εἰ: Difference between revisions

|btext=<i>épq. et dor.</i> [[αἰ]];<br /><i>conj. usitée dans les prop. conditionnelles, dans les prop. interr. indirectes et pour marquer une simple éventualité</i> : « si »;<br />• <b>A.</b> <i>Propositions conditionnelles</i> : [[εἰ]] δόκει, πλέωμεν SOPH si tu en es d'avis, embarquons-nous et partons ; [[εἰ]] δ’ [[οὕτω]] τοῦτ’ ἐστίν, ἐμοὶ μέλλει φίλον [[εἶναι]] IL s'il en est comme tu le dis, c'est qu'apparemment cela m'est agréable ; [[εἰ]] [[οὗτοι]] [[ὀρθῶς]] ἀπέστησαν, [[ὑμεῖς]] ἂν [[οὐ]] χρεὼν ἄρχοιτε THC s'ils ont eu le droit de se révolter, c'est qu'alors vous commanderiez sans droit ; [[οὐκ]] ἂν νήσων ἐκράτει, [[εἰ]] [[μή]] τι καὶ ναυτικὸν εἶχεν THC (Agamemnon) n'aurait pas commandé aux îles, s'il n'avait pas eu en même temps une certaine force navale ; [[εἰ]] μὴ [[ὑμεῖς]] ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα XÉN si vous n'étiez pas venus, nous aurions marché contre le grand roi ; [[εἰ]] μὴ βοηθήσετε, [[οὐ]] περιέσται [[τἀκεῖ]] THC si vous n'envoyez pas de secours, la situation là-bas sera intenable ; ποτὸν δὲ [[πᾶν]] ἡδὺ [[ἦν]] [[τῷ]] Σωκράτει διὰ τὸ μὴ πίνειν, [[εἰ]] μὴ διψῴη XÉN toute boisson était agréable à Socrate, parce qu'il ne buvait que s'il avait soif ; εἴ [[του]] φίλων βλέψειεν οἰκετῶν [[δέμας]], ἔκλαιεν ἡ [[δύστηνος]] εἰσορωμένη SOPH apercevait-elle quelqu'un des serviteurs qui lui étaient chers, l'infortunée pleurait en le regardant ; εἴ [[τις]] ἀντείποι, εὐθὺς τεθνήκει THC tout homme qui contredisait était un homme mort ; εἴ [[τίς]] τι ἐπηρώτα, ἀπεκρίνοντο THC quelqu'un demandait-il quelque chose, ils répondaient ; <i>particul. dans une prop. conditionnelle supposant une conséquente comme</i> [[εὖ]] <i>ou</i> [[καλῶς]] [[ἔχει]], « c'est bien » : [[εἰ]] μὲν δώσουσι [[γέρας]]· [[εἰ]] [[δέ]] [[κε]] μὴ δώωσιν, ἐγὼ [[δέ]] κεν αὐτὸς [[ἕλωμαι]] IL s'ils me donnent la récompense (rien de mieux) ; sinon, je saurai la prendre moi-même ; [[εἰ]] μὲν [[σύ]] τι ἔχεις πρὸς [[ἡμᾶς]] λέγειν· [[εἰ]] δὲ [[μή]], [[ἡμεῖς]] πρὸς σὲ ἔχομεν XÉN si tu as quelque chose à nous dire, (c'est bien) ; sinon, nous avons, nous, à te parler ; <i>dans les prop. optatives commençant par</i> [[εἰ]] γὰρ (<i>épq.</i> αἲ [[γάρ]]) <i>ou qqf</i> [[εἰ]] <i>seul., et qui supposent une prop. antérieure telle que</i> « ce serait chose souhaitable, <i>etc.</i> » ; αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν παραθεῖεν OD oh ! si les dieux (m')avaient doté d'une telle puissance ! [[εἰ]] γὰρ γενοίμην ἀντὶ [[σοῦ]] [[νεκρός]] EUR ah ! que ne puis-je mourir à ta place ! ἀλλ’ εἴ [[τις]] καλέσειεν IL mais si quelqu'un appelait, <i>càd</i> je voudrais qu'on appelât, <i>etc. À l'emploi de</i> [[εἰ]] <i>conditionnel se rattache l'usage de cette, conjonction après les verbes ou les locut. qui marquent l'étonnement</i> ([[θαυμάζω]]), <i>la satisfaction</i> (ἀγαπῶ), <i>la honte ou la confusion</i> (αἰσχύνομαι, αἰσχρόν ἐστιν), <i>l'indignation ou le mécontentement</i> (ἀγανακτῶ, [[βαρέως]] <i>ou</i> [[χαλεπῶς]] [[φέρω]], λυπεῖ με), <i>etc.</i> ; ἐθαύμαζε δ’ εἴ [[τις]] ἀρετὴν ἐπαγγελλόμενος [[ἀργύριον]] πράττοιτο XÉN il s'étonnait qu'on fît sonner bien haut ses prétentions à la vertu et qu'on battît monnaie ; ἀγανακτῶ [[εἰ]] τὰ μὲν χρήματα λυπεῖ τινας [[ὑμῶν]] [[εἰ]] διαρπασθήσεται, τὴν δ’ Ἑλλάδα πᾶσαν οὑτωσὶ [[Φίλιππος]] εφεξῆς ἁρπάζων [[οὐ]] λυπεῖ DÉM je m'indigne qu'il y en ait parmi vous qui s'affligent à la pensée que leurs biens seront pillés, tandis que le spectacle présent de la Grèce entière ainsi pillée par Philippe ne les afflige pas;<br />• <b>B.