3,274,916
edits
φέγγος: Difference between revisions
m
Text replacement - "E.''Hec.''" to "E.''Hec.''"
m (Text replacement - "αῑο" to "αῖο") |
Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (32 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=feggos | |Transliteration C=feggos | ||
|Beta Code=fe/ggos | |Beta Code=fe/ggos | ||
|Definition=εος, τό, < | |Definition=εος, τό,<br><span class="bld">A</span> [[light]], [[splendour]], [[lustre]], τῆλε δὲ φ. ἀπὸ χροὸς ἀθανάτοιο λάμπε θεᾶς ''h.Cer.''278; τὸ φέγγος τῆς χρόας Duris 14 J.; τὸ φέγγος τῆς δόξης Κυρίου [[LXX]] ''Ez.''10.4; <b class="b3">φέγγος ἀστραπῆς ὅπλων</b> ib.''Hb.''3.11: freq. like [[φάος]], of [[daylight]], either abs. or with some word added, φέγγος ἡλίου [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''377, S.''Tr.''606, etc.; τὸ φέγγος τοῦ θεοῦ [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''722; without the Art., φέγγος εἰσορᾶν θεοῦ Id.''Or.''1025, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''673; <b class="b3">ὦ φέγγος</b> ib.859, E.''El.''866; ὦ φέγγος ἡμέρας [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1577; <b class="b3">δεκάτῳ φέγγει ἔτους</b> in the tenth year, ib.504.<br><span class="bld">b</span> [[moonlight]], [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''5.4; <b class="b3">νυκτερινὰ φέγγη</b>, opp. [[ἡμερινός|ἡμερινὸν]] [[φῶς]], [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 508c; ἐὰν τὸ φέγγος ἐκλείψῃ ''Cat.Cod.Astr.''4.172, cf. [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 38.255; φῶς ἡμέρας, φέγγος σελήνης [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[sub verbo|s.v.]] φέγγος; τὸ φέγγος τοῦ [[γάλα|γάλακτος]], of the [[milky]] [[way]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''346a26.<br><span class="bld">c</span> of men, φέγγος [[ἰδεῖν]], [[προσιδεῖν]], to [[see]] the [[light]], come into the world, ἐπεὶ πάμπρωτον εἶδον φ. Pi.''P.''4.111; ἀελίου προσιδεῖν φ. B.5.162; [[λιπεῖν]] φ. [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''954; ὄλωλα, φ. οὐκέτ' ἔστι μοι S.''Tr.''1144.<br><span class="bld">d</span> [[day]], [[τριταῖον]] ἤδη φέγγος [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''32, cf. Sosiph.3.1; <b class="b3">μοιρίδιον φέγγος</b> = μοιρίδιον [[ἦμαρ]], E.''Eleg.''2.<br><span class="bld">2</span> the [[light]] of [[torch]]es or [[fire]], φέγγος λαμπάδων A.''Eu.'' 1022; [[πυρός]] ib.1029, ''Ch.''1037: a [[light]], [[torch]], Ar.''Ra.''448, X.''Smp.''1.9; pl. [[φέγγη]] = [[torch]]es or [[watch-fire]]s, Aen.Tact.10.26 (cj.), Plu.''Cam.''25, etc.<br><span class="bld">3</span> the [[light]] of the [[eye]]s, φέγγος ὀμμάτων [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''368, 1035; ὄσσων Theoc.24.75; <b class="b3">τυφλὸν φέγγος</b> i.e. [[blindness]], [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''1068 (lyr.).<br><span class="bld">II</span> [[light]], as a metaph. for [[delight]], [[glory]], [[pride]], [[joy]], Pi.''P.''8.97, ''N.''3.64,4.13; τί γὰρ γυναικὶ τούτου φ. ἥδιον δρακεῖν, ἀπὸ στρατείας ἀνδρὶ σώσαντος θεοῦ πύλας ἀνοῖξαι; [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''602; of persons, Pi.''N.''9.42; μέγα βροτοῖσι φ. Ἀσκληπιόν Ar.''Pl.''640 (lyr.); Μουσέων φ. Ὅμηρον ''AP''7.6 (Antip. Sid.); ὦ ταῖς ἱεραῖς φ. Ἀθήναις [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''1319 (anap.); πλοῦτος.. ἀνδρὶ φ. Pi.''O.''2.56; <b class="b3">φέγγος ὀπώρας</b>, of [[wine]], Id.''Fr.''153.