ἀπαγορεύω: Difference between revisions

|Definition=mostly in pres. and impf. only ([[ἀπερῶ]] being used as fut. by correct writers, [[ἀπεῖπον]] as aor., [[ἀπείρηκα]] as pf., and [[ἀπορρηθήσομαι]], [[ἀπερρήθην]], [[ἀπείρημαι]] as Pass. fut., aor., and pf.): aor. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἀπηγόρευσα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>200d</span> ([[varia lectio|v.l.]]), <span class="bibl">D.40.44</span>, <span class="bibl">55.4</span>, freq. in later writers: pf. ἀπηγόρευκα <span class="bibl">Arist.<span class="title">Phgn.</span>808a11</span>, Plu.2.1096f, etc.; Arist. (v. infr.) has pf. Pass. [[ἀπηγορευμένος]]:—[[forbid]], μὴ ποιεῖν τι <span class="bibl">Hdt.1.183</span>, <span class="bibl">3.51</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>169</span>, etc.; ἀ. τινὶ μὴ ποιεῖν <span class="bibl">Hdt.4.125</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>334c</span>, al.; ἀ. μηδένα βάλλειν <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.4.14</span>; τινὶ ποιεῖν τι <span class="bibl">D.S.20.18</span>; ἔμοιγε ἀπηγόρευες ὅπως μὴ . . ἀποκρινοίμην <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>339a</span>; τοῦ νόμου ἀπαγορεύοντος ἐάν τις . . <span class="bibl">Lys.9.6</span>; ἀ. τι <span class="bibl">Id.10.6</span>; περὶ ὧν ὁ νόμος ἀ. μὴ κινῶσιν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1298a38</span>; <b class="b3">τὰ ἀπηγορευμένα</b> things [[forbidden]], ib.<span class="bibl">1336b9</span>, cf. <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>1.152</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[dissuade]], πολλὰ ἀπαγορεύων οὐδὲν ἤνυε <span class="bibl">Hdt.9.66</span>, cf. <span class="bibl">3.124</span>; ἀ. τινί τι <span class="bibl">Plu.<span class="title">Arat.</span>35</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> intr., [[bid farewell to]], c. dat., <b class="b3">ἀ. τῷ πολέμῳ</b> [[give up]], [[renounce]] war, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Mx.</span>245b</span>: c. acc., <b class="b3">τὴν ἀγκιστρείαν</b> Aristanet.<span class="bibl">1.17</span>; [[lose]], στρώματα εἰς τὴν βαφήν <span class="bibl">Eun.<span class="title">VS</span>p.487</span> B.: c. part., [[give up doing]], οὔτε λέγων οὔτε ἀκούων ἀ. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>1.16</span>: also, [[grow weary of]], ἀ. θεώμενος <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span> 11.9</span>: abs., [[give up]], [[flag]], [[fail]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>368c</span>, <span class="bibl">568d</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tht.</span>200d</span> (answering to [[ἀπεροῦμεν]] above); <b class="b3">ἀ. γήρᾳ</b> [[by]] old age, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.Mag.</span>1.2</span>; <b class="b3">ἀ. ὑπὸ πόνων</b> to [[be exhausted]] by... <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>5.8.3</span>; ταχὺ ἀ. οἱ ἵπποι <span class="bibl">Arist.<span class="title">IA</span>712a32</span>; ἀ. πρὸς στρατείαν <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cor.</span>13</span>; πρὸς κρύος <span class="bibl">Luc.<span class="title">Anach.</span>24</span>, cf. <span class="bibl">Eun.<span class="title">Hist.</span> p.272</span> D.: also of things, τὰ ἀπαγορεύοντα [[worn out and useless]], <span class="bibl">X. <span class="title">Cyr.</span>6.2.33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[make an announcement]], [[proclamation from]], ἀπὸ τῶ λάω ὧ ἀπαγορεύοντι <span class="title">Leg.Gort.</span>10.36, 11.13.</span>

