στήλη: Difference between revisions

|Definition=Dor. στάλα, Aeol. στάλλα ([[quod vide|q.v.]]), ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[block of stone]] used as a [[prop]] or [[buttress]] to a wall, στήλας τε προβλῆτας ἐμόχλεον <span class="bibl">Il.12.259</span>; [[block]] of rock-crystal, in which the Ethiopian mummies were cased, <span class="bibl">Hdt.3.24</span>: generally, [[block]] or [[base]], κόρη χρυσῆ ἐπὶ στήλης <span class="title">IG</span>12.256.5; μεταξὺ τοῦ κίονος καὶ τῆς σ. ἐφ' ᾗ ἐστιν ὁ στρατηγὸς ὁ χαλκοῦς <span class="bibl">And.1.38</span>, cf. <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Lap.</span>25</span>; <b class="b3">σ. ξύλιναι, λέβητε ἀπὸ στηλῶν</b>, <span class="title">IG</span>12.314.130,133. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[block]] or [[slab]] used as a memorial, [[monument]]: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> [[gravestone]], <span class="bibl">Il.11.371</span>, <span class="bibl">16.457</span>, <span class="bibl">Od.12.14</span>, <span class="bibl">Hippon.15</span>, <span class="bibl">Simon.183</span>; ὥς τε σ. μένει ἔμπεδον, ἥ τ' ἐπὶ τύμβῳ ἑστήκῃ <span class="bibl">Il.17.434</span>; ὥς τε στήλην ἀτρέμας ἑσταότα <span class="bibl">13.437</span>; στῆλαι ἀπὸ σημάτων <span class="bibl">Th.1.93</span>; οὐ στηλῶν μόνον . . ἐπιγραφή <span class="bibl">Id.2.43</span>; μήτε στήλαις μήτε ὀνόμασι δηλοῦντας τοὺς τάφους <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>873d</span>; <b class="b3">στάλαν θέμεν Παρίου λίθου λευκοτέραν</b> (metaph. of a poet) <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>4.81</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[monument]] inscribed with record of victories, dedications, votes of thanks, treaties, laws, decrees, etc., <span class="bibl">Hdt.2.102</span>,<span class="bibl">106</span>, <span class="bibl">4.87</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>727</span>, <span class="bibl">Th.5.56</span>; <b class="b3">στήλη λιθίνη, χαλκῆ</b>, ib.<span class="bibl">47</span>, <span class="title">IG</span>12.13.18; <b class="b3">τί βεβούλευται περὶ τῶν σπονδῶν ἐν τῇ σ. παραγράψαι</b>; <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>513</span>; <b class="b3">τὰς θυσίας τὰς ἐκ τῶν κύρβεων καὶ τῶν σ</b>. <span class="bibl">Lys.30.17</span>, cf. <span class="bibl">And.1.96</span>, <span class="bibl">3.34</span>; <b class="b3">ἐν στήλῃ ἀναγραφῆναι</b>, whether for honour, as in <span class="bibl">Hdt.6.14</span>; or for infamy, as in <span class="bibl">And.1.51</span>, cf. <span class="bibl">D.9.41</span>, etc. (cf. [[στηλίτης]], [[στηλιτεύω]]):—also the [[record]] itself, [[contract]], [[agreement]], στήλας ἀναγράψαι <span class="bibl">Lys.30.21</span>; <b class="b3">κατὰ τὴν σ</b>. according to the [[agreement]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1051</span>; σ. αἱ πρὸς Θηβαίους <span class="bibl">D.16.27</span>; μάτην ἐν ταῖς σ. ἐστίν <span class="bibl">Isoc.4.176</span>; τῆς σ. τὰ ἀντίγραφα <span class="bibl">D.20.127</span>; <b class="b3">παραβῆναι τὰς σ</b>. <span class="bibl">Plb.24.8.