<br><span class="bld">2</span> [[lustre]], [[δικαιοσύνη]]ς καὶ [[σωφροσύνη]]ς [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''250b; φέγγος ἐλέους [[LXX]] ''3 Ma.''6.4; τῆς ψυχῆς τὸ [[γάνωμα]] καὶ τὸ φέγγος Plu.2.792a, etc. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1259.png Seite 1259]] τό, [[Licht]], Glanz, Schein; zuerst Hom. h. Cer. 279; Pind. καθαρὸν χαρίτων, P. 9, 90; Sonnenlicht, Tageslicht, ἐπεὶ δὲ [[φέγγος]] ἠλίου κατέφθιτο Aesch. Pers. 369; dah. δεκάτῳ σε φέγγει τῷδ' ἀφικόμην ἔτους Ag. 490; νέατον δὲ [[φέγγος]] λεύσσουσαν ἀελίου Soph. Ant. 802; El. 373 Trach. 603; Eur. oft; auch Xen. Conv. 1, 9 Cyn. 5, 4; νυκτερινὰ φέγγη Plat. Rep. VI, 508 c; bes. aber Mondlicht (dah. bei den Neugriechen φεγγάριον der Mond); auch π υρός Aesch. Eum. 983; λαμπάδων 976, wie λαμπτήρων D. Hal. 5, 42; auch ohne solchen Zusatz, Plut. Cam. 25 Al. 31. – Auch wie [[φάος]] übertr., [[Ruhm]], Αἰακιδᾶν τηλαυγές Pind. N. 3, 64; φ. μο υσῶν [[Ὅμηρος]] Antp. Sid. 68 (VII, 6); πάτρης φέγγεα Agath. 82 (VII, 614), u. öfter in der Anth.; – erfreulicher Anblick, τί γὰρ γυναικὶ τούτου [[φέγγος]] ἥδιον [[δρακεῖν]] Aesch. Ag. 588; einzeln bei Sp. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1259.png Seite 1259]] τό, [[Licht]], Glanz, Schein; zuerst Hom. h. Cer. 279; Pind. καθαρὸν χαρίτων, P. 9, 90; Sonnenlicht, Tageslicht, ἐπεὶ δὲ [[φέγγος]] ἠλίου κατέφθιτο Aesch. Pers. 369; dah. δεκάτῳ σε φέγγει τῷδ' ἀφικόμην ἔτους Ag. 490; νέατον δὲ [[φέγγος]] λεύσσουσαν ἀελίου Soph. Ant. 802; El. 373 Trach. 603; Eur. oft; auch Xen. Conv. 1, 9 Cyn. 5, 4; νυκτερινὰ φέγγη Plat. Rep. VI, 508 c; bes. aber Mondlicht (dah. bei den Neugriechen φεγγάριον der Mond); auch π υρός Aesch. Eum. 983; λαμπάδων 976, wie λαμπτήρων D. Hal. 5, 42; auch ohne solchen Zusatz, Plut. Cam. 25 Al. 31. – Auch wie [[φάος]] übertr., [[Ruhm]], Αἰακιδᾶν τηλαυγές Pind. N. 3, 64; φ. μο υσῶν [[Ὅμηρος]] Antp. Sid. 68 (VII, 6); πάτρης φέγγεα Agath. 82 (VII, 614), u. öfter in der Anth.; – erfreulicher Anblick, τί γὰρ γυναικὶ τούτου [[φέγγος]] ἥδιον [[δρακεῖν]] Aesch. Ag. 588; einzeln bei Sp. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />éclat, lumière :<br /><b>I.</b> <i>au propre</i>;<br /><b>1</b> <i>en gén.</i><br /><b>2</b> [[lumière du soleil]] ; le jour : δεκάτῳ φέγγει [[τῷδε]] ἔτους ESCHL voici la dixième année;<br /><b>3</b> [[lumière d'un feu]], [[de flambeaux]] ; lumière, torche ; τὰ φέγγη PLUT les feux de garde;<br /><b>4</b> [[éclat des yeux]] : τυφλὸν [[φέγγος]] EUR éclat obscurci des yeux, cécité;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> rayonnement (de la joie, du bonheur, <i>etc.</i>).<br />'''Étymologie:''' DELG rien de … clair ni de certain. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''φέγγος:''' εος τό<br /><b class="num">1</b> [[свет]], [[блеск]], [[сияние]] (ἡλίου, ἡμέρας Aesch.; ''[[sc.]]'' τῆς σελήνης Xen.; ὀμμάτων Eur.; τῶν ἄστρων Arst.): τυφλὸν φ. Eur. [[потускневший свет]] (очей), [[слепота]]; δεκάτῳ φέγγει ἔτους Aesch. [[на десятом году]];<br /><b class="num">2</b> [[пламя]], [[огонь]] (λαμπάδων Aesch.): φέγγη Plut. (сторожевые) [[огни]];<br /><b class="num">3</b> [[факел]] (φ. φέρειν Arph.);<br /><b class="num">4</b> досл. [[дневной свет]], перен. [[жизнь]]: [[ἰδεῖν]] φ. Pind. [[появиться на свет]], [[родиться]]; [[λιπεῖν]] φ. Eur. [[покинуть свет]], [[умереть]]; φ. οὐκέτ᾽ [[ἐστί]] μοι Soph. [[жизнь моя угасла]];<br /><b class="num">5</b> [[день]] (μοιρίδιον φ. Eur.);<br /><b class="num">6</b> [[блеск]], [[краса]], [[слава]] (Αἰακιδᾶν Pind.; πάτρης Anth.);<br /><b class="num">7</b> [[радость]], [[наслаждение]]: τί γὰρ [[τούτου]] φ. [[ἥδιον]]; Aesch. [[что может быть больше этого счастья]]? | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''φέγγος''': -εος, τό, φῶς, [[λάμψις]], Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 279, Πίνδ., Τραγ.· [[μάλιστα]] ὡς τὸ [[φάος]], φῶς, τὸ τῆς ἡμέρας φῶς, [[εἴτε]] ἀπολ., [[εἴτε]] | |lstext='''φέγγος''': -εος, τό, φῶς, [[λάμψις]], Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 279, Πίνδ., Τραγ.· [[μάλιστα]] ὡς τὸ [[φάος]], φῶς, τὸ τῆς ἡμέρας φῶς, [[εἴτε]] ἀπολ., [[εἴτε]] μετὰ προσδιορισμοῦ, φ. ἡλίου Αἰσχύλ. Πέρσ. 377, Σοφ., κλπ.· τὸ φ. τοῦ θεοῦ Εὐρ. Ἄλκ. 722· συχν. [[ἄνευ]] τοῦ ἄρθρου, φ. εἰσορᾶν θεοῦ ὁ αὐτ. ἐν Ὀρ. 1025, πρβλ. Σοφ. Αἴ. 673· ὦ [[φέγγος]] [[αὐτόθι]] 859, Εὐρ. Ἠλ. 866· ὦ φ. ἡμέρας Αἰσχύλ. Ἀγ. 1577· δεκάτῳ φέγγει ἔτους, κατὰ τὸ δέκατον [[ἔτος]], [[αὐτόθι]] 504. β) τὸ τῆς σελήνης φῶς, Ξεν. Κυνηγ. 5. 4· νυκτερινὰ φέγγει ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἡμερινὸν φῶς, Πλάτ. Πολ. 508C· ([[οὕτως]] ἐν τῇ καθωμιλημένῃ Ἑλληνικῇ φεγγάρι λέγεται ἡ [[σελήνη]], ἴδε Κοραῆ Ἡλιόδ. 2. 290· καί τινες τῶν γραμματικῶν [[ἡμαρτημένως]] ἐδόξασαν ὅτι [[φάος]] ἐσήμαινε τὸ τοῦ ἡλίου φῶς, [[φέγγος]] δὲ τὸ τῆς σελήνης)· [[ὡσαύτως]], τὸ φ. τοῦ γάλακτος, ὁ [[γαλαξίας]], Ἀριστ. Μετεωρολ. 1. 8, 18. γ) ἐπὶ ἀνθρώπων, φ. [[ἰδεῖν]], προσιδεῖν, [[ἰδεῖν]] τὸ φῶς, ἐλθεῖν εἰς τὸν κόσμον, γεννηθῆναι, Πινδ. Π. 4. 198, θνατοῖσι μὴ φῦναι φέριστον, μηδ’ ἀελίου προσιδεῖν [[φέγγος]] Βακχυλ. Ἐπίνικοι V. 160-2, Blass.· λιπεῖν φ. Εὐρ. Ὀρ. 954· [[ὄλωλα]], φ. οὐκέτ’ ἐστί μοι Σοφ. Τραχ. 1144· ― [[ἁπλῶς]], [[ἡμέρα]], Εὐρ. Ἑκ. 32, Νόνν.· μοιρίδιον φ. = μ. [[ἦμαρ]], Εὐρ ἐν Ἀνθ. Π. παραρτ. 27. 2) τὸ φῶς λαμπάδων ἢ [[πυρός]], φ. λαμπάδων Αἰσχύλ. Εὐμ. 1022· πυρὸς [[αὐτόθι]] 1029, Χο. 1037. [[ἐντεῦθεν]], φῶς, [[λαμπάς]], Ἀριστοφ. Βάτρ. 445, 455, Ξεν. Συμπ. 1. 9· πληθ. φέγγη, [[πυρά]], Πλουτ. Κάμ. 25, κλπ. 3) τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν, φ. ὀμμάτων Εὐρ. Ἑκ. 368, 1035· ὄσσων Θεόκρ. 24. 73· τυφλὸν φ., ὅ ἐστι [[τυφλότης]], Εὐρ. Ἑκ. 1068. ΙΙ. φῶς, μεταφορ., εὐφροσύνη, [[χαρά]], [[τέρψις]], [[ὑπερηφανία]], [[δόξα]], Πινδ. Π. 8. 138, Ν. 3. 113., 4. 21· ἐπὶ προσώπων, ὁ αὐτ. ἐν Ν. 9. 100. πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 602, Ἀριστοφ. Πλ. 640· ὦ ταῖς ἱεραῖς φ. Ἀθήναις ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 1319· [[πλοῦτος]] ἀνδρὶ φ. Πινδ. Ο. 2. 102· φ. ὀπώρας, ἐπὶ τοῦ οἴνου, ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 118. 