ἀναλύω: Difference between revisions

|Definition=(A), [[cause to wander]], [[unsettle]], βασιλέα Philostr.''VA''5.35.<br /><br />(B), Ep. [[ἀλλύω]] ([[ἀνλύω]] ''Hymn.Is.''145): (v. [[λύω]] for the tenses and prosody: Hom. has [[ἀλλύουσα]], [[ἀλλύεσκε]] with ῡ):—<br><span class="bld">A</span> [[unloose]], [[undo]], of [[Penelope]]'s [[web]], νύκτας δ' ἀλλύεσκεν Od.2.105; <b class="b3">ἀλλύουσαν.. ἀγλαὸν ἱστόν</b> ib.109, etc.; <b class="b3">ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι</b> ib. 9.178, etc.<br><span class="bld">2</span> [[unloose]], [[set free]], <b class="b3">ἐμὲ δ' ἐκ δεσμῶν ἀνέλυσαν</b> ib. 12.200 (never in Il.), cf. Ant.Lib.22.4; ὀφθαλμόν, φωνάν Pi.''N.''10.90; τινὰ καταδίκης Ael.''VH''5.18.<br><span class="bld">3</span> Medic., [[relax]], in Pass., Arist. ''GA''728a15, Men.213, Dsc.5.3.<br><span class="bld">II</span> [[undo]] in various senses:<br><span class="bld">1</span> [[unloose]], [[ζώνη]]ν Call.''Del.''237; in Med., [[unwind]] a [[cocoon]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''551b14.<br><span class="bld">2</span> Astrol., [[nullify]], of [[planetary]] [[influence]], Ptol. ''Tetr.'' 133 (Pass.).<br><span class="bld">3</span> [[dissolve]] [[matter]] into its [[element]]s, ἐς αὐτὰ ταῦτα Ti.Locr.102d:—Pass., of snow, [[melt]], Plu.2.898a.<br><span class="bld">b</span> [[resolve into its elements]], οὐ καλὸν ἁρμονίην ἀναλυέμεν ἀνθρώποιο Ps.-Phoc.102:—[[investigate analytically]], [[διάγραμμα]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1112b20, Plu.2.792d, etc.:—Pass., Archim.''Sph.Cyl.''1.4; ὁ [[ἀναλυόμενος]] [[τόπος]] = the [[treasury]] of [[analysis]], Papp.634.2; ἀναλύοντες καὶ ἀναλυόμενοι Dam.''Pr.''2; ἀ. τοὺς μύθους ἐς λόγους πιθανούς Jul.''Or.''2.74d.<br><span class="bld">4</span> in the Logic of Arist., [[reduce]] a [[syllogism]], ''APr.''47a4, al.; cf. [[ἀνάλυσις]] 1.4.<br><span class="bld">5</span> [[reduce]], σχοινία εἰς ὀργυιάς Hero ''*Geom''.5.8.<br><span class="bld">6</span> Gramm., [[resolve]], κτητικὰ εἰς γενικάς A.D.''Synt.''292.17.<br><span class="bld">7</span> [[do away]], [[cancel]], μόρσιμ' ἀ. Ζεὺς οὐ τολμᾷ Pi.''Pae.''6.94, cf. D.21.218, Plu.''Sol.''25, etc.: mostly in Med., [[cancel faults]], πάντα ταῦτα X.''HG''7.5.18; ἁμαρτίας D.14.34; <b class="b3">ἀλλύοιτό κα τὸ χρέος</b> [[discharge]] the [[debt]], prob. in ''GDI''1151 (Olymp.).<br><span class="bld">8</span> [[suspend]], τὰ περὶ [[κυνηγέσιον]] [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''5.34.<br><span class="bld">9</span> [[solve the problem]] of a thing, <b class="b3">τὸν Ἰνδὸν ἀναλύω</b> [[trace]] its [[source]], Plu.2.133c.<br><span class="bld">10</span> [[release from a spell]], Luc.''Vit.Auct.''25, cf. [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]:—Pass., Men.''Her.Fr.''6.<br><span class="bld">11</span> [[relieve]], Ptol.''Tetr.''133 (Pass.).<br><span class="bld">III</span> intr., [[loose from moorings]], [[weigh anchor]], and so, [[depart]], [[go away]], Plb.3.69.14, Babr.42.8, etc.: metaph., of [[death]], ἐς θεοὺς ἀνέλυσα ''Epigr.Gr.'' 340.7 (Macestus): abs., [[die]], Ep.Phil.1.23, ''IG''14.1794; ἀ. ἐκ τοῦ [[ζῆν]] Diog.Oen.2.<br><span class="bld">2</span> [[return]], Ev.Luc.12.36; ἐξ ᾅδου [[LXX]] ''Wi.''2.1.

