αὐθέντης: Difference between revisions

m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b class="b3">(\w+)<\/b>" to "$1")
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
Tags: Mobile edit Mobile web edit
 
(47 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=afthentis
|Transliteration C=afthentis
|Beta Code=au)qe/nths
|Beta Code=au)qe/nths
|Definition=ου, ὁ, (cf. [[αὐτοέντης]]) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[murderer]], <span class="bibl">Hdt.1.117</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>873</span>, <span class="bibl">Th.3.58</span>; τινός <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>1359</span>, <span class="bibl">A.R.2.754</span>; [[suicide]], <span class="bibl">Antipho 3.3.4</span>, <span class="bibl">D.C.37.13</span>: more loosely, <b class="b2">one of a murderer's family</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>172</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[perpetrator]], [[author]], πράξεως <span class="bibl">Plb.22.14.2</span>; ἱεροσυλίας <span class="bibl">D.S.16.61</span>: generally, [[doer]], <span class="bibl">Alex.<span class="title">Rh.</span>p.2S.</span>; [[master]], δῆμος αὐθέντης χθονός <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>442</span>; voc. αὐθέντα ἥλιε <span class="title">PMag.Leid.W.</span>6.46; condemned by Phryn.96. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> as Adj., <b class="b3">ὅμαιμος αὐ. φόνος, αὐ. φάνατοι</b>, murder [[by one of the same family]], <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>212</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ag.</span>1572</span> (lyr.). (For <b class="b3">αὐτο-ἕντης</b>, cf. <b class="b3">συν-έντης, ἁνύω</b>; root <b class="b2">sen-, sṇ-</b>.) </span>
|Definition=αὐθέντου, ὁ, (cf. [[αὐτοέντης]])<br><span class="bld">A</span> [[murderer]], [[Herodotus|Hdt.]]1.117, E.Rh.873, Th.3.58; τινός E.HF1359, A.R.2.754; [[suicide]], Antipho 3.3.4, D.C.37.13: more loosely, [[one of a murderer's family]], E.Andr.172.<br><span class="bld">2</span> [[perpetrator]], [[author]], πράξεως Plb.22.14.2; [[ἱεροσυλία]]ς [[Diodorus Siculus|D.S.]]16.61: generally, [[doer]], Alex.Rh.p.2S.; [[master]], [[δῆμος]] αὐθέντης χθονός E.Supp.442; voc. αὐθέντα ἥλιε PMag.Leid.W.6.46; condemned by Phryn.96.<br><span class="bld">3</span> as adjective, [[ὅμαιμος]] αὐθέντης [[φόνος]], αὐθένται [[θάνατος|θάνατοι]], [[murder]] [[by one of the same family]], A.Eu.212, Ag.1572 (lyr.). (For [[αὐτοέντης]], cf. [[συνέντης]], [[ἁνύω]]; root sen-, sṇ-.)  
}}
}}
{{ls
{{DGE
|lstext='''αὐθέντης''': -ου, ὁ, συνεσταλμένον ἐκ τοῦ [[αὐτοέντης]], ([[ὅπερ]] μεταχειρίζεται ὁ Σοφ.), ὁ πράττων τι ἰδίαις χερσίν, [[αὐτόχειρ]] [[φονεύς]], [[ὅκως]]... [[μήτε]] θυγατρὶ τῇ σῇ [[μήτε]] αὐτῷ σοι [[εἴην]] [[αὐθέντης]] Ἡρόδ. 1. 117, Εὐρ. Ρῆσ. 873, Θουκ. 3. 58· τινὸς Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1359: - ὁ ἑαυτὸν ἀποκτείνων, [[αὐτόχειρ]], Ἀντιφῶν 122, ἐν τέλ.: γενικώτερον, [[λέξις]] τίθεται καὶ ἐπὶ τοῦ υἱοῦ τοῦ φονεύσαντός τινα, Εὐρ. Ἀνδρ. 172. 2) ὁ [[πρωτουργός]], ὁ πραγματικὸς ἐκτελεστὴς οἱασδήποτε πράξεως, Πολύβ. 23. 14. 2. Διόδ. 16. 61· πρβλ. Λοβ. Φρύν. 120. 3) [[ἀπόλυτος]] [[κύριος]], [[δεσπότης]], Χρησμ. Σιβυλλ. 7. 69., 8. 309· (ἀντὶ τοῦ [[δῆμος]] [[αὐθέντης]] χθονὸς ἐν Εὐρ. Ἱκ. 442, ὁ Markland διορθοῖ [[εὐθυντής]]). ΙΙ. ὡς ἐπίθ., [[αὐθέντης]] [[φόνος]], αὐθένται θάνατοι, [[φόνος]] ἐκτελεσθεὶς ὑπό τινος τῶν ἐκ τῆς αὐτῆς οἰκογενείας, Αἰσχύλ. Εὐμ. 212, Ἀγ. 1572. - Ἐπίρρ. αὐθεντῶς (παρὰ τοὺς κανόνας τῆς Ἑλλ. γλωσσ.), εὕρηται ἐν Εὐστ. Πονημ. 40. 51, κ. ἀλλ. (Τὸ δεύτερον συνθετικὸν τῆς λέξεως ἕντης, [[ὅπερ]] [[ὡσαύτως]] φαίνεται ἐν τῷ «[[συνέντης]]· συνεργὸς» παρ’ Ἡσυχίῳ, ἀπωλέσθη).