2) οὕτω, φ. δικαιοσύνης, σωφροσύνης, Πλάτ. ἐν Φαίδρῳ 250Β· τῆς ψυχῆς Πλούτ., κλπ. ― Πρβλ. [[φάος]] ἀπ’ ἀρχῆς [[μέχρι]] τέλους ([[φέγγος]] καὶ [[φάος]] [[εἶναι]] συγγενῆ, ὡς τὸ [[βένθος]] [[βάθος]], [[πένθος]] [[πάθος]]· ἴδε ἐν λ. φάω.) | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 26: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=φέγγους, τό ([[akin]] to φαίνειν), from [[Aeschylus]] and [[Pindar]] | |txtha=φέγγους, τό ([[akin]] to φαίνειν), from [[Aeschylus]] and [[Pindar]] down, [[light]]: of the [[moon]], R G T Tr marginal [[reading]] (cf. [[ἀστραπή]], SYNONYMS: [[αὐγή]], [[φέγγος]], [[φῶς]]: [[φῶς]] [[light]] — the [[general]] [[term]], (of the [[light]] of a [[fire]] in [[φέγγος]] a [[more]] [[concrete]] and [[emphatic]] [[term]] (cf. [[αὐγή]] a [[still]] stronger [[term]], suggesting the [[fiery]] [[nature]] of the [[light]]; used of [[shooting]], heating, rays. A Greek spoke of ἡλίου, [[φῶς]], [[φέγγος]], [[αὐγή]]; or, [[φωτός]] [[φέγγος]], [[αὐγή]]; or, φέγγους [[αὐγή]]; [[but]] these formulas are [[not]] reversible. Schmidt, [[chapter]] 33; cf. Trench, § xlvi.] | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> φως, [[λάμψη]] (α. «ήταν το πρόσωπό της όλο [[φέγγος]]» β. «λαμπρὸν [[φέγγος]] ἔπεστιν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> το διάχυτο ή αμυδρό φως της σελήνης (α. «είχε [[φεγγάρι]] λαμπιρό και στρογγυλό γεμάτο, / κι ένα [[δέντρο]] [[πολλά]] [[ξερό]] στο [[φέγγος]] [[αποκάτω]]», <b>Ερωτόκρ.</b><br />β. «τὸ ἡμερινὸν φῶς... νυκτερινὰ φέγγη», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> το φως τών ματιών, [[δηλαδή]] η όραση<br /><b>νεοελλ.</b><br />η [[ένταση]] του φωτός φάρου, που μετρείται σε φωτιστικές μονάδες<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το φως της ημέρας («[[φέγγος]] ἡλίου», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> το [[χρονικό]] [[διάστημα]] της ημέρας («τριταῖον ἤδη [[φέγγος]] αἰωρούμενος», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> η [[σελήνη]], το [[φεγγάρι]]<br /><b>4.</b> τεχνητό φως, όπως το φως λαμπάδας ή πυρσού («[[φέγγος]] λαμπτήρων», Διον. Αλ.)<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> α) [[τέρψη]], [[χαρά]], [[ευφροσύνη]] («λαμπρὸν [[φέγγος]] ἔπεστιν ἀνδρῶν καὶ [[μείλιχος]] [[αἰών]]», <b>Πίνδ.</b>)<br />β) [[τιμή]], [[δόξα]], [[υπερηφάνεια]] («μουσῶν [[φέγγος]] Ὅμηρον», Αντίπ.)<br />γ) [[ακτινοβολία]] («[[φέγγος]] τῆς ἀρετῆς», Φίλ.)<br /><b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>τὰ φέγγη</i><br />η [[φωτιά]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[φέγγος]] | |mltxt=το, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> φως, [[λάμψη]] (α. «ήταν το πρόσωπό της όλο [[φέγγος]]» β. «λαμπρὸν [[φέγγος]] ἔπεστιν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> το διάχυτο ή αμυδρό φως της σελήνης (α. «είχε [[φεγγάρι]] λαμπιρό και στρογγυλό γεμάτο, / κι ένα [[δέντρο]] [[πολλά]] [[ξερό]] στο [[φέγγος]] [[αποκάτω]]», <b>Ερωτόκρ.</b><br />β. «τὸ ἡμερινὸν φῶς... νυκτερινὰ φέγγη», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> το φως τών ματιών, [[δηλαδή]] η όραση<br /><b>νεοελλ.</b><br />η [[ένταση]] του φωτός φάρου, που μετρείται σε φωτιστικές μονάδες<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το φως της ημέρας («[[φέγγος]] ἡλίου», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> το [[χρονικό]] [[διάστημα]] της ημέρας («τριταῖον ἤδη [[φέγγος]] αἰωρούμενος», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> η [[σελήνη]], το [[φεγγάρι]]<br /><b>4.</b> τεχνητό φως, όπως το φως λαμπάδας ή πυρσού («[[φέγγος]] λαμπτήρων», Διον. Αλ.)<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> α) [[τέρψη]], [[χαρά]], [[ευφροσύνη]] («λαμπρὸν [[φέγγος]] ἔπεστιν ἀνδρῶν καὶ [[μείλιχος]] [[αἰών]]», <b>Πίνδ.