κνίζω: Difference between revisions

|Definition=fut. <b class="b3">κνίσω [ῐ</b>] <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1198</span>: aor. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἔκνῐσα <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>8.32</span>, <span class="bibl">Herod.4.59</span>, etc.; Dor. ἔκνιξα <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>6(5).50</span>:—Pass., aor. ἐκνίσθην <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span> 209</span>, <span class="bibl">Theoc.4.59</span>: [[scratch]], [[gash]], <b class="b3">παῖδα… γυμνὸν ἢν κνίσω… οὐχ ἕλκος ἕξει</b>; Herod.l.c.; <b class="b3">κνίζων συκάμινα</b> (to make them ripen) <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Am.</span>7.14</span>, cf. <span class="bibl">Ath.2.51b</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[pound]], [[chop up]], or [[grate]], dub. in <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span> 9.20.4</span> (fort. [[κνησθεῖσα]]). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[tickle]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>587b7</span> (Pass.), <span class="bibl">Phld. <span class="title">Lib.</span>p.58</span> O. (Pass.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> usually metaph., of love, [[chafe]], [[tease]], τὸν Ἀρίστωνα ἔκνιζε τῆς γυναικὸς ταύτης ἔρως <span class="bibl">Hdt.6.62</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>568</span>; κἠγὼ μὰν κνίζω τινά <span class="bibl">Theoc.5.122</span>; of other feelings, as satiety, κόρος κνίζει Pi.<span class="title">P.</span>l.c.; anxiety, Ξέρξην ἔκνιζε ἡ γνώμη <span class="bibl">Hdt.7.12</span>; <b class="b3">τὰ σμικρὰ οὐδέν μιν κνίζει</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τὸν θεόν</b>) ib.<span class="bibl">10</span>.<b class="b3">έ; ἔκνιζέ μ' αἰεὶ τοῦθ</b>' <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>786</span>; τὸ βούλεσθαί μ' ἔκνιζε <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>330</span> (troch.); [[provoke]], [[tease]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1286</span>; <b class="b3">οὐ κατ' ἔπος κνίσω τὸ ῥῆμ' ἕκαστον</b> [[will]] not [[attack]] every word, Id.<span class="title">Ra.</span>l.c.; [[provoke to jealousy]], <span class="bibl">Alciphr.1.32</span>; in good sense, ἁδεῖά νιν ἔκνιξε χάρις <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>6(5).50</span>:—Pass., <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>555</span>, <span class="title">Andr.</span>l.c.; ἐρωτίδα τᾶς ποκ' ἐκνίσθη <span class="bibl">Theoc.4.59</span>, cf. <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMeretr.</span>10.4</span>; κνιζόμενος ὑπ' ἔρωτος ἐπὶ τῇ παιδί <span class="bibl">App.<span class="title">Pun.</span>10</span>; [[ἐκνίσθης]]; [[does that touch you]]? <span class="bibl">Men.<span class="title">Per.</span> 16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[provoke]], ὀργὰν κνίζον αἰπεινοὶ λόγοι <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.32</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">P.</span>11.23</span>.</span>

|elnltext=κνίζω [~ κνάω] Dor. aor. ἔκνιξα; plqperf. med.-pass. 3 sing. κέκνιστο act. krabben; overdr.: prikkelen, ergeren, irriteren, kwellen:; μὴ κόρος ἐλθὼν κνίσῃ opdat geen verzadiging optreedt die ons verveelt Pind. P. 8.32; Ξέρξην ἔκνιζε ἡ Ἀρταβάνου γνώμη de mening van Artabanus prikkelde Xerxes Hdt. 7.12.1; οὐ κατ’ ἔπος γέ σου κνίσω τὸ ῥῆμ’ ἕκαστον ik zal niet iedere uitspraak van je woord voor woord afkraken Aristoph. Ran. 1198; van liefde:. Ἀρίστωνα ἔκνιζε... τῆς γυναικὸς ταύτης ἔρως liefde voor die vrouw kwelde Ariston Hdt. 6.62.1; κἠγὼ μὰν κνίζω τινά ik maak ook iemand razend verliefd Theocr. Id. 5.122. pass. geprikkeld raken, gekweld worden:; ᾗ σὺ κνίζῃ waarover jij je opwindt Eur. Med. 555; σὺ δ’ ἤν τι κνισθῇς maar als u boos wordt Eur. Andr. 209; van liefde, met gen.: κέκνισται... τῆς Νεβριδος hij is smoorverliefd op Nebris Luc. 80.10.4.

