3,277,119
edits
ὕβρις: Difference between revisions
CSV import
(CSV import) |
(CSV import) |
||
| (31 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=yvris | |Transliteration C=yvris | ||
|Beta Code=u(/bris | |Beta Code=u(/bris | ||
|Definition=[ῠ by nature, ῡ by position in Ep. etc.], ἡ, gen. εως | |Definition=[ῠ by nature, ῡ by position in Ep. etc.], ἡ, gen. -εως Ar.''Lys.'' 425, ''Th.''465 (lyr.), εος Id.''Pl.''1044, Eub.67.9, Ep. and Ion. -ιος Hes.''Op.'' 217, [[Herodotus|Hdt.]]1.189:—<br><span class="bld">A</span> [[wanton]] [[violence]], arising from the pride of strength or from passion, [[insolence]], [[hubris]], freq. in Od., mostly of the suitors, μνηστήρων, τῶν ὕ. τε βίη τε σιδήρεον οὐρανὸν ἵκει 15.329, 17.565; μνηστῆρες ὑπέρβιον ὕ. ἔχοντες 1.368, 4.321; λίην γὰρ ἀτάσθαλον ὕ. ἔχουσι 16.86, cf.Alc.''Supp.''27.10; ὕβρει εἴξαντες Od.14.262, 17.431; <b class="b3">θεοὶ . . ἀνθρώπων ὕβριν τε καὶ εὐνομίην ἐφορῶντες</b> ib.487; δίκη ὑπὲρ ὕβριος ἴσχει Hes. [[l.c.]], cf. Archil.88, ''IG''12.394 (vi B. C.), 42(1).122.98 (Epid., iv B. C.); joined with [[ὀλιγωρίη]], [[Herodotus|Hdt.]]1.106; δυσσεβίας μὲν ὕβρις τέκος A.''Eu.''533 (lyr.); ἐπιθυμίας . . ἀρξάσης ἐν ἡμῖν τῇ ἀρχῇ ὕ. ἐπωνομάσθη [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 238a; in Poets freq. joined with [[κόρος]] (v. [[κόρος]] (A) 2): predicated of actions, ἆρ' οὐχ ὕβρις τάδ'; [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''883; ταῦτ' οὐχ ὕβρις δῆτ' ἐστίν; Ar.''Nu.''1299, cf. ''Ra.''21, ''Pl.''886; ὕβρις τάδ' ἐστί, κρείσσω δαιμόνων εἶναι θέλειν E.''Hipp.''474; [[ὕβρει]] = [[in wantonness]] or [[in insolence]], S.''El.''881, Pl.''Ap.''26e; ἐφ' ὕβρει [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1581, D.21.38, ''PCair.Zen.''462.9 (iii B. C.), etc.; δι' ὕβριν D.21.42; διὰ τὴν ὕ. X.''HG''2.2.10; πρὸς ὕβριν Plu. ''Alc.''37, etc.<br><span class="bld">2</span> [[lust]], [[lewdness]], opp. [[σωφροσύνη]], Thgn.379, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 8.4.14.<br><span class="bld">3</span> of animals, [[violence]], [[Herodotus|Hdt.]]1.189; ὕβρις ὀρθία κνωδάλων Pi.''P.''10.36, cf. ''N.''1.50 (v. [[ὑβρίζω]] 1.2); ἡ ἐκ τοῦ χαλινοῦ ὕ. D.Chr.63.5.<br><span class="bld">II</span> = [[ὕβρισμα]], an [[outrage]] (though it is freq. difficult to separate this concrete sense from the abstract), Il.1.203, 214; ὕβριν τεῖσαι Od. 24.352; ὑπὸ γυναικὸς ἄρχεσθαι ὕ. ἐσχάτη Democr.111, cf. Xenoph.1.17: sts., like [[ὑβρίζω]], followed by a Prep., <b class="b3">Ἥρας μητέρ' εἰς ἐμὴν ὕβρις</b> her [[outrage]] towards... E.''Ba.''9; <b class="b3">ἡ κατ' Ἀργείων</b> (-ους codd.Priscian.) ὕ. [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''368; ἡ πρὸς τοὺς δημότας ὕ. Hdn.2.4.1: c. gen. objecti, <b class="b3">ὕ. τινός</b> towards him, Id.1.8.4, etc.: pl., [[wanton]] [[act]]s, [[outrage]]s, Hes.''Op.''146, E.''Ba.''247, ''HF''741, [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''884a, etc.:—for [[ὕβριν ὑβρίζειν]], cf. [[ὑβρίζω]] ΙΙ.2.