σταθμός: Difference between revisions

|Definition=σταθμοῦ, ὁ, in Trag., etc., with heterocl. pl. [[σταθμά]], S.''Ph.''489, ''OT'' 1139, E.''HF''999, X.''Eq.''4.3, etc.; [[σταθμοί]] however occurs not only in Hom. (v. infr.), but in [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''280, ''Or.''1474 (both lyr.):—<br><span class="bld">A</span> [[standing-place]] for animals, [[farmstead]], [[steading]], <b class="b3">τὼ μὲν</b> (the lions) ἄρ', ἁρπάζοντε βόας καὶ ἴφια μῆλα, σταθμοὺς ἀνθρώπων κεραΐζετον Il.5.557, cf. 12.304; κατὰ σταθμοὺς δύεται 5.140; κατὰ σ. ποιμνήϊον 2.470; σταθμῷ ἐν οἰοπόλῳ 19.377, cf. Hes.''Th.''294; sometimes including the human dwelling, Od.14.504; of a swineherd's steading, ib.32; of a sheepstation, Il.5.140, 18.589, cf. E.''Rh.''293; of the [[stable]] of the griffin of Oceanus, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''398; of a deer's [[lair]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''578b21, 611a20.<br><span class="bld">2</span> of men, [[dwelling]], [[abode]], Pi.''O.''5.10 (pl.), ''P.''4.76 (pl.); Ἀΐδα Id.''O.''10 (''ΙΙ'').92; οὐρανοῦ Id.''I.''7(6).45; Εὐβοίας σταθμά S.''Ph.''489, cf. ''PCair.Zen.''344.2 (iii B.C.), ''BGU''1185.13 (i B.C.), etc.<br><span class="bld">3</span> [[quarters]], [[lodgings]] for travellers or soldiers, [[Herodotus|Hdt.]]7.119, X.''An.''1.8.1, al., ''SIG''880.15 (Pizus, iii A.D.), etc.; soldier's [[billet]], PStrassb.92.4 (iii B.C.), etc.<br><span class="bld">4</span> [[quarter]] of a town, ''PRyl.''102.8 (ii A.D.).<br><span class="bld">5</span> in Persia, of [[stations]] or [[stages]] on the royal road, where the king rested in travelling, σ. βασιλήϊοι [[Herodotus|Hdt.]]5.52, cf. 6.119, Plu.''Art.''25: hence in reference to Persia, of distances, [[a day's march]] (about 5 parasangs or 150 stades), X.''An.''1.2.10; [[posting-station]] in the desert, σ. καὶ φρούρια ''OGI''701.13 (Egypt, ii A.D., pl.).<br><span class="bld">6</span> [[station]] for ships, E.''Rh.''43 (lyr.), Lyc. 290.<br><span class="bld">II</span> [[upright standing-post]], freq. in Hom.; sometimes of the [[bearing pillar]] of the roof, παρὰ σταθμὸν τέγεος Od.1.333, 8.458, 18.209; παρὰ σ. μεγάροιο 17.96, cf. 22.120,257: in plural, E.''IT''49; also [[doorpost]], Od.4.838, 17.340: pl., ἀργύρεοι σ. ἐν χαλκέῳ ἕστασαν οὐδῷ 7.89, cf. 10.62, Il.14.167, [[Herodotus|Hdt.]]1.179, S.''El.''1331, [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1474 (lyr.): later, pl. [[σταθμά]] in this sense, Id.''HF''999, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''449, ''IG''22.1672.70, 173, 42(1).103.94 (Epid., iv B.C.); σ. θυράων Theoc.24.15: [[σταθμός]] alone, = [[threshold]], [[door]], [[LXX]] ''4 Ki.''12.9, al.