</b>)<br />β) [[τιμή]], [[δόξα]], [[υπερηφάνεια]] («μουσῶν [[φέγγος]] Ὅμηρον», Αντίπ.)<br />γ) [[ακτινοβολία]] («[[φέγγος]] τῆς ἀρετῆς», Φίλ.)<br /><b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>τὰ φέγγη</i><br />η [[φωτιά]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[φέγγος]] ἰδεῖν [ή προσιδεῖν]» — το να δει [[κανείς]] το φως, το να έλθει στον κόσμο, το να γεννηθεί<br />β) «τὸ [[φέγγος]] τοῦ γάλακτος» — [[γαλαξίας]] (<b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[φέγγος]] θα μπορούσε πιθ. να αναχθεί στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>speng</i>- «[[λάμπω]], [[γυαλίζω]]» και να συνδεθεί με τα: λιθουαν. <i>sping</i><i>ě</i><i>ti</i> «[[λάμπω]] απαλά» και <i>spingulỹs</i> «[[σπινθήρας]]», αρχ. αγγλ. <i>spincan</i> «[[σπινθηροβολώ]]» (<b>πρβλ.</b> αγγλ. <i>spunk</i> «[[προσάναμμα]]»). Ωστόσο, αυτή η ετυμολόγηση προσκρούει σε μορφολογικές δυσχέρειες, [[αφού]] παραμένουν δυσερμήνευτες τόσο η [[απουσία]] αρκτικού <i>σ</i>- όσο και η ύπαρξη δασέος -<i>φ</i> στον ελλ. τ. Κατά μία [[άποψη]], οι δυσχέρειες αυτές μπορούν να αρθούν αν η λ. [[φέγγος]] θεωρηθεί [[προϊόν]] συμφυρμού ενός αμάρτυρου <i>σπέγγος</i> (<span style="color: red;"><</span> IE <i>speng</i>-) και του συγγενούς οημασιολογικώς [[φάος]] / <i>φως</i>, ενώ, κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], αν ληφθεί ως αρχική [[μορφή]] της ΙΕ ρίζας η [[μορφή]] (<i>s</i>)<i>peng</i>-, η οποία μπορεί να δικαιολογήσει την ύπαρξη τ. με και [[χωρίς]] αρκτικό <i>σ</i>- (<b>πρβλ.</b> ΙΕ [[ρίζα]] [s]<i>kel</i>- > [[σκέλος]] και [[κῶλον]]). Η λ. [[φέγγος]], ενώ στην [[αρχή]] αποτελούσε ποιητ. [[κυρίως]] τ. με γενική σημ. «φως, [[λάμψη]]», στην ελληνιστική [[εποχή]] άρχισε να χρησιμοποιείται με [[μεγάλη]] [[συχνότητα]] και στον πεζό λόγο με πιο περιορισμένη σημ. για να δηλώσει ειδικά το φως της σελήνης (<b>βλ.</b> και λ. [[φεγγάρι]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[φεγγίτης]]·<b>αρχ.</b> [[φεγγώδης]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[φεγγάρι]](<i>ον</i>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[φεγγερός]], [[φεγγίζω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[φεγγοβόλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[φεγγοειδής]], [[φεγγοκάτοχος]], [[φεγγοτόκος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>φεγγόβολος</i>·(Β' συνθετικό) [[αειφεγγής]], [[αστροφεγγής]] / [[αστεροφεγγής]], [[αφεγγής]], [[διαφεγγής]]·<b>αρχ.</b> [[αγλαοφεγγής]], [[αργυροφεγγής]], [[βροτοφεγγής]], [[δυσφεγγής]], [[επταφεγγής]], [[εριφεγγής]], [[ευφεγγής]], [[ζαφεγγής]], [[ηεροφεγγής]], [[ηλιοφεγγής]], [[ιδιοφεγγής]], [[καλλιφεγγής]], [[κλυτοφεγγής]], [[λαμπροφεγγής]], [[λιποφεγγής]], [[μαρμαροφεγγής]], [[μεγαλοφεγγής]], [[μυροφεγγής]], [[νεοφεγγής]], [[νυκτεροφεγγής]], [[ομοφεγγής]], [[οξυφεγγής]], [[παμφεγγής]], [[περιφεγγής]], [[πολυφεγγής]], [[πυριφεγγής]], [[σκοτοφεγγής]], [[τηλεφεγγής]], [[χρυσεοφεγγής]] / [[χρυσοφεγγής]]·<b>νεοελλ.</b> <i>σεληνοφεγγης</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''φέγγος:''' -εος, τό,<br /><b class="num">1.</b> φως, [[λάμψη]], [[λαμπρότητα]], σε Ομηρ. Ύμν., Πίνδ., Τραγ.· [[ιδίως]] όπως [[φάος]], [[φῶς]], το φως της ημέρας, σε Τραγ.· <i>δεκάτῳ φέγγει ἔτους</i>, στο φως του δέκατου έτους, δηλ. στο δέκατο [[έτος]], σε Αισχύλ.