γιγνώσκω: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0492.png Seite 492]] erkennen, kennen; mit Reduplication von der Wurzel γνο, von der auch [[νόος]], entstanden aus γνώος, vgl. nosco, in compos. gnosco, cognosco, agnosco, dignosco; Sp. γινώσκω, als var. lect. auch im Hom., vielleicht sogar überall als Lesart Aristarchs, s. z. B. Scholl. Aristonic. Iliad. 15, 241; fut. γνώσομαι; aor. ἔγνων, [[γνῶναι]], γνούς; ἔγνων = ἔγνωσαν Pind. P. 9, 82 I. 2, 23; vgl. ἐπιγνώῃ; pf. ἔγνωκα, ἔγνωσμαι; aor. p. ἐγνώσθην; – 1) [[kennen lernen]], erkennen, wahrnehmen, nach Plat. Theaet. 209 e = ἐπιστήμην [[λαβεῖν]]; <span class="ggns">Gegensatz</span> [[δοξάζω]] Rep. V, 476 d. Von Hom. an überall; absolut, [[γιγνώσκω]], [[φρονέω]]· τά γε δὴ νοέοντι κελεύεις, ich verstehe, ich begreife, Odyss. 16, 136. 17, 193. 281; mit accus., εὖ νύ τις αὐτὸν γνώσεται, er wird ihn (zu seinem Schaden) kennen lernen, Il. 18, 270; vgl. Theocr. 3, 15; τοὺς αἰτίους Plat. Phaed. 116 c; τὴν φωνήν, erkennen, Prot. 3100; οἵους αὐτούς, für was für Leute ihr sie ansehen, erkennen werdet, Xen. An. 1, 7, 4; τινός, Odyss. 23, 109 ἦ [[μάλα]] νῶι γνωσόμεθ' [[ἀλλήλων]] καὶ λώιον; 21, 36 οὐδὲ τραπέζῃ γνώτην [[ἀλλήλων]]; Iliad. 4, 357 ὡς γνῶ χωομένοιο, als er bemerkte, daß der Andere zürnte, s. Scholl. Aristonic. u. vgl. Sengebusch Ariston. p. 6 sq.; vgl. Xen. Oec. 16, 3; ἐμοῦ ποιοῦντος Cyr. 7, 2, 18. Gew. folgt ὅτι, auch ὡς, Od. 21, 209; εἰ Il. 21, 266; ἔγνω τὸνἩσίοδον ὅτι ἦν [[σοφός]] Plat. Rep. V, 466 c; c. partic., ἔγνων μιν ἐσάντα ἰδὼν οἰωνὸν ἐόντα Od. 15, 532; γνόντες οὐδεμίαν σφίσι τιμωρίαν οὖσαν, daß sie keine Hülfe bekämen, Thuc. 1, 25; Xen. Hell. 3, 1, 9; ἔγνων ἡττημένος, ich merkte, daß ich besiegt sei, Ar. Equ. 658; [[γιγνώσκω]] ἀπιστούμενος Xen. Cyr. 7, 2, 17. – S. v. a. [[wiedererkennen]], ἀναγνωρίζειν, Hom. Iliad. 15, 241 νέον δ' ἐσαγείρετο θυμόν, ἀμφὶ ἓγιγνώσκων ἑτάρους, s. Scholl. Aristonic. – 2) Uebh. wissen, einsehen, πᾶς ὁ γιγνώσκων, jeder Kluge, Plat. Rep. I, 347 d, wie Sp. auch [[χάριν]] γιγνώσκειν für [[εἰδέναι]] sagen. – 3) [[meinen]], [[urtheilen]], εἴ τις οἴεται – οὐκ ὀρθῶς ἔγνωκεν Dem. 4, 29; ἐγνώκασι, τὸν θάνατον πᾶσι κοινὸν εἶναι Xen. An. 3, 1, 43; vgl. Cyr. 2, 2, 23; ὀρθῶς [[περί]] τινος Thuc. 2, 22; Isocr. 4, 139 u. sonst; von richterlicher Entscheidung, erkennen, Her. 6, 85; τὰ δίκαια Dem. 19, 240; ἡ παρανόμως γνωσθεῖσα [[δίαιτα]], widerrechtlich gefälltes Erkenntniß der Schiedsrichter, Dem. 33, 33; [[κρίσις]] ἐγνωσμένη ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν Isocr. 6, 30; bei Aesch. Suppl. 7 = verurtheilen; auch von den Beschlüssen des Raths u. der Gesetzgeber, χαλεπόν τι γ. [[περί]] τινος, hart gegen jem. verfahren, Dion. Hal. 54, 7; übh. beschließen, bestimmen, c. acc. u. inf., Her. 1, 74; vgl. Aesch. Spt. 632 σὺ δ' αὐτὸς γνῶθι [[τίνα]] πέμπειν δοκεῖς; ἐγνωσμένον ἐστί, es ist beschlossen, Luc. Nigr. 3. – 4) erkennen, vom Bei schlaf, Callim. ep. 58, 3; Plut. Alex. 21 u. öfter; N. T., z. B. Matth. 1, 25 u. a. Sp., bes. K. S. – 5) Pind. braucht factitiv γνώσομαι Κόρινθον, ich will bekannt machen, preisen, Ol. 13, 3, wie man auch 6, 89 erkl.: πρῶτον μὲν Ἥραν κελαδῆσαι γνῶναί τ' [[ἔπειτα]] – εἰ φεύγομεν.