<br><span class="bld">2</span> an [[outrage]] on the [[person]], esp. [[violation]], [[rape]], Pi.''P.''2.28, Lys. 1.2, etc.; παίδων ὕβρεις καὶ γυναικῶν αἰσχύνας Isoc.4.114, cf. Plb.6.8.5; τὴν ὕ. τὴν εἰς τὸ ἑαυτοῦ σῶμα Aeschin.1.116; <b class="b3">τὴν τοῦ σώματος ὕβριν πεπρακώς</b> ib.188; so <b class="b3">τὸ σῶμα ἐφ' ὕβρει πεπρακώς</b> ib.29; γυναῖκας ἤγαγε δεῦρ' ἐφ' ὕβρει D.19.309; γυναικῶν ὕβρεις ἢ εἰς αὑτοὺς ἢ εἰς υἱεῖς Arist.''Rh.''1373a35.<br><span class="bld">3</span> in Law, a term covering all the more [[serious]] injuries done to the [[person]], Isoc.20.2, Aeschin. 1.15, D.37.33, 45.4; see esp. D.21 (against Meidias); <b class="b3">ὁ τῆς ὕβρεως νόμος</b> ib.35 (the text is given ib.47); δίκη ὕβρεως ἢ πληγῶν ''PHal.''1.115 (iii B. C.), cf. ''PHib.''1.32.8 (iii B. C.), etc.<br><span class="bld">III</span> used of a [[loss]] by [[sea]], Pi. (v. [[ναυσίστονος]]), ''Act.Ap.''27.21.<br><span class="bld">B</span> as masc., = [[ὑβριστής]], a [[violent]], [[overbearing]] [[man]], κακῶν ῥεκτῆρα καὶ ὕβριν ἀνέρα Hes.''Op.''191. | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[affront]], [[contemptuousness]], [[effrontery]], [[haughtiness]], [[ill treatment]], [[impertinence]], [[impudence]], [[insolence]], [[insult]], [[licence]], [[licentiousness]], [[outrage]], [[pride]], [[rape]], [[ravishment]], [[reproach]], [[rudeness]], [[sauciness]], [[shamelessness]], [[violence]], [[wantonness]], [[assault and battery]], [[despiteful treatment]], [[excesses]], [[ill-treatment]], [[ill-usage]], [[impudent act | |woodrun=[[affront]], [[contemptuousness]], [[effrontery]], [[haughtiness]], [[ill treatment]], [[impertinence]], [[impudence]], [[insolence]], [[insult]], [[licence]], [[licentiousness]], [[outrage]], [[pride]], [[rape]], [[ravishment]], [[reproach]], [[rudeness]], [[sauciness]], [[shamelessness]], [[violence]], [[wantonness]], [[assault and battery]], [[despiteful treatment]], [[excesses]], [[ill-treatment]], [[ill-usage]], [[impudent act]], [[light conduct]], [[lightness of conduct]], [[riotous conduct]], [[violence to a woman]], [[want of control]], [[wanton conduct]] | ||
}} | }} | ||
= | {{wkten | ||
Unknown; possibly Pre-Greek, given its unusual shape and the lack of a convincing Indo-European etymology. Other proposed explanations include: | |wkttx='''Etymology:''' Unknown; possibly Pre-Greek, given its unusual shape and the lack of a convincing Indo-European etymology. Other proposed explanations include: | ||