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[post placed on mortgaged ground]], as a record of the fact, <span class="bibl">Poll.3.85</span>; cf. στίζω <span class="bibl">3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[boundary-post]], στήλας ὁρίσασθαι <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>7.5.13</span>; <b class="b3">στήλαις διαλαβεῖν τοὺς ὅρους</b> Decr. ap. <span class="bibl">D.18.154</span>; [[turning-post]] at the end of the racecourse, <span class="title">IG</span>12.817, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>720</span>,<span class="bibl">744</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.6</span>: hence περὶ στήλην διαφθείρεσθαι <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>1.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> for <b class="b3">Στῆλαι Ἡρακλήϊαι</b>, v. [[Ἡράκλειος]], and cf. <span class="bibl">Str.3.5.5</span>; so <b class="b3">σ. Διονύσου</b> mountains in India marking the limits of the progress of Dionysus, <span class="bibl">D.P.623</span>, cf. <span class="bibl">1164</span>. (Written [[στήλλη]] in some late Inscrr., <span class="title">CIG</span>3627.1 (Ilium), 3982.18 (Philomelium), al.)</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0941.png Seite 941]] ἡ, dor. [[στάλα]], eine emporstehende [[Säule]], bes. von Stein; dah. Bild der Festigkeit, ὥςτε στήλην ἀτρέμας ἑσταότα, Il. 13, 437; ein Pfeiler zum Aufrechthalten, Stütze, 12, 259; Ἡρακλέος στῆλαι, die Säulen des Herakles, Pind. Ol. 3, 44 I. 3, 30. – Bes. [[Grabsäule]], säulenförmiger Grabstein; [[ὥστε]] [[στήλη]] μένει ἔμπεδον, ἥτ' ἐπὶ τύμβῳ ἀνέρος ἑστήκει τεθνηότος, Il. 17, 434; τύμβῳ τε στηλῃ τε, 16, 457, vgl. 675. 11, 371 Od. 12, 14; Her. 2, 102. 4, 87; übertr., στάλαν [[θέμεν]], ein Denkmal setzen, im Liede, Pind. N. 4, 81; Plat. Legg. IX, 873 d [[μήτε]] στήλαις, [[μήτε]] ὀνόμασι δηλοῦντας τοὺς τάφους; Xen. Cyr. 7, 3, 16. – Die Säule am Ende der [[Rennbahn]], um welche man beim Wettfahren herumbiegen mußte; λανθάνει στήλην ἄκραν παίσας, Soph. El. 734; ὑπ' αὐτὴν ἐσχάτην στηλην ἔχων, 710; so ist auch zu erkl. Lys. bei Ath. XIII, 612 c περὶ τοῦτον τὸν κάπηλον ὡς περὶ στήλην διαφθείρονται, wo es nicht »Klippe im Meer« zu übersetzen ist. – Uebh. jede von Staatswegen aufgerichtete Säule mit einer Inschrift, Gesetze, Verordnungen, Raths- u. Volksbeschlüsse enthaltend; vgl. Ar. Ach. 727, ἐγὼ δὲ τὴν στήλην, καθ' ἣν ἐσπεισάμην, μέτειμ', ἵνα στήσω φανερὰν ἐν τἀγορᾷ, u. Av. 1050, ἐὰν μὴ δέχηται κατὰ τὴν στήλην, wo der Schol. erkl. κατὰ τὴν δημοσίαν ἀναγραφήν; Lys. 513 τί βεβούλευται περὶ τῶν σπονδῶν ἐν τῇ στήλῃ παρα γράψαι, u. sonst; Thuc. 5, 56; Grenzsäule, στήλαις διαλαβεῖν τοὺς ὅρους, Dem. 18, 154; vgl. Xen. An. 7, 5, 13; Schand- u. Ehrensäule, Denksäule, στήλας ἱστάναι, Denksäulen errichten, Her. 2, 102. 106. 4, 87; [[στήλη]] γεγραμμένη σταθήσεται, Andoc. 3, 35; ἐν στήλαις ἀναγραφέντες, 1, 51, wo §. 38 καθέζεσθαι μεταξὺ τοῦ κίονος, der Säule des Hauses, καὶ τῆς στήλης, ἐφ' ᾑ ὁ [[στρατηγός]] ἐστιν ὁ χαλκοῦς steht; [[μάτην]] ἐν ταῖς στήλαις ἐστίν, vergeblich ist auf der Säule bekannt gemacht, Isocr. 4, 176. – Vgl. über die [[χαλκῆ]] [[στήλη]] auf der Akropolis, Lycurg. 117, auf welcher die ἀλιτήριοι καὶ προδόται aufgeschrieben wurden, Funkhänel in der Zeitschrift für Alterthumswissenschaft 1841 Nro. 37; ἐν στήλῃ γεγραμμένα, Plat. Critia. 119 c; κατὰ τοὺς ἐν τῇ στήλῃ νόμους, 120 a; [[στήλη]] περὶ τῆς συμπολιτείας, Pol. 2, 41, 12, wie στήλης προγραφείσης συνεπολιτεύετο μετὰ τῶν Ἀχαιῶν ἡ [[Σπάρτη]], 25, 2, 1; dah. παραβαίνειν τοὺς ὅρκους, τοὺς νόμους, τὰς στήλας, 26, 1, 4.

