διάθεσις: Difference between revisions

|dgtxt=-εως, ἡ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. plu. nom. διαθέσιες Hp.<i>Morb</i>.3.15; dór. ac. διαθέσιας Diotog.75.9]<br /><b class="num">A</b> ref. al ser vivo<br /><b class="num">I</b> sent. fís.<br /><b class="num">1</b> [[disposición corporal]], [[condición natural]], [[estado físico del organismo]], [[constitución física]] ὑγραὶ ... αἵ τε φύσιες καὶ αἱ διαθέσιες τοῦ σώματος Hp.l.c., ὅσοι δ' ἂν τῶν ἀνθρώπων ἐν ταύτῃ τῇ διαθέσει ἐόντες Hp.<i>VM</i> 6, cf. 7, de las ostras ἀλυποτάτη Mnesith.Ath.36.9, (τῶν σπερμάτων) Mnesith.Ath.26.1, τὴν μὲν ἐξ ἀρχῆς διάθεσιν οὐχ ὕπνον el estado inicial (del ser vivo) no es el sueño</i> Arist.<i>GA</i> 778^b34, διαφορὰν ἐχούσης τῆς περὶ αὐτὸ διαθέσεως teniendo respecto a eso (el sueño) una condición diferente (al resto de animales)</i>, D.S.3.27, cf. Ocell.22, πνευματώδης Mnesith.Ath.38.20, ὑγιεινή Gal.5.826, νοσώδεις διαθέσεις Gal.17(2).238<br /><b class="num">•</b>[[estado de salud]], [[estado físico]] συνπαραλαβὼν δημόσιον ἰατρὸν καὶ ἐπιδὼν τὴν περὶ τὸν ἄνδρα ... διάθεσιν <i>POxy</i>.3926.39 (III d.C.), cf. 52.13, 3729.16 (ambos IV d.C.), μαῖαν ἀπαντῆσαι καὶ σημιώσασθαι τὴν διάθεσιν αὐτῆς <i>POxy</i>.3620.19 (IV d.C.), ref. a un árbol ἐγγράφως προσφωνῆσαι τὴν ταύτη[ς] διάθεσιν hacer un informe escrito del estado en que éste se encuentra</i>, <i>POxy</i>.53.8 (IV d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[enfermedad]], [[afección]] εἰς αἵματος ἀναγωγὴν καί τινα τοιαύτην διάθεσιν ἐμπεσών Plb.2.70.6, παρενοχληθέντα αὐτὸν ὑπὸ νευρικῆς διαθέσεως Welles, <i>RC</i> 65.7 (Pérgamo II a.C.), λοιμικᾶς τε διαθέσιος γενομένας <i>IG</i> 12(1).1032.7 (Cárpato II a.C.), καρδιακαὶ διαθέσεις Vett.Val.378.13, cf. Marcell.Emp.8.195, Cass.Fel.23<br /><b class="num">•</b>en plu. c. gen. διαθέσεις θανάτου καὶ τραυμάτων situaciones, e.d. modalidades o tipologías de muerte y heridas</i> D.S.17.84.<br /><b class="num">3</b> en la interpr. dramática διάθεσις τοῦ σώματος καὶ τόνου φωνῆς la disposición del cuerpo y la expresión oral</i>, e.e. la expresión corporal y oral</i> Longin.<i>Rh</i>.194.<br /><b class="num">II</b> sent. anímico<br /><b class="num">1</b> [[disposición del ánimo]], [[talante]], [[actitud]], [[estado anímico]] ἕξις ψυχῆς καὶ διάθεσις Pl.<i>Phlb</i>.11d, dif. de ἕξις en que es menos estable y duradera, Arist.<i>Cat</i>.8^b28, <i>de An</i>.417^b15, pero μόνιμος διάθεσις equivale a ἕξις Gal.5.824, διάθεσιν καὶ κίνησιν ἔχουσα ψ[υ] χή Epicur.<i>Fr</i>.[34.24] 9, τὴν ἀρετὴν τοῦ ἡγεμονικοῦ τῆς ψυχῆς διάθεσίν τινα que la virtud (es) una disposición de la parte rectora del alma</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.111, cf. Diotog.74.17, 23, τὸ κεφαλαῖον τῆς εὐδαιμονίας ἡ δ., ἧς ἡμεῖς κύριοι Diog.Oen.112.2, ὑβριστικὴ διάθεσις disposición a la arrogancia</i> Arist.<i>Rh</i>.1385^b31, τραχεῖα Phld.