καταψεύδομαι: Difference between revisions

|Definition=fut. -[[ψεύσομαι]]: pf. -έψευσμαι <span class="bibl">D.55.8</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ep.</span>3.35</span>: also in pass. sense, as also aor. -εψεύσθην, v.infr. ''ΙΙ'':—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[tell lies against]], [[speak falsely of]], τινος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>533</span>, <span class="bibl">Lys. 16.8</span>, <span class="bibl">Antipho 2.4.7</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>381d</span>, <span class="bibl">D.21.134</span>, etc.; <b class="b3">κ. τινὸς πρός τινα</b> [[accuse falsely]] to another, <span class="bibl">Plu. <span class="title">Them.</span>25</span>, <span class="bibl"><span class="title">Phoc.</span>33</span>: abs., <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Lyc.</span>8</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[allege falsely against]], τί τινος <span class="bibl">And. 1.8</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthd.</span>283e</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span>391d</span>; τὰ πλεῖστα κατεψεύσατό μου <span class="bibl">D.18.9</span>; ἑαυτοῦ μωρίαν <span class="bibl">D.H.4.68</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[say falsely]], [[pretend]], [[ὡς]]… <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>334</span>; [[feign]], [[invent]], τι <span class="bibl">D.18.11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> c. gen., [[make a pretence of]], ὕπνου <span class="bibl">Luc.<span class="title">Asin.</span>7</span>; [[give a false account of]], γένους <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>950b6</span>; τῶν πραγμάτων J.[[BJ Prooem]].1. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Pass., to [[be falsely reported]], Ἑλληνικὸς ὅρκος -ψεύδεται <span class="bibl">Theon <span class="title">Prog.</span>2</span>; <b class="b3">τὰ κατεψευσμένα</b> [[false allegations]], <span class="bibl">Antipho 5.19</span>; to [[be falsely accused]], προδότης εἶναι κατεψεύσθη <span class="bibl">Philostr.<span class="title">Her.</span>10.7</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">VA</span>5.24</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of writings, to [[be falsely attributed]], τινος [[to]] one, <span class="bibl">Ael.<span class="title">VH</span>12.36</span>: abs., to [[be spurious]], <span class="bibl">Ath.15.697a</span>, Plu.2.833c. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> to [[be wrong]], [[in error]], Phld.<span class="title">Mus.</span>p.103 K., <span class="bibl">Str.9.2.33</span>: c.gen., [[about]]... <span class="bibl">Sor.1.14</span>, <span class="bibl">2.4</span>.</span>

{{ls

|lstext='''καταψεύδομαι''': ἀποθ., μέλλ. -ψεύσομαι: πρκμ. -έψευσμαι Δημ. 1274. 4, πρβλ. 1483. 5, ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] ἐπὶ παθητ. ἐννοίας ὡς καὶ ὁ ἀόρ. -εψεύσθην, ἴδε κατωτέρω ΙΙ. Λέγω ψεύδη [[ἐναντίον]] τινός, ὁμιλῶ ψευδῶς [[περί]] τινος, τινος Ἀριστοφ. Εἰρ. 533, Λυσ. 146. 21, Πλάτ. Πολ. 381D, Δημ. 558. 26· οὗτοι δι’ ἔχθραν καταψεύδονταί μου, καταψευδομαρτυροῦμαι 559, 14· κατ. τινος [[πρός]] τινα, ψευδῶς κατηγορῶ τινα πρὸς ἄλλον, Πλουτ. Θεμιστ. 25, Φωκ. 33. 2) [[ἀναφέρω]] ψευδῶς [[ἐναντίον]], τί τινος Ἀντιφῶν 120. 5, Ἀνδοκ. 2. 18, Πλάτ. Εὐθύδ. 283Α, Πολ. 391D· τὰ πλεῖστα κατεψεύσατό μου Δημ. 228. 9. 3) [[λέγω]] ψευδῶς, [[πλάττω]], [[προφασίζομαι]], καταψεύδου [[καλῶς]] ὡς ἔστι θεὸς Εὐρ. Βάκχ. 334· προσποιοῦμαι, ὑποκρίνομαι, ἐπινοῶ, ἃ κατεψεύδου καὶ διέβαλλες Δημ. 229. 2, Διον. Ἁλ. 4. 68. 4) [[μετὰ]] γεν., ὑποκρίνομά τι, προσποιοῦμαι, ὕπνου Λουκ. Ὄν. 7· ἢ, δίδω ἐσφαλμένην πληροφορίαν [[περί]] τινος, τοῦ γένους Ἀριστ. Προβλ. 28. 3, πρβλ. Ἰωσήπ. Ἰουδ. Πολ. προοίμ. ΙΙ. [[ὡσαύτως]] ὡς παθ., ψευδῶς ἀναφέρομαι, κατ’ ἐνεστ., Θεοπόμ. Ἱστ. παρὰ Θέων. Προγυμν. 2· ἐν τῷ πρκμ., τὰ κατεψευσμένα, ψευδεῖς διαβεβαιώσεις ἢ ἰσχυρισμοί, Ἀντιφῶν 131. 85· ἐν τῷ ἀορ., [[προδότης]] [[εἶναι]] κατεψεύσθη, ψευδῶς κατηγορήθη, Φιλόστρ. 714. 2) ἐπὶ συγγραμμάτων, ψευδῶς ἀποδίδομαι, τινος, εἴς τινα· εἰμὴ οὐκ εἰσὶν Ἡσιόδου τὰ ἔπη, ἀλλ’ ὡς πολλὰ καὶ ἄλλα κατέψευσται [[αὐτοῦ]] Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 12. 36· ἀπολ., εἶμαι [[νόθος]], Ἀριστοτέλης ἐν τῇ Ἀπολογίᾳ, εἰ μὴ κατέψευσται ὁ [[λόγος]] Ἀθήν. 697Α, Πλουτ. Θεμ. 2.