{{ls

|lstext='''στήλη''': Δωρ. [[στάλα]], ἡ, (ἴδε ἐν τέλ.)· - [[ὀγκώδης]] [[λίθος]] χρησιμεύων ὡς προστήριγμα ἢ ἀντηρὶς τοίχου, στήλας τε προβλῆτας ἐμόχλεον Ἰλ. Μ. 259· ὡς εἰκὼν σταθερότητος, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1· - [[ὡσαύτως]] [[ὀγκώδης]] [[λίθος]] ἐκ βραχώδους κρυστάλλου, ἐν ᾧ οἱ Αἰγύπτιοι ἔθαπτον τοὺς τεταριχευμένους νεκρούς, Ἡρόδ. 3. 24· - [[ὅθεν]] [[καθόλου]], [[ὀγκώδης]] [[λίθος]], «[[στήλη]]», Λατιν. c…pp…s, ([[μᾶλλον]] ἢ [[στῦλος]], [[κίων]], Λατιν. columna), μεταξὺ τοῦ κίονος καὶ τῆς στήλης ἐφ’ ᾗ ἐστιν ὁ στρατηγὸς ὁ [[χαλκοῦς]] Ἀνδοκ. 6. 15. ΙΙ. [[λίθος]] [[ὀγκώδης]], ἢ πλὰξ μετ’ ἐπιγραφῆς, [[μνημεῖον]]· [[ὅθεν]], 1) [[ἐπιτύμβιος]] [[λίθος]], Ἰλ. Λ. 371, Π. 457, Ὀδ. Μ. 14, Ἱππῶν. 9, Σιμωνίδ. 6· [[ὥστε]] [[στήλη]] μένει ἔμπεδον, ἥ τ’ ἐπὶ τύμβῳ ἑστήκῃ Ἰλ. Ρ. 434· πρβλ. Ν. 437 [[ὥστε]] στήλην [[ἀτρέμας]] ἑσταότα· - στῆλαι ἀπὸ σημάτων Θουκ. 1.93· οὐ στηλῶν μόνον ... ἐπιγραφὴ ὁ αὐτ. 2. 43· [[μήτε]] στήλαις [[μήτε]] ὀνόμασι δηλοῦντας τοὺς τάφους Πλάτ. Νόμ. 873D· στάλαν [[θέμεν]] (ἐπὶ ποιητοῦ), Πινδ. Ν. 4.130. 2) [[ὀγκώδης]] [[λίθος]] ἢ πλὰξ ἑστημένη ἐν δημοσίῳ τόπῳ καὶ φέρουσα ἐπιγεγραμμένας ἐξιστορήσεις μαχῶν, ἀφιερώσεις, εὐχαριστίας, συνθήκας, ψηφίσματα καὶ ἄλλα τοιαῦτα, Ἡρόδ. 2. 102, 106., 4. 87, Ἀριστοφ. Ἀχ. 727, Θουκ. 5. 49, 56· [[στήλη]] λιθίνη, [[χαλκῆ]] [[αὐτόθι]] 47· τί βεβούλευται περὶ τῶν σπονδῶν ἐν τῇ στήλῃ παραγράψαι; Ἀριστοφ. Ἀχ. 513· ἐκ κύρβεων καὶ στηλῶν Λυσίας 184. 38, πρβλ. Ἀνδοκ. 13. 1., 27. 43· - γράφειν τινὰ εἰς στήλην, ἀναγράφειν ἐν στήλῃ, [[εἴτε]] πρὸς τιμήν, [[οἷον]] Ἡρόδ. 6.14· [[εἴτε]] πρὸς ἀτιμίαν καὶ [[ὄνειδος]], [[οἷον]] παρ’ Ἀνδοκ. 7. 45, Δημ. 121, 21, κτλ. (πρβλ. [[στηλίτης]], [[στηλιτεύω]])· - [[ὡσαύτως]] αὐτὸ τὸ ἐπιγεγραμμένον [[πρᾶγμα]], [[συμβόλαιον]], [[συμφωνία]], στήλας ἀναγράφειν Λυσ. 185. 12· κατὰ τὴν στήλην, κατὰ τὴν συμφωνίαν, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1051· στ. αἱ πρὸς Θηβαίους Δημ. 209. 5· [[μάτην]] ἐν ταῖς στ. ἐστὶν Ἰσοκρ. 77D· τῆς στ. τὰ ἀντίγραφα Δημ. 495. 23· παραβῆναι τὰς στ. Πολύβ. 26. 1, 4. 3) [[ὀγκώδης]] [[λίθος]] τεθειμένος ἐπὶ ἠνεχυρασμένου κτήματος πρὸς βεβαίωσιν τοῦ γενομένου, Πολύβ. 3. 85· ἴδε ἐν τέλ. [[στίζω]]. 4) [[στήλη]] δι’ ἧς σημειοῦται τὸ [[ὅριον]], «σύνορον», στήλας ὁρίζεσθαι Ξεν. Ἀν. 7. 5, 13· στήλαις διαλαβεῖν τοὺς ὅρους Ψήφισμ. παρὰ Δημ. 278. 23· - ὁ κατὰ τὸ [[τέλος]] τοῦ σταδίου κατατεθειμένος [[λίθος]], περὶ ὃν ἔπρεπε νὰ κάμψωσιν οἱ ἀγωνιζόμενοι, Λατιν. meta, Σοφ. Ἠλ. 720, 744, Ξεν. Συμπ. 4, 6· - [[ἐντεῦθεν]], περὶ τὴν στ. διαφθείρεσθαι Λυσ. Ἀποσπ. 2. 3. 5) περὶ τοῦ Στῆλαι Ἡρακλήϊαι ἴδε ἐν λέξ. [[Ἡράκλειος]], καὶ πρβλ. Στράβ. 170 κἑξ.· - οὕτω, στ. Διονύσου, ὄρη ἐν τῇ Ἰνδικῇ, δι’ ὧν σημειοῦνται τὰ ὅρια τῆς περιηγήσεως τοῦ Βάκχου, Διον. Π. 623, πρβλ. 1164. (Ἐκ τῆς √ΣΤΑ, ἵστημι, ὡς τὸ στῦλος ἐκ τῆς √ΣΤΥ, [[στύω]]· - ἀλλ’ ὁ Αἰολικ. [[τύπος]] [[στάλλα]] (ὃ ἴδε) παρεκίνησε τὸν Κούρτ. (ἀρ. 218) νὰ ἀναφέρῃ τὴν λέξιν εἰς τὴν √ΣΤΑΛ, στέλλω· πρβλ. καὶ στήλλη, Συλλ. Ἐπιγρ. 3627, 1., 3902b. 10., 3982. 17, κ. ἀλλ.), Ἡσύχ.