· επίσης, το φως του φεγγαριού, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για ανθρώπους, [[φέγγος]] [[ἰδεῖν]], [[βλέπω]] το φως, [[έρχομαι]] στον κόσμο (γεννιέμαι), σε Πίνδ.· [[λιπεῖν]] [[φέγγος]], σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> φως λαμπάδας ή φωτιάς, σε Αισχύλ.· φως, [[λαμπάδα]], σε Αριστοφ.· πληθ. <i>φέγγη</i>, φωτιές, σε Πλούτ.<br /><b class="num">4.</b> το φως των ματιών, σε Ευρ., Θεόκρ.· τυφλὸν [[φέγγος]], δηλ. [[τυφλότητα]], σε Ευρ.<br /><b class="num">5.</b> φως, μεταφ. λέγεται για [[δόξα]], [[υπερηφάνεια]], [[χαρά]], σε Πίνδ., Αισχύλ. κ.λπ. | |lsmtext='''φέγγος:''' -εος, τό,<br /><b class="num">1.</b> φως, [[λάμψη]], [[λαμπρότητα]], σε Ομηρ. Ύμν., Πίνδ., Τραγ.· [[ιδίως]] όπως [[φάος]], [[φῶς]], το φως της ημέρας, σε Τραγ.· <i>δεκάτῳ φέγγει ἔτους</i>, στο φως του δέκατου έτους, δηλ. στο δέκατο [[έτος]], σε Αισχύλ.· επίσης, το φως του φεγγαριού, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για ανθρώπους, [[φέγγος]] [[ἰδεῖν]], [[βλέπω]] το φως, [[έρχομαι]] στον κόσμο (γεννιέμαι), σε Πίνδ.· [[λιπεῖν]] [[φέγγος]], σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> φως λαμπάδας ή φωτιάς, σε Αισχύλ.· φως, [[λαμπάδα]], σε Αριστοφ.· πληθ. <i>φέγγη</i>, φωτιές, σε Πλούτ.<br /><b class="num">4.</b> το φως των ματιών, σε Ευρ., Θεόκρ.· τυφλὸν [[φέγγος]], δηλ. [[τυφλότητα]], σε Ευρ.<br /><b class="num">5.</b> φως, μεταφ. λέγεται για [[δόξα]], [[υπερηφάνεια]], [[χαρά]], σε Πίνδ., Αισχύλ. κ.λπ. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''φέγγος''': {phéggos}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Licht]], [[Schein]], [[Glanz]] (vorw. poet. seit ''h''. ''Cer''. 278, auch att., hell. u. sp. Prosa).<br />'''Composita''' : Sehr oft als Hinterglied, z.B. [[χρυσοφεγγής]] [[mit goldenem Glanz]], [[goldglänzend]] (A. ''Ag''. 288); als Vorderglied in [[φεγγοβολέω]] [[Licht werfen]] (Man.).<br />'''Derivative''': Davon [[φεγγίτης]] m. N. eines Steins = [[σεληνίτης]] (Plin. u.a.; ngr. = [[Lichtöffnung]] , Redard 62); [[βραχυφεγγίτης]] = βραχυφεγγής ([[λύχνος]]) [[ein spärliches Licht werfend]] (''AP'' 6,251; metr. erweitert). Rückbildung [[φέγγω]], auch m. περι-, vereinzelt κατα-, ἀνα-, nur Präs. u. Ipf. [[leuchten]], [[scheinen]], [[erleuchten]] (Ar. ''Ra''. 344 [lyr.], A. R., spät), von [[φέγγος]] wie [[σθένω]] von [[σθένος]] u.a. (vgl. Schwyzer 723).<br />'''Etymology''' : Isoliert. Seit langem mit lit. ''spingiù'' (''spìngu''), ''spingė́ti'' [[schwach leuchten]], [[flimmern]] und mit ags. ''spincan'' [[Funken sprühen]], auch mit ahd. ''funko'', nhd. ''Funke'' verbunden (Zupitza German. Gutt. 162, Prellwitz u. a.; s. WP. 2, 663 f., Pok. 989f., Fraenkel s.v., ältere Lit. auch bei Bq). — Alte Kreuzung von *σπέγγος und [[φάος]] ? Pelasgische Etymologie bei v. Windekens Le Pélasgique 140.<br />'''Page''' 2,999 | |ftr='''φέγγος''': {phéggos}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Licht]], [[Schein]], [[Glanz]] (vorw. poet. seit ''h''. ''Cer''. 278, auch att., hell. u. sp. Prosa).<br />'''Composita''': Sehr oft als Hinterglied, z.B. [[χρυσοφεγγής]] [[mit goldenem Glanz]], [[goldglänzend]] (A. ''Ag''. 288); als Vorderglied in [[φεγγοβολέω]] [[Licht werfen]] (Man.).