμη]], σε Πίνδ.

|mantxt=(=[[δυναμώνω]]). Ἀπό τό [[κρατύς]] (=[[δυνατός]]) πού παράγεται ἀπό τό [[κράτος]]. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] κρατῶ.