{{bailly

|btext=ης (ἡ) :<br />colonne, <i>particul.</i> :<br /><b>I.</b> colonne d’appui, pilier pour soutenir un mur;<br /><b>II.</b> colonne, stèle (plaque de pierre verticale) pour servir d’indication :<br /><b>1</b> colonne, stèle funéraire;<br /><b>2</b> colonne, stèle commémorative;<br /><b>3</b> colonne, stèle où l’on affichait les actes publics, lois, ordonnances, décisions des assemblées, condamnations, <i>etc.</i> ; acte public (convention, traité, <i>etc.</i>) gravé sur une stèle;<br /><b>4</b> [[στήλη]] ἐσχάτη <i>ou</i> [[ἄκρα]] colonne <i>ou</i> borne à l’extrémité de la carrière;<br /><b>5</b> borne-frontière.<br />'''Étymologie:''' R. Στα, se tenir debout ; cf. [[ἵστημι]].

|mltxt=η, ΝΜΑ, και μτγν. τ. στήλλη και δωρ. τ. [[στάλα]] και αιολ. τ. [[στάλλα]] Α<br /><b>1.</b> (γενικά) [[μεγάλη]] σε [[μέγεθος]] [[επιμήκης]] [[πέτρα]] ή λίθινη [[πλάκα]] τοποθετημένη κατακόρυφα για [[σήμανση]], ως [[μνημείο]] ή για διακοσμητικούς σκοπούς<br /><b>2.</b> (ειδικά) μαρμάρινη [[επιμήκης]] [[πλάκα]], δουλεμένη καλλιτεχνικά, [[πάνω]] στην οποία, [[ιδίως]] [[κατά]] την [[αρχαιότητα]], αναγραφόταν το όνομα νεκρού (α. «επιτύμβια [[στήλη]]» β. «τύμβον χεύαντες καὶ ἐπὶ στήλην ἐρύσαντες», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> ([[κατά]] την [[αρχαιότητα]]) λίθινη, και σπανιότερα ξύλινη ή χάλκινη, [[επιμήκης]] και ορθογώνια [[πλάκα]], στημένη σε [[δημόσιο]] χώρο, [[πάνω]] στην οποία αναγράφονταν εξιστορήσεις μαχών, αφιερώσεις, ευχαριστίες, συνθήκες, ψηφίσματα, νόμοι, αποφάσεις ή τα ονόματα τών καταδικασμένων σε διάφορες δίκες («τάς... ξυνθήκας... ἀναγράψας ἐν [[στήλη]] λιθίνῃ», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>4.</b> [[αντικείμενο]] σε κατακόρυφη και ακίνητη [[στάση]] (α. «[[στήλη]] πάγου» β. «καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῡ εἰς τὰ [[ὀπίσω]] καὶ ἐγένετο [[στήλη]] ἁλός», ΠΔ)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «Ηράκλειαι στήλαι» — <b>βλ.</b> [[ηράκλειος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[σωρός]] ομοειδών πραγμάτων τοποθετημένων το ένα [[πάνω]] στο [[άλλο]], [[στοίβα]] (α. «[[στήλη]] βιβλίων» β. «[[στήλη]] τούβλων»)<br /><b>2.</b> <b>(καταχρ.)</b> [[στύλος]], [[κίονας]], [[κολόνα]] («οι στήλες του Ολυμπίου [[Διός]]»)<br /><b>3.</b> <b>(τυπογρ.)</b> α) καθένα από τα τμήματα στα οποία διαιρείται κατακόρυφα το [[περιεχόμενο]] σελίδας εντύπου και [[ιδίως]] εφημερίδας ή περιοδικού με ή [[χωρίς]] γραμμές<br />β) <b>συνεκδ.