εἴρω: Difference between revisions

|elrutext='''εἴρω:'''<br /><b class="num">I</b> (aor. [[εἶρα]]; pass.: эп. 3 л. sing. ppf. [[ἔερτο]], эп. part. pf. [[ἐερμένος]])<br /><b class="num">1)</b> [[плести]], [[сплетать]], [[свивать]] (στεφάνους Pind.);<br /><b class="num">2)</b> [[низать]], [[нанизывать]] ([[ὅρμος]] ἠλέκτροισιν [[ἐερμένος]] Hom.): εἰρομένη [[λέξις]] Arst. непрерывная речь.<br /><b class="num">II</b> эп.-ион. [[εἰρέω]] (fut. [[ἐρῶ]] - эп.-ион. [[ἐρέω]], pf. [[εἴρηκα]], ppf. εἰρήκειν; pass.: fut. [[ῥηθήσομαι]], aor. [[ἐρρήθην]] и [[ἐρρέθην]] - ион. [[εἰρέθην]], pf. [[εἴρημαι]])<br /><b class="num">1)</b> [[говорить]] (τινί τι Hom.; τὸ εἴ. λέγειν ἐστίν Plat.): οὐκ ἄλλα ἢ ἃ ἂν [[γιγνώσκω]] βέλτιστα [[ἐρῶ]] Thuc. я выскажу лишь то, что считаю наилучшим; [[ἐπεὶ]] [[ταῦτα]] ἐρρήθη Xen. после этих слов; εἴρηται [[λόγος]] Aesch. слово сказано, т. е. я кончил; [[κακῶς]] ἐρεῖν τινα Eur. дурно отзываться о ком-л.;<br /><b class="num">2)</b> [[говорить]], [[приказывать]]: [[εἴρηκα]] πάντας πείθεσθαί σοι Xen. я приказал всем слушаться тебя; [[εἴρητο]] συλλέγεσθαι (ὁ [[στρατός]]) Her. войску приказано было собраться;<br /><b class="num">3)</b> [[оговаривать]], [[обусловливать]]: μισθὸς εἰρημένος Hes., Her.; обусловленное вознаграждение - см. тж. [[ἔρομαι]].

|mantxt=<b class="num">1) </b>(=δένω, ἁρμαθιάζω). Ἀπό ρίζα σερ- τοῦ [[ἀείρω]] (=ὑψώνω). Θέμα: σερ+j+ω→ μέ ἀφομοίωση τοῦ j σε ρ → σέρρω καί μέ ἁπλοποίηση τῶν δύο ρ καί ἀντέκταση → σέρω → [[εἴρω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἕρμα]] (=[[δεσμός]]) ἐάν εἶναι ἀπό το [[ἐρείδω]], [[τότε]] [[ἕρμα]] = [[στήριγμα]], ἕρματα (=σκουλαρίκια), [[κάθερμα]] (=σκουλαρίκι), [[εἰρμός]] καί [[εἱρμός]] (=[[σειρά]]), [[ἔρσις]] (=[[πλοκή]]), [[συνειρμός]] (=[[ἀλληλουχία]]), [[ὅρμος]] (=[[σχοινί]], [[ἁλυσίδα]], [[περιδέραιο]], [[ἀγκυροβόλι]], [[καταφύγιο]]), [[ὁρμαθός]] (=ἁρμαθιά), [[ὁρμάθιον]], [[ὁρμιά]] (=πετονιά), [[πάνορμος]] (=λιμάνι), [[σειρά]] (=σχοινί, ἁλυσίδα, λουρί).<br><b class="num">2)</b> (=λέω, μιλῶ, διηγοῦμαι). Ἀπό ρἰζα ϝερ+j+ω → [[εἴρω]]. Ἀπό ἐδῶ τό [[εἴρων]] (ϝερ-j-ων) (=αὐτός πού λέει κάτι [[χωρίς]] πράγματι νά σκέπτεται). Γιά παράγωγα δές στό [[ρῆμα]] [[λέγω]].