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ép. y dór. [[ἀλλύω]] <i>Od</i>.2.105, <i>ICr</i>.4.72.6.49 (V a.C.); ἀνλύω <i>Hymn.Is</i>.145<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [tema de pres. ῡ, menos ép. ῠ, excepto ἀλλουσα <i>Od</i>.2.109, ἀλλεσκε <i>Od</i>.2.105; tema de fut. y aor. act. ῡ; tema de fut. y aor. act. y med. ῡ; tema de perf. y aor. pas. ῠ]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pres. inf. eol. ἀναλυέμεν Ps.Phoc.102, dór. ἀναλύεν Pi.<i>Fr</i>.52f.94, med.-pas. cret. ἀλλύεθθαι <i>ICr</i>.4.72.2.30 (V a.C.); impf. ἀλλύεσκεν <i>Od</i>.2.105; aor. part. med. cret. ἀλλυσαμένοι <i>ICr</i>.4.72.6.49 (V a.C.); aor. act. falsa graf. ἀναλῆσαι Hsch.]<br /><b class="num">A</b> tr.<br /><b class="num">I</b> de cosas y seres animados<br /><b class="num">1</b> en gener. c. ac. de cosas [[soltar hacia arriba]], [[abrir]] ἱερὴν ... κίστην Euph.9.5<br /><b class="num">•</b>pero en gener. simpl. [[soltar]] [[ἀνά]] τε πρυμνήσια λῦσαι <i>Od</i>.9.178<br /><b class="num">•</b>de la tela de Penélope [[soltar]], [[destejer]] νύκτας δ' ἀλλύεσκεν (ἱστόν) <i>Od</i>.2.105, cf. 109<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent., del capullo de un gusano, Arist.<i>HA</i> 551^b14<br /><b class="num">•</b>[[soltar]] de los cables de una nave, Nonn.<i>D</i>.39.217<br /><b class="num">•</b>gener. en v. med. [[soltarse]], [[desanudarse]] μίτρας τ' ἀλλύσαντο Hes.<i>Fr</i>.1.4, μίτρην, ἀναλύεται Call.<i>Del</i>.222, ζώνην Call.<i>Del</i>.237<br /><b class="num">•</b>[[soltarse]], [[desabrocharse]] περόνας τ' ἀναλυσαμένα Ibyc.35<br /><b class="num">•</b>fig. ἀνὰ δ' ἔλυσεν μὲν ὀφθαλμόν, ἔπειτα δὲ φωνάν ... Κάστορος dejó en libertad la vista (le abrió los ojos), y luego la voz ... de Cástor e.d. le devolvió la vida</i> Pi.<i>N</i>.10.90.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de pers. o anim. y gen. o prep. c. gen. [[soltar]], [[librar]] ἐμέ τ' ἐκ δεσμῶν ἀνέλυσαν <i>Od</i>.12.200, τὸ ἀναίτιον ... [[βρέφος]] ... τῆς [[καταδίκη]]ς Ael.<i>VH</i> 5.18, πόρδαλιν ... λεπάδνων Nonn.<i>D</i>.42.20<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[rescatar]] ἐπὶ τοι ἀλλυσαμένοι ɛ̄μεν <i>ICr</i>.4.72.6.49 (Gortina V a.C.), cf. Hsch.s.u. ἀναλυσάμενος, en v. pas. <i>ICr</i>.4.72.2.30, 34 (Gortina V a.C.)<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[librar de una deuda]] πρίν κ' ἀλλύσɛ̄ται ὁ καταθένς <i>ICr</i>.4.72.10.26 (Gortina V a.C.).<br /><b class="num">3</b> [[librar de un hechizo]], [[desencantar]] ἀνάλυσόν με ... καὶ ... ποίησον ἄνθρωπον Luc.<i>Vit.Auct</i>.25, cf. Ant.Lib.22.4<br /><b class="num">•</b>en v. pas. [[ser desintoxicado]] tras la [[ingestión]] de [[veneno]] o [[droga]], Men.<i>Her.Fr</i>.5.<br /><b class="num">II</b> de abstr. [[deshacer]], [[anular]] μόρσιμ' ἀνα[λ] ύεν Ζεὺς ... οὐ τόλμα Pi.<i>Fr</i>.52f.94, cf. D.21.218, Plu.