|dgtxt=-ου, ὁ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> lat. [[autenta]]</i> Fulg.102.19, 163.10<br /><b class="num">A</b> como subst.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[responsable de una muerte]], [[asesino]], [[homicida]] ἐγὼ ... μήτε αὐτῷ εἴην [[αὐθέντης]] Hdt.1.117, αὐθεντῶν χέρες E.<i>Rh</i>.873, παρὰ τοῖς αὐθένταις πατέρας ... καταλείψετε; Th.3.58, αὐθένται Ἀμύκοιο A.R.2.754, ἐπ' αὐθένταισιν οὐκ [[ἀμήχανος]] ([[σκύλαξ]]) <i>SHell</i>.977.15<br /><b class="num">•</b>de crímenes en la misma familia αὐ. παίδων ... ἐμῶν E.<i>HF</i> 1359, τέκν' αὐθέντου πάρα τίκτειν E.<i>Andr</i>.172, αὐθένται γονεῖς [[LXX]] <i>Sap</i>.12.6.<br /><b class="num">2</b> [[suicida]] αὐ. προσκαταγνωσθείς Antipho 3.3.4, φαρμάκῳ ... καὶ ξίφει αὐ. D.C.37.13.4, cf. Phryn.89.<br /><b class="num">II</b><b class="num">1</b>[[autor]], [[responsable]] τῆς πράξεως Plb.22.14.2, τῆς [[ἱεροσυλία]]ς [[Diodorus Siculus|D.S.]]16.61.<br /><b class="num">2</b> [[el que tiene autoridad o dominio]] en algo, [[maestro]], [[oficial]] τὸ κοινὸν τῶν αὐθεντῶν <i>PLeit</i>.13.21 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[maestro]], [[soberano]]: <i>uatum ... autenta</i> Fulg.102.19, <i>secretorum au</i>. Fulg.163.10, αὐθέντα Ἥλιε <i>PMag</i>.13.258<br /><b class="num">•</b>αὐθένται τῶν νόμων iuris doctores</i>, <i>Gloss</i>.2.94, <i>paterfamilias</i>, <i>Gloss</i>.3.304; cf. [[αὐτάντας]].<br /><b class="num">B</b> como adj.<br /><b class="num">1</b> [[parricida]], [[que comporta parricidio]] [[ὅμαιμος]] αὐ. [[φόνος]] A.<i>Eu</i>.212, θάνατοι A.<i>A</i>.1573, αὐ. καὶ [[παλαμναῖος]] [[χείρ]] Them.<i>Or</i>.4.56c.<br /><b class="num">2</b> [[oficial]], [[jefe]] βιβλιοφύλακες <i>SB</i> 7.404.45 (II d.C.), [[στιπουργός]] <i>PGrenf</i>.2.86.8 (VI d.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de [[αὐτός]] y un tema *ἔντης, de la misma raíz, que [[ἀνύω]] q.u. Tb. ha podido influir [[θείνω]] en el sent.
}}
}}
{{bailly
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> qui accomplit de sa main un meurtre, meurtrier;<br /><b>2</b> que l’on accomplit de sa main : [[αὐθέντης]] [[θάνατος]], [[φόνος]] ESCHL meurtre accompli sur qqn par la main d’un propre parent.<br />'''Étymologie:''' contr. de [[αὐτοέντης]] de [[αὐτός]], [[ἁνύω]] (DELG).