</b> <i>Interrogation indirecte</i> : [[σάφα]] δ’ [[οὐκ]] οἶδ’ [[εἰ]] [[θεός]] ἐστιν IL je ne sais pas clairement si c'est un dieu ; οἶδεν οὐδεὶς τὸν θάνατον οὐδ’ [[εἰ]] τυγχάνει πάντων μέγιστον ὂν τῶν ἀγαθῶν PLAT au sujet de la mort, personne ne sait ce qu'elle est, ni si elle n'est pas le plus grand de tous les biens ; ψῆφον ἐβούλοντο ἐπαγαγεῖν, [[εἰ]] χρὴ πολεμεῖν THC ils voulaient faire voter sur la question de savoir s'il fallait faire la guerre ; ἐβουλεύοντο [[εἴτε]] κατακαύσωσιν… [[εἴτε]] τι ἄλλο χρήσωνται THC (les Platéens) délibéraient s'ils devaient faire périr (les Thébains) par le feu en incendiant l'édifice, <i>ou</i> prendre quelque autre parti ; ἤρετο εἴ [[τις]] [[ἐμοῦ]] εἴη σοφώτερος PLAT il demandait s'il y avait quelqu'un plus sage que moi ; ἐνετέλλετο εἰρωτᾶν [[εἰ]] οὔ τι ἐπαισχύνεται HDT il (leur) ordonna de demander (au dieu) s'il n'avait pas quelque honte ; σκοπῶμεν [[εἰ]] [[ἡμῖν]] πρέπει, ἢ οὔ PLAT examinons si cela nous sied ou non ; [[νῦν]] [[ἔμαθον]] ὃ λέγεις· [[εἰ]] δὲ ἀληθές, ἢ [[μή]], πειράσομαι [[μαθεῖν]] PLAT à présent je sais ce que tu dis, mais cela est-il vrai ou non ? c'est ce que je vais tâcher d'apprendre;<br />• <b>C.</b> <i>Idée d'éventualité incertaine</i> : παρέζεο καὶ λαβὲ [[γούνων]], [[αἴ]] [[κέν]] [[πως]] ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι IL va t'asseoir près de (Zeus) et embrasse ses genoux, pour voir s'il voudrait par hasard porter secours aux Troyens ; ἔδοξεν [[οὖν]] Κλεάρχῳ συγγενέσθαι [[τῷ]] Τισσαφέρνει, εἴ [[πως]] δύναιτο παῦσαι τὰς ὑποψίας XÉN Cléarque jugea bon de s'aboucher avec Tissapherne pour tâcher, s'il le pouvait, de faire cesser ces soupçons ; ἐκπλαγεὶς ἵεται, εἴ τι δύναιτο βοηθῆσαι XÉN Cyrus consterné s'avance pour voir s'il pourrait porter quelque secours, <i>ou</i> en cas qu'il puisse porter quelque secours;<br />• <b>D.</b> [[εἰ]] <i>joint à certains pronoms ou particules forme diverses locutions</i> :<br /><b>I.</b> <i>avec</i> [[μή]] : [[εἰ]] [[μή]], si … ne pas (<i>lat.</i> nisi), <i>au sens de</i> « sinon » : οὐδὲν ἄλλο σιτέονται [[εἰ]] μὴ ιχθῦς μοῦνον HDT ils ne mangent d'autre mets que du poisson. <i>De même dans les locut.</i> [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]], excepté seulement ; [[εἰ]] μὴ [[εἰ]] (<i>cf. lat.</i> nisi si) <i>m. sign.</i> ; [[εἰ]] δὲ [[μή]] (<i>lat.</i> si minus, sin aliter) sinon, autrement ; [[εἰ]] μὴ [[ἄρα]] (<i>lat.</i> nisi forte), [[εἰ]] [[μή]] [[πέρ]] [[γε]], à moins toutefois que;<br /><b>II.</b> <i>avec</i> δὲ : [[εἰ]] [[δέ]], sinon ; [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]], [[εἰ]] δ' [[ἄγετε]], <i>simpl.</i> [[εἰ]] [[δέ]], eh bien ! voyons ! [[εἰ]] δ' ἄγ' ἐγὼν αὐτὸς δικάσω IL eh bien ! voyons, je proposerai pour ma part une décision ; Ἀντίλοχ’, [[εἰ]] δ' [[ἄγε]] [[δεῦρο]] IL eh bien ! voyons, Antilokhos, viens ici : [[εἰ]] δ' [[ἄγε]] [[μήν]], πείρησαι IL eh bien ! voyons, essaie ; [[εἰ]] [[δέ]], σὺ [[μέν]] [[μευ]] ἄκουσον IL mais voyons, toi, écoute-moi ; [[εἰ]] δὲ καὶ αὐτοὶ φευγόντων IL eh bien ! qu'ils fuient, eux aussi;<br /><b>III.</b> <i>avec divers pronoms, conjonctions ou particules</i>;<br /><b>1</b> <i>avec</i> [[τις]] <i>ou</i> τι : εἴ [[τις]] (<i>lat.