|elrutext='''γιγνώσκω:''' дор.-ион. и поздн. [[γινώσκω|γῑνώσκω]] (fut. [[γνώσομαι]]; pf. [[ἔγνωκα]]; aor. 2 [[ἔγνων]] - эп. [[γνῶν]], imper. [[γνῶθι]], conjct. [[γνῶ]] - эп. тж. [[γνώω]], inf. [[γνῶναι]] - эп. [[γνώμεναι]], part. [[γνούς]]; pass.: fut. γνωσθήσομαι, aor. ἐγνώσθην, pf. ἔγνωσμαι)<br /><b class="num">1</b> [[узнавать]], [[познавать]], [[знакомиться]] (τινά Hom., Xen., Plut.): [[γνῶθι]] σεαυτόν Arst. познай самого себя; [[εἰδέναι]] τότ᾽ οἰόμεθα ἕκαστον, [[ὅταν]] τί ἐστι γνῶμεν Arst. знаем мы, по нашему мнению, (лишь) то, сущность чего мы познали;<br /><b class="num">2</b> (об уже знакомом) узнавать, опознавать: γ. τρυφαλείῃ Hom. узнать по щиту; τὴν φωνὴν γνοὺς αὐτοῦ Plat. узнав его голос; γ. [[ἀλλήλων]] Hom. узнать друг друга;<br /><b class="num">3</b> осознавать, замечать; понимать, знать: ὄρνιθας [[γνῶναι]] Hom. знать птиц, т. е. быть сведущим в птицегадании; [[γιγνώσκω]] σε Soph. я понимаю тебя, т. е. вижу твои намерения; [[ὅτε]] [[ἔγνων]] ἡττημένος Arph. когда я увидел, что побежден; ἔγνως ἄν … Soph. ты понял бы …; Ἰόλην ἔλεξας …; Ἔγνως Soph. ты имел в виду Иолу? - Ты угадал; [[ἵνα]] γνῷ τρέφειν τὴν γλῶσσαν ἡσυχωέραν Soph. чтобы он умел быть сдержаннее в своих речах; παθὼν ἔγνω погов. Hes., Plat. он научился на горьком опыте; [[πᾶς]] ὁ γιγνώσκων Plat. всякий разумный человек;<br /><b class="num">4</b> полагать, считать; судить (περί τινος Thuc., Plut.): ταὐτὰ γ. Her., Xen. быть того же мнения; γ. [[ταῦτα]] Dem. или οὔτω Xen. держаться следующего взгляда; [[τἀναντία]] τινὶ γ. Xen. придерживаться мнения противоположного чьему-л.;<br /><b class="num">5</b> [[решать]], [[определять]], [[постановлять]] (σὺ δ᾽ αὐτὸς [[ἤδη]] [[γνῶθι]] [[τίνα]] πέμπειν δοκεῖ Aesch.): [[κρίσις]] [[ὑπό]] τινος ἐγνωσμένη Isocr. вынесенное кем-л. решение; τὴν πόλιν ἐγνωκότος αὐτοῦ κολάζειν Thuc. когда он решил наказать город; ἐγνωσμένον [[ἐστί]] Luc. решено;<br /><b class="num">6</b> [[принимать во внимание]], [[учитывать]] (γνόντες τοῦτον ἐκεῖνον εἶναι τὸν [[καιρόν]], ἐν ᾧ … Thuc.);<br /><b class="num">7</b> [[вступать в половые отношения]], [[познавать]] (γυναῖκα Plut.; ἄνδρα NT);<br /><b class="num">8</b> [[признавать виновным]], [[осуждать]]: ψήφῳ πόλεως γνωσθεῖσαι Aesch. подвергшиеся публичному осуждению;<br /><b class="num">9</b> [[делать известным]], [[прославлять]] (τὰν ὀλβίαν Κορίνθον Pind.).