|sltr=[[κνίζω]] (impf. κνίζον: aor. ἔκνιξ, ἔκνιξεν, ἔκνισεν, ἔκνιξαν; κνίσῃ. [[pass]]. κνιζομένα.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[prick]] met.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> c. inf. πότερόν νιν ἄρ' Ἰφιγένεἰ ἐπ Ἐὐρίπῳ σφαχθεῖσα [[τῆλε]] πάτρας ἔκνισεν βαρυπάλαμον ὄρσαι χόλον; (ἔκνιξεν coni. Schr.: goaded ) (P. 11.23) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[irritate]] [[οὔτοι]] τετύφλωται μακρὸς [[μόχθος]] [[ἀνδρῶν]] οὐδ' ὁπόσαι δαπάναι ἐλπίδων ἔκνιξ ὄπιν.† (ἔκνιζ [[varia lectio|v.l.]]: ἔκνισ' ὀπί [[Aristarchus]]: ἐλπίδ' ἔκνιξ ὄπιν Wil.) (I. 5.58) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> [[distress]] τὸν μὲν κνιζομένα λεῖπε [[χαμαί]] (''[[sc.]]'' Εὐάδνα) (O. 6.44) μὴ [[κόρος]] ἐλθὼν κνίσῃ (κνίξῃ coni. Schr.) (P. 8.32) καὶ γὰρ ἑτέροις ἑτέρων ἔρωτες ἔκνιξαν φρένας (A. W. Mair: [[ἔρως]] ἔκνιξε codd.: [[ἔρως]] ὑπέκνισε Boeckh) (P. 10.60) [[τοῖο]] δ' ὀργὰν κνίζον αἰπεινοὶ λόγοι (N. 5.32) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> [[thrill]] ἁδεῖα δ' [[ἔνδον]] μιν ἔκνιξεν [[χάρις]] (I. 6.50)

|mltxt=(AM [[κνίζω]])<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προκαλώ]] κνησμό, [[ερεθίζω]] το [[δέρμα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ξύνω]]<br /><b>2.</b> [[πληγώνω]], [[κεντώ]], [[κάνω]] [[αμυχή]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για έρωτα ή άλλα αισθήματα) [[πειράζω]], [[ερεθίζω]] (α. «τὸν δὲ Ἀρίστωνα ἐκνιζε ἄρα τῆς γυναικὸς ταύτης [[ἔρως]]», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «μὴ [[κόρος]] ἐλθὼν κνίσῃ», <b>Πίνδ.</b><br />γ. «Ξέρξην ἐκνιζε ἡ Ἀρταβάνου [[γνώμη]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[επιφέρω]], [[προκαλώ]], [[προξενώ]] («τοῦ δ' ἄρ' ὀργάν κνίζον αἰπεινοὶ λόγοι», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[προσβάλλω]] («καὶ μὴν μὰ τὸν Δί' οὐ κατ' [[ἔπος]] γέ σου κνίσω», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[δυσαρεστώ]], [[κάνω]] κάποιον να λυπηθεί<br /><b>5.</b> <b>μεσ.</b> <i>κνίζομαι</i><br />γαργαλιέμαι («τὰ δὲ [[παιδία]]... οὐδὲ κνιζόμενα τὰ πολλὰ αἰσθάνεται», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο ενεστ. <i>κνῐζω</i> σχηματίστηκε από το θ. του αορ. <i>κνῐσ</i>-. Οι συγγενείς τ. άλλων ΙΕ γλωσσών καθιστούν δυνατή την [[αναγωγή]] του τελευταίου σε <i>knid</i>- ([[πρβλ]]. λιθουαν. <i>knidt</i> «[[κατατρώγω]]», μσν. ιρλδ. <i>kned</i> «[[πληγή]]) [[είτε]] σε <i>knit</i>- ([[πρβλ]]. λιθουαν. <i>kni</i>-<i>n</i>-<i>tu</i>, <i>knis</i>-<i>ti</i> «[[ξύνω]], [[γαργαλώ]]») [[είτε]] σε <i>knis</i> ([[πρβλ]]. λιθουαν. <i>knis</i>-<i>u</i> «[[σκαλίζω]], [[ανασκάπτω]]»), με πιθανότερη [[εκδοχή]] την πρώτη ([[πρβλ]]. και ελλ. <i>κνῑδη</i>, [[παρά]] το μακρό -<i>ι</i>-, [[καθώς]] και το [[κνίσα]]). Συνδέεται [[επίσης]] με το <i>κνῶ</i> (<b>βλ.</b> και λ. [[κνίφος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κνισμός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κνις]], [[κνίσμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αποκνίζω]], [[διακνίζω]], [[επικνίζω]], [[κατακνίζω]], [[περικνίζω]], [[προκατακνίζω]], [[υποκνίζω]]].

