κάλυξ: Difference between revisions

|Full diacritics=κάλυξ

|Definition=[ᾰ], ῠκος, ἡ, also ὁ [[varia lectio|v.l.]] in Dsc.2.143: (perhaps cogn. with [[καλύπτω]]):— <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[covering]], used only of flowers and fruits: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> <b class="b2">seed-vessel, husk, shell</b> or [[pod]], of the water-lily, <span class="bibl">Hdt.2.92</span>; of rice, <span class="bibl">Id.3.100</span>; of wheat, <b class="b3">πρὶν ἂν ἐν τῇ κάλυκι γένηται</b> [<b class="b3">ἡ στάχυς</b>] <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>8.2.4</span>, cf. <span class="bibl">8.4.3</span>; <b class="b3">κάλυκος ἐν λοχεύμασι</b>, i.e. when the fruit is setting, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span> 1392</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>25</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1065</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[cup]] or [[calyx of a flower]], ἀνεμωνῶν κάλυξι… ἠριναῖς <span class="bibl">Cratin.98</span>; κισσοῖο καλύκεσσι <span class="bibl">Theoc.3.23</span>; ὅσα ἐν κάλυκι ἀνθεῖ <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>554a12</span>; ([[φύλλοις]]) τοῖς τῶν ῥόδων ὅταν ἐν κάλυξιν ὦσι <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>4.10.3</span>; <b class="b3">ῥόδου κ</b>. ibid.; so in Poets, [[rosebud]], h.Cer.427, <span class="title">AP</span>12.8 (Strato), etc.: metaph., σταθερὰ… κ. νεαρᾶς ἥβης <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>467</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> in plural, [[women's ornaments]], perhaps <b class="b2">ear-rings shaped like flower cups</b>, <span class="bibl">Il.18.401</span> (other expl. in Sch.), cf. <span class="bibl"><span class="title">h.Ven.</span> 87</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = [[ἄγχουσα]], Dsc.4.23.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1314.png Seite 1314]] υκος, ἡ (mit [[καλύπτω]] zusammenhangend), eigtl. eine Hülle, in der Etwas verschlossen liegt, dah. die Blüthenknospe, der die Blume umschließende Blumenkelch, bes. die Rosenknospe; H. h. Cer. 428; Her. 2, 92; ῥόδων καλύκεσσι Plat. ep. 29 (Plan. 210), [[μᾶλλον]] καλύκων ἐρυθαίνετο Strat. 7 (XII, 8), öfter in der Anth.; Theocr. 3, 23; Arist. H. A. 5, 22 φέρει ἀπὸ πάντων ἡ [[μέλιττα]], ὅσα ἐν κάλυκι ἀνθεῖ Vom Frucht- oder Samenkelche der Hirse, Her. 3, 100; [[στάχυς]] ἐν κάλυκι Plut. Eum. 6. Allgemeiner von der Saat, Διὸς νότῳ γανᾷ σπορητὸς κάλυκος ἐν λοχεύμασι Aesch. Ag. 1365; [[πόλις]] φθίνουσα μὲν κάλυξιν ἐγκάρποις χθονός Soph. O. R. 25, der Pflanzenkeim; ἐκ κάλυκος αὐξανόμενον καρπὸν ἀποβόσκεται Ar. Av. 1065. – Bei Hom. Il. 18, 401 werden κάλυκες als ein von Hephästus, also aus Metall gearbeiteter Theil des Frauenschmucks erwähnt, vielleicht knospenförmige Ohrgehänge od. nach Eust. Ringe.