</i> si quis) s'il en fut jamais, ὄτλον ἄλγιστον [[ἔσχον]], εἴ [[τις]] Αἰτωλὶς [[γυνή]] SOPH (moi qui) avais à redouter, si jamais femme d'Étolie eut à le craindre, le joug (de l'hymen) le plus douloureux ; <i>particul. avec</i> [[ἄλλος]] : εἴ [[τις]] [[ἄλλος]], εἴ [[τις]] καὶ [[ἄλλος]] (v. [[ἄλλος]]) : ἔκαιον καὶ χιλὸν καὶ εἴ τι ἄλλο χρήσιμον [[ἦν]] XÉN ils brûlaient le fourrage et tout ce qui pouvait être de quelque utilité;<br /><b>2</b> εἴ ποτε, si jamais (il en fut ainsi) : εἴ [[ποτέ]] [[τοι]] ἐπὶ νηὸν [[ἔρεψα]], [[τόδε]] μοι [[κρήηνον]] [[ἐέλδωρ]] IL s'il est vrai que <i>litt.</i> si jamais je t'ai construit un temple, exauce mon désir;<br /><b>3</b> εἴ ποθι, si jamais (il en fut ainsi);<br /><b>4</b> εἴ ποθεν, si de quelque lieu;<br /><b>5</b> εἴ που, si en qqe façon ; εἴ τί που OD <i>m. sign.</i><br /><b>6</b> εἴ [[πως]] si en qqe manière, si par hasard;<br /><b>7</b> <i>avec</i> γὰρ : [[εἰ]] [[γάρ]] (<i>v. ci-dessus</i>);<br /><b>8</b> <i>avec</i> -θε (v. [[εἴθε]]);<br /><b>9</b> <i>avec</i> καὶ : [[εἰ]] [[καί]], ἐὰν [[καί]], <i>ou</i> καὶ [[εἰ]], καὶ [[ἐάν]], même si, quand bien même, alors même que, <i>etc. (cf. lat.</i> etsi, etiamsi) : πάντες ποταμοί, [[εἰ]] καὶ [[πρόσω]] τῶν πηγῶν ἄποροι εἰσι, προΐουσι πρὸς τὰς πηγὰς διαβατοὶ γίγνονται XÉN tous les fleuves, alors même qu'on ne peut les franchir loin de leur source, deviennent guéables, si l'on s'avance dans le voisinage des sources ; Μυσοῖς βασιλεὺς πολλοὺς μὲν ἡγεμόνας ἂν δοίη καὶ ὁδοιποιήσειέ γ' ἂν αὐτοῖς, καὶ [[εἰ]] σὺν τεθρίπποις βούλοιντο [[ἀπιέναι]] XÉN le roi donnerait aux Mysiens des guides nombreux ; bien plus, il leur fraierait des routes, alors même qu'ils voudraient se retirer avec des attelages à quatre chevaux;<br /><b>10</b> <i>avec</i> [[ὡς]] <i>ou</i> [[ὥσπερ]] : [[ὡς]] [[εἰ]], [[ὡς]] εἴ [[τις]], [[ὥσπερ]] [[εἰ]] (v. [[ὡς]] <i>et</i> [[ὥσπερ]]);<br /><b>11</b> <i>avec</i> [[δή]] : [[εἰ]] [[δή]] (v. [[δή]]);<br /><b>12</b> <i>avec</i> περ : [[εἴπερ]] (<i>v. ce mot</i>);<br /><b>13</b> <i>avec</i> [[γε]] : εἴ [[γε]] (v. [[γε]]);<br /><b>14</b> <i>avec</i> [[τε]] (v. [[εἴτε]]);<br />• <b>E.</b> <i>Crases</i> : [[εἰ]] <i>se joint par crase</i>;<br /><b>1</b> <i>à</i> [[ἄν]] &gt; [[ἐάν]], <i>par contract</i>. [[ἤν]] ou [[ἄν]] (v. [[ἐάν]] <i>et ci-dessus</i>);<br /><b>2</b> <i>à</i> [[καί]] &gt; [[κεἰ]].<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert.

|sltr=<b>εἰ</b> (κεἴ fr. 4; [[repeated]] (P. 9.93); followed by [[different]] moods (P. 4.264) f.; by [[different]] tenses (N. 11.13) f.; [[for]] εἴ [[τις]] [[also]] v. [[τις]].) <[[span]] [[class]]=mstonen>A conditional. <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> c. pres. ind.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> impv. in apodosis. εἰ δ' ἄεθλα γαρύεν ἔλδεαι, φίλον ἧτορ, μηκέτ ἀελίου σκόπει [[ἄλλο]] θαλπνότερον (O. 1.3) “φίλια δῶρα Κυπρίας ἄγ' εἴ τι, Ποσείδαον, ἐς [[χάριν]] τέλλεται, πέδασον [[ἔγχος]] Οἰνομάου” (O. 1.75) ὑγίεντα δ' εἴ [[τις]] ὄλβον ἄρδει, μὴ ματεύσῃ θεὸς [[γενέσθαι]] (O. 5.23) εἰ δέ [[τοι]] μάτρῳ μἔτι Καλλικλεῖ κελεύεις στάλαν [[θέμεν]], ἐμὰν γλῶσσαν εὑρέτω κελαδῆτιν (N. 4.79) εἰ δὲ Θεμίστιον ἵκεις ὥστ' ἀείδειν, [[μηκέτι]] ῥίγει (N. 5.50) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pres. ind. in apodosis. (cf. A. 1. h. infra.) εἰ δὲ θεὸν [[ἀνήρ]] [[τις]] ἔλπεται λτ;τιγτ; [[λαθέμεν]] ἔρδων, ἁμαρτάνει (O. 1.64) εἰ δ' ἀριστεύει μὲν [[ὕδωρ]], κτεάνων δὲ χρυσὸς αἰδοιέστατος, [[νῦν]] δὲ Θήρων ἅπτεται Ἥρακλέος σταλᾶν ([[νῦν]] γε [[varia lectio|v.l.]]: εἰ has [[comparative]] [[force]], [[just]] as ) (O. 3.42) εἴ τι καὶ φλαῦρον παραιθύσσει, [[μέγα]] [[τοι]] φέρεται