3,274,216
edits
δίνη: Difference between revisions
m
Text replacement - "E.''Alc.''" to "E.''Alc.''"
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(<\/b>) ([a-zA-ZÀ-ÿŒ'œ ]+) :<br" to "$1 $2 :<br") |
|||
| (14 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=dini | |Transliteration C=dini | ||
|Beta Code=di/nh | |Beta Code=di/nh | ||
|Definition=ἡ, < | |Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[whirlpool]], [[eddy]], Il.21.213, A.''Eu.''559, E.''Tr.''210, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''439c, etc.: pl., Il. 21.353, Hes.''Th.''791, [[Herodotus|Hdt.]]2.28, etc.; ἐπὶ Κυανέας δ. ''CIG''3797 (Chalcedon): generally, of the sea, Τυρσηνὶς δ. ''AP''9.308 (Bianor).<br><span class="bld">2</span> of the [[rotating heaven]], Emp.35.4; αἰθέρος δῖναι Id.115.11, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 99b, Arist.''Cael.''295a13, ''Ph.''196a26.<br><span class="bld">3</span> [[whirlwind]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''697; δῖναι νεφέλας [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''244 (lyr.).<br><span class="bld">4</span> generally, [[circular motion]], [[rotation]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1198; ἀτράκτου [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 620e, cf. Epicur.''Ep.''2p.40U., al.<br><span class="bld">5</span> metaph., ἀνάγκης στερραῖς δ. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''1052 (anap.); τελεσφόροις δίναις κυκλούμενον κέαρ Id.''Ag.''997 (lyr.). | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
| Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[tourbillon]] :<br /><b>1</b> [[tourbillon d'eau]];<br /><b>2</b> tourbillon de | |btext=ης (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[tourbillon]] :<br /><b>1</b> [[tourbillon d'eau]];<br /><b>2</b> [[tourbillon de vent]] ; <i>fig.</i> tourbillon (du destin, du malheur);<br /><b>II.</b> [[tournoiement]], [[mouvement de rotation]].<br />'''Étymologie:''' R. Διν, tourner. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 29: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η (AM [[δίνη]])<br /><b>1.</b> περιστροφική [[κίνηση]] νερού ή ανέμου, [[στρόβιλος]], [[ρούφουλας]]<br /><b>2.</b> βάσανα, [[κακοπάθεια]], [[αναστάτωση]] («η [[δίνη]] του πολέμου»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η ανατάραξη της θάλασσας που οφείλεται στη [[συνάντηση]] αντίθετων ρευμάτων ή στη [[λειτουργία]] έλικα πλοίου, το [[μάτι]] της θάλασσας, η [[ρουφήχτρα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ανεμοστρόβιλος]]<br /><b>2.</b> γρήγορη [[περιστροφή]], [[στροβιλισμός]]<br /><b>3.