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> [[qui accomplit de sa main un meurtre]], [[meurtrier]];<br /><b>2</b> [[que l'on accomplit de sa main]] : [[αὐθέντης]] [[θάνατος]], [[φόνος]] ESCHL meurtre accompli sur qqn par la main d'un propre parent.<br />'''Étymologie:''' contr. de [[αὐτοέντης]] de [[αὐτός]], [[ἁνύω]] (DELG).
}}
{{pape
|ptext=ὁ, zusammengezogen aus [[αὐτοέντης]] ([[ἔντεα]]), <i>[[unumschränkter Herr]], [[Gewalthaber]]</i>, χθονός Eur. <i>Suppl</i>. 458; Sp.; <i>wer Andern [[Macht]] wozu [[erteilt]], [[Urheber]]</i>, πράξεως Pol. 23.14; ἱεροσυλίας DS. 16.62; τῶν ἀνομημάτων 17.4; <i>[[Urheber]] eines Mordes</i>, Antiph. III γ 4; <i>wer den Mord mit [[eigener]] Hand vollbringt, [[Mörder]]</i>, Her. 1.117; Thuc. 3.58; Eur. <i>Rhes</i>. 873 und [[öfter]]; aber [[φόνος]], [[θάνατος]] αὐθ., <i>mit [[eigener]] Hand [[vollbracht]]</i>, Aesch. <i>Eum</i>. 203, <i>Ag</i>. 1554 Eur. <i>Herc.Fur</i>. 839.
}}
{{elru
|elrutext='''αὐθέντης:'''<br /><b class="num">I</b> поэт. тж. [[αὐτοέντης]], ου adj. [[ἄνυμι]] [[обращенный на своих]], т. е. [[братоубийственный]]: αὐ. [[θάνατος]] Aesch. или [[φόνος]] Aesch., Eur. [[убийство]], совершенное над близким родственником.<br /><b class="num">II</b> поэт. тж. [[αὐτοέντης]], ου ὁ<br /><b class="num">1</b> [[самовластный повелитель]], [[властелин]] (χθονός Eur.);<br /><b class="num">2</b> [[непосредственный виновник]] (πράξεως Polyb.; ἀνομημάτων Diod.);<br /><b class="num">3</b> [[убийца]] Her., Thuc., Eur.
}}
}}
{{DGE
{{ls
|dgtxt=-ου, ὁ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> lat. autenta</i> Fulg.102.19, 163.10<br /><b class="num">A</b> como subst.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[responsable de una muerte]], [[asesino]], [[homicida]] ἐγὼ ... μήτε αὐτῷ εἴην [[αὐθέντης]] Hdt.1.117, αὐθεντῶν χέρες E.<i>Rh</i>.873, παρὰ τοῖς αὐθένταις πατέρας ... καταλείψετε; Th.3.58, αὐθένται Ἀμύκοιο A.R.2.754, ἐπ' αὐθένταισιν οὐκ [[ἀμήχανος]] (σκύλαξ) <i>SHell</i>.977.15<br /><b class="num">•</b>de crímenes en la misma familia αὐ. παίδων ... ἐμῶν E.<i>HF</i> 1359, τέκν' αὐθέντου πάρα τίκτειν E.<i>Andr</i>.172, αὐθένται γονεῖς LXX <i>Sap</i>.12.6.<br /><b class="num">2</b> [[suicida]] αὐ. προσκαταγνωσθείς Antipho 3.3.4, φαρμάκῳ ... καὶ ξίφει αὐ. D.C.37.13.4, cf. Phryn.89.<br /><b class="num">II</b><b class="num">1</b>[[autor]], [[responsable]] τῆς πράξεως Plb.22.14.2, τῆς ἱεροσυλίας D.S.16.61.<br /><b class="num">2</b> [[el que tiene autoridad o dominio]] en algo, [[maestro]], [[oficial]] τὸ κοινὸν τῶν αὐθεντῶν <i>PLeit</i>.13.21 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[maestro]], [[soberano]]: <i>uatum ... autenta</i> Fulg.102.19, <i>secretorum au</i>. Fulg.163.10, αὐθέντα Ἥλιε <i>PMag</i>.13.258<br /><b class="num">•</b>αὐθένται τῶν νόμων iuris doctores</i>, <i>Gloss</i>.2.94, <i>paterfamilias</i>, <i>Gloss</i>.3.304; cf. [[αὐτάντας]].<br /><b class="num">B</b> como adj.<br /><b class="num">1</b> [[parricida]], [[que comporta parricidio]] ὅμαιμος αὐ. φόνος A.<i>Eu</i>.212, θάνατοι A.<i>A</i>.1573, αὐ. καὶ παλαμναῖος χείρ Them.<i>Or</i>.4.56c.<br /><b class="num">2</b> [[oficial]], [[jefe]] βιβλιοφύλακες <i>SB</i> 7.404.45 (II d.C.), στιπουργός <i>PGrenf</i>.2.86.8 (VI d.C.).<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de [[αὐτός]] y un tema *ἔντης, de la misma raíz, que [[ἀνύω]] q.u. Tb. ha podido influir θείνω en el sent.