|txtha=(Attic [[γιγνώσκω]], [[see]] [[γίνομαι]] at the [[beginning]]; from ΓΝΟΩ, as [[βιβρώσκω]] from ΒΡΟΩ); ([[imperfect]] ἐγίνωσκον); [[future]] [[γνώσομαι]]; 2nd aorist [[ἔγνων]] (from ΓΝΩΜΙ), [[imperative]] [[γνῶθι]], γνώτω, subjunctive [[γνῷ]] (3rd [[person]] [[singular]] γνοῖ, L T Tr WH, for R G [[γνῷ]] (Buttmann, p. 46 (40); cf. [[δίδωμι]] at the [[beginning]])), infinitive [[γνῶναι]], participle [[γνούς]]; [[perfect]] [[ἔγνωκα]] (ἔγνωκαν for ἐγνωκασι, [[see]] references in [[γίνομαι]] at the [[beginning]]); pluperfect ἐγνώκειν; [[passive]] ([[present]] 3rd [[person]] [[singular]] γινώσκεται (Tr marginal [[reading]])); [[perfect]] ἐγνωσμαι; 1st aorist ἐγνώσθην; [[future]] γνωσθήσομαί; in Greek writings from Homer down; the Sept. for יָדַע; Latin nosco, novi (i. e. gnosco, gnovi); I. [[universally]]:<br /><b class="num">1.</b> to [[learn]] to [[know]], [[come]] to [[know]], [[get]] a [[knowledge]] of; [[passive]] to [[become]] [[known]]: [[with]] the accusative, γινώσκεται, Tr marginal [[reading]] T 2,7); τί ἐκ τίνος, τινα or τί ἐν τίνι, to [[find]] a [[sign]] in a [[thing]] by [[which]] to [[know]], to recognize in or by [[something]], [[κατά]] τί [[γνώσομαι]] [[τοῦτο]], the [[truth]] of [[this]] [[promise]], [[περί]] τῆς διδαχῆς, [[ὅτι]], τί, [[ἀπό]] τίνος to [[learn]] from [[one]], [[ὑπό]] τοῦ Θεοῦ γινώσκεσθαι, Winer's Grammar, § 39,3Note 2; Buttmann, 55 (48)); negatively, in the [[sentence]] of Christ [[οὐδέποτε]] [[ἔγνων]] [[ὑμᾶς]], I [[never]] knew [[you]], [[never]] had [[any]] [[acquaintance]] [[with]] [[you]], to [[perceive]], [[feel]]: ἔγνω τῷ σώματι, [[ὅτι]] etc. [[ἔγνων]] δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ' [[ἐμοῦ]], to [[know]], [[understand]], [[perceive]], [[have]] [[knowledge]] of;<br /><b class="num">a.</b> to [[understand]]: [[with]] the accusative, τά λεγόμενα, ἅ ἀναγινώσκεις, [[ὅτι]], τί, ὁ [[κατεργάζομαι]] οὐ [[γινώσκω]] I do [[not]] [[understand]] [[what]] I am doing, my [[conduct]] is [[inexplicable]] to me, to [[know]]: τό [[θέλημα]], τάς καρδίας, [[τόν]] μή γνόντα ἁμαρτίαν [[ignorant]] of [[sin]], i. e. [[not]] [[conscious]] of having committed it, [[ἐπιστολή]] γινωσκομένη [[καί]] ἀναγινωσκομένη, τινα, to [[know]] [[one]], his [[person]], [[character]], [[mind]], plans: [[ὅτι]], [[Ἑλληνιστί]] γινώσκειν, to [[know]] Greek (graece scire, [[Cicero]], de [[fin]]. 2,5): ἐπίστασθαί [[Συριστί]], [[Xenophon]], Cyril 7,5, 31; graece nescire, [[Cicero]], pro Flac. 4,10); [[ἴστε]] ( ἐστε) γινώσκοντες ye [[know]], [[understanding]] etc. (R. V. ye [[know]] of a [[surety]], etc.), Winer's Grammar, 355 (333); (cf. Buttmann, 51 (44); 314 (269)). [[imperative]] γινώσκετε [[know]] ye: Winer's Grammar, 18), [[found]] [[also]] in Greek writings from the Alexandrian [[age]] down, [[γινώσκω]] is used of the [[carnal]] [[connection]] of [[male]] and [[female]], rem cum aliquo or aliqua habere (cf. [[our]] [[have]] a ([[criminal]]) [[intimacy]] [[with]]): of a [[husband]], [[Callimachus]] (260 B.C.>) epigr. 58,3; [[often]] in [[Plutarch]]; cf. Vögelin, [[Plutarch]], Brut., p. 10ff; so [[also]] Latin cognosco, Ovid. met. 4,596; novi, Justin Martyr, hist. 27,3, 11). II. In [[particular]] [[γινώσκω]], to [[become]] acquainted [[with]], to [[know]], is employed in the N. T. of the [[knowledge]] of God and Christ, and of the things relating to [[them]] or [[proceeding]] from [[them]];<br /><b class="num">a.