|btext=<i>impf.</i> ἀπηγόρευον, <i>ao.</i> ἀπηγόρευσα, <i>pf.</i> ἀπηγόρευκα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἀπηγορεύθην, <i>pf.</i> ἀπηγόρευμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> défendre, interdire : [[τι]] qch ; τινα ποιεῖν, τινι μὴ ποιεῖν à qqn de faire;<br /><b>2</b> dissuader : [[τι]] de qch ; τινί [[τι]] PLUT qqn de faire qch;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> renoncer à, τινι;<br /><b>2</b> se laisser aller à, succomber à : ὑπὸ πόνων XÉN succomber à la fatigue ; [[πρός]] [[τι]], [[εἴς]] [[τι]] reculer devant qch ; τὰ ἀπαγορεύοντα XÉN objets vieillis et hors d’usage.<br />'''Étymologie:''' [[ἀπό]], [[ἀγορεύω]].

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [usado como pres. supletivo de [[ἀπεῖπον]], q.u.]<br /><b class="num">I</b> ref. a alguien distinto del suj. [[prohibir]] c. μή más inf. μὴ κινέειν τὸν ἀνδριάντα cambiar la estatua de sitio</i> Hdt.1.183, μή μιν δέκεσθαι Hdt.3.51, μὴ ποεῖν ἐκκλησίαν Ar.<i>Ach</i>.169, τοὺς ὑπευθύνους μὴ στεφανοῦν Aeschin.3.11, μὴ διαιτᾶν D.40.44, μηδένα βάλλειν X.<i>Cyr</i>.1.4.14<br /><b class="num">•</b>c. dat. y μή más inf. Σκύθῃσι μὴ ἐπιβαίνειν Hdt.4.125, τοῖς ἀσθενοῦσιν μὴ χρῆσθαι ἐλαίῳ Pl.<i>Prt</i>.334c, τοῖς ὠνουμένοις μὴ ὠνεῖσθαι Is.2.28, c. inf. sin neg. ὁ δὲ νόμος ἀπαγορεύων (συμπρίασθαι) Lys.22.7, ἄλλο λέγειν Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.49, στρατιώταις πυρὰ κάειν D.S.20.18<br /><b class="num">•</b>c. subord. c. μή: ἔμοιγε ἀπηγόρευες ὅπως μὴ τοῦτο ἀποκρινοίμην Pl.<i>R</i>.339a, ὁ νόμος ἀπαγορεύει μὴ κινῶσιν Arist.<i>Pol</i>.1298^a38, id. sin μή: τοῦ νόμου ἀπαγορεύοντος [[ἐάν]] τις ἀρχὴν ... λοιδορῇ Lys.9.6<br /><b class="num">•</b>c. dat. de pers. ἐάντε τις ἀπαγορεύῃ τῷ δράσαντι ταῦτα ἀνθρώπων καὶ ἐὰν μή Pl.<i>Lg</i>.871a<br /><b class="num">•</b>c. ac. de cosa y dat. de pers. αὐτῷ τὴν στρατείαν ἀπαγορεύων Plu.<i>Arat</i>.35<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. πολλὰ ἀπαγορεύων οὐδὲν ἤνυε Hdt.9.66, cf. 3.124, ταῦτ' ἀπαγορεύειν Lys.10.6, 11.3<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. y dat. πολλὰ τοῖς φαύλοις Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.140<br /><b class="num">•</b>part. pas. subst. τὰ ἀπηγορευμένα las cosas prohibidas</i> Arist.<i>Pol</i>.1336^b9, S.E.<i>P</i>.1.152, τὰ ἀ. ἡμῖν κατὰ τὸν νόμον LXX 4<i>Ma</i>.1.34, παρὰ τὰ ἀπηγορευμένα contra las prohibiciones</i>, <i>PFay</i>.106.8 (II d.C.).<br /><b class="num">II</b> ref. al suj.<br /><b class="num">1</b> [[renunciar a]], [[rehusar]], [[rechazar]] c. dat. de cosa ἑώρα Λακεδαιμονίους τῷ κατὰ θάλατταν πολέμῳ ἀπαγορεύοντας Pl.<i>Mx</i>.245b<br /><b class="num">•</b>c. ac. de cosa δημόσια γράμματα Sol.<i>Lg</i>.76a, τῆν ἐμὴν ἀγκιστρείαν Aristaenet.1.17.25<br /><b class="num">•</b>c. suj. de cosa [[perder]] στρώματα ... τὴν ... βαφὴν ἀπαγορεύοντα Eun.<i>VS</i> 487.<br /><b class="num">2</b> c. part. [[cansarse de]], [[dejar de]] οὔτε λέγων οὔτ' ἀκούων ... ἀ. X.<i>Cyn</i>.1.16, θεώμενος X.<i>Eq</i>.11.9, οὐκ ἀ. θεραπεύοντες Isoc.10.56.<br /><b class="num">3</b> abs. [[disminuir]], [[retroceder]] A.<i>Th</i>.840, αὐτῶν ἡ τιμή Pl.<i>R</i>.568c<br /><b class="num">•</b>[[echarse atrás]], [[desfallecer]] de pers. ἀπαγορεύειν καὶ μὴ βοηθεῖν Pl.<i>R</i>.368c, cf. Arist.<i>IA</i> 712^a32, X.<i>An</i>.5.8.3, c. dat. instrum. γήρᾳ ἀπαγορεύειν renunciar (a montar a caballo) a causa de la edad</i> X.<i>Eq.Mag</i>.1.2<br /><b class="num">•</b>c. prep. [[negarse]] πρὸς στρατείαν Plu.<i>Cor</i>.13<br /><b class="num">•</b>[[decaer]] πρὸς κρύος Luc.<i>Anach</i>.24<br /><b class="num">•</b>c. dat. ταῖς κινήσεσιν ἀπηγορευκώς débil de movimientos</i> Arist.<i>Phgn</i>.808^a11<br /><b class="num">•</b>part. subst. τὰ ἀπαγορεύοντα cosas inútiles</i> X.<i>Cyr</i>.6.2.33.<br /><b class="num">4</b> [[estar privado de]] c. gen. τῆς ἐμῆς μετοχῆς <i>PMasp</i>.97ue.D.78, ταύτης <i>SB</i> 5939.2.