|lstext='''αὐθέντης''': -ου, ὁ, συνεσταλμένον ἐκ τοῦ [[αὐτοέντης]], ([[ὅπερ]] μεταχειρίζεται ὁ Σοφ.), ὁ πράττων τι ἰδίαις χερσίν, [[αὐτόχειρ]] [[φονεύς]], [[ὅκως]]... [[μήτε]] θυγατρὶ τῇ σῇ [[μήτε]] αὐτῷ σοι [[εἴην]] [[αὐθέντης]] Ἡρόδ. 1. 117, Εὐρ. Ρῆσ. 873, Θουκ. 3. 58· τινὸς Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1359: - ὁ ἑαυτὸν ἀποκτείνων, [[αὐτόχειρ]], Ἀντιφῶν 122, ἐν τέλ.: γενικώτερον, [[λέξις]] τίθεται καὶ ἐπὶ τοῦ υἱοῦ τοῦ φονεύσαντός τινα, Εὐρ. Ἀνδρ. 172. 2) ὁ [[πρωτουργός]], ὁ πραγματικὸς ἐκτελεστὴς οἱασδήποτε πράξεως, Πολύβ. 23. 14. 2. Διόδ. 16. 61· πρβλ. Λοβ. Φρύν. 120. 3) [[ἀπόλυτος]] [[κύριος]], [[δεσπότης]], Χρησμ. Σιβυλλ. 7. 69., 8. 309· (ἀντὶ τοῦ [[δῆμος]] [[αὐθέντης]] χθονὸς ἐν Εὐρ. Ἱκ. 442, ὁ Markland διορθοῖ [[εὐθυντής]]). ΙΙ. ὡς ἐπίθ., [[αὐθέντης]] [[φόνος]], αὐθένται θάνατοι, [[φόνος]] ἐκτελεσθεὶς ὑπό τινος τῶν ἐκ τῆς αὐτῆς οἰκογενείας, Αἰσχύλ. Εὐμ. 212, Ἀγ. 1572. - Ἐπίρρ. αὐθεντῶς (παρὰ τοὺς κανόνας τῆς Ἑλλ. γλωσσ.), εὕρηται ἐν Εὐστ. Πονημ. 40. 51, κ. ἀλλ. (Τὸ δεύτερον συνθετικὸν τῆς λέξεως ἕντης, [[ὅπερ]] [[ὡσαύτως]] φαίνεται ἐν τῷ «[[συνέντης]]· συνεργὸς» παρ’ Ἡσυχίῳ, ἀπωλέσθη).
}}
}}
{{grml
{{grml
Line 24: Line 30:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''αὐθέντης:''' -ου, ὁ, συνηρ. του [[αὐτοέντης]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που κάνει οτιδήποτε με το [[χέρι]] του, [[αυτουργός]], [[πραγματικός]] [[δολοφόνος]], σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· γενικά, [[κάποιος]] από την [[οικογένεια]] του δολοφόνου, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> ως επίθ., [[αὐθέντης]] [[φόνος]], <i>αὐθένται θάνατοι</i>, [[φόνος]] που εκτελέστηκε από κάποιον της ίδιας της οικογένειας, σε Αισχύλ. (το συνθετικό <i>-έντης</i> έχει αμφίβ. προέλ.).
|lsmtext='''αὐθέντης:''' -ου, ὁ, συνηρ. του [[αὐτοέντης]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που κάνει οτιδήποτε με το [[χέρι]] του, [[αυτουργός]], [[πραγματικός]] [[δολοφόνος]], σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· γενικά, [[κάποιος]] από την [[οικογένεια]] του δολοφόνου, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> ως επίθ., [[αὐθέντης]] [[φόνος]], <i>αὐθένται θάνατοι</i>, [[φόνος]] που εκτελέστηκε από κάποιον της ίδιας της οικογένειας, σε Αισχύλ. (το συνθετικό <i>-έντης</i> έχει αμφίβ. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''αὐθέντης:'''<br /><b class="num">I</b> поэт. тж. [[αὐτοέντης]], ου adj. [[ἄνυμι]] обращенный на своих, т. е. братоубийственный: αὐ. [[θάνατος]] Aesch. или [[φόνος]] Aesch., Eur. убийство, совершенное над близким родственником.<br /><b class="num">II</b> поэт. тж. [[αὐτοέντης]], ου ὁ<br /><b class="num">1)</b> самовластный повелитель, властелин (χθονός Eur.);<br /><b class="num">2)</b> непосредственный виновник (πράξεως Polyb.; ἀνομημάτων Diod.);<br /><b class="num">3)</b> убийца Her., Thuc., Eur.