πὰρ [[σέθεν]] (P. 1.87) εἰ δέ [[τις]] [[ἤδη]] λέγει, παλαιμονεῖ κενεά (P. 2.58) εἰ δὲ [[ἐπίστᾳ]], μανθάνων [[οἶσθα]] προτέρων (P. 3.80) εἰ δὲ νόῳ [[τις]] [[ἔχει]] θνατῶν ἀλαθείας ὁδόν, χρὴ (P. 3.103) “Μοῖραι δ' ἀφίσταντ, εἴ [[τις]] [[ἔχθρα]] [[πέλει]]” [[with]] [[temporal]] [[force]] (P. 4.145) [[διδοῖ]] (''[[sc.]]'' ἡ [[δρῦς]]) ψᾶφον περ' αὐτᾶς, [[εἴ ποτε]] χειμέριον [[πῦρ]] ἐξίκηται λοίσθιον ἢ μόχθον ἀμφέπει (ἀμφέπῃ coni. Heyne: εἰ has [[temporal]] [[force]]) (P. 4.266) “εἰ μὲν αὐτὸς Οὔλυμπον θέλεις λτ;ναίεινγτ;, ἔστι [[σοι]] τούτων [[λάχος]]” (N. 10.83) εἰ δ' ἀρετᾷ κατάκειται, [[χρή]] νιν εὑρόντεσσιν ἀγάνορα κόμπον μὴ φθονεραῖσι φέρειν γνώμαις (I. 1.41) εἰ δέ [[τις]] [[ἔνδον]] νέμει πλοῦτον κρυφαῖον, ἄλλοισι δ' ἐμπίπτων γελᾷ, ψυχὰν Ἀίδα τελέων οὐ φράζεται [[δόξας]] [[ἄνευθεν]] (I. 1.67) εἰ δέ [[τις]] ἀρκέων φίλοις ἐχθροισι τραχὺς ὑπαντιάζει, [[μόχθος]] ἡσυχίαν φέρει (Pae. 2.31) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> fut. ind. in apodosis, [[where]] εἰ has causal [[force]]. ἀγγελίαν πέμψω ταύταν, εἰ Χαρίτων [[νέμομαι]] κᾶπον (O. 9.26) “εἰ δὲ χρὴ καὶ πὰρ σοφὸν ἀντιφερίξαι, [[ἐρέω]]” (P. 9.50) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> opt. c. κε in apodosis, i. e. potential. εἰ δὲ γεύεται ἀνδρὸς [[ἀνήρ]] τι, φαῖμέν κε (N. 7.86) εἰ δὲ κασιγνήτου [[πέρι]] μάρνασαι, ἥμισυ [[μέν]] κε πνέοις γαίας [[ὑπένερθεν]] [[ἐών]] (N. 10.85) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>e</b> impf. ind. in apodosis. εἰ [[γάρ]] [[τις]] ἀνθρώπων πράσσει θεοδμάτους ἀρετὰς, ἐσχατιαῖς [[ἤδη]] πρὸς ὄλβου βάλλετ' ἄγκυραν (I. 6.10) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>f</b> pres. ind. understood in apodosis. εἴ [[τις]] [[ἀνδρῶν]] κατέχει φρασὶν αἰανῆ κόρον, [[ἄξιος]] εὐλογίαις ἀστῶν μεμίχθαι (I. 3.1) τὰ μακρὰ δ' εἴ [[τις]] παπταίνει, βραχὺς ἐξικέσθαι χαλκόπεδον [[θεῶν]] ἕδραν (I. 7.43) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>g</b> apodosis omitted. εἰ δὲ [[τις]] οἶδεν τὸ μέλλον, [[ὅτι]] (O. 2.56) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>h</b> pres. ind. understood in protasis.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> ind. pres. in apodosis. ἄνεται πάντα βροτοῖς, εἴ [[σοφός]], εἰ [[καλός]], εἴ [[τις]] ἀγλαὸς [[ἀνήρ]] (O. 14.7) εἰ δέ [[τις]] [[ὄλβος]] ἐν ἀνθρώποισιν, [[ἄνευ]] καμάτου οὐ φαίνεται (P. 12.28) εἰ δυνατόν, [[Κρονίων]], [[πεῖραν]] μὲν ἀγάνορα ἀναβάλλομαι (N. 9.28) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> impf. ind. c. κε in apodosis. [[ἤθελον]] Χίρωνά κε Φιλλυρίδαν, εἰ χρεὼν τοῦθ' κοινὸν εὔξασθαι [[ἔπος]], [[ζώειν]] [[where]] the [[subordinate]] [[clause]] is parenthetic (P. 3.2) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> impv. in apodosis. οὕνεκεν, εἰ [[φίλος]] ἀστῶν, εἴ [[τις]] [[ἀντάεις]], τό γ' ἐν ξυνῷ πεποναμένον εὖ μὴ λόγον βλάπτων ἁλίοιο γέροντος κρυπτέτω i. e. [[whether]] — or (P. 9.93) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> c. fut. ind., [[imperative]] in apodosis. εἰ δέ [[τις]] ὄλβον ἔχων μορφᾷ παραμεύσεται ἄλλους, ἔν τ' ἀέθλοισιν ἀριστεύων ἐπέδειξεν βίαν, θνατὰ μεμνάσθω περιστέλλων [[μέλη]] (N. 11.13) cf. E infra (O. 7.1) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> c. impf. ind.