Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

χειρόμακτρον: Difference between revisions

From LSJ

Οὐ δεῖ σε χαίρειν τοῖς δεδυστυχηκόσι → Nicht freut man über den sich, der im Unglück ist → Kein Mensch legt Hand an den an, der im Unglück ist

Menander, Monostichoi, 431
m (Text replacement - " :" to ":")
mNo edit summary
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=cheiromaktron
|Transliteration C=cheiromaktron
|Beta Code=xeiro/maktron
|Beta Code=xeiro/maktron
|Definition=τό,<br><span class="bld">A</span> [[cloth]] for [[wiping]] the [[hand]]s, [[towel]], [[napkin]], Hdt.4.64, Ar.Fr.502, X.Cyr.1.3.5, PCair.Zen. 87.8, al. (iii B.C.): the Scythians used scalps as [[χειρόμακτρα]], Hdt.l.c.: hence Σκυθιστὶ χειρόμακτρον ἐκκεκαρμένος S.Fr.473.<br><span class="bld">II</span> [[head]]-[[cloth]], used by women, Sapph.44, Hecat.358 J., and perhaps so in Hdt.2.122, χειρόμακτρον χρύσεον, [Written [[χειρώμακτρον]] PRev.Laws 94.4 (iii B.C.), PEnteux.38.3,9 (iii B.C.), but [[χειρόμακτρον]] PCair.Zen. Il.cc. (iii B.C.): -ω- might be due to '[[contamination]]' with the root of [[ὀμόργνυμι]].]
|Definition=τό,<br><span class="bld">A</span> [[cloth]] for [[wiping]] the [[hand]]s, [[towel]], [[serviette]], [[napkin]], Hdt.4.64, Ar.Fr.502, X.Cyr.1.3.5, PCair.Zen. 87.8, al. (iii B.C.): the [[Scythian|Scythians]] used [[scalp]]s as [[χειρόμακτρα]], Hdt.l.c.: hence Σκυθιστὶ χειρόμακτρον ἐκκεκαρμένος S.Fr.473.<br><span class="bld">II</span> [[head]]-[[cloth]], used by women, Sapph.44, Hecat.358 J., and perhaps so in Hdt.2.122, χειρόμακτρον χρύσεον, [Written [[χειρώμακτρον]] PRev.Laws 94.4 (iii B.C.), PEnteux.38.3,9 (iii B.C.), but [[χειρόμακτρον]] PCair.Zen. Il.cc. (iii B.C.): -ω- might be due to '[[contamination]]' with the root of [[ὀμόργνυμι]].]
}}
}}
{{pape
{{pape
Line 23: Line 23:
}}
}}
{{elru
{{elru
|elrutext='''χειρόμακτρον:''' τό<br /><b class="num">1)</b> [[полотенце или салфетка]] Her., Soph., Arph., Xen., Luc.;<br /><b class="num">2)</b> косынка, головной платок [[Sappho]].
|elrutext='''χειρόμακτρον:''' τό<br /><b class="num">1)</b> [[полотенце]] или [[салфетка]] Her., Soph., Arph., Xen., Luc.;<br /><b class="num">2)</b> [[косынка]], [[головной платок]] [[Sappho]].
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=χειρό-μακτρον, ου, τό,<br />a [[cloth]] for wiping the hands, a [[towel]], [[napkin]], Lat. [[mantile]], Hdt., Xen.
|mdlsjtxt=χειρόμακτρον, ου, τό,<br />a [[cloth]] for wiping the hands, a [[towel]], [[napkin]], Lat. [[mantile]], Hdt., Xen.
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''χειρόμακτρον''': {kheirómaktron}<br />'''Forms''': (auch -ώ-)<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Handtuch]], [[Tuch]], [[Serviette]] (Sapph., Hekat., S. u. Ar. in ''Fr''., X., hell. Pap.).<br />'''Etymology''': Nach alter Auffassung von [[χείρ]] und [[μάσσω]] ([[μάκτρον]]) [[kneten]], [[mit den Händen betasten]] (ἀπο-, [[ἐκμάσσω]] [[abstreifen]], [[abwischen]]); dabei bleibt jedoch das gelegentlich vorkommende -ω- (Hdt. v.l., hell. Pap.) neben weit gewöhnlicherem -ο- unerklärt (analogisch nach [[χειρῶναξ]], [[χείρωμα]]?). Seit Hoffmann Dial. 3, 365 deshalb unter allgemeiner Zustimmung als *χειρ(ο)-ώμαρκτρον (mit Dissimilation) zu [[ὀμόργνυμι]] gezogen, wobei er sich aher auf das einmalige [[ὄμαρξον]]· ἀπόμαξον H. berufen muß; wenig überzeugend.<br />'''Page''' 2,1083-1084
|ftr='''χειρόμακτρον''': {kheirómaktron}<br />'''Forms''': (auch -ώ-)<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Handtuch]], [[Tuch]], [[Serviette]] (Sapph., Hekat., S. u. Ar. in ''Fr''., X., hell. Pap.).<br />'''Etymology''': Nach alter Auffassung von [[χείρ]] und [[μάσσω]] ([[μάκτρον]]) [[kneten]], [[mit den Händen betasten]] (ἀπο-, [[ἐκμάσσω]] [[abstreifen]], [[abwischen]]); dabei bleibt jedoch das gelegentlich vorkommende -ω- (Hdt. v.l., hell. Pap.) neben weit gewöhnlicherem -ο- unerklärt (analogisch nach [[χειρῶναξ]], [[χείρωμα]]?). Seit Hoffmann Dial. 3, 365 deshalb unter allgemeiner Zustimmung als *χειρ(ο)-ώμαρκτρον (mit Dissimilation) zu [[ὀμόργνυμι]] gezogen, wobei er sich aher auf das einmalige [[ὄμαρξον]]· ἀπόμαξον H. berufen muß; wenig überzeugend.<br />'''Page''' 2,1083-1084
}}
}}