<i>Ir</i>.27.21, ἁμαρτωλός Phld.<i>Lib</i>.17.2, φιλότεκνος <i>IG</i> 5(1).957b (Laconia, imper.), ἐγένετο ἐν διαθέσει μανικῇ <i>TAM</i> 5.318.5 (II d.C.), ἀγαθή Pythag.<i>Ep</i>.1.2, <i>PMasp</i>.21re.1 (VI d.C.), <i>odorare tamen Antoni</i> διάθεσιν sin embargo percibes el estado de ánimo de Antonio</i> Cic.<i>Att</i>.357.2, ἡ μὲν οὖν κατὰ τὰς πολιτικὰς ἀρετὰς διάθεσις ἐν μετριοπαθείᾳ θεωρεῖται Porph.<i>Sent</i>.32, cf. Origenes <i>Or</i>.2.3<br /><b class="num">•</b>tb. como [[actitud]] externa ψυχικὴ ἢ σωματική διάθεσις A.D.<i>Synt</i>.278.10, ἀνὴρ ... ἐν τραγικῇ διάθεσει καὶ προσώπῳ Ath.198a<br /><b class="num">•</b>en plu. οἷς ὑπάρχει ... διαθέσεις εὔποροι aquellos que son de muy variadas disposiciones, e.d. que son dados a cambiar fácilmente su talante</i> Arist.<i>Rh</i>.1372^a33, ἔχοντι γὰρ τὰς διαθέσιας τοιαύτας καὶ οἱ θεοί Diotog.l.c., cf. <i>A.Io</i>.29.4<br /><b class="num">•</b>en el sent. más estable de [[condición]] εἰς τὴν ἐσχάτην παραγενόμενοι διάθεσιν Plb.23.17.1, τὰ πράγματα ἐν ... τῇ βελτίστῃ διαθέσει κατασταθήσεσθαι [[LXX]] 3<i>Ma</i>.3.26, τῶν δὲ ἐν ἐλάσσονι [δ] ιαθέσει φανέντων <i>BGU</i> 1047.4.13 (II d.C.), τὴν ἐναντίαν λαμβάνειν διάθεσιν adoptar la condición contraria (a la de ser sabio)</i>, Epicur.[1] 117, τὸ δὲ [[ἄστυ]] τοῦτο Ἱερόσυλα ἀπὸ τῆς ἐκείνων διαθέσεως ὠνομᾶσθαι esa ciudad se llamó Jerusalén a causa de la condición (sacrílega) de aquéllos</i> I.<i>Ap</i>.1.311.<br /><b class="num">2</b> [[buena disposición hacia]], [[inclinación]], [[simpatía]], [[afecto]] seguido de constr. prep. κἀκείνου πρὸς ἡμᾶς διάθεσις I.<i>AI</i> 15.131, τὴν τοῦ βασιλέως πρὸς ὑμᾶς διάθεσιν I.<i>AI</i> 16.54, πρὸς μὲν γὰρ τὰ τέκνα ... φυσικήν τινα κέκτηται διάθεσιν Fauorin.<i>de Ex</i>.16.43, cf. <i>BGU</i> 248.18 (II d.C.), <i>A.Thom.A</i> 117, περὶ τὸν ἐπίσκοπον Basil.<i>Ep</i>.227, διάθεσιν ἐσχηκυῖα πρὸς αὐτόν enamorada de éste</i> Sch.E.<i>Hec</i>.886, sin rég. διὰ πολλῆς ἀγάπης καὶ διαθέσεως <i>A.Thom.A</i> 74, cf. 132, προσκυνῶμεν αὐτῷ ... τῇ ψυχικῇ διαθέσει <i>A.Io</i>.103.4<br /><b class="num">•</b>en fórmulas de cumplimentación [[benignidad]], [[afabilidad]] χάριν ἔχω τῇ διαθέσι σου <i>CPR</i> 8.28.4 (IV d.C.), cf. <i>PAmh</i>.145.23 (IV/V d.C.).<br /><b class="num">B</b> <b class="num">I</b>ref. a otras estructuras<br /><b class="num">1</b> [[organización]], [[orden]], [[distribución]] como sinón. de [[διοίκησις]] Antipho Soph.B 63, τῶν ξενίων σοι διάθεσις ... ᾗ διέθεμεν Pl.<i>Ti</i>.27a, κόσμου Hp.<i>Ep</i>.18, διάθεσις λέγεται τοῦ ἔχοντος μέρη τάξις Arist.<i>Metaph</i>.1022^b1, ἡ δὲ τῶν ἰδίων οἰκήσεων διάθεσις Arist.<i>Pol</i>.1330^b22, ἡ διάθεσις τοῦ ἄστεως la distribución (topográfica) de la ciudad</i> Aen.Tact.1.1, τῶν τόπων Plb.10.11.1, cf. Ptol.