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> pres. ind. in apodosis. εἰ [[πόνος]] ἦν, τὸ τερπνὸν [[πλέον]] πεδέρχεται (N. 7.74) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> κεν c. aor. ind. in apodosis. εἰ δὲ [[σώφρων]] [[ἄντρον]] ἔναἰ [[ἔτι]] Χίρων καί τί οἱ [[φίλτρον]] ἐν θυμῷ μελιγάρυες ὕμνοι ἁμέτεροι τίθεν, ἰατῆρά [[τοί]] [[κέν]] μιν πίθον [[παρασχεῖν]] (P. 3.63) εἰ δ' [[ἔτι]] ζαμενεῖ Τιμόκριτος ἁλίῳ σὸς πατὴρ ἐθάλπετο, ποικίλον κιθαρίζων [[θαμά]] κε, [[τῷδε]] [[μέλει]] κλιθείς, ὕμνον κελάδησε καλλίνικον (N. 4.13) εἰ γὰρ ἦν ἓ τὰν ἀλάθειαν ἰδέμεν, οὔ κεν ὅπλων χολωθεὶς ὁ καρτερὸς [[Αἴας]] ἔπαξε (N. 7.24) πρὸ πόνων δέ κε μεγάλων Δαρδανίαν ἔπραθεν, εἰ μὴ φύλασσεν [[Ἀπόλλων]] (Pae. 6.91) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b> c. aor. ind.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> impv. in apodosis. φόρμιγγα λάμβαν, εἴ τί [[τοι]] Πίσας τε καὶ Φερενίκου [[χάρις]] νόον ὑπὸ γλυκυτάταις ἔθηκε φροντίσιν ([[with]] causal [[force]]) (O. 1.18) εἰ δ' ἐγὼ [[ἀνέδραμον]] ὕμνῳ, μὴ βαλέτω με [[φθόνος]] concessive Schr. (O. 8.54) v. [[also]] A. 2 supra, (N. 11.13) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pres. ind., expressed or understood, in apodosis. εἰ δ' [[ἐτύμως]] μάτρωες [[ἄνδρες]] ἐδώρησαν Ἑρμᾶν εὐσεβέως, [[κεῖνος]] κραίνει [[σέθεν]] εὐτυχίαν ([[with]] causal [[force]]) (O. 6.77) [[Μοῖσα]], τὸ δὲ τεόν, εἰ μισθοῖο συνέθευ παρέχειν φωνὰν ὑπάργυρον, ἄλλοτ' ἄλλᾳ ταρασσέμεν [[with]] causal [[force]] (P. 11.41) εἰ δ' ἀνορέαις ὑπερτάταις ἐπέβα [[παῖς]] Ἀριστοφανέος, [[οὐκέτι]] [[πρόσω]] ἀβάταν ἅλα κιόνων [[ὕπερ]] Ἡρακλέος [[περᾶν]] εὐμαρές ( concessive Schr.) (N. 3.19) νικῶντί γε [[χάριν]], εἴ τι [[πέραν]] ἀερθεὶς [[ἀνέκραγον]], οὐ [[τραχύς]] εἰμι καταθέμεν (concessive, cf. (O. 8.54) ) (N. 7.75) “εἴ ποτ' ἐμᾶν, ὦ Ζεῦ πάτερ, θυμῷ θέλων ἀρᾶν ἄκουσας, [[νῦν]] σε, [[νῦν]] εὐχαῖς ὑπὸ θεσπεσίαις [[λίσσομαι]]” (cf. (O. 1.75) ) (I. 6.42) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> impf. ind. in apodosis. εἰ τιν' ἄνδρα ἐτίμασαν, ἦν [[Τάνταλος]] [[οὗτος]] (O. 1.54) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> aor. ind. c. ἄν, κε in apodosis. [[τεά]] κεν ἀκλεὴς τιμὰ κατεφυλλορόησεν ποδῶν, εἰ μὴ [[στάσις]] σ' ἄμερσε πάτρας (O. 12.16) εἰ κατέβαν, ἐξικόμαν κε (P. 3.73) “εἰ γὰρ [[οἴκοι]] νιν [[βάλε]], τετράτων παίδων κ' ἐπιγεινομένων αἷμά οἱ κείναν [[λάβε]] ἄπειρον” (P. 4.43) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>e</b> apodosis dub. εἴ [[τις]] (codd.: [[τίς]] Homan, εἰ expungens) — αἰνὰν ὕβριν ἀπέφυγεν, [[μέλανος]] ἂν ἐσχατιὰν καλλίονα θανάτου λτ;στείχοι&gt; (coni. Wil.: [[μέλανος]] δ' ἂν ἐσχατιὰν καλλίονα θάνατον ἐν codd.: θάνατόν γἔσχε Boeckh: locus conclamatus, v. [[van]] Groningen, Mnem., 1947, 233) (P. 11.55) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>5</b> c. pres. subj., pres. ind. in apodosis. [αἰσχύνῃ (codd.: αἰσχύνοι Mosch. v. A. 10 infra) (P. 4.264) ] [ἀμφέπει (codd.: ἀμφέπῃ Heyne v. A. 1. b supra) (P. 4.266) ] [[δύο]] δέ [[τοι]] ζωᾶς [[ἄωτον]] μοῦνα ποιμαίνοντι τὸν ἄλπνιστον, εὐανθεῖ σὺν ὄλβῳ εἴ [[τις]] εὖ πάσχων λόγον ἐσλὸν ἀκούῃ (v. 1. ἀκούσῃ: sic distinxit Hartung, [[post]] ὄλβῳ, edd. vulgo. The [[condition]] is [[strictly]] [[illogical]], and εἰ ἀκούῃ stands in explanatory apposition to [[δύο]] μοῦνα) (I. 5.13) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>6</b> c. aor. subj.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> pres. or pf.