<br><span class="bld">III</span> ([[ἵστημι]] A. IV) [[balance]], γυνὴ.. σταθμὸν ἔχουσα Il.12.434; <b class="b3">ἱστᾶσι σταθμῷ πρὸς ἀργύριον τὰς</b> [[τρίχας]] weigh them against silver, [[Herodotus|Hdt.]]2.65; ἐπὶ τὸν σ. ἀγαγεῖν Ar. ''Ra.''1365; <b class="b3">ἐς τὸν σ. ἐμβάς</b> ib.1407; <b class="b3">ἕλκειν σ.</b> [[weigh]] so much, [[Herodotus|Hdt.]]1.50, cf. Eup.116.<br><span class="bld">2</span> [[weight]], <b class="b3">σίτου σ.</b> [[Herodotus|Hdt.]]2.168; σ. ἔχοντες τριήκοντα τάλαντα Id.1.14; <b class="b3">διαφέρειν ἐν τῷ σ.</b> Hp.Aër.1: abs., in acc., <b class="b3">ἀναθήματα ἴσα σταθμὸν τοῖσι..</b>equal [[in weight]] to... [[Herodotus|Hdt.]]1.92; <b class="b3">ἡμιπλίνθια σταθμὸν διτάλαντα</b> two talents in or [[by weight]], ib.50; <b class="b3">Βαβυλώνιον σταθμὸν τάλαντον</b> a talent, Babylonian [[weight]], Id.3.89, cf. Th.2.13; <b class="b3">ᾧ πλείω παρὰ τὸν σ.</b> excess resulting from difference of [[standard]], PCair.Zen.782 (a).141 (iii B.C.); <b class="b3">μυρίος χρυσοῦ σ.</b> E.''Ba.''812; σ. [θύννου] ἦν τάλαντα ιε' [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''607b32; νόμισμα.. ὁρισθὲν μεγέθει καὶ σταθμῷ Id.''Pol.''1257a39.<br><span class="bld">3</span> [[fixed standard]] of health, Hp.''VM'' 9, ''Steril.''230.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0928.png Seite 928]] ὁ ([[ἵστημι]], vgl. [[στάθμη]]), bei den Attikern nicht selten mit dem heterogenischen plur. τὰ σταθμά, 1) ein aufrecht stehender [[Pfosten]], [[Pfeiler]], [[Ständer]]; bei Hom. bald von dem Hauptpfeiler, welcher die Decke eines Gemaches trägt, στῆ ῥα παρὰ σταθμὸν [[τέγεος]], Od 1. 333. 8, 458 u. öfter. vgl. 17, 96, bald von den Thürpfosten, ἐν δὲ σταθμοὺς ἄρσε, θόρας δ' ἐπέθηκε, 21, 45; θύρας σταθμοῖσιν ἐπῆρσεν, Il. 14, 167. 339; ἀργύρεοι σταθμοὶ ἐν χαλκέῳ ἕστασαν οὐδῷ, Od. 7, 89; παρὰ σταθμοῖσιν ἐπ' οὐδοῦ, 10, 62, u. sonst; Soph. El. 1323 εἰ σταθμοῖσι τοῖσδε μὴ 'κύρουν ἐγὼ [[πάλαι]] φυλάσσων, Schol. ἐν ταῖς παραστάσιν; Eur. σταθμοὺς μοχλοῖσιν ἐκβαλόντες, Or. 1474; ἄπελθε λαΐνων σταθμῶν, Ar. Ach. 424; πύλαι χάλκεαι πᾶσαι καὶ σταθμοί τε καὶ ὑπέρθυρα, Her. 1, 179; σταθμὰ θυράων, Theocr. 24, 15, u. sonst einzeln bei Sp. – 2) [[Standort]], z. B. der [[Schiffe]], Eur. Rhes. 43; bes. Stand, der Ort, wo Menschen od. Hausthiere stehen u. sich aufhalten, Stall; bei Hom. durchgängig von ländlichen Wohnungen, Gehöft, wo bes. an Viehställe zu denken, κατὰ σταθμὸν ποιμνήϊον Il. 2, 470, μυῖαι σταθμῷ ἔνι 16, 642, u. öfter; vgl. noch σταθμὸν δὲ κύνες καὶ βώτορες ἄνδρες ῥύατ' [[ὄπισθε]] μένοντες, Od. 17, 200; in Gleichnissen der Löwe erwähnt, der in solch Gehöft einbricht, um Vieh zu rauben; Il. 18, 589 ist verbunden (οἰῶν) σταθμούς τε κλισίας τε κατηρεφέας ἰδὲ σηκούς, im plur., wie Hes Th. 444. So auch Pind. Πέλοπος παρ' εὐηράτων σταθμῶν, Ol. 5, 10; übh. Wohnung, Hes. Th. 294; εἰς Ἀΐδα [[σταθμόν]], Pind. Ol. 11, 92; ἐς οὐρανοῦ σταθμούς, I. 6, 45; σταθμοῖς ἐν οἰκείοισι, Aesch. Prom. 396; λέγοιμ' ἂν ἄνδρα τόνδε τῶν