* The first element ῠ̔́- (hú-) being from Proto-Indo-European *ud- (“outward, up”) (supported e.g. by Frisk) with the second element perhaps from Proto-Indo-European *gʷreh₂- (“heavy, strong”) (whence [[βαρύς]] (barús), [[βριαρός]] (briarós) etc.). | * The first element ῠ̔́- (hú-) being from Proto-Indo-European *ud- (“outward, up”) (supported e.g. by Frisk) with the second element perhaps from Proto-Indo-European *gʷreh₂- (“heavy, strong”) (whence [[βαρύς]] (barús), [[βριαρός]] (briarós) etc.). | ||
* From Proto-Indo-European *(H)i̯oHgʷ-ri-, assuming a relation to [[ἥβη]] (hḗbē, “vigour of youth, sexual maturity, adolescence”). Beekes rejects this on the grounds that it would be expected to yield *ὠβρι- (*ōbri-). | * From Proto-Indo-European *(H)i̯oHgʷ-ri-, assuming a relation to [[ἥβη]] (hḗbē, “vigour of youth, sexual maturity, adolescence”). Beekes rejects this on the grounds that it would be expected to yield *ὠβρι- (*ōbri-). | ||
}} | |||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> [[wantonness]], [[wanton]] [[violence]] or [[insolence]], Od., Hdt., etc.; of actions, ἆρ' οὐχ [[ὕβρις]] τάδ'; Soph.; ταῦτ' οὐχ [[ὕβρις]] [[ἐστί]]; Ar.:—adv. usages, [[ὕβρει]] = [[in wantonness]] or [[in insolence]], Soph.; ἐφ' ὕβρει Eur.; δι' ὕβριν Dem.<br /><b class="num">2.</b> of [[lewdness]], opp. to [[σωφροσύνη]]. Theogn., Xen.<br /><b class="num">3.</b> of [[overfed]] [[horse]]s, [[riotousness]], [[restiveness]], Hdt., Pind.<br /><b class="num">II.</b> = [[ὕβρισμα]], Hom.; [[sometimes]] like [[ὑβρίζω]], foll. by a prep., Ἥρας μητέρ' εἰς ἐμὴν [[ὕβρις]] her [[outrage]] [[towards]] . ., Eur.; ἡ κατ' Ἀργείους ὕβρις Soph.; ἡ πρὸς τοὺς δημότας ὕβρις Hdt.; also c. gen. objecti, ὕ. τινός [[towards]] him, Hdt., etc.:—in pl. [[wanton]] acts, [[outrage]]s, Hes., Eur., etc.<br /><b class="num">2.</b> an [[outrage]] on the [[person]], [[violation]], Pind., [[ | |mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> [[wantonness]], [[wanton]] [[violence]] or [[insolence]], Od., Hdt., etc.; of actions, ἆρ' οὐχ [[ὕβρις]] τάδ'; Soph.; ταῦτ' οὐχ [[ὕβρις]] [[ἐστί]]; Ar.:—adv. usages, [[ὕβρει]] = [[in wantonness]] or [[in insolence]], Soph.; ἐφ' ὕβρει Eur.; δι' ὕβριν Dem.<br /><b class="num">2.</b> of [[lewdness]], opp. to [[σωφροσύνη]]. Theogn., Xen.<br /><b class="num">3.</b> of [[overfed]] [[horse]]s, [[riotousness]], [[restiveness]], Hdt., Pind.<br /><b class="num">II.</b> = [[ὕβρισμα]], Hom.; [[sometimes]] like [[ὑβρίζω]], foll. by a prep., Ἥρας μητέρ' εἰς ἐμὴν [[ὕβρις]] her [[outrage]] [[towards]] . ., Eur.; ἡ κατ' Ἀργείους ὕβρις Soph.; ἡ πρὸς τοὺς δημότας ὕβρις Hdt.; also c. gen. objecti, ὕ. τινός [[towards]] him, Hdt., etc.:—in pl. [[wanton]] acts, [[outrage]]s, Hes., Eur., etc.<br /><b class="num">2.