φιλοτιμέομαι: Difference between revisions

|Definition=fut. φιλοτιμήσομαι [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''234a, D.20.103; later,<br><span class="bld">A</span> φιλοτιμηθήσομαι [[Diodorus Siculus|D.S.]]11.18 codd.: aor. ἐφιλοτιμήθην [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.9.3, Pl.''La.''182b, Isoc.4.44, Is.2.42; later, ἐφιλοτιμησάμην Plb.20.8.2, Ael.''VH''3.1 (written ἐφιλοτειμήσετο ''Ephes.''3 No.13): pf. πεφιλοτίμημαι D.42.24, Porph. ap. Stob.2.1.32:—pf. in pass. sense, Aristid.1.446 J.: ([[φιλότιμος]]):—[[love after honour]] or [[seek after honour]], Pl.''Alc.''2.146a, Is. l. c., D.20.103, etc.: hence, to [[be ambitious]], [[be emulous]], Ar.''Ra.''281; <b class="b3">φ. ὅτι</b>.. to [[be jealous]] because... X.''An.''1.4.7, Lys. 14.21; <b class="b3">φ. πρὸς ἀλλήλους, πρὸς τοὺς ἄλλους</b>, [[vie emulously with]], [[rival]], [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 178e, ''Phdr.''234a, cf. Lys.29.14.<br><span class="bld">2</span> the object of ambition, etc., is mostly added with a Prep., <b class="b3">φ. ἐπί τινι</b> to [[place one's fame]] in a thing, [[glory oneself]] or [[pride oneself]] upon it, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 553d, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.6.12, Lys.14.42; ἐπὶ τοῖς πεπραγμένοις Isoc.3.46, al.; ἔν τινι Pl.''La.''182b; ὑπὲρ τῆς δόξης Isoc.8.93; <b class="b3">περὶ τῶν καλῶν</b> [[contend in rivalry]] for, Plu.2.760c; <b class="b3">περὶ τὴν θήραν, δεῖπνα</b>, [[Diodorus Siculus|D.S.]]3.18, Plu.''Phil.''9; ἀφ' ἑτέρων ἀρετῶν Id.2.819c: c. neut. pron. in acc., πρὸς ἃ ἐγὼ φιλοτιμοῦμαι X.''HG''1.6.5: c. acc. cogn., φ. [[φιλοτιμία]]ς ἀκάρπους Plu.2.830e; τὴν ἀγαθὴν ἔριν J.''BJ''1.10.5; <b class="b3">φ. πρὸς τὴν πόλιν</b> [[show patriotic zeal]] for... Lycurg.140, cf. ''IG''22.1176.26, etc.; εἰς τὴν αὔξησιν [[Diodorus Siculus|D.S.]]1.50, cf. 25, D.L.4.44, Aristid. l. c.<br><span class="bld">II</span> c. inf., [[strive eagerly to]] do a thing, [[endeavour earnestly]], [[aspire]], οἳ πάνυ ἂν φιλοτιμηθεῖεν φίλῳ σοι χρῆσθαι [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.9.3, cf. ''Oec.''21.6, ''PPetr.''3p.115 (iii B. C.), ''PCair.Zen.''578.2(iii B. C.), etc.; φιλοτιμούμενοι ἐπιδείκνυσθαιπρὸς ἅπαντας [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''232a: c. part., φ. ἐλέγχων Id.''R.''336c, cf. X.''Eq.Mag.'' 9.6: c. acc. et inf., to [[be anxious that]]... ib.1.25: c. acc., ἀεὶ ἕν γέ τι φιλοτιμούμενος Id.''Oec.''4.24: with ὅπως, καλῶς ἂν ποιήσαις φιλοτιμηθεὶς ὅπως ἂν παρὰ τοῦ Θεοδώρου λάβῃς τὰ ἐπιστόλια ''PCair.Zen.''41.19 (iii B. C.), cf. ''PMich.Zen.''6.3 (iii B. C.).<br><span class="bld">III</span> c. dat. rei, [[present with]] a thing, <b class="b3">χρήμασί τινας</b> [[varia lectio|v.l.]] in Procop.''Goth.''1.5: but c. acc. rei, [[lavish upon]], τινί τι Aristaenet.1.1; [[πόλεμος]].. νίκας ἀδίκους φ. Chor.35.71 p.410F.