σταθμῶν κύνα, Ag. 870; χειμῶνα [[τἀμά]] τ' εἰς ἔπαυλ' ἐγὼ ἤλαυνον, οὗτός τ' εἰς τὰ Λαΐου σταθμά, Soph. O. R. 1139; eigtl., Stall, ἐν σταθμοῖσιν ἱππικοῖς, Eur. Or. 1449, vgl. Andr. 280. – Bes. [[Standquartier]], Nachtquartier für Reisende od. Soldaten auf dem Marsche. – Im persischen Reiche hießen σταθμοί die Orte, wo der König auf seinen Reisen einzukehren u. zu übernachten pflegte, eine Art Etappen oder Stationen, βασιλήϊοι σταθμοί, Her. 2, 152. 6, 119; dah. in Beschreibung persischer Gegenden als Bestimmung der Entfernung, eine Tagereise, ein Tagemarsch, gew. eine Strecke von fünf Parasangen, oft bei Xen. An., z. B. 1, 2, 5; doch hing es jedesmal vom Feldherrn ab, wie lang er die σταθμοί machen wollte, vgl. 2, 2, 12. – 3) das [[Gewicht]], womit man wägt, ἤτε σταθμὸν ἔχουσα καὶ [[εἴριον]] ἀμφὶς ἀνέλκει ἰσάζουσα, Il. 12, 434; das Gewicht, das ein Körper wiegt, die Schwere, ἡμιπλίνθια σταθμὸν διτάλαντα, Her. 1, 50. 92; ὀπτοῦ σίτου [[σταθμός]], 2, 168; auch die Wage, ἱστᾶσι σταθμῷ πρὸς [[ἀργύριον]] τὰς τρίχας, 2, 65; in dieser Bdtg plur. immer σταθμά; Seph. ἐφεῦρε σταθ μῶν, ἀριθμῶν καὶ μέτρων εὑρήματα, Irg. 379; μύριον δοὺς χρυσοῦ [[σταθμόν]], Eur. Bacch. 810; μέρη σταθμῶν [[ἰσότης]] ἔταξε, Phoen. 544; ἐπὶ τὸν σταθμὸν γὰρ αὐτὸν ἀγαγεὶν [[βούλομαι]], Ar. Ran. 1361; Wagschale, 1403; τὸ [[ἄγαλμα]] ἔχει [[τεσσαράκοντα]] τάλαντα σταθμὸν χρυσίοο, 40 Talente Goldes an Gewicht, Thuc. 2, 13; τοῦ βαρυτέρου καὶ κουφοτέρου σταθμοῦ, Plat. Charm. 166 b, u. öfter; τὸν ῤυθμὸν τοῦ θώρακος πότερον τῷ μέτρῳ ἢ σταθμῷ ἐπιδεικνύων τιμᾷς, Xen. Mem. 3, 10, 10; νόμοις δὲ χρῆσθαι τοῖς Σόλωνος καὶ μέτροις καὶ σταθμοῖς, Andoc. 1, 83, wie Pol. 2, 37, 10; übtr. οὐκ ἴσον [[ἄγει]] σταθμὸν [[μνησικακία]] καὶ φίλου [[χάρις]], Plut. de am. mult. p. 297.

|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>I.</b> lieu où l'on s'arrête, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[lieu où couchent les animaux]], [[étable]], [[écurie]];<br /><b>2</b> bâtiment d'une ferme, métairie, bergerie, <i>etc.</i><br /><b>3</b> [[habitation]], [[résidence]], [[demeure]] ; <i>en gén.</i> lieu où l'on se tient, place, poste;<br /><b>4</b> [[campement]], [[lieu de halte pendant la nuit]] ; <i>en gén.</i> étape, halte de soldats, journée de marche, <i>dans l'Anabase, d'ord. trajet de cinq parasanges, qqf de trois à huit</i>;<br /><b>5</b> <i>en Perse</i> garnison, cantonnement;<br /><b>II.</b> poteau, pilier, montant, <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> [[pilier principal d'une maison]], [[pilier qui soutient le toit]];<br /><b>2</b> [[jambage de porte]], [[poteau servant de jambage]];<br /><b>III.</b> [[balance]] ; poids, <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> [[poids pour peser]];<br /><b>2</b> [[poids]], [[pesanteur d'un corps]].<br />'''Étymologie:''' R. Σταθ de Στα ; cf. [[ἵστημι]].