<i>Sol</i>.25, la influencia planetaria, Ptol.<i>Tetr</i>.3.11.15, ὁ ὀνειδισμὸς τὰ τετυλωμένα ἀναλύων τῶν παθῶν Clem.Al.<i>Paed</i>.1.8.65<br /><b class="num">•</b>[[derrocar]] βασιλέα Philostr.<i>VA</i> 5.35<br /><b class="num">•</b>[[suspender]] τὰ περὶ τὸ κυνηγέσιον πάντα X.<i>Cyn</i>.5.34<br /><b class="num">•</b>[[reparar]], [[saldar]] faltas, X.<i>HG</i> 7.5.18, D.14.34, χρέος <i>IO</i> 16.8.<br /><b class="num">III</b> cien.<br /><b class="num">1</b> [[descomponer en sus elementos]] τὰ σώματα ... ἐς αὔταυτα ἀναλύοντα Ti.Locr.102d, οὐ καλὸν ἁρμονίην ἀναλυέμεν ἀνθρώποιο Ps.Phoc.102<br /><b class="num">•</b>esp. en sent. mat. y lóg. [[analizar]], [[reducir a sus elementos]] ἀναλύειν ... ὥσπερ [[διάγραμμα]] Arist.<i>EN</i> 1112^b20, <i>SE</i> 175^a28, cf. Plu.2.792d, Papp.634.2, en v. pas. ἑκάτερα δὲ ταῦτα ἐπὶ τέλει ἀναλυθήσεται Archim.<i>Sph.Cyl</i>.2.4, ἀναλυόμενος τόπος corpus analítico</i> de enunciados geométricos, Papp.672.4, a veces simpl. ὁ ἀναλυόμενος Papp.636.18<br /><b class="num">•</b>gener. de otras cosas [[analizar]], [[estudiar]] τὸ σύστημα τῶν σωματικῶν ἀγαθῶν Ph.1.257, cf. Dam.<i>Pr</i>.2, τοὺς μύθους ... ἀναλύοντος ἐς λόγους πιθανούς Iul.<i>Or</i>.3.74d, ἀναλύω τὸν Ἴνδον = [[analizar]] el [[curso]] del [[Indo]]</i> Plu.2.133b.<br /><b class="num">2</b> otros usos cien.: lóg. [[reducir]] el [[silogismo]] a sus diferentes figuras, Arist.<i>APr</i>.47^a4<br /><b class="num">•</b>mat. [[reducir]], [[convertir]] τὰ σχοινία εἰς ὀργυιάς Hero <i>Geom</i>.5.8 (p.204.30), cf. <i>PMich</i>.145.3.3.2 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>gram. [[reducir]], [[transformar]] πᾶσα κτητικὴ [[ἀντωνυμία]] ... εἰς γενικὴν ἀναλύεται todo pronombre posesivo ... puede reducirse a genitivo posesivo</i> A.D.<i>Synt</i>.62.15.<br /><b class="num">B</b> intr.<br /><b class="num">1</b> [[retirarse]] de pers., Plb.3.69.14, I.<i>AI</i> 6.52, 11.34, Babr.42.8, μεθ' ἡσυχίας <i>UPZ</i> 8.17, cf. 161.30, 162.2.16 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>de la asamblea [[levantarse]], [[disolverse]] ἡ σύνοδος [[ἀναλύειν]] ἤμελλε Eus.<i>VC</i> 3.21<br /><b class="num">•</b>esp. de la vida ἐς δὲ θεοὺς ἀνέλυσα καὶ ἀθανάτοισι μέτειμι <i>GVI</i> 961.7 (Misia II/III a.C.), ἐκ τοῦ ζῆν Diog.Oen.2.2.11<br /><b class="num">•</b>[[morir]], <i>Ep.Phil</i>.1.23, <i>IG</i> 14.1794 (Roma).<br /><b class="num">2</b> [[volver]], [[regresar]] ἐκ εὐωχίας Call.<i>Dieg</i>.4.38 (<i>Fr</i>.102), ἐξ ᾅδου [[LXX]] <i>Sap</i>.2.1, ἐκ τῶν γάμων <i>Eu.Luc</i>.12.36, τὴν αὐτὴν ὁδόν Plb.4.68.4, εἰς τὸ τεταγμένον a su puesto</i>, <i>PTaur</i>.1.2.16 (II a.C.), πρὸς τὴν μητέρ' αὐτοῦ <i>UPZ</i> 19.29 (II a.C.).<br /><b class="num">3</b> en v. med. [[relajarse]] αἱ κοιλίαι Arist.<i>GA</i> 728^a15, Dsc.5.3.<br /><b class="num">4</b> en v. med. [[fundirse]], [[derretirse]] la [[nieve]], Plu.2.898a.