-pres. in apodosis. πολλοὶ δὲ μέμνανται, καλὸν εἴ τι ποναθῇ (O. 6.11) [ἐξερείψῃ (κεν) (coni. Boeckh, Bergk: ἐξερείψαι κε codd.: ἐξερείψειεν Thiersch) (P. 4.264) ] [[διδοῖ]] ψᾶφον περ' αὐτᾶς, [[εἴ ποτε]] χειμέριον [[πῦρ]] ἐξίκηται λοίσθιον ἢ μόχθον ἀμφέπει (codd.: ἀμφέπῃ Heyne) (P. 4.266) δυσπαλὲς δὴ γίνεται, [[ἐξαπίνας]] εἰ μὴ θεὸς ἁγεμόνεσσι κυβερνατὴρ γένηται (P. 4.274) ἔργοις δὲ καλοῖς [[ἔσοπτρον]] ἴσαμεν ἑνὶ σὺν τρόπῳ, εἰ Μναμοσύνας [[ἕκατι]] λιπαράμπυκος εὕρηται [[ἄποινα]] μόχθων κλυταῖς ἐπέων ἀοιδαῖς (εἰ ἀοιδαῖς stands in explanatory apposition to ἑνὶ σὺν τρόπῳ) (N. 7.15) εἰ γὰρ [[ἅμα]] κτεάνοις πολλοῖς ἐπίδοξον [[ἄρηται]] [[κῦδος]], [[οὐκ]] ἔστι [[πρόσω]]- [[θεν]] (N. 9.46) [[τοῦτο]] γὰρ ἀθάνατον φωνᾶεν ἕρπει, εἴ [[τις]] εὖ εἴπῃ τι (εἰ τι [[stand]] in explanatory apposition to [[τοῦτο]]) (I. 4.41) [ἀκούσῃ (v. 1. ἀκούῃ. cf. A. 5 supra) (I. 5.13) ] εἰ δέ [[τις]] ἀνθρώποισι [[θεόσδοτος]] ἀτληκηκοτας προστύχῃ, ταύταν σκότει κρύπτειν ἔοικεν fr. 42. 5.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> aor. ind. in apodosis. εἰ δὲ τύχῃ [[τις]] ἔρδων, μελίφρον' αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε (N. 7.11) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>7</b> c. pres. opt. a. pres. ind. expressed or understood in apodosis. εἰ δὲ σὺν πόνῳ [[τις]] εὖ πράσσοι, μελιγάρυες ὕμνοι ὑστέρων ἀρχὰ λόγων τέλλεται (O. 11.4) εἰ [[γάρ]] [[τις]] ἐξερείψειεν (Thiersch: ἐξερείψαι κε codd.) —, αἰσχύνοι δὲ (Mosch.: αἰσχύνῃ codd.) —, — [[διδοῖ]] ψᾶφον περ' αὐτᾶς, [[εἴ ποτε]] χειμέριον [[πῦρ]] ἐξίκηται (P. 4.263) [[κέρδος]] δὲ φίλτατον, ἑκόντος εἴ [[τις]] ἐκ δόμων φέροι (P. 8.14) οὐ [[γάρ]] [[πάγος]] οὐδὲ [[προσάντης]] ἁ [[κέλευθος]] γίνεται, εἴ [[τις]] εὐδόξων ἐς [[ἀνδρῶν]] ἄγοι τιμὰς Ἑλικωνιάδων (I. 2.34) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> κεν c. opt. in apododis. εἰ δ' εἴη μὲν Ὀλυμπιονίκας, [[τίνα]] κεν φύγοι ὕμνον [[κεῖνος]] [[ἀνήρ]] (O. 6.4) εἰ δ' αὐτὸ καὶ θεὸς ἀνέχοι, ἐν τίν κ ἐθέλοι (N. 7.89) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> fut. ind. in apodosis. εἰ δὲ [[δαίμων]] [[γενέθλιος]] ἕρποι, Δὶ τοῦτ' ἐκδώσομεν πράσσειν (O. 13.105) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>8</b> c. aor. opt., pres. ind. in apodosis. εἰ δὲ μὴ ταχὺ λίποι, [[ἔτι]] γλυκυτέραν κεν ἔλπομαι κλείζειν (O. 1.108) καιρὸν εἰ φθέγξαιο, [[μείων]] ἕπεται [[μῶμος]] ἀνθρώπων (P. 1.81) εἰ δέ μοι πλοῦτον θεὸς ἁβρὸν ὀρέξαι, ἐλπίδ' [[ἔχω]] [[κλέος]] εὑρέσθαι κεν ὑψηλὸν [[πρόσω]] (P. 3.110) ἐξερείψειεν (Thiersch: ἐξερείψαι κε codd. v. A. 10. infra) (P. 4.263) πάντ' ἔχεις, εἴ σε τούτων μοῖῤ ἐφίκοιτο [[καλῶν]] (I. 5.15) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>9</b> c. pf. ind.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> pres. ind. in apodosis. εἰ [[γάρ]] [[τις]] ἐσλὰ πέπαται μὴ σὺν [[μακρῷ]] πόνῳ, πολλοῖς σοφὸς δοκεῖ (P. 8.73) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pres. opt. in apodosis. εἰ δ' ὄλβον ἢ [[χειρῶν]] βίαν ἢ σιδαρίταν ἐπαινῆσαι πόλεμον δεδόκηται, μακρά μοι [[αὐτόθεν]] ἅλμαθ ὑποσκάπτοι [[τις]] (N. 5.19) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> impv. in apodosis. εἰ δὲ τέτραπται, μὴ φθόνει κόμπον (I. 5.22) [<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>10</b> dub. c. κε and opt., ind. in apodosis. εἰ [[γάρ]] [[τις]] ὄζους ὀξυτόμῳ πελέκει ἐξερείψαι κεν (codd.: ἐξερείψειεν Thiersch: ἐξερείψῃ μὲν Hermann) —, αἰσχύνοι δὲ (Mosch.: αἰσχύνῃ codd.) —, — [[διδοῖ]] ψᾶφον περ' αὐτᾶς (κε is held to be [[highly]] [[improbable]]) (P. 4.264) ]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>11</b> frag. κεἴ [[μοί]] τιν' ἄνδρα τῶν θανόντων fr. 4.