</b> [[τόν]] Θεόν, the [[one]], true God, in [[contrast]] [[with]] the polytheism of the Gentiles: [[τόν]] [[μόνον]] [[ἀληθινόν]] Θεόν, [[τόν]] Θεόν, the [[nature]] and [[will]] of God, in [[contrast]] [[with]] the false [[wisdom]] of [[both]] Jews and Gentiles, [[τόν]] πατέρα, the [[nature]] of God the Father, [[especially]] the [[holy]] [[will]] and [[affection]] by [[which]] he aims to [[sanctify]] and [[redeem]] men [[through]] Christ, [[γνῶθι]] [[τόν]] κύριον, the precepts of the Lord, τό [[θέλημα]] (of God), [[νοῦν]] κυρίου, [[τήν]] σοφίαν τοῦ Θεοῦ, τάς ὁδούς τοῦ Θεοῦ, Χριστόν, his blessings, Χριστόν ἐγνωκέναι [[κατά]] σάρκα, γινώσκειν, ἐγνωκέναι Χριστόν denotes to [[come]] to [[know]], to [[know]], his Messianic [[dignity]] ([[τόν]] ἀπ' ἀρχῆς, γινώσκομαι [[ὑπό]] τῶν ἐμῶν, γινώσκουσιν με τά ἐμά)); his [[love]] of God (πιστεύειν and γινώσκειν, at [[one]] [[time]] putting πιστεύειν [[first]]: γινώσκειν: R G, for [[which]] L T Tr WH [[read]] [[ἵνα]] [[γνῶτε]] [[καί]] γινώσκητε (R. V. [[know]] and [[understand]])); L brackets [[καί]] ἔγνωσαν); [[γνῶναι]] ... τά τοῦ πνεύματος the things [[which]] [[proceed]] from the Spirit, τό [[πνεῦμα]] τῆς ἀληθείας [[καί]] τό [[πνεῦμα]] τῆς [[πλάνης]], τά μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, [[τήν]] ἀλήθειαν, SYNONYMS: γινώσκειν, [[εἰδέναι]], ἐπίστασθαί, [[συνιέναι]]: In classic [[usage]] (cf. Schmidt, [[chapter]] 13), γινώσκειν, [[distinguished]] from the [[rest]] by its [[original]] inchoative [[force]], denotes a [[discriminating]] [[apprehension]] of [[external]] impressions, a [[knowledge]] grounded in [[personal]] [[experience]]. [[εἰδέναι]], [[literally]], 'to [[have]] [[seen]] [[with]] the [[mind]]'s [[eye]],' signifies a [[clear]] and [[purely]] [[mental]] [[perception]], in [[contrast]] [[both]] to [[conjecture]] and to [[knowledge]] [[derived]] from others. ἐπίστασθαί [[primarily]] expresses the [[knowledge]] obtained by [[proximity]] to the [[thing]] [[known]] (cf. [[our]] [[understand]], German verstehen); [[then]] [[knowledge]] viewed as the [[result]] of prolonged [[practice]], in [[opposition]] to the [[process]] of [[learning]] on the [[one]] [[hand]], and to the [[uncertain]] [[knowledge]] of a [[dilettante]] on the [[other]]. [[συνιέναι]] implies [[native]] [[insight]], the [[soul]]'s [[capacity]] of itself [[not]] [[only]] to [[lay]] [[hold]] of the phenomena of the [[outer]] [[world]] [[through]] the senses, [[but]] by [[combination]] ([[σύν]] and [[ἰέναι]]) to [[arrive]] at [[their]] underlying laws. Hence, [[συνιέναι]] [[may]] [[mark]] an [[antithesis]] to [[sense]]-[[perception]]; [[whereas]] γινώσκειν marks an [[advance]] [[upon]] it. As applied e. g. to a [[work]] of [[literature]], γινώσκειν expresses an [[acquaintance]] [[with]] it; ἐπίστασθαί the [[knowledge]] of its contents; [[συνιέναι]] the [[understanding]] of it, a [[comprehension]] of its [[meaning]]. γινώσκειν and [[εἰδέναι]] [[most]] [[readily]] [[come]] [[into]] [[contrast]] [[with]] [[each]] [[other]]; if [[εἰδέναι]] and ἐπίστασθαί are contrasted, the [[former]] refers [[more]] to [[natural]], the [[latter]] to [[acquired]] [[knowledge]]. In the N. T., as [[might]] be [[expected]], these distinctions are [[somewhat]] [[less]] [[sharply]] marked. Such passages as [[γινώσκω]] and [[οἶδα]] are [[nearly]] interchangeable; [[yet]] [[see]] [[know]] ... [[perceive]]), and the [[characteristic]] [[use]] of [[εἰδέναι]] by John to [[describe]] [[our]] Lord's [[direct]] [[insight]] [[into]] [[divine]] things: Lightfoot's [[note]] on Green, 'Critical Notes' etc., p. 75 (on [[γινώσκω]] and [[ἐπίσταμαι]] are associated in Green, as [[above]], p. 97); [[οἶδα]] and [[γινώσκω]] in [[οἶδα]] and [[ἐπίσταμαι]] in [[ἀναγινώσκω]], [[διαγινώσκω]], [[ἐπιγινώσκω]], καταινώσκω, [[προγινώσκω]].]