{{ls

|lstext='''κάλυξ''': ᾰ, ῠκος, ἡ, [[ὡσαύτως]], ὁ, Διοσκ. 2. 172· ([[καλύπτω]])· ― [[κάλυμμα]], [[σκέπασμα]], [[περικάρπιον]], ἐν χρήσει μόνον ἐπὶ ἀνθέων καὶ καρπῶν: 1) ἡ [[θήκη]] τῶν σπόρων τοῦ ἐνύδρου κρίνου, «ἔστι δὲ καὶ ἄλλα κρίνεα ῥόδοισι ἐμφερέα, ἐν τῷ ποταμῷ γινόμενα.. ἐξ ὧν ὁ [[καρπὸς]] ἐν [[ἄλλῃ]] κάλυκι παραφυομένῃ ἐκ τῆς ῥίζης γίνεται» Ἡρόδ. 2. 92· τῆς ὀρύζης, ὁ αὐτ. 3. 100· τοῦ σίτου, πρὶν ἐν τῇ κάλυκι γένηται ἡ [[στάχυς]] Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 8. 2, 4, πρβλ. 8. 4, 3· κάλυκος ἐν λοχεύμασι, δηλ. [[ὅταν]] ἀρχίσῃ νὰ «δένῃ» ὁ καρπός. Αἰσχύλ. Ἀγ. 1392, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 25, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1065, 2) ἡ [[κάλυξ]] τοῦ ἄνθους, τὸ μὴ ἐκπετασθὲν ἔτι [[ἄνθος]], ἀνεμωνῶν κάλυξι.. ἠριναῖς Κρατῖνος ἐν «Μαλθ.» 1· ὅσα ἐν κάλυκι ἀνθεῖ Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 22, 8, πρβλ. Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 10, 3· παρὰ ποιηταῖς, ὁ «κοντζὲς» (Τουρκ.), ὁ «κοντζὲς» τοῦ ῥόδου, Ὁμ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 427, Θεόκρ. 3. 23, πρβλ. Ἀνθ. Π. 12. 8, κτλ.: ― μεταφ., σταθερὰ.. [[κάλυξ]] νεαρᾶς ἥβης Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 74. ΙΙ. Ἐν Ἰλ. Σ. 401, κάλυκες [[εἶναι]] κοσμήματα γυναικεῖα, περὶ ὧν οὐδὲν [[ἄλλο]] γινώσκομεν εἰμὴ μόνον ὅτι ἦσαν κατεσκευασμένα ἐκ μετάλλου καὶ ἔργα τοῦ Ἡφαίστου, [[ἴσως]] ἐνώτια ἔχοντα [[σχῆμα]] [[καλύκων]], πρβλ. Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀφρ. 87, 164. ― Παρὰ μεταγενεστ. ἐκφέρεται καὶ κατ’ ἀρσεν. γένος, ὡς π.χ. παρὰ Διοσκορίδῃ, παρὰ Μιχ. Ψελλῷ, παρὰ Νικάνδρῳ κλ., ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 362 κἑξ.

{{bailly

|btext=υκος (ἡ, <i>postér.</i> ὁ)<br /><b>I.</b> enveloppe d’une fleur <i>ou</i> d’un fruit;<br /><b>II.</b> fleur <i>ou</i> fruit non encore développés, <i>particul.</i><br /><b>1</b> germe d’une plante, bourgeon;<br /><b>2</b> calice de fleur, bouton de rose;<br /><b>3</b> ornement de métal, en forme de bouton de fleur, pour les femmes.<br />'''Étymologie:''' DELG le rapprochement avec <i>skr.</i> kalika « bouton de fleur » reste douteux ; on pense évidemment à [[κύλιξ]], [[καλύπτω]] (Pokorny).

|lsmtext='''κάλυξ:''' [ᾰ], -ῠκος, ἡ ([[καλύπτω]]), [[περικάλυμμα]], χρησιμοποιούμενο μόνο για λουλούδια, [[άνθη]] και καρπούς·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[φλοιός]] ή [[περικάρπιο]] [[φυτών]], σε Ηρόδ.· <i>κάλυκος ἐν λοχεύμασι</i>, δηλ. όταν αρχίσει να δένει ο [[καρπός]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[κάλυκας]] άνθους, [[μπουμπούκι]], [[μπουμπούκι]] τριαντάφυλλου, σε Ομηρ. Ύμν., Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> σε Ομήρ. Ιλ. Σ. 401, <i>κάλυκες</i>, τα σκουλαρίκια έμοιαζαν, φαίνονταν σαν κάλυκες άνθους.