|elnltext=σταθμός, σταθμοῦ, ὁ [ἵστημι] plur. heterocl. n. σταθμά. [[stal]], ook met de woning van de herder erbij hoeve:; σταθμῷ ἐν οἰοπόλῳ in een eenzame hoeve Il. 19.377; κατὰ σταθμὸν ποιμνήιον verspreid door een veestal Il. 2.470; ἐν σταθμοῖσι ἱππικοῖσι in een paardenstal Eur. Or. 1448; uitbr. [[woonplaats]], [[verblijfplaats]]; [[halteplaats]], m. n. milit. [[nachtkwartier]], [[kwartier]]; in Perzië [[station]] (op de koninklijke weg); afstand tussen twee halteplaatsen, vandaar dagmars. [[steunpilaar]] (van dak):; σ. τέγεος steunpilaar van het dak Od. 1.333; [[deurpost]]:. ἀργύρεοι van zilver Od. 7.89; παρὰ σταθμοῖσιν ἐπ’ οὐδοῦ bij de deurposten op de drempel Od. 10.62; σ. θυράων posten van de deur Theocr. Id. 24.15. [[weegschaal]], [[balans]]:; ἱστᾶσι σταθμῷ πρὸς ἀργύριον τὰς τρίχας (zij) wegen in een balans de haren af tegen zilver Hdt. 2.65.4; [[gewicht]]:; σταθμὸν ἔχοντες τριήκοντα τάλαντα met een gewicht van dertig talenten Hdt. 1.14.2; acc. σταθμόν in gewicht:. Βαβυλώνιον σταθμὸν τάλαντον een talent volgens de Babylonische maat Hdt. 3.89.

|elrutext='''σταθμός:''' ὁ (pl. тж. τὰ [[σταθμά]])<br /><b class="num">1</b> [[логово]] (''[[sc.]]'' τοῦ λέοντος Hom.; τῶν ἐλάφων Arst.);<br /><b class="num">2</b> [[стойло]], [[хлев]] (''[[sc.]]'' ὀΐων Hom.; σταθμοὶ ἱππικοί Eur.);<br /><b class="num">3</b> [[жилье]], [[жилище]] (ἀνθρώπων Hom.): τὰ Χαλκώδοντος Εὐβοίας [[σταθμά]] Soph. Эвбейские владения Халкодонта;<br /><b class="num">4</b> [[место стоянки]], воен. [[расположение]]: ὁ σ. [[ἔνθα]] ἔμελλε καταλύειν Xen. место, где (Кир) должен был расположиться лагерем;<br /><b class="num">5</b> (в Персии) (царская) [[стоянка]], [[станция]], [[этапный пункт]] (διὰ Λυδίης καὶ Φρυγίης σταθμοὶ τείνοντες εἴκοσί εἰσι Her.);<br /><b class="num">6</b> (в Персии), [[расстояние между стоянками]], [[этап]], [[переход]] (от 5 до 10 парасангов) Xen.;<br /><b class="num">7</b> [[морская стоянка]] ([[νεῶν]] [[σταθμά]] Eur.);<br /><b class="num">8</b> [[столб]], [[подпора]] ([[τέγεος]] Hom.);<br /><b class="num">9</b> (дверной), [[косяк]] (σταθμὰ θυράων Theocr.), pl. тж. дверь, ворота Hom., Her., Soph., Eur., Arph.;<br /><b class="num">10</b> [[весы]] Hom., Arst.: ἱστάναι τι σταθμῷ πρὸς [[ἀργύριον]] Her. взвешивать что-л. по отношению к серебру;<br /><b class="num">11</b> [[вес]]: σταθμὸν ἔχειν или ἕλκειν [[τάλαντον]] Her. весить один талант; μυρίον χρυσοῦ σταθμὸν [[δοῦναι]] Eur. уплатить огромную цену.

|sltr=[[σταθμός]] (σταθμόν; σταθμούς, σταθμῶν.) s. &amp; pl., [[dwelling]] ἵκων δ' Οἰνομάου καὶ Πέλοπος παῤ εὐηράτων σταθμῶν (O. 5.10) [[ὅταν]] εἰς Ἀίδα σταθμὸν ἀνὴρ ἵκηται (O. 10.92) αἰπεινῶν ἀπὸ σταθμῶν (P. 4.76) ἐθέλοντ' ἐς οὐρανοῦ σταθμοὺς [[ἐλθεῖν]] μεθ ὁμάγυριν Βελλεροφόνταν [[Ζηνός]] (I. 7.45) πάνδοξον Αἰολάδα σταθμὸν υἱοῦ τε Παγώνδα ὑμνήσω Παρθ. 2. . ]ες σταθμοῦ[ P. Oxy. 2445, fr. 5.