</b> [[τμήμα]] φύλλου εφημερίδας ή περιοδικού προορισμένο για ειδικά θέματα (α. «[[στήλη]] χρονογραφήματος» β. «οικονομική [[στήλη]]»)<br /><b>4.</b> <b>ναυτ.</b> [[σχηματισμός]] πολεμικών πλοίων τοποθετημένων σε μια [[γραμμή]] και σε ίσες [[μεταξύ]] τους αποστάσεις<br /><b>5.</b> <b>βοτ.</b> η κεντρική [[περιοχή]] τών βλαστών και τών ριζών τών τραχεοφύτων η οποία έχει [[μορφή]] κυλίνδρου και περιλαμβάνει τον αγωγό ιστό και το [[περικύκλιο]], αλλ. [[κεντρικός]] [[κύλινδρος]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «αναθηματικές στήλες»<br /><b>αρχαιολ.</b> στήλες ανάθεσης με ανάγλυφες συνθέσεις που σχετίζονταν με τον [[τόπο]] της ανάθεσης ή με τον σκοπό του αναθέτη<br />β) «ψηφισματικές στήλες»<br /><b>αρχαιολ.</b> στήλες που έφεραν την [[αναγραφή]] ενός ψηφίσματος της πόλης με σκοπό το τελευταίο να γίνει γνωστό ή να τεθεί υπό το [[κύρος]] και την [[προστασία]] τών θεών, ανάλογα με τον [[τόπο]] όπου τίς έστηναν<br />γ) «τιμητικές ψηφισματικές στήλες»<br /><b>αρχαιολ.</b> ψηφισματικές στήλες που δήλωναν την [[απόδοση]] τιμών σε κάποιον πολίτη<br />δ) «σπονδυλική [[στήλη]]» — <b>βλ.</b> [[σπονδυλικός]]<br />ε) «ηλεκτρική [[στήλη]]»<br /><b>(ηλεκτρολ.)</b> [[συσκευή]] αποτελούμενη από [[πολλά]] ηλεκτρικά στοιχεία συνδεδεμένα [[κατά]] [[σειρά]], με σκοπό την [[άθροιση]] της ηλεκτρεγερτικής τους δύναμης<br />στ) «ατομική [[στήλη]]»<br />(πυρην. φυσ.) παλαιότερη [[ονομασία]] για τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα που κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ το 1942 και ο [[οποίος]] ονομάστηκε [[έτσι]] [[επειδή]] κατασκευάστηκε από στρώματα γραφίτη που εναλλάσσονταν με στρώματα μίγματος γραφίτη και ουρανίου<br />ζ) «[[στήλη]] ιστού»<br /><b>ναυτ.</b> το κατώτερο [[τμήμα]] του ιστού τών πλοίων το οποίο στηριζόμενο στην [[τρόπιδα]] με την [[ιστοδόκη]] διαπερνά, κατακόρυφα, ή και με [[ελαφρά]] [[κλίση]], τα καταστρώματα και υψώνεται σε αρκετό ύψος [[πάνω]] από το ανώτερο [[κατάστρωμα]] [[μέχρι]] το [[θωράκιο]], όπου και συνδέεται με το [[επιστήλιο]]<br />η) «[[χρωματογραφία]] στήλης»<br />(στην αναλυτική [[χημεία]]) [[μέθοδος]] διαχωρισμού μιγμάτων η οποία βασίζεται στον διαφορετικό βαθμό ρόφησης και εκρόφησης τών συστατικών του μίγματος από ένα κατάλληλο ροφητικό [[μέσον]]<br />θ) «[[στήλη]] άλατος»<br /><b>μτφ.</b> [[ακίνητος]], [[κατάπληκτος]] [[άνθρωπος]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[ανδριάντας]], [[άγαλμα]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> όγκος, [[μέγεθος]] («στήλην κακίας τοῦ δεινοῡ Ἡρώδου πάντες ἐκμυκτηρίσαντες», Μηναί.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ογκόλιθος]] που χρησίμευε ως [[στήριγμα]] ή [[αντηρίδα]] τοίχου<br /><b>2.