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>12</b> εἴ [[τις]], [[with]] [[following]] [[verb]] suppressed. λάγεταν [[γάρ]] [[τοι]] τύραννον δέρκεται, εἴ τιν' ἀνθρώπων, ὁ [[μέγας]] [[πότμος]] [[above]] [[all]] men (P. 3.86) cf. (O. 1.54) <[[span]] [[class]]=mstonen>B [[εἰ καί]], concessive. [[εἰ καί]] τι Διωνύσου [[ἄρουρα]] φέρει βιόδωρον ἀμαχανίας [[ἄκος]], ἄνιππός εἰμι Πα. 4. 25, cf. εἰ concessive (O. 8.54), (N. 3.20), (N. 7.75) <[[span]] [[class]]=mstonen>C introducing [[indirect]] [[question]], c. ind. γνῶναί τ' ἔπειτ, [[ἀρχαῖον]] [[ὄνειδος]] εἰ φεύγομεν, Βοιωτίαν ὗν (O. 6.90) παραπειρῶνται Διὸς ἀργικεραύνου, εἴ τιν' [[ἔχει]] λόγον (O. 8.4) “μεμάντευμαι δ' ἐπὶ Κασταλίᾳ, εἰ μετάλλατόν τι” (P. 4.164) μαθὼν δέ [[τις]] ἀνερεῖ, εἰ πὰρ [[μέλος]] [[ἔρχομαι]] (N. 7.69) <[[span]] [[class]]=mstonen>D εἰ [[γάρ]], introducing a [[wish]], c. opt.; cf. conditional εἰ [[γάρ]] (P. 4.43) εἰ γὰρ ὁ [[πᾶς]] [[χρόνος]] ὄλβον μὲν [[οὕτω]] καὶ κτεάνων δόσιν εὐθύνοι (P. 1.46) εἰ [[γάρ]] σφισιν ἐμπεδοσθενέα βίοτον ἁρμόσαις ἥβᾳ λιπαρῷ τε γήραι διαπλέκοις εὐδαίμον' ἐόντα παίδων δὲ παῖδες ἔχοιεν αἰεὶ [[γέρας]] τό περ [[νῦν]] (N. 7.98) <[[span]] [[class]]=mstonen>E ὡς εἰ, in [[temporal]] comparisons; v. [[also]] ὡσείτε. φιάλαν ὡς εἴ [[τις]] δωρήσεται νεανίᾳ γαμβρῷ, καὶ ἐγὼ [[νέκταρ]] χυτὸν πέμπων [[ἱλάσκομαι]] (O. 7.1) <[[span]] [[class]]=mstonen>F frag. ]εἰ δέ μοι[ fr. 60. a. 3. ὡς εἴ τε v. ὡσείτε. εἴ περ v. [[εἴπερ]].

|astxt=εἰ, conjunctive [[particle]], used in conditions and in [[indirect]] questions. <br /><b class="num">I.</b>Conditional, if;<br /><b class="num">1.</b>c. indic, expressing a [[general]] [[assumption]];<br /><b class="num">(a)</b>pres.: seq. indic, pres., Mt 11:14, Ro 8:25, al.; seq. imperat., Mk 4:23 9:22, Jo 15:18, I Co 7:9, al.; seq. fut. indic., Lk 16:31, Ro 8:11, al.; seq. pf. or aor., [[with]] [[negation]] in apodosis, Mt 12:26, Ro 4:14, al.; [[similarly]], seq. impf., Lk 17:6, Jo 8:39; seq. quæst., Mt 6:23, Jo 5:47 7:23 8:46, I Pe 2:20; <br /><b class="num">(b)</b>fut.: Mt 26:33, I Pe 2:20; <br /><b class="num">(c)</b>pf.: Jo 11:12, Ro 6:5, al.; <br /><b class="num">(d)</b>aor.: Lk 16:11 19:8, Jo 13:32, 18:23, Re 20:15, al. <br /><b class="num">2.</b>Where the [[assumption]] is [[certain]] = [[ἐπεί]]: Mt 12:28, Jo 7:4, Ro 5:17, al. <br /><b class="num">3.</b>Of an [[unfulfilled]] [[condition]], c. indic, impf., aor. or plpf., seq. ἄν, c. imp. or aor. ([[vide supra|v.s.]] ἄν, I, i). <br /><b class="num">4.</b>C. indic., [[after]] verbs denoting [[wonder]], etc., [[sometimes]], [[but]] [[not]] [[always]], coupled [[with]] an [[element]] of [[doubt]]: Mk 15:44, I Jo 3:13, al. <br /><b class="num">5.</b>C. indic., as in [[LXX]] (Nu 14:3o, I Ki 14:45, al. = Heb. אִם), in oaths, [[with]] the [[formula]] of [[imprecation]] understood in a suppressed apodosis (WM, 627; Burton, §272): Mk 8:12, He 3:11 (LXX) 4:3 (LXX). <br /><b class="num">6.</b>Rarely (cl.) c. optat., to [[express]] a [[merely]] [[possible]] [[condition]]: Ac 24:19 27:39, I Co 14:10 15:37, I Pe3:14, 17. <br /><b class="num">II.</b>Interrogative, if, [[whether]].<br /><b class="num">1.</b>As in cl., in indir. questions [[after]] verbs of [[seeing]], [[asking]], [[knowing]], [[saying]], etc.: c. indic. pres., Mt 26:63, Mk 15:36, Ac 19:2, II Co 13:5, al.; fut., Mk 3:2, Ac 8:22, al.; aor., Mk 15:44, I Co 1:16, al.; c. subjc. aor. (M, Pr., 194), Phl 3:12. <br /><b class="num">2.</b>As in [[LXX]] (= Heb. אִם and interrog. הֲ, Ge 17:17, al.; v. WM, 639f.; Viteau, i, 22), in [[direct]] questions: Mk 8:23 (Tr., WH, txt.), Lk 13:23, 22:49, Ac 19:2, al.<br /><b class="num">III.