</b> an [[outrage]] on the [[person]], [[violation]], Pind., [[Attic]]<br /><b class="num">3.</b> in Attic law, [[ὕβρις]] comprehended all the [[more]] [[serious]] injuries done to the [[person]], [[grievous]] [[assault]], the [[slight]]er [[kind]] [[being]] [[αἰκία]] [ῑ]: [[hence]] [[ὕβρις]] was remedied by [[public]] [[indictment]] ([[γραφή]]), [[αἰκία]] by [[private]] [[action]] (δίκἠ.<br /><b class="num">III.</b> a [[loss]], [[damage]], NTest.<br />B. as masc. = [[ὑβριστής]], a [[violent]], [[overbearing]] [[man]], ὕβριν ἀνέρα Hes. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[ὕβρις]] (-ις, -ιος, -ιν.) <br /> <b>a</b> [[arrogance]] ὕβριος ἐχθρὰν ὁδὸν εὐθυπορεῖ (O. 7.90) ναυσίστονον ὕβριν ἰδὼν τὰν πρὸ Κύμας (v. Fränkel, D & P, 520̆{24}) (P. 1.72) [[ἀλλά]] νιν [[ὕβρις]] | |sltr=[[ὕβρις]] (-ις, -ιος, -ιν.) <br /> <b>a</b> [[arrogance]] ὕβριος ἐχθρὰν ὁδὸν εὐθυπορεῖ (O. 7.90) ναυσίστονον ὕβριν ἰδὼν τὰν πρὸ Κύμας (v. Fränkel, D & P, 520̆{24}) (P. 1.72) [[ἀλλά]] νιν [[ὕβρις]] εἰς ἀυάταν ὑπεράφανον ὦρσεν (P. 2.28) “ὑπερφιάλου ἁγεμόνος δείσαντες ὕβριν (P. 4.112) [[τιθεῖς]] ὕβριν ἐν ἄντλῳ (''[[sc.]]'' [[Ἡσυχία]]) (P. 8.12) [[τίς]] [[ἄκρον]] ἑλὼν ἡσυχᾷ τε νεμόμενος αἰνὰν ὕβριν ἀπέφυγεν; (P. 11.55) τοὶ μὲν ὦν λέγονται πρόξενοί τ' ἀμφικτιόνων κελαδεννᾶς τ ὀρφανοὶ ὕβριος (I. 4.9) <br /> <b>b</b> [[violence]] καὶ γὰρ αὐτὰ ποσσὶν [[ἄπεπλος]] ὀρούσαισ' ἀπὸ στρωμνᾶς [[ὅμως]] ἄμυνεν ὕβριν κνωδάλων (of the snakes [[which]] attacked Herakles) (N. 1.50) <br /> <b>c</b> [[offensiveness]] γελᾷ θ' [[ὁρῶν]] ὕβριν ὀρθίαν κνωδάλων (P. 10.36) <br /> <b>d</b> pro pers. ἐθέλοντι δ' ἀλέξειν Ὕβριν, Κόρου ματέρα θρασύμυθον (O. 13.10) | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=ὑβρισεως, ἡ (from [[ὑπέρ]] ([[see]] [[Curtius]], p. 540); cf. Latin superbus, English 'uppishness')), from Homer down, the Sept. for גָּאון, גַּאֲוָה, זָדון, etc.;<br /><b class="num">a.</b> [[insolence]]; [[impudence]], [[pride]], [[haughtiness]].<br /><b class="num">b.</b> a [[wrong]] springing from [[insolence]], an [[injury]], [[affront]], [[insult]] (in Greek [[usage]] the [[mental]] [[injury]] and the [[wantonness]] of its [[infliction]] [[being]] [[prominent]]; cf. Cope on [[Aristotle]], rhet. 1,12, 26; 2,2, 5; [[see]] [[ὑβριστής]]): [[properly]], plural Hesychius ὕβρεις. τραύματα, ὀνείδη); tropically, [[injury]] inflicted by the [[violence]] of a [[tempest]]: [[τήν]] [[ἀπό]] | |txtha=ὑβρισεως, ἡ (from [[ὑπέρ]] ([[see]] [[Curtius]], p. 540); cf. Latin superbus, English 'uppishness')), from Homer down, the Sept. for גָּאון, גַּאֲוָה, זָדון, etc.;<br /><b class="num">a.</b> [[insolence]]; [[impudence]], [[pride]], [[haughtiness]].<br /><b class="num">b.