</b> ([[κατά]] τον Εμπεδοκλή) η [[περιστροφή]] του ουρανού.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το αρχικό θ., που απαντά στους εκφραστικούς τύπους [[δίνη]], [[δίνος]], [[δινώ]], [[είναι]] <i>δί</i>- <i>παρεκτεταμένο με</i> -<i>ν</i>- ([[πρβλ]]. και [[κλίνω]], [[κλίνη]]). Ο [[ρηματικός]] τ. [[δινώ]], όπως [[άλλωστε]] πιστοποιούν οι ποικίλοι τύποι του ενεστωτικού θέματος ([[πρβλ]]. [[δίνω]], <i>δίννω</i>, [[δινάζω]] και το Ομηρικό παράλληλο [[δινεύω]]), δεν [[είναι]] μετονοματικό παράγωγο [[αλλά]] [[έρρινος]] ενεστώτας παρεκτεταμένος με -<i>ω</i>- ([[πρβλ]]. <i>δῑ</i>-<i>νέF</i>-<i>ω</i>: <i>κῑνέF</i>-<i>ω</i>, <i>κ</i>-<i> | |mltxt=η (AM [[δίνη]])<br /><b>1.</b> περιστροφική [[κίνηση]] νερού ή ανέμου, [[στρόβιλος]], [[ρούφουλας]]<br /><b>2.</b> βάσανα, [[κακοπάθεια]], [[αναστάτωση]] («η [[δίνη]] του πολέμου»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η ανατάραξη της θάλασσας που οφείλεται στη [[συνάντηση]] αντίθετων ρευμάτων ή στη [[λειτουργία]] έλικα πλοίου, το [[μάτι]] της θάλασσας, η [[ρουφήχτρα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ανεμοστρόβιλος]]<br /><b>2.</b> γρήγορη [[περιστροφή]], [[στροβιλισμός]]<br /><b>3.</b> ([[κατά]] τον Εμπεδοκλή) η [[περιστροφή]] του ουρανού.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το αρχικό θ., που απαντά στους εκφραστικούς τύπους [[δίνη]], [[δίνος]], [[δινώ]], [[είναι]] <i>δί</i>- <i>παρεκτεταμένο με</i> -<i>ν</i>- ([[πρβλ]]. και [[κλίνω]], [[κλίνη]]). Ο [[ρηματικός]] τ. [[δινώ]], όπως [[άλλωστε]] πιστοποιούν οι ποικίλοι τύποι του ενεστωτικού θέματος ([[πρβλ]]. [[δίνω]], <i>δίννω</i>, [[δινάζω]] και το Ομηρικό παράλληλο [[δινεύω]]), δεν [[είναι]] μετονοματικό παράγωγο [[αλλά]] [[έρρινος]] ενεστώτας παρεκτεταμένος με -<i>ω</i>- ([[πρβλ]]. <i>δῑ</i>-<i>νέF</i>-<i>ω</i>: <i>κῑνέF</i>-<i>ω</i>, <i>κ</i>-<i>ῖ</i>-<i>νυ</i>-<i>μαι</i>). Η [[άποψη]] ότι το θ. <i>δῖ</i>- συνδέεται με το [[δίεμαι]] [[είναι]] [[μάλλον]] αβάσιμη τόσο μορφολογικά όσο και σημασιολογικά.<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αιθεροδινής]], [[αλιδινής]], <i>αλμυροδινής</i>, [[αργυροδίνης]], [[βαθυδίνης]], [[βραδυδινής]], [[εριδινής]], [[ευδινής]], [[ευρυδίνης]], [[ηεροδίνης]], [[καλλιδίνης]], [[μελανδίνης]], [[περιδινής]], [[ποικιλοδίνης]], [[πολυδινής]], [[πορφυροδίνης]], [[πυριδίνης]], [[ταχυδινής]], [[φρενοδινής]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 48: | Line 48: | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=ἡ καί [[δῖνος]], ὁ (=στροβιλισμός νεροῦ, ἀνεμοστρόβιλος). Ἀπό ρίζα δι- τοῦ δίω (=[[φεύγω]] γρήγορα).