</b>With [[other]] particles.<br /><b class="num">1.</b>εἰ [[ἄρα]], [[εἴγε]], εἰ δὲ μήγε, [[vide supra|v.s.]] [[ἄρα]], γε. <br /><b class="num">2.</b>εἰ δὲ [[καί]], [[but]] if [[also]]: Lk 11:18; [[but]] [[even]] if, I Co 4:7, II Co 4:3 11:16. <br /><b class="num">3.</b>εἰ δὲ μή, [[but]] if [[not]], [[but]] if [[otherwise]]: Mk 2:21, 22 Jo 14:2, Re 2:5, al. <br /><b class="num">4.</b>[[εἰ [[καί]]]], if [[even]], if [[also]], [[although]]: Mk 14:29, Lk 11:8, I Co 7:21, II Co 4:16, Phl 2:17, al. <br /><b class="num">5.</b>καὶ εἰ, [[even]] if, [[vide supra|v.s.]] [[καί]] <br /><b class="num">6.</b>[[εἰ μή]], if [[not]], [[unless]], [[except]], [[but]] [[only]]: Mt 24:22, Mk 2:26 6:5, Jo 9:33, I Co 7:17 ([[only]]), Ga 1:19 (cf. ἐὰν μή, 2:16; v. Hort., Ja., xvi); ἐκτὸς [[εἰ μή]], pleonastic (Bl., §65, 6), I Co 14:5 15:2, I Ti 5:19. <br /><b class="num">7.</b>εἰ [[μήν]] = cl. ἦ [[μήν]] (M, Pr., 46), in oaths, [[surely]] (Ez 33:27, al.): He 6:14. <br /><b class="num">8.</b>[[εἴ [[πως]]]], if [[haply]]: Ac 27:12, Ro 1:10. <br /><b class="num">9.</b>[[εἴτε]]… [[εἴτε]], [[whether]]… or; Ro 12:6-8, I Co 3:22 13:8, al.

|mdlsjtxt=<br />a Conditional Conjunction, Lat. si, if; and in [[indirect]] questions, [[whether]].<br />A. with a verb in [[protasis]], answered by a [[similar]] tense in [[apodosis]]:<br /><b class="num">1.</b> with pres. and fut. ind., to [[express]] [[mere]] Possibility, εἰ [[τοῦτο]] ποιεῖ (or ποιήσεἰ, ἁμαρτάνει (or ἁμαρτήσεταἰ if he is doing (or shall do) [[this]], he is (or [[will]] be) [[wrong]].<br /><b class="num">2.</b> with imperf. and aor. ind., to [[express]] Impossibility, εἰ [[τοῦτο]] ἐποίει, ἡμάρτανεν ἄν if he was doing [[this]], he would be [[wrong]]; εἰ [[τοῦτο]] ἐποίησεν, ἥμαρτεν ἄν if he did (or had done) [[this]], he would be [[wrong]].<br /><b class="num">3.</b> with opt. to [[express]] a [[mere]] Assumption, εἰ [[τοῦτο]] ποιοῖ, ἁμαρτάνοι ἄν if he were to do [[this]], he would be [[wrong]].<br /><b class="num">4.</b> with Subjunctive, to [[express]] Possibility with [[some]] [[degree]] of Probability: in [[this]] [[case]] ἄν is [[always]] added, and εἰ ἄν becomes ἐάν, ἤν, ἄν, (epic [[εἴ κεν]]), ἐὰν [[τοῦτο]] ποιῇ, ἁμαρτήσεται if he do [[this]], he [[will]] be [[wrong]].<br /><b class="num">II.</b> [[sometimes]] the [[apodosis]] is omitted, so that εἰ expresses a [[wish]], εἴ μοι γένοιτο [[φθόγγος]] if I had a [[voice]], [I would…], i. e. Oh that I had a [[voice]]! so εἰ γάρ, [[εἴθε]], epic αἰ γάρ, [[αἴθε]].<br /><b class="num">2.</b> [[sometimes]] the [[protasis]] is omitted, εἰ δ' ἄγε [[come]] on, = εἰ δὲ [[βούλει]], ἄγε, Od.; εἰ δέ, σὺ μὲν ἄκουσον Il.<br /><b class="num">3.</b> εἰ δὲ μή = Lat. sin [[minus]], [[otherwise]], for εἰ δὲ μὴ [τοῦτό ἐστι], Hdt., etc.<br />B. In Indirect Questions, [[whether]], Lat. an, followed by the ind., subj., or opt., according to the principles of [[oratio]] obliqua:<br /><b class="num">1.</b> with INDIC. or SUBJ. [[after]] [[primary]] tenses, οὐκ οἶδ', εἰ [[θεός]] ἐστιν [[whether]] he is a god, Il.; οὐκ οἶδ' εἰ δῶ [[whether]] I shall [[give]], Xen.<br /><b class="num">2.</b> with OPTAT. [[after]] [[past]] tenses, ἤρετο εἴ τις [[ἐμοῦ]] εἴη σοφώτερος he asked [[whether]] any one was wiser [[than]] I, Plat.<br /><b class="num">II.</b> [[after]] Verbs expressive of [[wonder]], [[indignation]], etc., [[θαυμάζω]] εἰ μηδεὶς ὀργίζεται, [[where]] εἰ [[nearly]] = ὅτι, Dem.; ἀγανακτεῖ εἰ μὴ στεφανωθήσεται Aeschin.