</b> a [[wrong]] springing from [[insolence]], an [[injury]], [[affront]], [[insult]] (in Greek [[usage]] the [[mental]] [[injury]] and the [[wantonness]] of its [[infliction]] [[being]] [[prominent]]; cf. Cope on [[Aristotle]], rhet. 1,12, 26; 2,2, 5; [[see]] [[ὑβριστής]]): [[properly]], plural Hesychius ὕβρεις. τραύματα, ὀνείδη); tropically, [[injury]] inflicted by the [[violence]] of a [[tempest]]: [[τήν]] [[ἀπό]] τῶν ὀμβρων ὕβριν, Josephus, Antiquities 3,6, 4; δείσασα θαλαττης ὕβριν, Anthol. 7,291, 3; (cf. [[Pindar]] [[Pythagoras]] 1,140)). | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
| Line 37: | Line 39: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=εως (ἡ) :<br />tout ce qui dépasse la mesure, excès, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> <i>comme sentiment</i>;<br /><b>1</b> orgueil, | |btext=εως (ἡ) :<br />tout ce qui dépasse la mesure, excès, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> <i>comme sentiment</i>;<br /><b>1</b> [[orgueil]], [[insolence]] : ὕβριν [[τῖσαι]] OD expier son orgueil, sa témérité ; ὕβρει, ἐφ' ὕβρει par orgueil ; αἱ ὕβρεις pensées <i>ou</i> actions orgueilleuses;<br /><b>2</b> [[fougue]], [[ardeur excessive]], [[impétuosité]], [[emportement]] : ὅθιπερ [[πάρος]] ὕβριν [[ἔχεσκον]] OD là où auparavant ils exerçaient leur insolence ; ὕβρει εἶξαι OD s'abandonner à sa violence ; [[ὕβρις]] οἴνου ÉL bouillonnement <i>ou</i> fermentation du vin ; <i>en gén.</i> tout excès ; acte de désespoir;<br /><b>II.</b> <i>comme action</i> mauvais traitement, outrage, insulte, injure, sévices ; <i>particul.</i> violence sur une femme <i>ou</i> sur un enfant : ὕβρεως [[δίκη]] <i>ou</i> [[γραφή]] procès pour sévices;<br />[[NT]]: péril, [[fortune]] de mer.<br />'''Étymologie:''' [[ὑπέρ]]. | ||
}} | }} | ||
{{wkpfr | {{wkpfr | ||
| Line 45: | Line 47: | ||
|wkestx=La hibris (en griego antiguo ὕβρις hýbris) es un concepto griego que puede traducirse como ‘desmesura’. No hace referencia a un impulso irracional y desequilibrado, sino a un intento de transgresión de los límites impuestos por los dioses a los hombres mortales y terrenales. En la Antigua Grecia aludía a un desprecio temerario hacia el espacio personal ajeno unido a la falta de control sobre los propios impulsos, siendo un sentimiento violento inspirado por las pasiones exageradas, consideradas enfermedades por su carácter irracional y desequilibrado, y más concretamente por Ate (la furia o el orgullo). Como reza el famoso proverbio antiguo, erróneamente atribuido a Eurípides: «Aquel a quien los dioses quieren destruir, primero lo vuelven loco». | |wkestx=La hibris (en griego antiguo ὕβρις hýbris) es un concepto griego que puede traducirse como ‘desmesura’. No hace referencia a un impulso irracional y desequilibrado, sino a