πίνακας: Difference between revisions

|mltxt=ο / [[πίναξ]], -ακος, ΝΜΑ<br /> <b>1.</b> [[κατάλογος]] στον οποίο έχουν αναγραφεί με ορισμένη [[σειρά]] ονόματα, όροι, τίτλοι κ.ά. στοιχεία (α. «[[πίνακας]] περιεχομένων» — [[κατάλογος]] με τους τίτλους των κεφαλαίων ή των θεμάτων βιβλίου ή άλλου εντύπου<br /> β. «[[πίνακας]] άγνωστων λέξεων» γ. «[[χρονολογικός]] [[πίνακας]]» — [[πίνακας]], στον οποίο αναγράφονται με τη [[σειρά]] οι χρονολογίες διαφόρων γεγονότων<br /> δ. «πίνακες τῶν ἐν πάσῃ [[παιδεία]] διαλαμψάντων καὶ ὧν συνέγραψαν»)<br /> <b>2.</b> [[εικόνα]], [[παράσταση]] ζωγραφισμένη [[επάνω]] σε [[σανίδα]]<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> <b>1.</b> ξύλινο [[τετράγωνο]] ή ορθογώνιο, βαμμένο με μαύρο ή πράσινο [[χρώμα]], στερεωμένο στον τοίχο του σχολείου, [[επάνω]] στο οποίο γράφουν με [[κιμωλία]], αλλ. [[μαυροπίνακας]]<br /> <b>2.</b> [[έργο]], [[παράσταση]] ζωγραφικής σε [[σανίδα]] ή [[οθόνη]], [[καναβάτσο]] κ.α.<br /> <b>3.</b> [[εικόνα]], [[σχέδιο]], [[παράσταση]], [[διάγραμμα]], τυπωμένα [[πάνω]] σε [[χαρτί]] («πίνακες [[εκτός]] κειμένου»)<br /> <b>4.</b> (ειδικά) [[σύνολο]] όρων, συμβόλων ή αριθμών ταξινομημένων σε οριζόντιες και κάθετες στήλες στα πλαίσια ενός κειμένου («[[περιοδικός]] [[πίνακας]] του Μεντελέγεφ»)<br /> <b>5.</b> <b>(ηλεκτρολ.)</b> [[σύνολο]] εξαρτημάτων και οργάνων που προορίζονται για τον έλεγχο της λειτουργίας ή της κατάστασης των ηλεκτρικών κυκλωμάτων, [[καθώς]] και για τον χειρισμό τους (α. «[[πίνακας]] εισαγωγής» β. «[[γενικός]] [[πίνακας]]» γ. «[[πίνακας]] διανομής»)<br /> <b>6.</b> <b>εκκλ.</b> [[κατάλογος]] θεολογικών ή άλλων έργων, η [[ανάγνωση]] των οποίων απαγορευόταν από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ή [[τουλάχιστον]] επιτρεπόταν μόνο [[μετά]] από ειδική [[άδεια]] και για ειδικούς λόγους<br /> <b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[άγραφος]] [[πίνακας]]» — όρος που σχετίζεται με τη γνωσιοθεωρία του Άγγλου φιλοσόφου Τζων Λοκ που θέλησε [[έτσι]] να υπογραμμίσει ότι ο [[άνθρωπος]] δεν έχει έμφυτες ιδέες και ότι [[κατά]] τη [[γέννηση]] του ατόμου ο [[νους]] του [[είναι]] σαν τον άγραφο πίνακα, σαν άγραφο [[χαρτί]] [[πάνω]] στο οποίο «γράφονται» και εντυπώνονται [[μετά]] οι γνώσεις με την [[αγωγή]] και τη διαβίωσή του στο [[πλαίσιο]] της κοινωνίας<br /> β) «[[μαύρος]] [[πίνακας]]» — [[ανεπίσημος]] [[θεσμός]] που υφίσταται [[κυρίως]] στις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες και στον οποίο γράφονται οι κακής πίστης έμποροι και επιχειρηματίες με άμεση [[συνέπεια]] τη [[στέρηση]] [[κάθε]] πιστωτικής διευκόλυνσης<br /> γ) «πίνακες λογιστικής» — οι πίνακες που χρησιμοποιούνται στη γενική λογιστική για [[υποβοήθηση]] των λογιστικών εγγράφων και ελέγχων και στη λογιστική του κόστους για την [[κατανομή]] των δαπανών κατ' [[είδος]] στα κέντρα κόστους των λειτουργιών της παραγωγής, της διάθεσης, της διοίκησης, της χρηματοδότησης<br /> <b>μσν.-αρχ.</b><br /> <b>1.</b> ξύλινο [[πινάκιο]], [[γαβάθα]]<br /> <b>2.</b> [[δίσκος]] [[ξύλινος]], στον οποίο τοποθετούνται εδέσματα για να σερβιριστούν<br /> <b>3.</b> [[σανίδα]] ή [[πλάκα]] στην οποία εγγράφονται αστρονομικά σχήματα<br /> <b>αρχ.</b><br /> <b>1.</b> [[σανίδα]] («[[πίνακας]]... νεῶν», Όμ.Οδ.)<br /> <b>2.</b> [[αναθηματικός]] [[πίνακας]] [[επάνω]] σε [[είδωλο]]<br /> <b>3.</b> [[πίνακας]], στον οποίο αναγράφονται δημόσιες κοινοποιήσεις, [[αρχείο]]<br /> <b>4.</b> [[είδος]] ακονιού για μαχαίρια<br /> <b>5.</b> [[θέατρο]] ανδρεικέλων, [[κουκλοθέατρο]].<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>πίν</i>-<i>αξ</i>, με [[επίθημα]] -<i>αξ</i> ([[πρβλ]]. [[κλίμαξ]], [[σχίδαξ]]) συνδέεται μορφολογικά με τα: αρχ. σλαβ. <i>pini</i> «[[κορμός]] δέντρου, [[κούτσουρο]]» και αρχ. ινδ. <i>pin</i><i>ā</i><i>ka</i>- «[[ράβδος]], [[καλάμι]]». Η ελλ. λ., [[ωστόσο]], εμφανίζει μια σημαντική σημασιολογική [[διαφοροποίηση]] από τους προηγούμενους τ., που μπορεί να συγκριθεί με τις σημ. του λατ. <i>c</i><i>ō</i><i>dex</i>: «[[κορμός]], [[στέλεχος]] δέντρου», [[αλλά]] και «[[πίνακας]], [[βιβλίο]]»].