}}
}}
{{etym
{{etym
|etymtx=-ου<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[author]], [[perpetrator]], also [[murderer]] (Hdt.).<br />Origin: IE [Indo-European] [906] <b class="b2">*senH-</b> [[prepare]], [[complete]]<br />Etymology: The forms <b class="b3">αὐτο-έντης</b> (S.) and <b class="b3">συνέντης συνεργός</b> H. point to <b class="b3">*ἕντης</b>, the full grade of the root in [[ἁνύω]] [[realize]], [[complete]], combined with [[αὐτός]]. The root is aniṭ from forms where the laryngeal was lost before vowel, Rikov, Orpheus 4 (1994) 63 - 66. The meaning [[murderer]] hardly as a euphemism (nor through association with [[θείνω]], s. Fraenkel Nom. ag. 1, 237ff.). - Improbable Kretschmer Glotta 3, 289ff. and 4, 340) . - On the later history s. DELG.
|etymtx=-ου<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[author]], [[perpetrator]], also [[murderer]] (Hdt.).<br />Origin: IE [Indo-European] [906] <b class="b2">*senH-</b> [[prepare]], [[complete]]<br />Etymology: The forms <b class="b3">αὐτο-έντης</b> (S.) and <b class="b3">συνέντης συνεργός</b> H. point to <b class="b3">*ἕντης</b>, the full grade of the root in [[ἁνύω]] [[realize]], [[complete]], combined with [[αὐτός]]. The root is aniṭ from forms where the laryngeal was lost before vowel, Rikov, Orpheus 4 (1994) 63 - 66. The meaning [[murderer]] hardly as a euphemism (nor through association with [[θείνω]], s. Fraenkel Nom. ag. 1, 237ff.). - Improbable Kretschmer Glotta 3, 289ff. and 4, 340) . - On the later history s. DELG.
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Line 35: Line 38:
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''αὐθέντης''': -ου<br />{authéntēs}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Urheber]], [[Ausführer]], [[Selbstherr]], auch [[Mörder]], vgl. unten (Hdt., Trag., Antipho, Thuk., Plb. usw.).<br />'''Derivative''': Ableitungen, alle nachklass. und spät: Fem. [[αὐθέντρια]] = [[κυρία]] (Lydien; zur Bildung Chantraine Formation 106); αυθεντία [[Machtvollkommenheit]], [[Selbstherrschaft]] (LXX, Pap. usw.); [[αὐθεντικός]] [[zuverlässig]], [[richtig]], [[authentisch]] (Pap. u. a.). Denominativa : 1. [[αὐθεντέω]] ‘Herr sein über etwas, zu etwas berechtigt sein’ (Pap., NT) mit [[αὐθέντημα]]· ''auctoramentum'' (Gloss.); 2. [[αὐθεντίζω]] trans. ‘etwas in seinem Machtbereich haben’ (''BGU'' 103, 3).<br />'''Etymology''' : Die Nebenform [[αὐτοέντης]] (S. ''OT'' 107, nach den Sch. auch ''El''. 272) ebenso wie das gleichgebildete [[συνέντης]]· [[συνεργός]] H. lassen auf ein Hinterglied *ἕντης schließen, das die Vollstufe der in [[ἁνύω]] [[zustande bringen]], [[vollbringen]] vorliegenden Wurzel enthalten kann; [[αὐθέντης]] wäre somit eine Zusammenbildung von αυτός und dem betreffenden Verb mittels des Suffixes -της = ‘der selbst etwas vollbringt’. Die Bedeutung [[Mörder]] kann entweder als Euphemismus erklärt werden oder durch Assoziation mit [[θείνω]] entstanden sein, s. Fraenkel Nom. ag. 1, 237ff., wo ausführlich über Bedeutungsgeschichte und Verbreitung. — Anders Kretschmer Glotta 3, 289ff. (s. auch 4, 340) : in [[αὐθέντης]] seien zwei Wörter zusammengefallen, *αὐτοθέντης zu [[θείνω]] (durch Haplologie) und *αὐτἕντης mit unklarem Hinterglied. — Zur Geschichte von [[αὐθέντης]] im Neugr. und Türkischen s. auch Maidhof Glotta 10, 10 m. Lit.<br />'''Page''' 1,185