-R.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1287.png Seite 1287]] pass. mit fut. med., doch findet sich auch aor. med. φιλοτιμήσασθαι, Isocr. u. Aristid., Ael. V. H. 9, 29, – [[Ehrliebe]], [[Ehrgeiz haben]], [[zeigen]]; φιλοτιμηθέντες, aus Ehrgeiz, Xen. An. 1, 4,7, ἐπί τινι, seine Ehre worin setzen, sich womit rühmen, brüsten, sich Etwas einbilden worauf, womit zu glänzen suchen, Isocr. 4, 51 u. öfter, wie Lys. 14, 35; ὅτι τοῦτο ποιεῖν δύνανται 14, 21; ποιοῦντες ἐφιλοτιμοῦντο, sie waren stolz es zu thun, Lycurg. 98; φιλοτιμεῖσθαι μηδ' ἐφ' ἑνὶ ἄλλῳ ἢ ἐπὶ χρημάτων κτήσει Plat. Rep. VIII, 553 d; – φιλοτιμεῖσθαί τι, [[περί]] τι, [[πρός]] τι, Etwas als Ehrensache ansehen, sich eifrig, aus Vorliebe mit Etwas beschäftigen, τῶν πολεμικῶν τι ἢ τῶν γεωργικῶν ἔργων μελετῶν ἢ ἄλλων γέ τι φιλοτιμούμενος Xen. Oec. 1, 4,24; οἱ πρὸς τὰ κοινὰ φιλοτιμούμενοι Aesch. 2, 105; πρὸς τὴν πόλιν Lycurg. 140; Plut. Demetr. 28; εἴς τινα, Dem. 42, 24; περὶ τὴν θήραν φιλοτιμηθείς D. Sic.; – [[περί]] τινος, ehrgeizig um Etwas [[wetteifern]], es sich streitig machen, z. B. περὶ νίκης Plut. amator. 16; ἀπέπλευσαν φιλοτιμηθέντες, ὅτι, aus Eifersucht, weil, Xen. An. 1, 4,7; – auch c. inf., sich aus Ehrliebe bestreben, sich eifrig angelegen sein lassen, wetteifern, οἳ [[πάνυ]] ἂν φιλοτιμηθεῖεν φίλῳ σοι χρῆσθαι, die aus Ehegeiz danach trachten würden, deiner Freundschaft zu genießen, Xen. Mem. 2, 9,3; φιλοτιμούμενος ἐνδείκνυσθαι πρὸς ἅπαντας, ὅτι Plat. Phaedr. 232 a; u. mit folgendem μή, Ep. VII, 338 e; ἔν τινι, Lach. 182 b; – εἴς τινα, sich ehrliebend, anständig, bes. freigebig gegen Einen beweisen, aber auch großthun gegen Einen, Ar. Ran. 281; Aristaenet. 1, 1 vrbdt auch φιλοτιμεῖσθαί τι = Etwas [[schenken]].

|btext=[[φιλοτιμοῦμαι]];<br /><i>f.</i> φιλοτιμήσομαι <i>et au sens Moy.</i> φιλοτιμηθήσομαι, <i>ao.</i> ἐφιλοτιμησάμην <i>et au sens Moy.</i> ἐφιλοτιμήθην, <i>pf.</i> πεφιλοτίμημαι;<br /><i>litt.</i> aimer l'honneur, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[aimer et chercher de l'honneur]], [[avoir de l'ambition]] <i>abs.</i> ; [[φιλοτιμούμενος]] = [[qui agit par ambition]] <i>ou</i> [[qui agit par rivalité]] ; φ. ἐπί τινι mettre son honneur dans qch ; φ. [[ὑπέρ]] τινος se soucier d'obtenir la considération ; [[περί]] τινος se faire honneur de qch;<br /><b>2</b> [[regarder comme une honneur]] <i>ou</i> [[désirer comme une honneur]] ; [[rechercher]], [[ambitionner]], acc.;<br /><b>3</b> [[travailler]], [[s'efforcer]], [[faire tous ses efforts]] : [[περί]] τι, [[εἴς]] τι, πρός τι en vue de qch ; [[πρός]] τινα rivaliser d'amour-propre avec qqn;<br /><b>4</b> [[faire le glorieux]], [[faire le fier]] ; <i>en b. part</i> [[se piquer de générosité]], [[se montrer généreux]], [[se montrer libéral]] : [[εἴς]] τινα, [[πρός]] τινα à l'égard de qqn;<br />[[NT]]: [[mettre son point d'honneur à]], [[avoir à cœur de]].<br />'''Étymologie:''' [[φιλότιμος]].