<br />'''Derivative''': Davon [[φεγγίτης]] m. N. eines Steins = [[σεληνίτης]] (Plin. u.a.; ngr. = [[Lichtöffnung]], Redard 62); [[βραχυφεγγίτης]] = βραχυφεγγής ([[λύχνος]]) [[ein spärliches Licht werfend]] (''AP'' 6,251; metr. erweitert). Rückbildung [[φέγγω]], auch m. περι-, vereinzelt κατα-, ἀνα-, nur Präs. u. Ipf. [[leuchten]], [[scheinen]], [[erleuchten]] (Ar. ''Ra''. 344 [lyr.], A. R., spät), von [[φέγγος]] wie [[σθένω]] von [[σθένος]] u.a. (vgl. Schwyzer 723).<br />'''Etymology''': Isoliert. Seit langem mit lit. ''spingiù'' (''spìngu''), ''spingė́ti'' [[schwach leuchten]], [[flimmern]] und mit ags. ''spincan'' [[Funken sprühen]], auch mit ahd. ''funko'', nhd. ''Funke'' verbunden (Zupitza German. Gutt. 162, Prellwitz u. a.; s. WP. 2, 663 f., Pok. 989f., Fraenkel s.v., ältere Lit. auch bei Bq). — Alte Kreuzung von *σπέγγος und [[φάος]] ? Pelasgische Etymologie bei v. Windekens Le Pélasgique 140.<br />'''Page''' 2,999 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯'''：fšggoj 分哥士<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：光線<br />'''字義溯源'''：壯麗，亮光，光，光輝；或出自（[[φῶς]]）=光），而 （[[φῶς]]）又出自（[[φαῦλος]]）X=照耀*）。比較 （[[φθέγγομαι]]）=說出*<br />'''出現次數'''：總共（2）；太（1）；可（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 光（2） 太24:29； 可13:24 | |sngr='''原文音譯'''：fšggoj 分哥士<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：光線<br />'''字義溯源'''：壯麗，亮光，光，光輝；或出自（[[φῶς]]）=光），而 （[[φῶς]]）又出自（[[φαῦλος]]）X=照耀*）。比較 （[[φθέγγομαι]]）=說出*<br />'''出現次數'''：總共（2）；太（1）；可（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 光（2） 太24:29； 可13:24 | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mantoulidis | ||
| | |mantxt=Συγγενικό μέ τό [[φάω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[light]]=== | |||
Abkhaz: алашара; Adyghe: нэфын, нэфы, нэфнэ; Afar: ifu; Afrikaans: lig; Akkadian: 𒂟; Albanian: dritë; Amharic: ብርሃን; Arabic: نُور, ضَوْء; Egyptian Arabic: نور; Gulf Arabic: ليت; Hijazi Arabic: نور; Moroccan Arabic: ضو; South Levantine Arabic: ضوّ; Aragonese: luz; Archi: аккон; Argobba: ብርሃን; Armenian: լույս; Aromanian: lunjinã, fanã, fexi; Assamese: পোহৰ; Asturian: lluz; Atikamekw: waskorenitamakan; Avar: нур; Aymara: qhana; Azerbaijani: işıq; Bambara: kɛnɛ, yeelen; Bashkir: яҡты, яҡтылыҡ; Basque: argi; Belarusian: святло; Bengali: আলো, রৌশনী, নূর; Breton: gouloù, luc'h, sklêrijenn; Brunei Malay: cahaya; Bulgarian: светлина; Burmese: မီး, အလင်း; Buryat: гэрэл; Catalan: llum; Chechen: серло, дуьне; Cherokee: ᎠᏨᏍᏙᏗ; Chickasaw: shoppala'; Chinese Cantonese: 光; Dungan: гуонлён; Hakka: 光; Mandarin: 光, 光亮; Min Dong: 光; Min Nan: 光; Wu: 光; Chuukese: saram; Chuvash: ҫутӑ; Classical Syriac: ܢܘܗܪܐ; Coptic: ⲟⲩⲱⲓⲛⲓ; Cornish: golow; Corsican: lumu, lume; Crimean Tatar: yarıq; Czech: světlo; Dalmatian: loic; Danish: lys; Dongxiang: gieren; Dutch: [[licht]]; Eastern Mari: волгыдо; Elfdalian: liuos; Erzya: валдо; Esperanto: lumo; Estonian: valgus; Even: ҥэрин; Evenki: ңэри; Ewe: kekeli; Extremaduran: lus; Farefare: peelem 14; Faroese: ljós; Finnish: valo; French: [[lumière]], [[clarté]]; Friulian: lûs; Galician: luz; Ge'ez: ብርሃን; Georgian: შუქი, სინათლე, ნათება; German: [[Licht]]; Alemannic German: Liecht; Pennsylvania German: Licht; Gothic: 𐌻𐌹𐌿𐌷𐌰𐌸; Greek: [[φως]]; Ancient Greek: [[φῶς]], [[φέγγος]], [[φάος]]; Greenlandic: qaammaqqut, qaamaneq; Guaraní: tesape; Gujarati: પ્રકાશ; Haitian Creole: limyè; Hawaiian: lama, ao; Hebrew: אוֹרָה, אוֹר; Hindi: प्रकाश, रौशनी; Hungarian: fény, világosság; Hunsrik: licht; Icelandic: ljós; Ido: foto, lumo; Igbo: ihe, ife; Ilocano: silaw; Indonesian: cahaya; Ingush: сердал; Interlingua: lumine; Irish: solas; Istriot: loûme; Italian: [[luce]]; Japanese: 光, 明かり; Javanese: sunar; Kabardian: нэху; Kaingang: jẽngrẽ; Kannada: ಬೆಳಕು; Kapampangan: sulu; Karachay-Balkar: жарыкъ, джарыкъ; Karakalpak: jarıq; Kazakh: жарық, нұр, сәуле; Khakas: чарых; Khmer: ពន្លឺ; Korean: 빛, 광; Koyraboro Senni: gaay; Kumyk: ярыкъ; Kurdish Northern Kurdish: ronî, ronahî; Kyrgyz: жарык; Ladin: lum; Lak: ишигь, экв; Lao: ແສງ; Latgalian: gaisma, gaišums; Latin: [[lux]], [[lumen]]; Latvian: gaisma, guns; Lezgi: экв; Ligurian: lüxe; Limburgish: leech; Lingala: mwinda; Lithuanian: šviesa; Lombard: lus, lüs; Low German: Licht; Luhya: obulafu; Luxembourgish: Liicht; Macedonian: светлина; Malagasy: zava; Malay: cahaya, nur; Malayalam: വെളിച്ചം, പ്രകാശം; Maltese: dawl; Manchu: ᡝᠯᡩᡝᠨ; Manx: sollys; Maori: rama; Mapudungun: anci; Maranao: siga, solo'; Marathi: प्रकाश; Mirandese: luç; Mizo: êng; Moksha: валда; Mongolian: гэрэл; Mymensinghiya: পসৰ/পসর; Nanai: нгэгден, пудэн; Navajo: adinídíín; Nepali: प्रकाश; Newar: जः; Ngazidja Comorian: nuru, mwendje; Nogai: ярык; Norman: leunmiéthe, lumyire, lümyir; Northern Sami: čuovga; Norwegian: lys; Nyunga: ben; Occitan: lutz, lum; Okinawan: ふぃかり, ふぃちゃい; Old Church Slavonic Cyrillic: свѣтъ; Glagolitic: ⱄⰲⱑⱅⱏ; Old English: lēoht; Old Irish: solus; Old Prussian: swāikstan; Old Saxon: lioht; Omaha-Ponca: ugóⁿba; Oriya: ଆଲୋକ; Oromo: ifaa; Ossetian: рухс; Ottoman Turkish: ایشق; Pali: obhāsa; Papiamentu: lus; Parthian: rwšn; Pashto: ضيا, روښنايي, روڼايي; Persian: نور, فروغ, شید, رخش, روشنایی; Polish: światło; Portuguese: [[luz]]; Pumpokol: hixem; Punjabi: ਪਰਕਾਸ਼; Quechua: k'ancha, acki, azki, k'anchay; Romagnol: luš, luș; Romani: dud; Romanian: lumină; Romansch: glisch, gleisch, glüsch, glüm; Russian: [[свет]]; Rusyn: світло; S'gaw Karen: ကပီၤ; Saho: ifo; Samogitian: švėisa; Sango: zigä; Sanskrit: प्रकाश, भाम; Santali: ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ; Sardinian: lughe; Scots: licht; Scottish Gaelic: solas, soillse; Serbo-Croatian Cyrillic: светло, свјетло, свјетлост; Roman: svetlo, svjetlo, svjetlost; Shona: chiedza Shor: чарық; Sicilian: luci; Sinhalese: ආලෝකය; Slovak: svetlo; Slovene: svetlôba; Sorbian Lower Sorbian: swětło; Sotho: lesedi; Southern Altai: јарык; Spanish: [[luz]]; Sumerian: nuru, immaru; Sundanese: ᮎᮠᮚ; Swahili: mwanga, nuru; Swedish: ljus; Sylheti: ꠙꠅꠞ; Tabasaran: акв, нур; Tagalog: ilaw; Tajik: нӯр, фуруғ; Tamil: ஒளி; Tatar: якты, яктылык; Telugu: కాంతి, వెలుతురు, విద్యుత్ అయస్కాంత క్షేత్రము; Tetum: naroman; Thai: แสง; Tibetan: འོད; Tocharian B: lyūke, lalaukar; Tok Pisin: lait; Tourangeau: luminouére; Tsonga: lesedi; Turkish: ışık; Turkmen: yşyk, ýagtylyk; Tuvan: чырык; Tuyuca: bóere; Ukrainian: світло; Urdu: روشنی, پرکاش, نور; Uyghur: يورۇقلۇق, نۇر; Uzbek: yorugʻlik, nur, yogʻdu; Venetian: łuxe; Vietnamese: ánh sáng, ánh; Vilamovian: łicht; Volapük: lit; Walloon: loumire; Waray-Waray: lamrag, suga; Welsh: golau, goleuni; West Frisian: ljocht; Xhosa: isibane; Yiddish: ליכט, אור; Yine: katalu; Yoruba: ìmọ́lẹ̀; Yucatec Maya: sáasil; Yámana: šola; Zazaki: zerq; Zulu: ukukhanya, isibane; ǃXóõ: ǁga̰e | |||
}} | }} | ||