|mltxt=και [[γινώσκω]] (AM [[γιγνώσκω]] και [[γινώσκω]])<br /><b>1.</b> <b>φρ.</b> «γνῶθι σ’ αὐτόν» — γνώρισε, μάθε τον εαυτό σου<br /><b>2.</b> (μτχ. παθ. παρακμ.) <i>εγνωσμένος</i>, -η, -ο<br />[[γνωστός]], [[αποδεκτός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(με αρθρ. ως ουσ.) «το γνώθι σ’ αυτόν» — η [[αυτογνωσία]], η [[αυτεπίγνωση]]<br /><b>μσν.</b><br />[[είμαι]] [[συνηθισμένος]], [[συνηθίζω]] να...<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[αρχίζω]] να [[εννοώ]], [[καταλαβαίνω]], [[αντιλαμβάνομαι]], (και στους ιστορικούς χρόνους) [[ξέρω]], [[γνωρίζω]] παρατηρώντας, ύστερα από [[παρατήρηση]] (διακρίνεται από το [[οίδα]]<br />[[γνωρίζω]] ύστερα από συλλογισμό ή [[σκέψη]])<br /><b>2.</b> [[ξεχωρίζω]], [[διακρίνω]], [[αναγνωρίζω]]<br /><b>3.</b> [[αισθάνομαι]], [[συναισθάνομαι]], [[νιώθω]]<br /><b>4.</b> [[θεωρώ]] ως, [[εκλαμβάνω]]<br /><b>5.</b> (στους πεζογράφους [[κυρίως]]) [[σχηματίζω]] μια [[κρίση]], [[παρατηρώ]] και [[κρίνω]], έχω τη [[γνώμη]]<br /><b>6.</b> [[κρίνω]] κάποιον, [[δικάζω]], [[εκδίδω]] [[απόφαση]]<br /><b>7.</b> (και εκκλ.) [[γνωρίζω]] σαρκικώς, [[αποκτώ]] σαρκική [[πείρα]]<br /><b>8.</b> [[κάνω]] γνωστό, [[εξυμνώ]], [[εκθειάζω]]<br /><b>9.</b> «[[γιγνώσκω]] [[χάριν]]» — χρωστάω [[ευγνωμοσύνη]]<br />II. <b>παθ.</b><br /><b>1.</b> [[γίνομαι]] [[γνωστός]], γίνεται γνωστό για μένα ότι.<br /><b>2.</b> (για αποφάσεις δικαστικές ή προτάσεις) κηρύσσομαι, απαγγέλλομαι, γνωστοποιούμαι<br /><b>3.</b> (για πρόσωπα) κηρύσσομαι [[ένοχος]] ύστερα από [[δίκη]]<br /><b>4.</b> (ο παρακμ. με ενεργ. σημ.) <i>ἔγνωσμαι</i><br />[[είμαι]] αποφασισμένος, έχω πάρει [[απόφαση]]<br /><b>5.</b> (η μτχ. ουδ. πληθ. ως ουσ.) <i>τα γιγνωσκόμενα</i><br />αυτά που εννοεί [[κανείς]], το [[αντικείμενο]] της παρατήρησης<br />III. 1. (σε αντίθ. με την ενεργ. μτχ. ενεστ.) <i>ὁ γιγνώσκων</i><br />α) αυτός που γνωρίζει, αντιλαμβάνεται<br />β) <b>(επεκτ.)</b> αυτός που εννοεί τα πράγματα και τις περιστάσεις, [[φρόνιμος]], [[συνετός]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> (συνήθ. σε διάλογους) (αόρ. β) α) [[ἔγνων]]<br />[[καταλαβαίνω]]<br />β) <i>ἔγνως</i><br />έχεις δίκιο, σωστά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο ενεστ. [[γιγνώσκω]] έχει [[θέμα]] <i>γνω</i> - (<span style="color: red;"><</span> ινδοευρ. [[ρίζα]] <i>gn</i><i>ō</i> - «[[ξέρω]], [[αναγνωρίζω]]») και χαρακτηρίζεται από ενεστ. αναδιπλασιασμό και [[επίθημα]] -<i>σκ</i> -, που εκφράζει την [[πραγματοποίηση]] της πράξεως [[έπειτα]] από επανειλημμένες προσπάθειες. Ο ενεστ. -[[αλλά]] [[χωρίς]] αναδιπλασιασμό ([[πρβλ]]. επιδαυρ. <i>γνώσκω</i>)<br />απαντάται σε άλλες ινδοευρ. γλώσσες<br />[[πρβλ]]. λατ. nōscō, αρχ. περσ. <i>xšn</i><i>ā</i><i>sa</i> (<i>hiy</i>) «να παρατηρείς». το β' ενικό πρόσ. της ευκτ. αορ. <i>γνοίης</i> (οριστ. <i>έγνων</i>) αντιστοιχεί με το αρχ. ινδ. <i>jney</i><i>ā</i><i>h</i>. To ρηματ. όνομα [[γνωτός]] <span style="color: red;"><</span> <i>gn</i><i>ō</i> -<i>tό</i> -<i>s</i> (του οποίου το <i>— </i><i>ō</i>- [[αντί]] -<i>ŏ</i>- [[πρβλ]]. [[δίδωμι]]: <i>δο</i>-<i>τός</i>, [[τίθημι]]: <i>θε</i>-<i>τός—</i> [[είναι]] πιθ. υστερογενές από τους ρηματικούς τύπους) ταυτίζεται με λατ. <i>n</i><i>ō</i><i>tus</i>, αρχ. ινδ. <i>jn</i><i>ā</i><i>tά</i> -. To ίδιο [[θέμα]] εμφανίζεται και στον παρακμ. <i>έγνωκα</i>, λατ. <i>n</i><i>ō</i><i>v</i><i>ī</i>, αρχ. ινδ. <i>jajnau</i>. To ουσ. [[γνώσις]] <span style="color: red;"><</span> <i>gn</i><i>ō</i> -<i>ti</i> ταυτίζεται με λατ. <i>n</i><i>ō</i><i>ti</i> -<i>ō</i>, αρχ. ινδ. -<i>jn</i><i>ā</i><i>ti</i>-, [[αλλά]] ίσως η [[ταύτιση]] αυτή οφείλεται σε νεώτερο σχηματισμό. Μεταπτωτική [[σχέση]] της ρ. <i>γνω</i>- με άλλες βαθμίδες ρίζας (π. χ. <i>gon</i>-, [[πρβλ]]. γερμ. γοτθ. <i>kann</i>, <i>gnƏ</i>-, λιθ. <i>pažintas</i> «[[γνωστός]]», <i>gnẽ</i>, αγγλοσαξ. <i>cn</i><i>ā</i><i>wan</i> «[[ξέρω]]») προϋποθέτει [[κοινή]] [[αναγωγή]] σε αρχική δισύλλαβη [[ρίζα]]. Η ομοηχία εξάλλου του ρ. [[γιγνώσκω]] με το ρ. [[γίγνομαι]]—στην οποία οφείλεται εν μέρει και η ευρύτερη [[διάδοση]] στην Ελληνική της ρίζας<i>gn</i><i>ō</i>— οδήγησε στην [[υπόθεση]] ετυμολογικής σχέσεως τών δύο ρημάτων, η οποία θα προϋπέθετε ομοίως [[αναγωγή]] σε αρχική δισύλλαβη [[ρίζα]] (<i>γενη</i>-) και η οποία εν πάση περιπτώσει δεν [[είναι]] δυνατόν να αποδειχθεί. Ο τ. <i>γῑνώσκω</i>, ο [[οποίος]] επικράτησε στις περισσότερες διαλέκτους [[κατά]] τους ιστορικούς χρόνους, προήλθε από το [[γιγνώσκω]], με ερρίνωση του δεύτερου -<i>γ</i>-, εξαιτίας ανομοιώσεως [[προς]] το πρώτο, και εν συνεχεία [[αποβολή]] [[αυτού]], με [[έκταση]] του φωνήεντος -<i>ι</i>, δηλ. <i>gĭgno</i>- > <i>gĭnno</i>- > <i>gĭyno</i>- > <i>g</i><i>ī</i><i>no</i> - ([[πρβλ]]. και [[γίγνομαι]] / [[γίνομαι]]). Στις διάφορες ινδοευρ. γλώσσες δύο ήταν οι βασικές σημασίες που εκφράστηκαν με λέξεις αυτής της οικογένειας: α) «[[ξέρω]] ([[κάτι]]) ως [[γεγονός]]» <br />β) «[[γνωρίζω]], έχω [[γνώση]] (προσώπου ή πράγματος)». Οι λέξεις που δήλωναν τις σημασίες αυτές ήταν αρχικά, και σε ορισμένες γλώσσες εξακολουθούν να [[είναι]], διαφορετικές, [[αλλά]] πολλές φορές η [[διάκριση]] δεν [[είναι]] [[σαφής]] ([[πρβλ]]. γαλλ. <i>savoir</i>, που σε μερικές φράσεις η [[σημασία]] του δύσκολα ή και [[καθόλου]] δεν διακρίνεται από αυτήν του <i>connaitre</i>). Οι λέξεις που εκφράζουν τη δεύτερη [[σημασία]] [[είναι]] πιο διαδεδομένες, με [[αποτέλεσμα]] σε αρκετές γλώσσες να χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν και την πρώτη [[σημασία]]. Εξάλλου ορισμένες λέξεις με τη σημ. «[[ξέρω]]» εξελίχθηκαν σημασιολογικά από τη σημ. «[[ξέρω]] πώς (να [[κάνω]] [[κάτι]])» στη σημ. του «[[μπορώ]]» — [[πρβλ]]. αγγλ. <i>can</i>, γερμ. <i>konnen</i> (π. χ. ich kann Deutsch «[[ξέρω]] γερμανικά»), λιθ. <i>moketi</i> «[[ξέρω]] πώς, [[μπορώ]]». Η αντίθετη [[εξέλιξη]] παρατηρήθηκε στο ελλ. [[επίσταμαι]] «[[γνωρίζω]] πώς να [[κάνω]] [[κάτι]]» (<b>Ομ.