un intento de transgresión de los límites impuestos por los dioses a los hombres mortales y terrenales. En la Antigua Grecia aludía a un desprecio temerario hacia el espacio personal ajeno unido a la falta de control sobre los propios impulsos, siendo un sentimiento violento inspirado por las pasiones exageradas, consideradas enfermedades por su carácter irracional y desequilibrado, y más concretamente por Ate (la furia o el orgullo). Como reza el famoso proverbio antiguo, erróneamente atribuido a Eurípides: «Aquel a quien los dioses quieren destruir, primero lo vuelven loco». | ||
}} | }} | ||
= | {{wkpde | ||
Die Hybris [ˈhyːbʀɪs] (altgriechisch ὕβρις hýbris ‚Übermut‘, ‚Anmaßung‘) bezeichnet eine extreme Form der Selbstüberschätzung oder auch des Hochmuts. Man verbindet mit Hybris häufig den Realitätsverlust einer Person und die Überschätzung der eigenen Fähigkeiten, Leistungen und Kompetenzen, vor allem von Personen in Machtpositionen. | |wkdetx=Die Hybris [ˈhyːbʀɪs] (altgriechisch ὕβρις hýbris ‚Übermut‘, ‚Anmaßung‘) bezeichnet eine extreme Form der Selbstüberschätzung oder auch des Hochmuts. Man verbindet mit Hybris häufig den Realitätsverlust einer Person und die Überschätzung der eigenen Fähigkeiten, Leistungen und Kompetenzen, vor allem von Personen in Machtpositionen. | ||
}} | |||
{{wkpit | {{wkpit | ||
|wkittx=Hybris (ˈhyːbris, in greco antico: ὕβϱις, hýbris) è un topos (tema ricorrente) della tragedia greca e della letteratura greca, presente anche nella Poetica di Aristotele. Significa letteralmente "tracotanza", "eccesso", "superbia", “orgoglio” o "prevaricazione". Si riferisce in generale a un'azione ingiusta o empia avvenuta nel passato, che produce conseguenze negative su persone ed eventi del presente. È un antefatto che vale come causa a monte che condurrà alla catastrofe della tragedia. | |wkittx=Hybris (ˈhyːbris, in greco antico: ὕβϱις, hýbris) è un topos (tema ricorrente) della tragedia greca e della letteratura greca, presente anche nella Poetica di Aristotele. Significa letteralmente "tracotanza", "eccesso", "superbia", “orgoglio” o "prevaricazione". Si riferisce in generale a un'azione ingiusta o empia avvenuta nel passato, che produce conseguenze negative su persone ed eventi del presente. È un antefatto che vale come causa a monte che condurrà alla catastrofe della tragedia. | ||
| Line 69: | Line 72: | ||
# Η λέξη '''ύβρις''' σε σχέση με τα '''συνώνυμά''' της αντιστοιχεί σε επίσημο, λόγιο επίπεδο λόγου. | # Η λέξη '''ύβρις''' σε σχέση με τα '''συνώνυμά''' της αντιστοιχεί σε επίσημο, λόγιο επίπεδο λόγου. | ||
# Η λέξη '''ύβρις''' χρησιμοποιείται σ΄όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, με την έννοια της υπέρμετρης αλαζονείας. | # Η λέξη '''ύβρις''' χρησιμοποιείται σ΄όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, με την έννοια της υπέρμετρης αλαζονείας. | ||
{{pape | |||