<i>Geog</i>.1.15.1, χορηγιῶν διάθεσις planificación de provisiones</i> Plb.1.71.6, τῶν πραγμάτων Plb.9.22.7, ὃν τρόπον ἔχουσι τὴν ὅλην διάθεσιν τοῦ βίου de qué manera tienen organizado el conjunto de su vida</i> D.S.3.21<br /><b class="num">•</b>c. πρός y ac. [[disposición]] de algo en rel. a otra cosa, [[relación]] ὅταν ἐν ... διαθέσει πρὸς ἄλληλα γένηται cuando se ponen en relación unas cosas con otras</i> Thphr.<i>Ign</i>.4<br /><b class="num">•</b>en mús. ἡ τῶν τετραχόρδων διάθεσις la disposición del tetracordio</i>, e.e. su organización interna</i> Aristid.Quint.8.12<br /><b class="num">•</b>en astrol. ref. a la [[disposición]] de los astros en rel. c. el [[nacimiento]] τῶν ζωνῶν Vett.Val.25.19, cf. Procl.<i>in Cra</i>.10.<br /><b class="num">2</b> [[organización]], [[sistema]] [[político]] πολιτείας διάθεσις [[sistema político]], [[constitución]] Pl.<i>Lg</i>.710b, cf. <i>R</i>.597e, τίνα πολιτείαν θετέον καὶ ποίαν διάθεσιν πόλεως ἀρίστην Arist.<i>Pol</i>.1324^a17<br /><b class="num">•</b>[[estado]], [[situación]] polít. τὰς τε πόλεις εἰς εἰρήνην καὶ τὴμ βασιλείαν εἰς τὴν ἀρχαίαν διάθεσιν κατέστησεν <i>IIl</i>.32.11, cf. 14 (III a.C.), συναύξειν τὸ πολίτευμα καὶ εἰς βελτίονα διάθεσιν ἀγαγεῖν <i>IIasos</i> 4.10 (II a.C.), cf. <i>Didyma</i> 493.16 (III a.C.).<br /><b class="num">3</b> ref. a la [[obra]] poética, retórica, la [[narración]] o la expresión del [[pensamiento]] [[estructuración]], [[composición elaborada]], [[buena disposición]] τῶν ἐπῶν Phryn.Com.58, ᾠδῆς Eup.326.1, τῇ διαθέσει ἐχρήσατο ἐπὶ γνώμης ἢ διανοίας Antipho Soph.B 24a, μετ' αὐξήσεως καὶ διαθέσεως ἐξηγήσατο narró con [[énfasis]] y [[elaboración]] retórica</i> Plb.2.61.1, προφορὰ καὶ διάθεσις τῶν λεγομένων Plu.<i>Dem</i>.7, εὖ πεπλεγμένη διάθεσις μυθολογίας Plu.2.16b, (ὁ [[Δημοσθένης]]) ταῖς δὲ διαθέσεσιν ἐξακριβῶν τὰς πιθανότητας Luc.<i>Dem.Enc</i>.14, ref. a la formalización subsiguiente a la εὕρεσις Pl.<i>Phdr</i>.236a, o a la ἱστορία Plb.34.4.1<br /><b class="num">•</b>[[exposición de temas]] equivalente a la [[obra narrativa de los hist.]] ἐξετάσαντες οὖν τὰς ἑκάστου τούτων διαθέσεις tras haber examinado las narraciones de cada uno de éstos</i> D.S.1.3, cf. I.<i>BI</i> 1.9<br /><b class="num">•</b>tb. en lit. [[trama de un argumento]] διαθέσεις ... ἐνδημιουργοῦσαι φάσματα καὶ εἴδωλα tramas que hacen intervenir fantasmas y apariciones</i> Plu.2.17b.<br /><b class="num">4</b> en símiles, representaciones pictóricas, escultóricas, etc. [[composición temática]], [[disposición de los temas]], o simpl. [[tema]] ταῖς πόλεσι πρὸς τοὺς ἀληθινοὺς φιλοσόφους τὴν διάθεσιν ἔοικεν ([[εἰκών]]) (símil) que representa en su composición temática a las ciudades con relación a los verdaderos filósofos</i> Pl.<i>R</i>.489a, ὁ ζωγράφος ἐποίησεν ἐμφαντικῶς τῇ διαθέσει τὴν μάχην ἔχουσαν Plu.<i>Arat</i>.32, ἐφαπτίδες ... ἔχουσαι ... ἐνυφασμένας ... μυθικὰς διαθέσεις Ath.196f, cf. 201f, 210b, Plu.