</b>) και αργότερα «[[γνωρίζω]] καλά, [[είμαι]] ειδήμων, [[ξέρω]]». Ο αρχ. παρακμ. [[οίδα]] (<span style="color: red;"><</span> <i>woida</i> «έχω δει» και [[μετά]] «[[ξέρω]]» <span style="color: red;"><</span> ινδοευρ. <i>weid</i> - «[[βλέπω]]») με σημ. ενεστώτα, του οποίου η β 'σημ. [[είτε]] ίσχυσε και για τους άλλους χρόνους [[είτε]] καθιερώθηκε μια ξεχωριστή [[κλίση]] γι' αυτή τη σημ. Στη Νέα Ελληνική [[αντί]] του [[γιγνώσκω]] και τών συνωνύμων του χρησιμοποιούνται τα [[γνωρίζω]] και [[ξέρω]]— <span style="color: red;"><</span> μσν. (<i>η</i>) <i>ξευρω</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[γνώμη]], [[γνώμονας]] (Α [[γνώμων]]), [[γνώριμος]], [[γνώση]](-<i>ις</i>), [[γνώστης]], [[γνωστός]]<b>αρχ.</b> [[γνωστήρ]] - <b>αρχ.-μσν.</b> [[γνωτός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αναγιγνώσκω]] (και <i>αναγινώσκω</i>), [[διαγιγνώσκω]], [[καταγιγνώσκω]], [[μεταγιγνώσκω]], [[προγιγνώσκω]] - <b>αρχ.</b> [[ανταναγιγνώσκω]], <i>απαναγιγνώσκω</i>, [[απογιγνώσκω]], [[διαγιγνώσκω]], [[διαναγιγνώσκω]], [[εγγιγνώσκω]] (και <i>εγγινώσκω</i>), [[εξαναγιγνώσκω]], [[επαναγιγνώσκω]], [[επιγιγνώσκω]] (και <i>επιγινώσκω</i>), <i>επιδιαγιγνώσκω</i> (και [[επιδιαγινώσκω]]), [[καταγιγνώσκω]] (και [[καταγινώσκω]]), [[καταναγιγνώσκω]], [[παραγιγνώσκω]] (και <i>παραγινώσκω</i>), [[προαναγιγνώσκω]], [[προαπογιγνώσκω]], [[προγιγνώσκω]], [[προδιαγιγνώσκω]], [[προεπιγιγνώσκω]], [[προκαταγιγνώσκω]], [[προσαναγιγνώσκω]], [[προσγιγνώσκω]], [[προσκαταγιγνώσκω]], [[συγγιγνώσκω]] (και <i>συγγινώσκω</i>), [[συγκαταγιγνώσκω]] (και <i>συγκαταγινώσκω</i>), [[συναναγιγνώσκω]], [[συνδιαγιγνώσκω]], [[συμπρογιγνώσκω]], [[υπαναγιγνώσκω]])].

|mdlsjtxt=[[γιγνώσκω]] ις ρεδυπλ. φρομ Ροοτ !γνω, cf. [[γνῶναι]], [[γνωτός]], etc.: so Lat. [[gnosco]].]<br /><b class="num">I.</b> to [[learn]] to [[know]], to [[perceive]], [[mark]], [[learn]], and in [[past]] tenses, to [[know]], c. acc., Hom., etc.:—also to [[discern]], [[distinguish]], ὡς εὖ γιγνώσκηις ἠμὲν θεὸν ἠδὲ καὶ ἄνδρα that thou mayst [[discern]] [[between]] gods and men, Il.: c. gen., [[γνώτην]] [[ἀλλήλων]] were [[aware]] of [[each]] [[other]], Od.; γνῶ χωομένοιο was [[aware]] of his [[being]] [[angry]], Il.:—c. [[part]]., [[ἔγνων]] μιν οἰωνὸν ἐόντα perceived that he was a [[bird]] of [[omen]], Od.; [[ἔγνων]] ἡττημένος I [[felt]] that I was [[beaten]], Ar.:—but c. inf., ἵνα γνῶι τρέφειν that he may [[learn]] how to [[keep]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> to [[observe]], to [[form]] a [[judgment]] on a [[matter]], to [[judge]] or [[think]] so and so, Hdt., [[attic]]: in [[dialogue]], [[ἔγνων]] I [[understand]], Soph.:—Pass. to be [[pronounced]], of a [[sentence]] or [[judgment]], Thuc., etc.:— also, to [[judge]], [[determine]], [[decree]] that…, c. acc. et inf., Hdt., etc.