|ftr='''αὐθέντης''': -ου<br />{authéntēs}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Urheber]], [[Ausführer]], [[Selbstherr]], auch [[Mörder]], vgl. unten (Hdt., Trag., Antipho, Thuk., Plb. usw.).<br />'''Derivative''': Ableitungen, alle nachklass. und spät: Fem. [[αὐθέντρια]] = [[κυρία]] (Lydien; zur Bildung Chantraine Formation 106); αυθεντία [[Machtvollkommenheit]], [[Selbstherrschaft]] (LXX, Pap. usw.); [[αὐθεντικός]] [[zuverlässig]], [[richtig]], [[authentisch]] (Pap. u. a.). Denominativa: 1. [[αὐθεντέω]] ‘[[Herr sein über etwas]], [[zu etwas berechtigt sein]]’ (Pap., NT) mit [[αὐθέντημα]]· ''auctoramentum'' (Gloss.); 2. [[αὐθεντίζω]] trans. ‘[[etwas in seinem Machtbereich haben]]’ (''BGU'' 103, 3).<br />'''Etymology''': Die Nebenform [[αὐτοέντης]] (S. ''OT'' 107, nach den Sch. auch ''El''. 272) ebenso wie das gleichgebildete [[συνέντης]]· [[συνεργός]] H. lassen auf ein Hinterglied *ἕντης schließen, das die Vollstufe der in [[ἁνύω]] [[zustande bringen]], [[vollbringen]] vorliegenden Wurzel enthalten kann; [[αὐθέντης]] wäre somit eine Zusammenbildung von αυτός und dem betreffenden Verb mittels des Suffixes -της = ‘[[der selbst etwas vollbringt]]’. Die Bedeutung [[Mörder]] kann entweder als Euphemismus erklärt werden oder durch Assoziation mit [[θείνω]] entstanden sein, s. Fraenkel Nom. ag. 1, 237ff., wo ausführlich über Bedeutungsgeschichte und Verbreitung. — Anders Kretschmer Glotta 3, 289ff. (s. auch 4, 340): in [[αὐθέντης]] seien zwei Wörter zusammengefallen, *αὐτοθέντης zu [[θείνω]] (durch Haplologie) und *αὐτἕντης mit unklarem Hinterglied. — Zur Geschichte von [[αὐθέντης]] im Neugr. und Türkischen s. auch Maidhof Glotta 10, 10 m. Lit.<br />'''Page''' 1,185
}}
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[perpetrator of a murder]], [[self murderer]]
|woodrun=[[perpetrator of a murder]], [[self murderer]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=αὐτός πού φονεύει μέ τά ἴδια τά χέρια του, [[δεσπότης]], [[ἀπόλυτος]] [[κύριος]]). Ἀντί τοῦ [[αὐτοέντης]] (αὐτός + ἕντης), τοῦ [[ἄνυμι]] (=[[φθάνω]] στό [[τέλος]]). Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[ἀνύω]].
}}
{{elmes
|esmgtx=ὁ [[soberano]] φάνηθί μοι, ὁ ἀρχάγγελος τῶν ὑπὸ τὸν κόσμον, αὐθέντα Ἥλιε <b class="b3">muéstrate a mí, el arcángel de los que están bajo el cosmos, soberano Helios</b> P XIII 258
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[auctor caedis]]'', [[instigator of a slaughter]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.58.5/ 3.58.5].