<i>Brut</i>.23<br /><b class="num">•</b>de donde [[descripción]] ἔστι δὲ μῦθος καὶ ἡ διάθεσις es la historia y la descripción (de las estatuas que hay en Nauplio)</i>, Hero <i>Aut</i>.20.2<br /><b class="num">•</b>[[descripción geográfica]] ἡ τῆς οἰκουμένης διάθεσις Ptol.<i>Geog</i>.1.18.2, cf. Str.1.1.16.<br /><b class="num">5</b> arq. [[disposición]], [[distribución]], [[colocación de los diferentes elementos de una obra arquitectónica ordenados entre sí]] τὸ δ' ᾨδεῖον, τῇ μὲν ἐντὸς διαθέσει el Odeón en cuanto a la distribución interna ...</i> Plu.<i>Per</i>.13, cf. Vitr.1.2.1, ἡ διάθεσις τοῦ κατασκευάσματος <i>AB</i> 450.16<br /><b class="num">•</b>de ahí [[plano de una obra arquitectónica]] ἐποιήσατο ... τοῦ ἱεροῦ καὶ τοῦ ναοῦ τὴν διάθεσιν I.<i>BI</i> 1.25<br /><b class="num">•</b>[[montaje de ciertos adornos]] ὑπὸ δὲ τὸν στέφανον ὁμοίως ἡ τῶν ὠῶν διάθεσις πεποίητο I.<i>AI</i> 12.69<br /><b class="num">•</b>ἐν διαθέσει c. gen. [[formando un todo]], [[haciendo cuerpo con]] οἰκ(ία) ἐπιγώνιος ἐν διαθέσει πύργου <i>PBerl.Borkowski</i> 10.8 (III/IV d.C.), ἐν διαθέσει οἰκ(ιῶν) β̅ <i>PBerl.Borkowski</i> 9.24 (III/IV d.C.), ἐν διαθέσει δυὸ τόπ(ων) <i>PBerl.Borkowski</i> 4.23 (III/IV d.C.).<br /><b class="num">II</b> usos esp.<br /><b class="num">1</b> econ. [[distribución]], [[venta]] τῶν περιόντων Isoc.11.14, τῶν ἁρπαζομένων Str.11.2.12, διάθεσις πρὸς ξένους ἐλαίου Plu.<i>Sol</i>.24, cf. 2, παρεῖχεν ἀγορὰν καὶ διάθεσιν πᾶσι τοῖς πολίταις Plu.2.297f<br /><b class="num">•</b>en pap. [[venta al por menor]] esp. de aceite ὅσον δ' ἂν [[ἔλαιον]] ὑποκηρύξωμεν λήψεσθαι ἐξ ἑκάστου νομοῦ εἰς τὰς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ διαθέσεις <i>PRev.Laws</i> 53.19 (III a.C.), οἱ ἐλαιοκάπηλοι οἱ τὴν διάθεσιν ἐξειληφότες <i>PRyl</i>.562.19 (III a.C.), cf. <i>PLille</i> 9.3, <i>PTeb</i>.38.10, 1094.2 (ambos II a.C.).<br /><b class="num">2</b> jur. [[testamento]] διάθεσις τοῦ τετελευτηκότος ... ἣν [[ἐκεῖνος]] διέθετο Lys.<i>Fr</i>.28, cf. Pl.<i>Lg</i>.922b.<br /><b class="num">3</b> gram. [[diátesis]], en el verbo [[voz]] ἐνεργητικὴ καὶ παθητικὴ διάθεσις A.D.<i>Synt</i>.210.21, διαθέσεις εἰσὶ τρεῖς D.T.638.8, en el n. ref. a la semántica, sent. act. o pas. τοῦ ὀνόματος διαθέσεις εἰσὶ δύο D.T.637.29, tb. como sent. tr. de un verb. διαβατική A.D.<i>Synt</i>.43.18, o incluso ref. a la noción de tiempo verbal χρονική A.D.<i>Synt</i>.251.1.

|btext=εως (ἡ) :<br /><b>A. I.</b> disposition, arrangement, ordonnance ; <i>particul.</i><br /><b>1</b> art de disposer la matière d'un ouvrage, d'une œuvre d'art;<br /><b>2</b> distribution d'un avoir (par voie de testament), dispositions testamentaires;<br /><b>II.</b> droit de disposer, <i>càd</i> de vendre, d'aliéner, <i>etc.</i> ; ressources dont on dispose;<br /><b>B.</b> manière d'être disposé ; dispositions de l'âme <i>ou</i> de l'esprit;<br /><b>C.</b> <i>t. de gramm.</i> voix (active, passive, moyenne).<br />'''Étymologie:''' [[διατίθημι]].