|ptext=εως, ἡ (ὑπέρ), <i>das [[Hinausgehen]] über das [[rechte]] Maß</i>, also <i>[[übermütige]] [[Gewalttätigkeit]], jede [[Verletzung]] göttlicher und [[menschlicher]] [[Rechte]], die aus gesetzloser [[Übergewalt]], aus übertriebenem Kraftgefühl</i> (z.B. οἱ δ' ὕβρει εἴξαντες, ἐπισπόμενοι μένεϊ σφῷ <i>Od</i>. 14.262), oder <i>aus dem Übergewichte [[sinnlicher]] [[Triebe]], auch aus [[Trunkenheit]] entspringt</i>; Hom. in der <i>Od</i>. von dem gewalttätigen [[Frevel]] der [[Freier]], die des abwesenden [[Odysseus]] [[Vermögen]] [[verschwelgen]], vgl. 1.368, 4.321, 627; μνηστήρων, τῶν [[ὕβρις]] τε [[βίη]] τε σιδήρεον οὐρανὸν ἵκει, 15.329; <span class="ggns">Gegensatz</span> ist εὐνομίη, 17.487; und [[δίκη]], Hes. <i>O</i>. 215; – <i>[[Mißhandlung]], Il</i>. 1.203, 214; auch im plur., <i>[[übermütige]] [[Handlungen]]</i>; Pind. nennt [[personifiziert]] Ὕβριν Κόρου ματέρα θρασύμυθον, <i>Ol</i>. 13.10, und vrbdt [[ὕβρις]] [[νιν]] ὦρσεν εἰς αὐάταν, <i>P</i>. 2.28; auch κνωδάλων ὕβριν ὀρθίαν [[ὁρῶν]], ἄμυνεν, <i>P</i>. 10.36; <i>N</i>. 1.50; Tragg.; Eur. <i>Hipp</i>. 474 sagt λῆξον δ' ὑβρίζουσ'· οὐ γὰρ [[ἄλλο]] πλὴν [[ὕβρις]] τάδ' [[ἐστί]], κρείσσω δαιμόνων [[εἶναι]] θέλειν; ὕβρεις ὑβρίζειν, <i>Herc.Fur</i>. 741, <i>Bacch</i>. 247; ὕβρεως [[ἄποινα]] [[κἀθέων]] φρονημάτων, Aesch. <i>Pers</i>. 794; δυσσεβίας μὲν [[ὕβρις]] [[τέκος]], <i>Eum</i>. 506, und [[öfter]]; ταῦτ' οὐχ [[ὕβρις]] [[ἐστί]]; Ar. <i>Nub</i>. 1281; καὶ ὀλιγωρίη, Her. 1.106. – Übh. <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[σωφροσύνη]], wie Xen. <i>Cyr</i>. 8.4.14; bes. <i>[[Zügellosigkeit]] in sinnlichen [[Begierden]], [[Ausgelassenheit]]</i>; dah. auch <i>[[Entehrung]], [[Schändung]], [[Notzucht]] und [[Unzucht]]</i> überhaupt, bes. ὕβρεις παίδων, <i>Knabenschändung</i>, Isocr. 4.114, wie αἱ τῶν γυναικῶν ὕβρεις, Pol. 6.8.5, <i>stuprum</i>; vgl. γυναῖκας ἐλευθέρας δεῦρ' ἤγαγεν ἐφ' ὕβρει, Dem. 19.309; ἐφ' ὕβρει μισθοῦσθαί τινα, Aesch. 1.88; τὴν τοῦ σώματος ὕβριν πεπρακώς, 1.188; [[worauf]] sich ὁ ὕβρεως [[νόμος]] bezieht, 1.15, der aber auch [[allgemeiner]] jede gesetzwidrige, willkürliche, entehrende [[Behandlung]] eines [[freien]] Bürgers betrifft; nach Plat. <i>def</i>. 415e [[ὕβρις]] [[ἀδικία]] πρὸς ἀτιμίαν φέρουσα; mit [[ἀλαζονεία]] vrbdn, <i>Phaedr</i>. 253e; καὶ [[τρυφή]], <i>Gorg</i>. 525a; καὶ [[ἀκολασία]], <i>Rep</i>. III.403a; καὶ [[ἀναρχία]], VIII.560e; <span class="ggns">Gegensatz</span> [[εὐνομία]], <i>Soph</i>. 216b; ὕβρεως [[γραφή]] und [[δίκη]], <i>Injurienklage</i>, Oratt.; vgl. z.B. Dem. 21.47, wo das [[Gesetz]] [[angeführt]] ist; καὶ ἀδικίαι, Pol. 10.37.8; ὕβρεις καὶ παρανομίαι, 11.6.7. – Von Tieren, <i>[[Ausgelassenheit]], [[Wildheit]]</i>, Her. 1.189; καὶ [[σκίρτημα]], Ael. <i>H.A</i>. 11.18; auch von leblosen Dingen, οἴνου [[ὕβρις]], <i>das Gähren und [[Brausen]] des Weins</i>, Ael. – Hes. <i>O</i>. 193 ist es als adj. mit [[ἀνήρ]] [[gebraucht]] = [[ὑβριστής]], dem [[δίκαιος]] und [[ἀγαθός]] entggstzt. | |||