{{elru

|elrutext='''κάλυξ:''' ῠκος (ᾰ) ἡ<br /><b class="num">1)</b> бот. [[чашечка]] (ὁ [[καρπὸς]] ἐν κάλυκι γίνεται Her.);<br /><b class="num">2)</b> [[оболочка]], [[скорлупа]] ([[κέγχρος]] ἐν κάλυκι Her.): ἡ γῆ ἔχουσα ἐν κάλυκι σταχύν Plut. земля, покрытая молодыми колосьями;<br /><b class="num">3)</b> [[росток]], [[зародыш]]: κάλυκες ἔγκαρποι Soph. плодоносные ростки;<br /><b class="num">4)</b> [[цветочная почка]], [[бутон]] (ῥόδων Plat.);<br /><b class="num">5)</b> перен. [[цвет]] (νεαρᾶς ἥβης Arph.);<br /><b class="num">6)</b> pl. чашечкообразные украшения, подвески (κάλυκές τε καὶ ὅρμοι Hom.).

|elnltext=κάλυξ -υκος, ἡ [~ καλύπτω] bloemkelk:; ἐν ἄλλῃ κάλυκι παραφυομένῃ in een andere bloemkelk die ernaast groeit Hdt. 2.92.4; bloemknop, vrucht:. κάλυκος ἐν λοχεύμασι bij het ontluiken van de knop Aeschl. Ag. 1392; αὐτῇ τῇ κάλυκι... σιτέονται zij eten het met bloemknop en al Hdt. 3.100. uitbr. oorbel (in de vorm van een bloemknop):. χάλκευον... κάλυκας ik smeedde oorbellen Il. 18.401.

|etymtx=-υκος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">cup, calyx of a flower, husk, shell, pod, rosebud</b>, also metaph. for the ornament of a woman (Σ 401).<br />Compounds: As 1. member e. g. in [[καλυκοστέφανος]] [[crowned with buds]] (B.).<br />Derivatives: Dimin. [[καλύκιον]] (Dsc., H.); [[καλυκώδης]] <b class="b2">κ.-like</b> (Thphr.), <b class="b3">καλύκειος λίθος</b> name of a stone found in the fish called [[σάλπη]] (H.); also <b class="b3">κάλυξις κόσμος τις ἐκ ῥόδων</b>, <b class="b3">καλύξεις ῥόδων καλύκια</b> H., [[καλύκωσις]] <b class="b2">rosebud?</b> (Aq.), as if from <b class="b3">*καλύσσω</b>, or <b class="b3">*καλυκόω</b>; cf. the formations in Chantraine Formation 288 and <b class="b3">καλυκίζειν ἀνθεῖν</b> H.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: On the ending <b class="b3">-υξ</b> cf. Chantraine 383. The word resembles Skt. (class.) [[kalikā]] [[but]], but it must prob. be kept separate, s. Mayrhofer KEWA s. v. Cf. [[κύλιξ]], and [[σκαλλίον]]. Both root and suffix look Pre-Greek (<b class="b3">καλ-υκ-</b>).

|ftr='''κάλυξ''': -υκος<br />{káluks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fruchtkapsel]], [[Blumenkelch]], [[Blütenknospe]], [[Rosenknospe]], auch übertr. als Benennung eines Frauenschmucks (seit Σ 401).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied z. B. in [[καλυκοστέφανος]] [[mit Knospen bekränzt]] (B. u. a.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: Deminutivum [[καλύκιον]] (Dsk., H.); [[καλυκώδης]] ‘κ.-ähnlich’ (Thphr.), [[καλύκειος]] [[λίθος]] N. eines in dem [[σάλπη]] benannten Fische gefundenen Steins (H.); außerdem [[κάλυξις]]· [[κόσμος]] [[τις]] ἐκ ῥόδων, καλύξεις· ῥόδων καλύκια H., [[καλύκωσις]] ‘Rosenknospe?’ (Aq.), wie von *καλύσσω, bzw. *καλυκόω; vgl. die Bildungen bei Chantraine Formation 288 und [[καλυκίζειν]]· ἀνθεῖν H.<br />'''Etymology''' : Zum Ausgang -υξ vgl. Chantraine 383; eine große Ähnlichkeit zeigt aind. (klass.) ''kalikā'' [[Knospe]], das aber trotzdem vielleicht fernzuhalten ist, s. Mayrhofer Wb. s. v. Vgl. [[κύλιξ]], auch [[σκαλλίον]].<br />'''Page''' 1,768