|btext=<b>1</b> [[délier]] : [[ἱστόν]] OD [[défaire une trame]] ; ἐκ δεσμῶν τινα OD dégager qqn de ses liens ; <i>fig.</i> [[ἀν]]. τινὰ καταδίκης ÉL absoudre qqn d'une accusation;<br /><b>2</b> [[dissoudre]];<br /><b>3</b> [[analyser]] ; [[examiner en détail]];<br /><b>4</b> [[résoudre]] (un problème);<br /><b>5</b> [[détruire]], [[abolir]] : [[ἀναλύω εὐχήν]] LUC [[faire qu'une prière reste sans effet]];<br /><b>6</b> <i>abs.</i> [[lever l'ancre]] ; [[partir]];<br />[[NT]]: [[revenir]] ; [[mourir]].<br />'''Étymologie:''' [[ἀνά]], [[λύω]].

|elrutext='''ἀναλύω:''' эп. [[ἀλλύω]]<br /><b class="num">1</b> [[распускать]] ([[ἱστόν]] Hom., Plut.; med. χαίτην Anth.);<br /><b class="num">2</b> [[раскручивать]], [[разматывать]] (τὰ [[βομβύκια]] Arst.);<br /><b class="num">3</b> воен. [[развертывать]] (τὴν παράταξιν Plut.);<br /><b class="num">4</b> [[развязывать]], [[распутывать]] ([[δεσμά]] Arph.);<br /><b class="num">5</b> [[растапливать]], [[плавить]]: τῆς χιόνος ἀναλυομένης Plut. во время таяния снега;<br /><b class="num">6</b> [[освобождать]] (τινὰ ἐκ δεσμῶν Hom.): ἀ. ὀφθαλμόν Pind. in tmesi возвращать зрение, перен. [[воскрешать]];<br /><b class="num">7</b> [[разлагать]], [[расчленять]] (τι εἴς τι Plat., Arst., Plut.);<br /><b class="num">8</b> [[исследовать]], [[анализировать]] (τὰ σχήματα τῶν κατηγοριῶν Arst.);<br /><b class="num">9</b> [[разрешать]], [[решать]] (''[[sc.]]'' τὰ γεωμετρικὰ προβλήματα Plut.);<br /><b class="num">10</b> преимущ. med. [[заглаживать]], [[искупать]] (τὰς πρός τινα ἁμαρτίας Dem.);<br /><b class="num">11</b> [[отменять]], [[аннулировать]] (πάσας ἐκδώσεις καὶ μισθώσεις καὶ ὠνάς Plut.);<br /><b class="num">12</b> [[приостанавливать]], [[прекращать]] (τὰ περὶ [[κυνηγέσιον]] πάντα Xen.);<br /><b class="num">13</b> [[сниматься с якоря]], перен. [[отправляться]], [[уходить]] (ἐκ τῶν τόπων Polyb.): εἰς παραχειμασίαν ἀναλῦσαι Polyb. [[отправиться на зимние квартиры]];<br /><b class="num">14</b> [[отходить]] (в вечность), [[умирать]] NT;<br /><b class="num">15</b> [[возвращаться]]: προσδέχεσθαί τινα, [[πότε]] ἀναλύσῃ NT поджидать кого-л., пока он не вернется.

|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> to [[unloose]], [[undo]], of [[Penelope]]'s web, Od.<br /><b class="num">2.</b> to [[unloose]], set [[free]], [[release]], ἐκ δεσμῶν Od.<br /><b class="num">II.</b> [[after]] Hom., ἀν. ὀφθαλμόν, φωνάν, i. e. to [[restore]] to a [[dead]] man the use of his eyes and [[voice]], Pind.<br /><b class="num">2.</b> to [[analyse]], Arist.<br /><b class="num">3.</b> to put an end to a [[thing]], Xen.:— to [[abolish]], [[cancel]], Dem.:—Mid. to [[cancel]] faults, Xen., Dem.<br /><b class="num">III.</b> intr. to [[loose]] a [[ship]] from its moorings, [[weigh]] [[anchor]], [[depart]], Polyb.: —metaph., of [[death]], NTest.<br /><b class="num">2.</b> to [[return]], NTest.