<br><b>Παράγωγα:</b> [[δινεύω]] (=[[περιστρέφω]]), [[δίνευμα]], [[δινήεις]] (=[[στροβιλώδης]]), [[δίνησις]], [[περιδίνησις]], [[δίνω]], [[δινητός]], [[σκοτοδινία]]. | |mantxt=ἡ καί [[δῖνος]], ὁ (=στροβιλισμός νεροῦ, ἀνεμοστρόβιλος). Ἀπό ρίζα δι- τοῦ δίω (=[[φεύγω]] γρήγορα).<br><b>Παράγωγα:</b> [[δινεύω]] (=[[περιστρέφω]]), [[δίνευμα]], [[δινήεις]] (=[[στροβιλώδης]]), [[δίνησις]], [[περιδίνησις]], [[δίνω]], [[δινητός]], [[σκοτοδινία]]. | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[whirlwind]]=== | |||
Albanian: shakullinë; Arabic: زَوْبَعَة; Armenian: մրրիկ; Azerbaijani: qasırğa, burağan, burulğan; Bashkir: ҡойон; Belarusian: ві́хур, ві́хура; Breton: avel-dro; Bulgarian: вихър, вихрушка; Burmese: လေကတော့, လေပွေ, ရေကတော့; Catalan: terbolí; Chinese Dungan: щүанфыр; Mandarin: 旋風／旋风; Chukchi: янрайгын; Czech: smršť; Danish: hvirvelvind; Dutch: [[windhoos]], [[wervelwind]]; Esperanto: ciklono; Estonian: tuulispask; Finnish: pyörremyrsky, pyörretuuli; French: [[cyclone]]; Galician: remuíño, voraxen, refolión, refolada; Georgian: გრიგალი, ქარიშხალი; German: [[Wirbelwind]], [[Wirbelsturm]]; Greek: [[ανεμοστρόβιλος]]; Ancient Greek: [[ἄελλα]], [[ἀέλλη]], [[ἀνακαμψίπνοος ἄνεμος]], [[ἀνεμοστρόβιλος]], [[ἀνεμόσυρις]], [[αὔελλα]], [[δίνη]], [[ἐριώλη]], [[θύελλα]], [[καταιγίς]], [[λαιλαπετός]], [[λαῖλαψ]], [[λάλαβις]], [[πρηστήρ]], [[στρόβιλος]], [[στρόβος]], [[στρόμβος]], [[τροχός]], [[τυφώς]], [[Τυφώς]], [[χεῖμα]]; Greenlandic: anoraarsuaq; Hindi: बवंडर, चक्रवात; Hungarian: forgószél; Ido: aerovortico; Irish: cuaifeach; Italian: [[turbine]]; Japanese: 旋風; Kazakh: құйын; Khmer: កំបុតត្បូង; Korean: 선풍; Kyrgyz: куюн; Lao: ຫົວກຸດ, ຈັກກະວາດ; Latin: [[turbo]]; Latvian: viesulis; Lithuanian: viesulas; Macedonian: виор; Maori: tūkauati, āwhiowhio, ānewa o te rangi, urupuhau; Mongolian: хуй; Navajo: náátsʼóʼoołdísii; Norwegian Bokmål: virvelvind; Nynorsk: virvelvind, kvervelvind; Old English: þoden; Oromo: bubbee; Ottoman Turkish: بوراغان; Persian: گردباد; Punjabi: ਵਾਵਰੋਲਾ; Plautdietsch: Wirbelstorm; Polish: trąba powietrzna; Portuguese: [[turbilhão]]; Russian: [[вихрь]], [[смерч]]; Scottish Gaelic: ioma-ghaoth; Serbo-Croatian Cyrillic: ви̏хор; Roman: vȉhor; Slovak: víchrica; Slovene: vihar; Spanish: [[torbellino]]; Swedish: virvelvind; Tagalog: buhawi, ipu-ipo; Tajik: гирдбод; Tatar: коен; Telugu: సుడిగాలి; Thai: ลมวน, พายุหมุน, บ้าหมู; Turkish: burağan, kasırga; Ukrainian: вихор; Uyghur: قۇيۇن; Uzbek: uyurma, quyun; Vietnamese: gió lốc, lốc; Welsh: troellwynt, awel dro, corwynt, trowynt | |||
===[[confusion]]=== | |||