|mltxt=ο, ΝΜΑ<br />[[τόπος]] στάθμευσης<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ορισμένο [[μέρος]] όπου σταθμεύουν διερχόμενα οχήματα για να αποβιβάσουν ή να παραλάβουν επιβάτες ή εμπορεύματα (α. «[[σταθμός]] λεωφορείων» — στεγασμένος, [[συνήθως]], [[χώρος]] άφιξης και αναχώρησης λεωφορείων, [[μέσα]] στον οποίο γίνεται η [[αποβίβαση]] και [[επιβίβαση]] επιβατών [[καθώς]] και η [[φόρτωση]] και [[εκφόρτωση]] τών αποσκευών τους<br />β. «[[σιδηροδρομικός]] [[σταθμός]]» — [[συγκρότημα]] κτηρίων και εγκαταστάσεων [[δίπλα]] σε σιδηροδρομική [[γραμμή]] στο οποίο σταθμεύουν οι αμαξοστοιχίες για την [[επιβίβαση]] και [[αποβίβαση]] επιβατών και τη [[φόρτωση]] και [[εκφόρτωση]] εμπορευμάτων)<br /><b>2.</b> [[κτήριο]] όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις υπηρεσίας ή οργανισμού (α. «[[σταθμός]] της ΔΕΗ» β. «[[σταθμός]] της Δασικής Υπηρεσίας»)<br /><b>3.</b> αξιοσημείωτο [[γεγονός]], [[χρονικό]] [[ορόσημο]] («το Πολυτεχνείο και ο [[αγώνας]] του υπήρξε [[σταθμός]] στη νεώτερη [[ιστορία]] μας»)<br /><b>4.</b> <b>βιολ.</b> α) η [[ακριβής]] [[θέση]] ενός οργανισμού ή ενός είδους σε έναν βιότοπο<br />β) [[τοποθεσία]] στη [[θάλασσα]] ή στην [[ξηρά]] όπου έγιναν παρατηρήσεις, μετρήσεις ή [[συλλογή]] στοιχείων και οργανισμών<br />γ) καθορισμένη [[περιοχή]] με ομοιόμορφες συνθήκες φυσικού περιβάλλοντος και βλάστησης<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «σταθμοί αυτόματης μετάδοσης εικόνων»<br /><b>(μετεωρ.)</b> [[δίκτυο]] πολλών εκατοντάδων εγκαταστάσεων οι οποίες λαμβάνουν και καταγράφουν τα δεδομένα για την [[πρόγνωση]] του καιρού που εκπέμπονται από τους μετεωρολογικούς δορυφόρους και [[είναι]] τοποθετημένες στις περισσότερες χώρες του κόσμου<br />β) «[[βλητικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>ναυτ.</b> [[περιοχή]] στην [[ξηρά]] ή στη [[θάλασσα]] η οποία χρησιμοποιείται για τη [[μέτρηση]] της αρχικής και της παραμένουσας ταχύτητας τών βλημάτων τών πυροβόλων<br />γ) «[[σταθμός]] διαταγών»<br /><b>ναυτ.</b> [[θάλαμος]] πολεμικού πλοίου, ο [[οποίος]] βρίσκεται [[χαμηλά]] και σε προστατευμένη [[θέση]] και στον οποίο συγκεντρώνονται τα στοιχεία τών αποστάσεων και διοπτεύσεων του στόχου, όπως αυτά προσδιορίζονται με σκοπεύσεις ή με [[ραντάρ]]<br />δ) «[[ηλεκτρικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>τεχνολ.</b> [[σύνολο]] εγκαταστάσεων με τις οποίες μια [[μορφή]] ενέργειας μετατρέπεται σε ηλεκτρική [[ενέργεια]] για την [[εξυπηρέτηση]] τών τοπικών ή ευρύτερων ενεργειακών αναγκών μιας περιοχής ή μιας ολόκληρης χώρας<br />ε) «[[ραδιοφωνικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(ραδιοηλ.)</b> το [[σύνολο]] τών εγκαταστάσεων και μηχανημάτων, [[καθώς]] και του προσωπικού που διασφαλίζει τη [[μετάδοση]] ραδιοφωνικών εκπομπών, αλλ. [[ραδιοσταθμός]]<br />στ) «[[τηλεοπτικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(ραδιοηλ.)