}}
{{trml
|trtx====[[murderer]]===
Afrikaans: moordenaar; Alabama: aatiibi; Albanian: vrasës, vrasëse; Arabic: قَاتِل‎, قَاتِلَة‎; Armenian: մարդասպան; Asturian: asesín; Azerbaijani: qatil; Bashkir: ҡатил; Belarusian: забойца; Bengali: খুনী, কাতেল; Breton: lazher; Bulgarian: убиец, убийца; Burmese: လူသတ်သမား; Catalan: assassí, assassina; Cherokee: ᎠᏓᎯᎯ; Chickasaw: hattak-abi'; Chinese Cantonese: 兇手, 凶手, 殺人犯, 杀人犯, 殺手, 杀手; Mandarin: 兇手, 凶手, 殺人犯, 杀人犯, 殺手, 杀手; Min Nan: 殺手, 杀手; Choctaw: abi; Crimean Tatar: qatil; Czech: vrah, vražedkyně; Danish: morder, morderske; Dutch: [[moordenaar]], [[moordenaarster]], [[moordenares]]; Esperanto: murdinto, murdintino; Estonian: mõrtsukas; Finnish: murhaaja; French: [[meurtrier]], [[meurtrière]], [[assassin]], [[assassine]]; Old French: murtrier; Galician: asasino, asasina; Georgian: მკვლელი; German: [[Mörder]], [[Mörderin]]; Greek: [[δολοφόνος]], [[δολοφόνισσα]], [[φονιάς]], [[φόνισσα]]; Ancient Greek: [[αἱματηρός]], [[αἱματουργός]], [[ἀκρόχειρ]], [[ἀκρόχειρος]], [[ἀνδρόβαλος]], [[ἀνδροθνής]], [[ἀνδροκμής]], [[ἀνδροκόνος]], [[ἀνδροκτόνος]], [[ἀνδροφόνος]], [[ἀνθρωποκτόνος]], [[ἀνθρωπόλεθρος]], [[ἄρταμος]], [[αὐθέντης]], [[αὐτόχειρ]], [[βροτοκτόνος]], [[βροτοφόντης]], [[δαΐκτωρ]], [[δαΐξανδρος]], [[φονεύς]]; Gujarati: હત્યારો; Hebrew: רוצח \ רוֹצֵחַ‎, רוצחת \ רוֹצַחַת‎; Hindi: हत्यारा, ख़ूनी, क़ातिल; Hungarian: gyilkos; Icelandic: morðingi; Indonesian: pembunuh; Italian: [[assassino]], [[assassina]]; Japanese: 人殺し, 殺人者; Kalmyk: алач; Kannada: ಕೊಲೆಗಾರ; Kazakh: қанішер, қаныпезер; Khmer: ឃាតករ, អ្នកសម្លាប់; Korean: 살인자(殺人者); Kurdish Northern Kurdish: qatil, mêrkuj, kujer; Kyrgyz: өлтүргүч, өлтүрүүчү; Lao: ຄາດຕະກອນ; Latgalian: slapkauņs; Latin: [[homicida]], [[occisor]], [[occitrix]], [[interfector]], [[interfectrix]]; Latvian: slepkava; Lithuanian: žmogžudys, žmogžudė; Luxembourgish: Mäerder, Mäerderin; Macedonian: убиец, катиљ; Malay: pembunuh; Malayalam: കൊലപാതകി; Maori: kaikōhuru; Mongolian: алуурчин; Norman: meurtriyi; Northern Sami: olmmošgoddi; Norwegian Bokmål: morder, morderske, drapsperson, drapsmann, drapskvinne; Nynorsk: mordar, morderske, drapsperson, drapsmann, drapskvinne; Old English: manslaga, slaga; Old Norse: morðari; Old Polish: głównik; Pashto: قاتل‎, خوني‎; Persian: قاتل‎, آدمکش‎; Plautdietsch: Merda; Polish: morderca, morderczyni, zabójca, zabójczyni; Portuguese: [[assassino]], [[assassina]], [[homicida]]; Romanian: criminal, criminală; Russian: [[убийца]], [[киллер]], [[душегуб]]; Sanskrit: घातक, ताडक; Scottish Gaelic: murtair; Serbo-Croatian Cyrillic: у̀бица, у̀бојица; Roman: ùbica, ùbojica; Sinhalese: මිනීමරුවා; Slovak: vrah, vrahyňa; Slovene: morilec, morilka; Spanish: [[asesino]], [[asesina]], [[victimario]], [[victimaria]], [[matador]], [[matadora]]; Swahili: mwuaji; Swedish: mördare, mörderska; Tajik: қотил‍, кушанда, одамкуш; Tamil: கொலைகாரன்; Tatar: үтерүче, катыйль; Telugu: హంతకుడు; Thai: ฆาตกร; Tocharian B: kauṣenta; Turkish: katil; Turkmen: ganhor; Ukrainian: вбивця, убивця, душогуб; Urdu: قاتل‎, خونی‎; Uyghur: قاتىل‎, شۇمبەن‎; Uzbek: qotil, odamkush; Vietnamese: kẻ giết người; Wiradhuri: baluubuunildaayn; Yakut: өлөрүөхсүт; Yiddish: מערדער‎, רוצח‎, טויטשלאַגער‎