Arabic: اِلْتِبَاس; Hijazi Arabic: لخبطة, حوسة, خربطة; Armenian: շփոթ; Assamese: খেলিমেলি, আউল; Bulgarian: объ́ркване, бъркотия; Catalan: confusió; Chinese Mandarin: 混亂／混乱; Czech: zmatek; Danish: forvirring, forvirrelse; Dutch: [[verwarring]], [[war]]; Esperanto: konfuzo; Finnish: sekaannus, epäselvyys, hämmennys; French: [[confusion]], [[désordre]]; German: [[Verwirrung]], [[Durcheinander]], [[Konfusion]], [[Verwechslung]]; Greek: [[σύγχυση]], [[μπέρδεμα]]; Ancient Greek: [[ἀδιαληψία]], [[ἀκαταστασία]], [[ἀκοσμία]], [[ἀκρισία]], [[ἀλαλία]], [[ἀλλοδοξία]], [[ἀλογία]], [[ἀλογίη]], [[ἀνακύκλησις]], [[ἀναστροφή]], [[ἀναφυρμός]], [[ἀνάχυσις]], [[ἀντεμπλοκή]], [[ἄνω ποταμῶν]], [[ἀσάφεια]], [[ἀσυστασία]], [[ἀταξία]], [[ἀταξίη]], [[Βαβέλ]], [[διασκορπισμός]], [[διαστροφή]], [[διατροπή]], [[δίνη]], [[δυσωπία]], [[ἐκβρασμός]], [[ἔκπληξις]], [[ἐξαπόρησις]], [[ἐπάλλαξις]], [[ἐπιπλοκή]], [[ἐπιτάραξις]], [[θόρυβος]], [[καταφθορά]], [[κλόνος]], [[κυκηθμός]], [[ξύγχυσις]], [[ὄμιλλος]], [[ὅμιλος]], [[πολυμιγία]], [[ῥόθος]], [[σύγχυσις]], [[σύμφυρσις]], [[τάραγμα]], [[ταραγμός]], [[τάραξις]], [[ταραχή]], [[τύρβα]], [[τύρβασμα]], [[τύρβη]], [[φυρμός]]; Hebrew: בִּלְבּוּל; Hindi: गड़बड़; Hungarian: zavar, összevisszaság; Icelandic: ruglingur, brengl; Italian: [[confusione]], [[disordine]]; Japanese: 混乱; Khmer: ល្បែ; Korean: 혼란(混亂); Ladino: embroyo, dubarina, enredijo, mareo, taburra; Latin: [[tumultus]]; Malay: kekeliruan; Maori: matangerengere, kaumingomingo, pōkaikaha; Polish: zamieszanie, chaos; Portuguese: [[confusão]]; Romanian: confuzie; Russian: [[путаница]], [[неразбериха]], [[беспорядок]]; Slovak: zmätok, chaos; Spanish: [[confusión]]; Telugu: తడబాటు; Tocharian B: traike; Ushojo: وار خطئ | |||
===[[rotation]]=== | |||
Afrikaans: rotasie; Amharic: ሽክርክር; Arabic: دَوْرَة; Armenian: պտույտ; Belarusian: вярчэнне; Bulgarian: въртене; Chinese Mandarin: [[迴轉]], [[回转]], [[旋轉]], [[旋转]], [[自轉]], [[自转]]; Dutch: [[rotatie]]; Finnish: pyöriminen; French: [[rotation]]; Galician: rotación; German: [[Rotation]]; Greek: [[περιστροφή]]; Ancient Greek: [[δίνευμα]], [[δίνη]], [[δίνημα]], [[δίνησις]], [[δῖνος]], [[εἴλησις]], [[ἐπιστροφή]], [[περιαγωγή]], [[περιδίνησις]], [[περιστροφή]], [[περιτροπή]], [[περιφορά]], [[περιχώρησις]], [[στροφή]], [[φορά]]; Hindi: घूर्णन; Indonesian: putaran, rotasi; Italian: [[rotazione]]; Japanese: 回転, 自転; Kazakh: айналу; Korean: 순환(循環); Latin: [[rotatio]]; Malay: putaran; Malayalam: തിരിയല്, ഭ്രമണം; Maori: tāwhirowhironga; Old English: ymbhwyrft, wendung; Ottoman Turkish: چرخ; Persian: چَرْخِش; Polish: obracanie; Portuguese: [[rotação]]; Russian: [[вращение]]; Spanish: [[rotación]]; Swedish: rotation; Tagalog: inog; Telugu: భ్రమణం; Thai: การหมุน; Turkish: devir, deveran, dönüş, rotasyon; Ukrainian: обертання, верті́ння | |||
}} | }} | ||