|elrutext='''φιλοτῑμέομαι:''' (fut. φιλοτιμήσομαι - поздн. Diod. φιλοτιμηθήσομαι; aor. ἐφιλοτιμήθην - поздн. Polyb. ἐφιλοτιμησάμην; pf. πεφιλοτίμημαι)<br /><b class="num">1</b> [[стремиться к почестям]], [[быть честолюбивым]] Plat., Dem.;<br /><b class="num">2</b> [[считать для себя вопросом чести]]: φ. ἐπί и ἔν τινι Plat., [[ὑπέρ]] τινος Isocr., περί и [[ἀπό]] τινος и περί τι Plut., εἴς τι Diod. искать себе чести в чем-л.; φιλοτιμούμενοι, ὅτι ποιεῖν τι δύνανται Lys. считая для себя вопросом чести, что могут что-л. сделать; φ. φίλῳ τινὶ [[χρῆσθαι]] Xen. считать для себя честью дружить с кем-л.; φ. πρὸς τοὺς ἄλλους Plat. гордясь (хвастаясь) перед другими; φ. πρὸς ἀλλήλους Plat. соревноваться друг с другом; πρὸς ἃ ἐγὼ φιλοτιμοῦμαι Xen. цели моего честолюбия, т. е. мои стремления; μὴ φιλοτιμοῦ ἐλέγχων Plat. не старайся во что бы то ни стало опровергнуть (других);<br /><b class="num">3</b> [[чувствовать себя задетым]]: [[εἰδώς]] με [[μάχιμον]] [[ὄντα]] [[φιλοτιμούμενος]] Arph. [[он знает]], [[что я храбр]], [[и завидует]]; ἀπέπλευσαν φιλοτιμηθέντες, ὅτι … Xen. они отплыли, задетые (обиженные) тем, что ….

|lsmtext='''φῐλοτῑμέομαι:''' μέλ. <i>-ήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐφιλοτιμήθην</i>· παρακ. <i>πεφιλοτίμημαι</i> ([[φιλότιμος]])·<br /><b class="num">1.</b> αποθ., [[αγαπώ]] ή ζητάω τις τιμές, είμαι [[φιλόδοξος]], αμιλλώμενος, ζηλιάρης, σε Αριστοφ. κ.λπ.· [[φιλοτιμέομαι]] [[ὅτι]]..., [[ζηλεύω]] [[επειδή]]..., σε Ξεν.· το [[αντικείμενο]] της φιλοδοξίας συμπληρώνεται με πρόθ., [[φιλοτιμέομαι]] ἐπί τινι, [[υπερηφανεύομαι]] για [[κάτι]], στον ίδ. κ.λπ.· <i>ἔντινι</i>, σε Πλάτ.· με ουδ. επίθ., [[ἀεί]] τι φιλοτιμούμενος, [[ψάχνω]] πάντα [[αντικείμενο]] φιλοδοξίας, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., [[παλεύω]] με [[προθυμία]] και [[άμιλλα]] να κάνω κάποιο [[πράγμα]], [[προσπαθώ]] με [[ειλικρίνεια]] και [[θέρμη]], στον ίδ.· με αιτ. και απαρ., είμαι αγχωμένος με..., στον ίδ.