|trtx=Afrikaans: weet; Albanian: di; American Sign Language: BentB@Sfhead; Amharic: ማወቅ, ማዎቅ; Amharic: ማወቅ; Arabic: عَلِمَ‎, عَرَفَ‎; Egyptian Arabic: عرف‎; Aramaic: יְדַע‎; Armenian: գիտենալ, իմանալ; Aromanian: shciu; Asturian: saber; Azerbaijani: bilmək; Bakhtiari: دونستن‎; Bashkir: белеү; Basque: jakin, jakina izan; Belarusian: ве́даць, знаць; Bengali: জানা, চেনা; Breton: gouzout; Bulgarian: зна́я; Burmese: သိရှိ, သိ; Catalan: saber; Cebuano: kahibalo; Chinese Cantonese: 知; Dungan: җыдо; Hakka: 知; Mandarin: 知道, 曉得, 晓得; Min Dong: 捌; Min Nan: 知影, 會曉, 明白; Wu: 曉得, 晓得; Chinook Jargon: kəmtəks; Chuvash: пĕл; Classical Tibetan: ཤེས་; Cornish: godhvos; Czech: vědět; Dalmatian: sapar; Danish: vide; Dolgan: бил; Dongxiang: mejie; Dutch: weten; Eastern Bontoc: ammo, inila; Emilian: savêr; Esperanto: scii; Estonian: teadma; Even: ха-; Evenki: са-; Fang: -yem; Faroese: vita; Finnish: tietää; French: savoir; Friulian: savê; Galician: saber; Georgian: ცოდნა; German: [[wissen]]; Alemannic German: wüsse; Gothic: 𐍅𐌹𐍄𐌰𐌽; Greek: ξέρω; Ancient Greek: [[γιγνώσκω]], [[γινώσκω]], [[οἶδα]]; Guaraní: kuaa; Gujarati: જાણવું; Haitian Creole: konnen; Hausa: sanī̀; Hawaiian: ʻike; Hebrew: [[יָדַע]]‎; Hindi: जानना; Hungarian: tud; Icelandic: vita; Ido: savar; Ilocano: ammo; Indonesian: tahu; Irish: a fhios a bheith agat, is eol do, eolas a bheith ag; Istriot: savì; Italian: sapere; Japanese: 知る, 確信している, ご存知である, 存じ上げる; Javanese: weruh; Kabyle: ẓer; Karakhanid: بِلْماكْ‎; Kazakh: білу; Khakas: пілерге; Khmer: ចេរ; Kikuyu: ũĩ; Kilivila: -nukwali-; Korean: 알다; Krio: sabi; Kurdish Central Kurdish: زانین‎; Northern Kurdish: zanîn; Kyrgyz: бил-; Lao: ຮູ້, ຊາບ; Latin: [[scio]]; Latvian: zināt; Lingala: koyéba; Lithuanian: žinoti; Lombard: savè; Low German: weten; Lü: ᦣᦴᧉ; Macedonian: зна́е; Malay: tahu; Malayalam: അറിയുക; Maltese: għaf; Manchu: ᠰᠠᠮᠪᡳ; Marathi: जाणणे; Mirandese: saber; Mongolian: мэдэх; Nahuatl: mati; Nanai: саори, отоли-; Nepali: चिन्नु; Norman: saver; North Frisian: waase, witj; Northern Kankanay: gekken; Northern Thai: ᩁᩪ᩶; Norwegian: vite; Occitan: saber, saupre; Old Church Slavonic Cyrillic: знати, вѣдѣти; Old East Slavic: знати, вѣдѣти; Old English: witan; Old French: savoir, saveir; Old Javanese: wruh; Old Saxon: witan; Old Turkic: 𐰋𐰃𐰠‎; Oriya: ଜାଣିବା; Ossetian: зонын; Ottoman Turkish: بیلمك‎; Pashto: پوهېدل‎, پيېدل‎; Persian: دانستن‎, دونستن‎; Polish: wiedzieć, znać; Portuguese: saber; Quechua: riqsiy; Ratahan: mataton; Romanian: ști; Romansch: savair, saveir, saver; Russian: знать, ве́дать; Samogitian: žėnuotė; Sanskrit: जानाति; Sardinian: ischire, ischiri; Scottish Gaelic: bi fhios aig; Serbo-Croatian Cyrillic: знати; Roman: znati; Sicilian: sapiri; Sindhi: ڄاڻڻ‎; Sinhalese: දන්නවා; Slovak: vedieť; Slovene: vedeti; Sorbian Lower Sorbian: wěźeś; Upper Sorbian: wědźeć; Southern Altai: билер; Southern Kalinga: akammu; Spanish: [[saber]]; Sundanese: uninga; Swahili: kujua; Swedish: veta; Tagalog: alam; Tajik: донистан; Tatar: белергә; Tetum: hatene; Thai: รู้, ทราบ; Tibetan: ཤེས, མཁྱེན; Tocharian B: kärs-; Tofa: билир, биир; Tourangeau: sçaveirĕ; Turkish: bilmek; Turkmen: bilmek; Tuvan: билир; Ugaritic: 𐎊𐎄𐎓; Ukrainian: зна́ти, ві́дати; Urdu: جاننا‎; Uyghur: بىلمەك‎; Uzbek: bilmoq; Venetian: saver; Vietnamese: biết; Volapük: nolön; Welsh: medru, gwybod; West Frisian: wite, witte; Western Bukidnon Manobo: savut; Yakut: бил; Yiddish: וויסן‎; Zazaki: zanıtene, zanen, zan; Zealandic: weête; Zhuang: rox