</b> το [[σύνολο]] τών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και του προσωπικού με τη [[συνδρομή]] τών οποίων πραγματοποιείται η [[μετάδοση]] τηλεοπτικών προγραμμάτων<br />ζ) «τερματικοί σταθμοί»<br /><b>τεχνολ.</b> σταθμοί [[πέραν]] τών οποίων δεν συνεχίζεται η [[πορεία]] τών αμαξοστοιχιών<br />η) «σταθμοί αφετηρίας»<br /><b>τεχνολ.</b> [[άλλη]] [[ονομασία]] για τους τερματικούς σταθμούς<br />θ) «σταθμοί διελεύσεως»<br /><b>τεχνολ.</b> σταθμοί τους οποίους διασχίζουν οι αμαξοστοιχίες και συνεχίζουν την [[πορεία]] τους<br />ι) «σταθμοί διαλογής»<br /><b>τεχνολ.</b> σταθμοί που υποδέχονται εμπορικές αμαξοστοιχίες από πολλές κατευθύνσεις για [[διάλυση]] τών συρμών και [[ανασύνθεση]] νέων αμαξοστοιχιών [[προς]] άλλους σταθμούς<br />ια) «[[αστυνομικός]] [[σταθμός]]» — αστυνομική [[υπηρεσία]] μικρής περιφέρειας [[καθώς]] και το [[οίκημα]] στο οποίο στεγάζεται<br />ιβ) «[[σταθμός]] παρατηρήσεων»<br />i) <b>(γεωδ.)</b> γεωδαιτική [[στάση]], στην οποία εκτελούνται παρατηρήσεις υψίστης ακριβείας<br />ii) <b>στρ.</b> το [[σημείο]] του εδάφους σε [[πεδίο]] μάχης το οποίο προορίζεται να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις από τον ίδιο τον ηγήτορα<br />ιγ) «[[ατομικός]] [[σταθμός]]» ή «[[πυρηνικός]] [[σταθμός]]» — [[συγκρότημα]] που περιλαμβάνει αντιδραστήρα, ατμοστροβίλους, εναλλακτήρες και εγκαταστάσεις μετασχηματιστών, λειτουργεί με πυρηνικά [[καύσιμα]] και παράγει ηλεκτρική [[ενέργεια]]<br />ιδ) «[[θερμικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(ηλεκτρ.)</b> [[σταθμός]] όπου η ηλεκτρική [[ενέργεια]] παράγεται από τη θερμική [[ενέργεια]] καύσης στερεών, υγρών ή αέριων καυσίμων<br />ιε) «[[υδροηλεκτρικός]] [[σταθμός]]» — [[συγκρότημα]] έργων και εγκαταστάσεων όπου η [[δυναμική]] [[ενέργεια]] του νερού μετατρέπεται σε κινητική με την [[παρεμβολή]] υδροστροβίλων σε [[υδατόπτωση]] και, [[τέλος]], σε ηλεκτρική στους ακροδέκτες γεννητριών<br />ιστ) «ηλιοθερμικός [[σταθμός]]»<br /><b>(ηλεκτρ.)</b> [[σταθμός]] παραγωγής όπου ο [[ατμός]] που [[είναι]] [[αναγκαίος]] για την [[κίνηση]] του ζεύγους [[στρόβιλος]]-[[γεννήτρια]] προέρχεται από ηλιακή [[θέρμανση]] νερού με τη [[βοήθεια]] ειδικών κατόπτρων<br />ιζ) «[[γεωθερμικός]] [[σταθμός]]» — [[σταθμός]] όπου ο [[ατμός]] παρέχεται από το εσωτερικό του γήινου φλοιού<br />ιη) «[[αιολικός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(ηλεκτρ.)</b> [[σταθμός]] όπου το [[ζεύγος]] [[στρόβιλος]]-[[γεννήτρια]] στρέφεται μέσω ειδικών φτερωτών με τη [[βοήθεια]] του ανέμου<br />ιθ) «[[παλιρροϊκός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(ηλεκτρ.)</b> [[σταθμός]] όπου χρησιμοποιείται η ισχυρή παλιρροϊκή [[κίνηση]] για τη [[μετατροπή]] της κινητικής ενέργειας του νερού σε ηλεκτρική<br />κ) «[[σταθμός]] βάσης»<br /><b>τεχνολ.</b> [[σταθμός]] παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε συνεχή [[λειτουργία]]<br />κα) «[[σταθμός]] αιχμής»<br /><b>τεχνολ.</b> [[σταθμός]] που λειτουργεί μόνο σε ώρες ή εποχές αυξημένης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας<br />κβ) «[[σταθμός]] ασυρμάτου»<br /><b>(επικοιν.)