===[[perpetrator]]===
Bulgarian: извършител, виновник; Chinese Mandarin: 作案者, 犯罪者; Danish: gerningsmand; Dutch: [[dader]], [[bedrijver]]; Finnish: tekijä, syyllinen; French: [[coupable]]; Georgian: დამნაშავე; German: [[Täter]], [[Täterin]], [[Schuldiger]], [[Schuldige]]; Greek: [[δράστης]]; Ancient Greek: [[αὐθέντης]]; Hungarian: elkövető, bűnelkövető; Indonesian: pelaku; Japanese: 加害者; Korean: 가해자; Latin: [[patrator]]; Macedonian: сторител; Norwegian Bokmål: gjerningsmann; Nynorsk: gjerningsmann; Polish: sprawca, sprawczyni, winowajca, winowajczyni; Portuguese: [[perpetrador]]; Romanian: făptaș, făptuitor; Russian: [[нарушитель]], [[нарушительница]], [[виновник]], [[виновница]]; Spanish: [[perpetrador]]; Swedish: gärningsman; Turkish: fail, sanık, suçlu, mücrim, suç işleyen kimse
===[[doer]]===
Aghwan: 𐔱𐔰𐔰𐔾; Arabic: فَاعِل‎, فَاعِلَة‎; Azerbaijani: edən; Belarusian: выканаўца, выканавец, дзеяч, дзеячка; Bulgarian: извършител, извършителка, деятел, деятелка; French: [[faiseur]], [[faiseuse]]; Galician: facedor; German: [[Macher]], [[Macherin]]; Middle English: doer; Russian: [[исполнитель]], [[исполнительница]], [[деятель]], [[деятельница]]; Tocharian B: yāmätstse; Turkish: eden, fail, yapan; Udi: бал; Ukrainian: виконавець, виконавиця, діяч, діячка
===[[suicide]]===
Afrikaans: selfmoordenaar; Arabic: مُنْتَحِر‎, مُنْتَحِرَة‎; Armenian: ինքնասպան; Belarusian: самагубец, самагубца, самазабойца; Bengali: খোদকুশ; Bulgarian: самоубиец, самоубийца; Catalan: suïcida; Chinese Mandarin: 自殺者/自杀者; Czech: sebevrah, sebevražedkyně; Danish: selvmorder; Dutch: [[zelfmoordenaar]], [[zelfmoordenaares]], [[zelfmoordenaarster]]; Estonian: enesetapja; Finnish: itsemurhaaja; French: [[suicidé]], [[suicidée]], [[suicidant]], [[suicidante]]; German: [[Selbstmörder]], [[Selbstmörderin]], [[Suizidant]], [[Suizidantin]], [[Suizident]], [[Suizidentin]]; Greek: [[αυτόχειρ]], [[αυτόχειρας]]; Ancient Greek: [[αὐτοφόνος]], [[αὐτόχειρ]], [[αὐτοσφαγής]], [[αὐτοκτόνος]], [[αὐθέντης]], [[αὐτοθάνατος]], [[αὐτοφόνευτος]]; Hebrew: מתאבד‎, מתאבדת‎; Hungarian: öngyilkos; Icelandic: sjálfsmorðingi, sjálfsbani; Indonesian: pembunuh diri; Irish: féinmharfóir; Italian: [[suicida]]; Japanese: 自殺者; Korean: 자살자(自殺者); Macedonian: самоубиец; Manx: hene-varrooder; Norwegian Bokmål: selvmord, selvmordsoffer, selvmorder; Old English: āgenslaga, selfbana, selfcwala; Persian Iranian Persian: اِنْتِحاری‎‎; Polish: denat, denatka, samobójca, samobójczyni; Portuguese: [[suicida]]; Romanian: sinucigaș, sinucigașă; Russian: [[самоубийца]]; Scottish Gaelic: fèin-mhurtair; Serbo-Croatian Cyrillic: самоу̀бојица, самоубица, самоубилац; Roman: samoùbojica, samoubíca, samoubilac; Slovak: samovrah, samovrahyňa; Slovene: samomorilec, samomorilka; Spanish: [[suicida]]; Swedish: självmördare; Turkish: müntehir; Ukrainian: самогубець, самогубця; Urdu: خُود کُش‎, خُودْکُش‎; Uyghur: ئۆلۈۋالغۇچى‎; Welsh: hunanladdwr, hunanladdwraig
}}
}}