</b> [[ογκόλιθος]] από κρυσταλλικό υλικό στο οποίο οι Αιγύπτιοι, [[αφού]] του προσέδιδαν [[κοίλο]] [[σχήμα]], έθαβαν τους νεκρούς που είχαν ταριχεύσει<br /><b>3.</b> [[λίθος]] ή και [[ξύλο]] μεγάλων διαστάσεων που χρησίμευε ως [[βάθρο]], [[βάση]]<br /><b>4.</b> [[συμφωνία]], [[συμβόλαιο]] γραμμένο σε κατακόρυφη [[πλάκα]] («κατὰ τὰς στήλας ἃς [[οὗτος]] ἀνέγραψε»<br />Λυσ.)<br /><b>5.</b> λίθινη [[πλάκα]] τριγωνικού [[συνήθως]] σχήματος την οποία τοποθετούσαν ή εντείχιζαν σε υποθηκευμένα ακίνητα<br /><b>6.</b> ανάλογο [[αντικείμενο]] χρήσιμο ως [[οροθέσιο]], [[ορόσημο]] («οἱ κατὰ ταῡτα οἰκοῡντες στήλας ὁρισάμενοι τὰ καθ' αὑτοὺς ἐκπίπτοντα ἕκαστοι λῄζονται», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>7.</b> καθένα από τα τέρματα σταδίου ή ιπποδρόμου («ἁρματηλοῡντα δεῑ [[ἐγγὺς]] μὲν τῆς στήλης κάμψαι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> «στῆλαι Διονύσου»<br />(ως γεωγρ. όν.) όρη στην Ινδία με τα οποία σημειώνονται τα όρια περιηγήσεως του Διονύσου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[στήλη]] έχει σχηματιστεί από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>στăλ</i>- της ρίζας του ρ. [[στέλλω]] (<b>πρβλ.</b> <i>στάλ</i>-<i>σις</i>, <i>στάλ</i>-<i>ιξ</i>) με [[επίθημα]] -<i>νᾱ</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ποι</i>-<i>νή</i>). Ο αττ. τ. [[στήλη]] και ο δωρ. <i>στᾱλᾱ</i> προήλθαν, [[επομένως]], από τ. <i>στăλ</i>-<i>να</i> με σίγηση του -νκαι [[αντέκταση]], ενώ στον αιολ. τ. <i>στάλλᾱ</i> σημειώθηκε [[αφομοίωση]] του έρρινου -νπρος το [[υγρό]] -<i>λ</i>-. Η [[άποψη]] ότι η λ. [[στήλη]] προήλθε από τ. <i>στα</i>-<i>σλᾱ</i> (για το [[επίθημα]] <b>πρβλ.</b> λατ. <i>scala</i> <span style="color: red;"><</span> <i>scand</i>-<i>s</i>-<i>la</i>) και ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>στă</i>- του [[ἵστημι]] δεν θεωρείται [[εξίσου]] πιθανή. Η λ., [[τέλος]], αντιστοιχεί με το αρχ. άνω γερμ. <i>stollo</i> «[[στήριγμα]], [[στύλος]]» (<b>πρβλ.</b> νεώτ. γερμ. <i>Stollen</i> «[[στοά]]»).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[στηλίδα]](-<i>ίς</i>), [[στηλίδιο]](<i>ν</i>), [[στηλίτης]], [[στηλώ]](-<i>νω</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[στηλίον]], [[στηλύδριον]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[στηλοειδής]], [[στηλοκόπας]], [[στηλοκοπώ]], [[στηλούχος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[στηλογραφώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[στηλοβάτης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[στηλόκρανο]]. (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[άστηλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δίστηλος]], [[εξάστηλος]], [[μονόστηλος]], [[οκτάστηλος]], [[ολιγόστηλος]], [[πολύστηλος]], [[τετράστηλος]], [[τρίστηλος]]].