</b> ραδιοηλεκτρική [[εγκατάσταση]] για τηλεπικοινωνιακές ανάγκες<br />κγ) «αναμεταβιβαστικός [[σταθμός]]»<br /><b>(επικοιν.)</b> [[σταθμός]] ασυρμάτου που λαμβάνει από ορισμένη [[κατεύθυνση]] την εξασθενημένη [[ακτινοβολία]] μακρινού πομπού και επαναπέμπει [[προς]] [[άλλη]] [[κατεύθυνση]] ενισχυμένη [[ακτινοβολία]] για την [[εξασφάλιση]] ραδιοηλεκτρικής ζεύξης<br />κδ) «[[ανεπίβλεπτος]] [[σταθμός]]» <b>(επικοιν.)</b> αναμεταβιβαστικός [[σταθμός]] ασυρμάτου με τις απαραίτητες διατάξεις και τα αναγκαία όργανα ώστε να λειτουργεί με την [[επέμβαση]] του προσωπικού επίβλεψης από [[απόσταση]]<br />κε) «[[κινητός]] [[σταθμός]]»<br /><b>(επικοιν.)</b> [[ραδιοηλεκτρικός]] [[σταθμός]] εγκατεστημένος σε [[αεροπλάνο]] ή [[πλοίο]]<br />κστ) «[[σταθμός]] αναχορηγίας»<br /><b>στρ.</b> η [[θέση]] όπου συγκεντρώνονται [[κατά]] τη [[μάχη]] τα [[πυρομαχικά]] τα οποία στέλνονται από το [[κέντρο]] ανεφοδιασμού για να κατανεμηθούν στις μονάδες που βρίσκονται στις γραμμές μάχης<br />κζ) «[[σταθμός]] ανταπόκρισης»<br /><b>στρ.</b> [[σημείο]] τοποθέτησης ομάδας αγγελιαφόρων για τη [[διαβίβαση]] διαταγών ή αναφορών τις οποίες φέρνουν άλλοι αγγελιαφόροι<br />κη) «[[σταθμός]] διαβιβάσεων»<br /><b>στρ.</b> το [[σύνολο]] του προσωπικού και τών μηχανημάτων για την [[αποστολή]] και [[λήψη]] τηλεγραφημάτων<br />κθ) «[[σταθμός]] διοίκησης»<br /><b>στρ.</b> η [[θέση]] όπου [[είναι]] εγκατεστημένη η [[διοίκηση]] μιας μονάδας στη [[διάρκεια]] τών επιχειρήσεων<br />λ) «[[σταθμός]] επίδεσης»<br /><b>στρ.</b> η [[θέση]] όπου παραμένει ο [[γιατρός]] της μονάδας και όπου συγκεντρώνονται οι τραυματίες της μάχης<br /><b>μσν.</b><br />συνολικό [[ποσό]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[οίκημα]] για [[στάθμευση]] και [[κατάλυμα]] οδοιπόρων και στρατιωτών («[[πλησίον]] ἦν σταθμὸς [[ἔνθα]] ἔμελλε καταλύειν», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> [[στάβλος]], [[μάντρα]], [[στάνη]] («ἁρπάζοντε [[βόας]] καὶ ἴφια μῆλα, σταθμοὺς ἀνθρώπων κεραΐζετον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[φωλιά]] άγριου ζώου ή πουλιού (α. «εἴθισται δ' ἄγειν τοὺς νεβροὺς ἐπὶ τοὺς σταθμούς», <b>Αριστοτ.</b><br />β. «ἄσμινος δὲ τἂν σταθμοῖς ἐν οἰκείοισι κάμψειε [[γόνυ]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> [[κατοικία]], [[ενδιαίτημα]] ανθρώπων (α. «Οἰνομάου καὶ Πέλοπος ἀπ' εὐκράτων σταθμῶν», <b>Πίνδ.</b><br />β. «σταθμοὶ περιμήκεες ἀγροιώταις», <b>Θεόκρ.</b>)<br /><b>5.</b> [[λιμάνι]] ανεφοδιασμού και επισκευής πλοίων<br /><b>6.</b> [[πορεία]] μιας ημέρας που ισοδυναμούσε με 180 στάδια ή 5 παρασάγγες, [[δηλαδή]] 27-32 χιλιόμετρα («ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς δύο, παρασάγγας [[δέκα]] εἰς Πέλτας», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>7.</b> όρθιος [[στύλος]] και [[κυρίως]] αυτός που υποβαστάζει τη [[στέγη]] («στῆ ῥα παρὰ σταθμὸν [[τέγεος]] [[πύκα]] ποιητοῑο», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>8.