|elrutext='''ἀπαγορεύω:'''<br /><b class="num">1)</b> запрещать (τινὰ и τινὶ ποιεῖν Xen. и μὴ ποιεῖν τι Her., Arph., Xen., Plat., Aeschin., Arst.; ἀπαγορεύεσθαι νόμῳ [[τοῦτο]] πράττειν Diod.): τὰ ἀπηγορευμένα Arst. находящееся под запретом;<br /><b class="num">2)</b> отговаривать, советовать не делать (τι Her., Plut. и τινί τι Plut.);<br /><b class="num">3)</b> отказываться, прекращать (τῷ πολέμῳ Plat.): [[οὔτε]] λέγων [[οὔτε]] ἀκούων περὶ ἐκείνου οὐδεὶς ἀπαγορεύει Xen. никто не может вдоволь ни наговориться ни наслышаться о нем; ἀ. καὶ μὴ βοηθεῖν Plat. отказывать в помощи; οὐκ ἀπαγορεύει θεώμενος Xen. он не перестает любоваться;<br /><b class="num">4)</b> уставать, слабеть, не выдерживать (γήρᾳ, ὑπὸ πόνων Xen.; πρὸς μηδένα τῶν πόνων, εἰς τὰ ὑπολοιπὰ τῆς στρατείας Plut.; πρὸς [[κρύος]] Luc.): τὰ ἀπαγορεύοντα Xen. вещи, пришедшие в негодность.

|mdlsjtxt=[[mostly]] in pres. and impf.]<br /><b class="num">I.</b> to [[forbid]], ἀπ. τινὰ μὴ ποιεῖν τι Hdt., [[attic]]; τινά Xen.<br /><b class="num">2.</b> to [[dissuade]], Hdt.<br /><b class="num">II.</b> intr. to bid [[farewell]] to, c. dat., ἀπαγ. τῶι πολέμωι to [[give]] up, [[renounce]] war, Plat.; c. [[part]]. to [[give]] up doing, Xen.:—absol. to [[give]] up, [[fail]], [[sink]], Xen.; of things, τὰ ἀπαγορεύοντα [[worn]] out and [[useless]], Xen.