{{elru

|elrutext='''στήλη:''' дор. [[στάλα|στάλᾱ]] (τᾱ) ἡ<br /><b class="num">1)</b> столб, свая Hom.: Ἡράκλέος στᾶλαι Pind. = [[Στῆλαι]] Ἡρακλέους; σ. ἐξ ὑάλου πεποιημένη Her. столб, сделанный из стекла (или прозрачного камня);<br /><b class="num">2)</b> надгробный столб Hom., Thuc., Xen., Plat.: στάλαν [[θέμεν]] перен. Pind. воздвигнуть памятник;<br /><b class="num">3)</b> пограничный столб, межевой знак Xen.: στήλαις διαλαβεῖν τοὺς ὅρους Dem. обозначить границы столбами;<br /><b class="num">4)</b> (на ристалищах) мета, начальный или конечный столб Soph.: [[ἐγγὺς]] τῆς στήλης κάμψαι Xen. повернуть (колесницу) у самого столба;<br /><b class="num">5)</b> мемориальный столб, стела (Dem.; ἐν στήλῃ ἀναγραφῆναι Her.): κατὰ τοὺς ἐν τῇ στήλῃ νόμους Plat. согласно начертанным на столбе законам; τὰς ξυνθήκας τὰς περὶ τῶν σπονδῶν ἀναγράψαι ἐν στήλῃ λιθίνῃ Thuc. записать условия мирного договора на каменном столбе;<br /><b class="num">6)</b> договор, соглашение: κατὰ τὴν στήλην Arph. согласно договору; παραβῆναι τὰς στήλας Polyb. нарушить условия договора;<br /><b class="num">7)</b> закон: τὰ ἀντίγραφα τῆς στήλης Dem. копия закона.

|elnltext=στήλη -ης, ἡ, Dor. στᾱ́λα [~ στέλλω?, ~ἵστημι?] steenblok, steenplaat, steen, om muren te ondersteunen; Il. 12.259; als basis voor standbeelden. And. 1.38. markeringssteen, stèle langwerpige steen met monumentale functie: stèle, gedenksteen, m. n. van een grafsteen:; ἔνθα ἑ ταρχύσουσι κασίγνητοί τε ἔται τε τύμβῳ τε στήλῃ τε waar zijn broers en verwanten hem plechtig zullen begraven met een grafheuvel en een gedenksteen Il. 16.457; στῆλαι ἀπὸ σημάτων gedenkstenen verwijderd van grafmonumenten Thuc. 1.93.2; om weldoeners te eren; Hdt. 6.14.3; om de veroordeling van misdadigers publiekelijk bekend te maken; om besluiten, wetten, verdragen etc. publiekelijk bekend te maken:; τί βεβούλευται... ἐν στήλῃ παραγράψαι; wat is er besloten om... erbij te schrijven op de stèle? Aristoph. Lys. 513; overdr. van poëzie ter ere van iem.: monument; Pind.; uitbr. overeenkomst, besluit, decreet (vastgelegd op een stèle):. κατὰ τὴν στήλην in overeenstemming met het decreet Aristoph. Av. 1050. om grenzen aan te geven stèle, grenssteen:; στῆλαι Ἡρακλέαι de Zuilen van Herakles (d.w.z. de Straat van Gibraltar); ook als aanduiding van het keerpunt in de renbaan.

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">column, among others peace-, treaty-column</b>, from there [[law]], [[treaty]]; also [[buttress]] (IA. since Il.).<br />Other forms: Dor. [[στάλα]], Aeol. [[στάλλα]].<br />Compounds: Rarely as 1. member, e.g. <b class="b3">στηλο-γραφέω</b> [[to write on a column]] (hell. a. late).<br />Derivatives: 1. Diminutives <b class="b3">στηλ-ίον</b>, <b class="b3">-ίδιον</b>, <b class="b3">-ίς</b>, <b class="b3">-ῖδος</b>, <b class="b3">-ύδριον</b> (hell. a. late). 2. <b class="b3">-ίτης</b>, f. <b class="b3">-ῖτις</b> <b class="b2">whose name is written on a column as a denouncement, publicly dishonoured</b> (Att.; Redard 114 f.) with <b class="b3">-ιτεύω</b>, <b class="b3">-ίτευμα</b> (late), also [[column-shaped]], [[belonging to columns]] (Luc., AP). 3. <b class="b3">-όω</b>, <b class="b3">-όομαι</b>, also w. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">περι-</b>, <b class="b2">to erect (a column), to designate by columns, to demarcate, to write on a column</b> with <b class="b3">-ωσις</b>, <b class="b3">-ωμα</b> (hell. a. late).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: PGr. <b class="b3">*στάλ-να</b> (on the treatment of the group <b class="b3">-λν-</b> Schwyzer 283 f.); so to [[στέλλω]] (s.v.) with zero grade as in <b class="b3">ἐπί-σταλ-μα</b> a.o. (s. also [[στάλιξ]]). The same formation shows OHG OS [[stollo]] m. (<b class="b2">n-</b>st.) [[scafold]], [[upport]], [[post]], NHG [[Stollen]], IE <b class="b2">*stl̥-n-</b>. Here also Phryg. [[starna]] with change [[l]] > [[r]] (Haas Sprache 6, 14 a. 7, 80) ? -- Risch 102 considers as alternative a basic form <b class="b3">*στα-σλα</b> (cf. Lat. [[scālae]] < <b class="b2">*scand-slae</b>); to [[ἵστημι]]. -- Lyc. LW [loanword] [[sttala]] (Kretschmer Glotta 28, 103).