</b> ο [[παραστάτης]] της θύρας («ὧς εἰπών σταθμοῖο παρὰ κληΐδα λιάσθη», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>9.</b> το [[κατώφλι]] της θύρας<br /><b>10.</b> ο [[ζυγός]], η [[ζυγαριά]]<br /><b>11.</b> [[μονάδα]] βάρους<br /><b>12.</b> [[μέσος]] όρος<br /><b>13.</b> <b>φρ.</b> «σταθμοί βασιλήιοι» — οικήματα κτισμένα [[κατά]] [[μήκος]] της βασιλικής οδού στα οποία κατέλυε ο [[βασιλιάς]] τών Περσών όταν ταξίδευε (<b>Ηρόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>στᾰ</i> του [[ἵστημι]] <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>θμός</i> ([[πρβλ]]. [[αριθμός]], [[πορθμός]], [[ρυθμός]]). Η λ. [[σταθμός]] στην αρχ. χρησιμοποιείται με [[τρεις]] βασικές σημ.: α) με τη σημ. «[[ζυγός]], [[ζυγαριά]]» (<b>πρβλ.</b> [[σταθμά]], [[σταθμικός]], [[σταθμίζω]]) και, σύμφωνα με αυτήν τη σημ., θα μπορούσε να θεωρηθεί συνώνυμο του [[στάθμη]]<br />β) με τη σημ. «όρθιος [[στύλος]], [[κολόνα]], [[παραστάτης]] της θύρας» (<b>πρβλ.</b> [[σταθμόνες]])<br />και γ) με τη σημ. «[[τόπος]] για να σταθμεύσει [[κανείς]], [[στάβλος]], [[φωλιά]], [[κατοικία]]» (<b>πρβλ.</b> [[σταθμεύω]]). Η [[ποικιλία]] σημασιών της λ. [[σταθμός]] μαρτυρείται ήδη από τη Μυκηναϊκή στον τ. <i>tatomo</i> (που αντιστοιχεί πιθανότατα στη λ. [[σταθμός]]) με σημ. «[[στάβλος]], [[μάντρα]] για ζώα, [[παραστάτης]] της θύρας», [[αλλά]] και «[[ζυγός]], [[ζυγαριά]]». Η [[ποικιλία]], [[τέλος]], τών σημ. απαντά και στα συνθ. σε -<i>σταθμος</i>, από τα οποία άλλα έχουν την σημ. τών [[σταθμίζω]], [[ζυγίζω]] (<b>πρβλ.</b> <i>ισό</i>-<i>σταθμος</i>, [[αντί]]-<i>σταθμος</i>, <i>σύ</i>-<i>σταθμος</i>) και άλλα του <i>εγκαθίσταμαι</i>, [[διαμένω]], [[σταθμεύω]] ([[πρβλ]]. [[επίσταθμος]], [[βούσταθμος]], [[ναύσταθμος]])].

|mdlsjtxt=[[σταθμός]], σταθμοῦ, ὁ, [[στῆναι]]<br /><b class="num">I.</b> a [[standing]] [[place]] for animals, Lat. [[stabulum]], a [[stable]], [[fold]], Il.: a stye, Od.: of men, a [[dwelling]], [[abode]], Hes., Soph.<br /><b class="num">2.</b> [[quarters]], lodgings for travellers or soldiers, Lat. [[statio]], Xen.<br /><b class="num">3.</b> in [[Persia]], σταθμοί were stations on the [[royal]] [[road]], [[where]] the [[king]] rested, Hdt.: [[hence]] a day's [[journey]], day's [[march]], averaging [[about]] 5 parasangs or 15 [[miles]], Hdt., Xen.<br /><b class="num">4.</b> like Lat. [[statio]], a [[station]] for ships, Eur.<br /><b class="num">II.</b> an [[upright]] [[post]], the [[bearing]] [[pillar]] of the [[roof]], Od.: a [[door]]-[[post]], especially in plural, Hom., [[Attic]]<br /><b class="num">III.</b> the [[balance]], Ar., Il.; ἱστᾶν σταθμῷ τι πρός τι to [[weigh]] one [[thing]] [[against]] [[another]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> [[weight]], σταθμὸν ἔχειν [[τάλαντον]] to [[weigh]] a [[talent]], Hdt.; absol. in acc., ἴσα [[σταθμόν]] [[equal]] in [[weight]], Hdt.; ἡμιπλίνθια σταθμὸν διτάλαντα two talents in or by [[weight]], Hdt.:—in pl. weights, Eur., etc.