}} | |||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ὕβρις:'''<br /><b class="num">I</b> εως и εος, ион. ιος ἡ<br /><b class="num">1 | |elrutext='''ὕβρις:'''<br /><b class="num">I</b> εως и εος, ион. ιος ἡ<br /><b class="num">1</b> [[наглость]], [[нахальство]], [[дерзость]], [[грубость]], [[глумление]]: ὕβρει Soph., δι᾽ ὕβριν и διὰ τὴν ὕβριν Dem., Xen., ἐφ᾽ ὕβρει Eur., εἰς ὕβριν Arst. или πρὸς ὕβριν Plut. из дерзости или в насмешку;<br /><b class="num">2</b> [[бесчинство]], [[насилие]], [[оскорбление]]: ὕβριν ὑβρίζειν εἴς τινα Eur. наносить кому-л. обиду; ὕβρεις τινός и εἴς τινα Isocr., Arst. насилия над кем-л.; ὕ. τοῦ σώματος Isocr. физическое насилие; ὕ. τινὸς εἴς τινα Eur. оскорбление, нанесенное кем-л. кому-л.; [[νόμος]] ὕβρεως Dem. закон против насилий; ὕβρεως [[γραφή]] или [[δίκη]] Isocr., Aeschin., Dem. иск о причинении насилия;<br /><b class="num">3</b> (о животных), [[строптивость]], [[горячность]], Pind., Her.;<br /><b class="num">4</b> [[ущерб]], [[вред]] NT.<br /><b class="num">II</b> ὁ Hes. = [[ὑβριστής]]. | ||
}} | }} | ||
{{wkpru | {{wkpru | ||
| Line 90: | Line 96: | ||
|mantxt=-εως ἡ (=[[ἀλαζονεία]]). Ἀπό τήν ἴδια ρίζα μέ τήν πρόθ. [[ὑπέρ]] ([[ὑπερήφανος]]). Ἴσως ἀκόμα νά συγγενεύει μέ τό [[ὕστερος]] (τό υ εἶναι προθεματικό). Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ὑβρίζω]], [[ὕβρισμα]], [[ὑβρισμός]], [[ὑβριστέος]], [[ὑβριστήρ]], [[ὑβριστικός]], [[ὕβριστος]], [[ὑβρίστρια]]. | |mantxt=-εως ἡ (=[[ἀλαζονεία]]). Ἀπό τήν ἴδια ρίζα μέ τήν πρόθ. [[ὑπέρ]] ([[ὑπερήφανος]]). Ἴσως ἀκόμα νά συγγενεύει μέ τό [[ὕστερος]] (τό υ εἶναι προθεματικό). Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ὑβρίζω]], [[ὕβρισμα]], [[ὑβρισμός]], [[ὑβριστέος]], [[ὑβριστήρ]], [[ὑβριστικός]], [[ὕβριστος]], [[ὑβρίστρια]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{lxth | ||
| | |lthtxt=''[[insolentia]]'', [[arrogance]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.38.6/ 1.38.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.65.9/ 2.65.9], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.39.4/ 3.39.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.45.4/ 3.45.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.84.1/ 3.84.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.98.5/ 4.98.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.28.1/ 6.28.1]. | ||
}} | }} | ||