|lsmtext='''κνίζω:''' Δωρ. [[κνίσδω]]· μέλ. κνίσω [ῐ], αόρ. αʹ <i>ἔκνισα</i>, Δωρ. <i>ἔκνιξα</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐκνίσθην</i>·<br /><b class="num">I.</b> ξύνω ή [[αποξέω]], [[τρίβω]], [[γαργαλώ]]· μεταφ., λέγεται για την [[αγάπη]], [[πειράζω]], [[ερεθίζω]], [[ενοχλώ]], [[ταράζω]], σε Ηρόδ., Ευρ.· λέγεται για κορεσμό, σε Πίνδ.· λέγεται για [[άγχος]], [[αγωνία]], σε Αριστοφ. — Παθ., <i>κνίζεσθαί τινος</i>, τσιμπιέμαι (από [[αγάπη]]) για κάποιον, σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> <i>κν. ὀργάν</i>, [[προκαλώ]] θυμό, [[οργή]], σε Πίνδ.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[scratch]], [[pound]], [[chop up]], [[provoke]] (Pi., IA.).<br />Other forms: Aor. [[κνίσαι]],, pass. [[κνισθῆναι]], fut. [[κνίσω]], perf. pass. [[κέκνισμαι]].<br />Dialectal forms: Dor. aor. [[κνίξαι]] (Pi.)<br />Compounds: also with prefix, e. g. <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">ὑπο-</b>,<br />Derivatives: [[κνισμός]], [[κνίσμα]] [[scratching]], [[provoke etc.]] (Ar.), [[ἀπόκνισμα]]piece (Ar.), <b class="b3">ἀπό-</b>, <b class="b3">ἐπί-κνισις</b> [[scratching]] (Thphr.). As backformation <b class="b3">*κνίς</b>, acc. [[κνίδα]] (Opp.), pl. [[κνίδες]] (LXX) [[nettle]], [[κνίζα]] <b class="b2">id.</b> (Gloss.). Comp. with verbal (aoristic) 2. member <b class="b3">φιλό-κνισος</b> [[desirous]] (AP), also [[κνισότερος]] (Ath. 12, 549a).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [??] <b class="b2">*knid-</b>? ?<br />Etymology: The basis is <b class="b3">κνιδ-</b> or <b class="b3">κνιτ-</b> (Schwyzer 716), and also <b class="b3">κνι(σ</b>)-. In the first case connection is possible (except with longvocalic [[κνίδη]], [[κνῖσα]]) with Baltic and Germanic forms, e. g. Latv. [[knidêt]] [[itch]], [[geminate]], [[creep]], OWNo. [[hnīta]] (pret. [[hneit]]) [[push against]]; note also MIr. [[cned]] [[wound]] (< <b class="b2">*knidā</b>); further with [[-t-]], e. g. Lith. <b class="b2">kni-n-tù</b> (pret. <b class="b2">knit-aũ</b>), <b class="b2">knìs-ti</b> [[scratch]], [[itch]], [[tickle]]. In the the last case one could at best compare Lith. <b class="b2">knis-ù</b> [[grub up]]. Further Baltic forms in Fraenkel Lit. et. Wb. s. <b class="b2">knìsti</b>; cf. also de Vries IF 62, 142f.

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[scrape]] or [[grate]]: to [[tickle]]: metaph., of [[love]], to [[nettle]], [[chafe]], [[irritate]], Hdt., Eur.; of [[satiety]], Pind.; of [[anxiety]], Hdt., etc.; οὐ κνίσω τὸ ῥῆμ' ἕκαστον [[will]] not [[attack]] [[every]] [[word]], Ar.:—Pass., κνίζεσθαί τινος to be stung (with [[love]]) for one, Theocr.<br /><b class="num">II.</b> κν. ὀργάν to [[provoke]] [[anger]], Pind.