Revision as of 20:10, 23 August 2022

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: χειρόμακτρον Medium diacritics: χειρόμακτρον Low diacritics: χειρόμακτρον Capitals: ΧΕΙΡΟΜΑΚΤΡΟΝ
Transliteration A: cheirómaktron Transliteration B: cheiromaktron Transliteration C: cheiromaktron Beta Code: xeiro/maktron

English (LSJ)

τό,
A cloth for wiping the hands, towel, serviette, napkin, Hdt.4.64, Ar.Fr.502, X.Cyr.1.3.5, PCair.Zen. 87.8, al. (iii B.C.): the Scythians used scalps as χειρόμακτρα, Hdt.l.c.: hence Σκυθιστὶ χειρόμακτρον ἐκκεκαρμένος S.Fr.473.
II head-cloth, used by women, Sapph.44, Hecat.358 J., and perhaps so in Hdt.2.122, χειρόμακτρον χρύσεον, [Written χειρώμακτρον PRev.Laws 94.4 (iii B.C.), PEnteux.38.3,9 (iii B.C.), but χειρόμακτρον PCair.Zen. Il.cc. (iii B.C.): -ω- might be due to 'contamination' with the root of ὀμόργνυμι.]

German (Pape)

[Seite 1346] τό, 1) Tuch zum Abwischen der Hände, Handtuch, Serviette; Her. 2, 122. 4, 64; Soph. frg. 420; Xen. Cyr. 1, 3,5; Sp., wie Luc. merc. cond. 15. – 2) eine Art Kopftuch der Frauen, Sappho frg. 25 nach Ath. IX, 410 d, vgl. Alciphr. 3, 46.

Greek (Liddell-Scott)

χειρόμακτρον: τό, ὡς καὶ νῦν, μάκτρον τῆς χειρός, τεμάχιον ὑφάσματος, δι’ οὗ ἀπομάσσει τις ἢ σπογγίζει τὰς χεῖρας, μανδήλιον ἢ «πετσέτα», «μπόλια», Λατ. mantile Ἡρόδ. 4. 64, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 427, Ξεν. Κύρου Παιδ. 1. 3, 5· - οἱ Σκύθαι μετεχειρίζοντο τὰ δέρματα τῶν κεφαλῶν τῶν ἁλισκομένων πολεμίων ὡς χειρόμακτρα, Ἡρόδ. ἔνθ’ ἀνωτ., ὅθενφράσις Σκυθιστὶ χειρόμακτρον ἐκκεκαρμένος Σοφ. Ἀποσπ. 420· πρβλ. Σκυθίζω. ΙΙ. εἶδος κεφαλοδέσμου ἢ καλύπτρας τῆς κεφαλῆς τῶν γυναικῶν, Σαπφὼ 50, Ἑκαταῖος 329, καὶ ἴσως οὕτως ἐν Ἡρόδ. 2. 122, χ. χρύσεον.

French (Bailly abrégé)

ου (τό) :
essuie-mains, serviette.
Étymologie: χείρ, μάσσω.

Greek Monotonic

χειρόμακτρον: τό, ύφασμα για το σκούπισμα των χεριών, πετσέτα, πετσέτα φαγητού, Λατ. mantile, σε Ηρόδ., Ξεν.

Russian (Dvoretsky)

χειρόμακτρον: τό
1) полотенце или салфетка Her., Soph., Arph., Xen., Luc.;
2) косынка, головной платок Sappho.

Middle Liddell

χειρόμακτρον, ου, τό,
a cloth for wiping the hands, a towel, napkin, Lat. mantile, Hdt., Xen.

Frisk Etymology German

χειρόμακτρον: {kheirómaktron}
Forms: (auch -ώ-)
Grammar: n.
Meaning: Handtuch, Tuch, Serviette (Sapph., Hekat., S. u. Ar. in Fr., X., hell. Pap.).
Etymology: Nach alter Auffassung von χείρ und μάσσω (μάκτρον) kneten, mit den Händen betasten (ἀπο-, ἐκμάσσω abstreifen, abwischen); dabei bleibt jedoch das gelegentlich vorkommende -ω- (Hdt. v.l., hell. Pap.) neben weit gewöhnlicherem -ο- unerklärt (analogisch nach χειρῶναξ, χείρωμα?). Seit Hoffmann Dial. 3, 365 deshalb unter allgemeiner Zustimmung als *χειρ(ο)-ώμαρκτρον (mit Dissimilation) zu ὀμόργνυμι gezogen, wobei er sich aher auf das einmalige ὄμαρξον· ἀπόμαξον H. berufen muß; wenig überzeugend.
Page 2,1083-1084