{{bailly

|btext=<i>f.</i> καταψεύσομαι, <i>ao.</i> κατεψευσάμην <i>au sens. Act.</i>, κατεψεύσθην <i>au sens Pass., pf.</i> κατέψευσμαι;<br /><b>I.</b> <i>au sens Act.</i> <b>1</b> proférer un mensonge <i>ou</i> une calomnie : τινος contre qqn ; τινός [[τι]] accuser faussement qqn de qch ; τινος [[πρός]] τινα accuser faussement une personne auprès d’une autre;<br /><b>2</b> <i>avec un seul rég.</i> faire une fausse déclaration au sujet de : ὕπνου LUC prétexter le sommeil ; <i>simpl.</i> feindre, imaginer, acc.;<br /><b>II.</b> <i>Pass. (d’ord. à l’ao.</i> κατεψεύσθην, <i>et qqf au pf., rar. au prés.</i>) être imaginé faussement ; <i>en parl. d’écrits</i> κ. τινος ÉL être faussement attribué à qqn ; <i>abs.</i> être faux <i>ou</i> apocryphe.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[ψεύδω]].

|mltxt=[[καταψεύδομαι]] (AM)<br />λέω ψέματα, [[ισχυρίζομαι]] ψεύτικα, [[προφασίζομαι]] («καὶ καταψεύδου [[καλῶς]] ὡς ἔστι Σεμέλης», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατηγορώ]] κάποιον λέγοντας ψέματα, [[διαβάλλω]] («παῡσαί μου πρὸς τὸν [[βασιλέα]] καταψευδόμενος», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[προσποιούμαι]], [[υποκρίνομαι]] («ἃ καταψεύδου καὶ διέβαλλες ἐξετάσω», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>3.</b> [[παριστάνω]] [[ψευδώς]], [[διαστρέφω]], [[παραμορφώνω]]<br /><b>4.</b> [[δίνω]] ψευδείς, εσφαλμένες πληροφορίες για κάποιον ή [[κάτι]] («καταψεύδεσθαι γένους», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>5.</b> (ως παθ.) (για [[σύγγραμμα]]) αποδίδομαι εσφαλμένα σε κάποιον, [[είμαι]] [[νόθος]], [[ψευδεπίγραφος]]<br /><b>6.</b> (ως παθ.) [[πλανώμαι]], βρίσκομαι σε [[πλάνη]], έχω άδικο<br /><b>7.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως ουσ.) <i>τὰ κατεψευσμένα</i><br />οι ψευδείς διαβεβαιώσεις, οι αναληθείς ισχυρισμοί.

|lsmtext='''καταψεύδομαι:''' αποθ., με μέλ. μέσ. <i>-ψεύσομαι</i>, Παθ. παρακ. <i>-έψευσμαι</i>, αόρ. αʹ <i>-εψεύσθην</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> λέω ψέμματα [[εναντίον]] κάποιου, [[μιλώ]] [[ψευδώς]] για, <i>τινος</i>, σε Αριστοφ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[ισχυρίζομαι]] [[ψευδώς]] [[εναντίον]], <i>τί τινος</i>, σε Πλάτ., Δημ.<br /><b class="num">3.</b> διατείνομαι [[ψευδώς]], [[διεκδικώ]] εσφαλμένα, [[προσποιούμαι]], σε Ευρ.· [[υποκρίνομαι]], [[προσποιούμαι]], [[φαλκιδεύω]], [[επινοώ]], <i>τι</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">II.</b> επίσης ως Παθ., αναφέρομαι [[ψευδώς]]· λέγεται για γραπτά, αποδίδομαι [[ψευδώς]], είμαι [[ψευδεπίγραφος]], σε Πλούτ.

{{elru

|elrutext='''καταψεύδομαι:'''<br /><b class="num">1)</b> лгать, клеветать: ἐτόλμησάν μου καταψεύσασθαι Lys. (мои противники) осмелились лгать на меня; κ. τινος πρός τινα Plut. клеветать на кого-л. перед кем-л.; κ. τινος [[τοιοῦτο]] [[πρᾶγμα]] Plat. взвести на кого-л. подобную небылицу;<br /><b class="num">2)</b> выдумывать, сочинять (τὴν αἰτίαν Plut.);<br /><b class="num">3)</b> нести вздор, представлять в ложном освещении (τὰ πεπολιτευμένα τινος Dem.): κ. τινος Arst., Luc., Plut. говорить вздор насчет чего-л.

|elnltext=κατα-ψεύδομαι valse beschuldiging uiten (tegen), liegen (over iem.), met ( acc. v. h. inw. obj. en) gen.:; ἅ μου κατεψεύσαντο οἱ κατήγοροι de valse beschuldigingen die de aanklagers tegen mij hebben afgelegd And. 1.8; ἐτόλμησάν μου καταψεύσασθαι zij hebben het gewaagd leugens over mij te vertellen Lys. 16.8; met ὡς:. καταψεύδου καλῶς ὡς ἔστι lieg maar mooi dat hij bestaat Eur. Ba. 334. verzinnen:; δοκεῖ κατεψεῦσθαι het schijnt verzonnen Plut. Them. 2.8; als excuus aanvoeren, met gen.: τοῦ ὕπνου κ. slaap als excuus aanvoeren Luc. 39.7.