|mdlsjtxt=[[στήλη]], δοριξ [[στάλα]], ἡ, [[στέλλω]]?]<br /><b class="num">I.</b> a [[block]] of [[stone]] used as a [[prop]] or [[buttress]] to a [[wall]], Il.: a [[block]] of rockcrystal, in [[which]] the Egyptian mummies were cased, Hdt.<br /><b class="num">II.</b> a [[block]] or [[slab]], [[bearing]] an [[inscription]]; and so,<br /><b class="num">1.</b> a [[gravestone]], Hom., [[attic]]<br /><b class="num">2.</b> a [[block]] or [[slab]], inscribed with [[record]] of victories, dedications, treaties, decrees, etc., Hdt., [[attic]]; γράφειν τινὰ εἰς στήλην, ἀναγράφειν ἐν στήλῃ, [[whether]] for [[honour]], or for [[infamy]], Hdt., Dem.:—also the [[record]] itself, a [[contract]], [[agreement]], κατὰ τὴν στήλην according to [[agreement]], Ar.; στῆλαι αἱ πρὸς Θηβαίους Dem.<br /><b class="num">3.</b> a [[boundary]] [[post]], Xen.:— the [[turning]]-[[post]] at the end of the racecourse, Lat. [[meta]], Soph., Xen.<br /><b class="num">4.</b> for Στῆλαι Ἡρακλήιαι, v. [[Ἡράκλειος]].

|ftr='''στήλη''': (ion. att. seit Il.),<br />{stḗlē}<br />'''Forms''': dor. [[στάλα]], äol. [[στάλλα]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': ‘Säule, u.a. Gesetzes-, Vertragssäule’, daraus [[Gesetz]], [[Vertrag]]; auch [[Strebepfeiler]].<br />'''Composita''' : Vereinzelt als Vorderglied, z.B. [[στηλογραφέω]] [[auf eine Säule schreiben]] (hell. u. sp.).<br />'''Derivative''': Davon 1. die Deminutiva [[στηλίον]], -ίδιον, -ίς, -ῖδος, -ύδριον (hell. u. sp.). 2. -ίτης, f. -ῖτις [[dessen Name zur Brandmarkung auf eine Säule geschrieben ist]], [[öffentlich entehrt]] (att.; Redard 114 f.) mit -ιτεύω, -ίτευμα (sp.), auch [[in Form einer Säule]], [[zur Säule gehörig]] (Luk., ''AP''). 3. -όω, -όομαι, auch m. ἀνα-, κατα-, ἐν-, περι-, ‘(eine Säule) errichten, durch Säulen bezeichnen, abgrenzen, auf eine Säule schreiben’ mit -ωσις, -ωμα (hell. u. sp.).<br />'''Etymology''' : Urgr. *στάλνα (zur vielerörterten Behandlung der Lautgruppe -λν- Schwyzer 283 f.); somit zu [[στέλλω]] (s.d.) mit Schwundstufe wie in [[ἐπίσταλμα]] u.a. (s. auch [[στάλιξ]]). Dieselbe Bildung zeigt ahd. asächs. ''stollo'' m. (''n''-St.) [[Gestell]], [[Stütze]], [[Pfosten]], nhd. ''Stollen'', idg. ebenfalls *''stl̥''-''n''-. Hierher noch phryg. ''starna'' mit Wandel ''l'' > ''r'' (Haas Sprache 6, 14 u. 7, 80) ? — Risch 102 erwägt als Alternative eine Grundform *στασλα (vgl. lat. ''scālae'' < *''scand''-''slae''); zu [[ἵστημι]]. — Lyk. LW ''sttala'' (Kretschmer Glotta 28, 103).<br />'''Page''' 2,795-796