διαπνέω: Difference between revisions

9
(big3_11)
(9)
Line 21: Line 21:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ép. -πνείω Nonn.<i>D</i>.29.201<br /><b class="num">A</b> tr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[penetrar]] el aire, [[airear]], [[ventilar]] ὁ ἀὴρ ... διαπνεῖ τὸ σῶμα Arist.<i>Pr</i>.967<sup>a</sup>3, μήτε τὰ πνεύματα διαπνεῖν (τὴν γῆν) Thphr.<i>CP</i> 5.14.5, διάπνευσον κῆπόν μου LXX <i>Ca</i>.4.16, en v. pas. οὐ δύναται ... ταῖς αὔραις διαπνεῖσθαι no pueden (las plantas) ser aireadas por la brisa</i> X.<i>Smp</i>.2.25, γίνονταί τε μᾶλλον πολιαὶ σκεπαζομένων τῶν τριχῶν ἢ διαπνεομένων los pelos se vuelven más canosos cuando están cubiertos que expuestos al aire</i> Arist.<i>HA</i> 518<sup>a</sup>16, αἱ νῆσοι διαπνεόμεναι D.S.5.82, cf. 17.52, διαπνεόμενος τόπος αὐλὴ λέγεται Ath.189b, ἡ κεφαλὴ διαπνευσθήσεται la cabeza va a transpirar</i> Aret.<i>CA</i> 1.1.29<br /><b class="num">•</b>[[impregnar de otra substancia]] διαπνεομένου τοῦ σώματος ὑπ' ἀκράτου καὶ τμητικῆς φύσεως ref. al incienso, D.S.3.47<br /><b class="num">•</b>fig. ὁ κόσμος φύσει διαπνεόμενος el cosmos atravesado como por un soplo por la naturaleza</i> Philol.B 21, cf. Zos.Alch.<i>Comm.Gen</i>.9.18.<br /><b class="num">2</b> [[disipar]] τοῦ θώρηκος τὴν θέρμην Aret.<i>CA</i> 2.3.15, cf. <i>SA</i> 1.7, en v. pas. τὸ πυρῶδες διαπνεόμενον disipado el fuego</i> por el aire, Arist.<i>Mu</i>.397<sup>a</sup>23<br /><b class="num">•</b>fig. μικρὸν διαπνευσθέντος τοῦ κατὰ τὸν τῦφον φυσήματος desinflada un poco la hinchazón de la vanidad</i> Gr.Naz.<i>Ep</i>.249.35.<br /><b class="num">3</b> [[exhalar]] πυρσὸν ... διαπνείοντας ὀδόντων exhalando fuego a través de los dientes</i> de los Cabiros, Nonn.l.c., en v. pas. τὰ διαπνεόμενα τοῦ σώματος Gal.15.377.<br /><b class="num">B</b> intr.<br /><b class="num">I</b> del aire [[soplar]], [[pasar]] τὸ πνεῦμα διαπνέον ... βροντὰς ποιεῖ el viento cuando sopla produce el trueno</i> Arist.<i>Mete</i>.370<sup>b</sup>6, cf. <i>Pr</i>.943<sup>b</sup>23, Hp.<i>Vict</i>.2.37, ἀπόφραξον ἅπαντα, ὡς μὴ διαπνέειν ciérralo todo para que no pase el aire</i> Hero <i>Spir</i>.2.21, ἕως οὗ διαπνεύσῃ ἡ ἡμέρα LXX <i>Ca</i>.2.17, cf. <i>Gp</i>.11.18.12<br /><b class="num">•</b>fig. ἡ Φήμη ... διαπνεῖ ἐπὶ πλεῖστον Ach.Tat.6.10.5.<br /><b class="num">II</b> como función vital<br /><b class="num">1</b> [[respirar]] καὶ δ. οὐ δύναται διὰ τῆς ῥινός Hp.<i>Morb</i>.2.34, cf. 59, ἐξαίροντες ταύτας ὑπὲρ τὸ ὑγρὸν καὶ διαπνέοντες levantándolas (las trompas) por encima del agua y respirando</i> Plb.3.46.12<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent., Hp.<i>Morb</i>.2.33, M.Ant.3.1, negado de la Divinidad, Clem.Al.<i>Strom</i>.7.6.32, cf. Ath.504d<br /><b class="num">•</b>[[tomar aliento después de un momento de angustia]] διαπνεύσαντα βραχὺν χρόνον recobrándose un momento</i> Plb.27.9.10, cf. 31.4.1, πρὶν διαπνεῦσαι ... τοὺς βαρβάρους Plu.<i>Cim</i>.12, cf. Ph.1.90, 278<br /><b class="num">•</b>fig. ἡ τύχη, διαπνέουσα καὶ συλλεγομένη ῥώμην Ph.1.678.<br /><b class="num">2</b> de las plantas [[transpirar]] ἡ δὲ ψυχρότης οὐκ ἐῶσα διαπνεῖν de la vid, Plu.2.918e<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. ταχὺ διαπνεῖται (τὸ [[δένδρον]]) al quitarle las partes secas, Thphr.<i>CP</i> 1.1.3, τὸ διαπνεῖσθαι ὡς τὰ φυτά M.Ant.6.16.<br /><b class="num">III</b> de diversas substancias<br /><b class="num">1</b> [[evaporarse]], [[disiparse]] ᾧ προσήκει διαλύεσθαι καὶ ... διαπνεῖσθαι del cual es propio descomponerse y disiparse</i> ref. a un cadáver, Pl.<i>Phd</i>.80c, cf. Arist.<i>de An</i>.411<sup>b</sup>9, οὐ διαπνέοντος τοῦ ὑγροῦ Arist.<i>PA</i> 671<sup>a</sup>19, del olor de las flores, Thphr.<i>Od</i>.56, cf. <i>Gp</i>.2.21.11, τὸ [[ἀγγεῖον]] ἐπικεχρίσθω ἐπιμελῶς, ἵνα μὴ διαπνευσθῇ τὰ φερόμενα la vasija debe recubrirse cuidadosamente para que el líquido no se evapore</i>, <i>Gp</i>.10.75.22<br /><b class="num">•</b>medic. τῆς φλεγμονῆς κατὰ βραχὺ διαπνεομένης Aret.<i>SA</i> 2.9<br /><b class="num">•</b>fig. τὰ στεγόμενα πάθη μὴ διαπνέοντα cuando las pasiones encubiertas no se disipan</i> Ph.2.42, λόγους ὥσπερ φάρμακα διαπνεύσαντας D.Chr.13.15, διέπνευσε τὸ [[ἄλγος]] καὶ ἡ θέρμη Aret.<i>CA</i> 1.10.20.<br /><b class="num">2</b> [[rezumar]] οἱ μαστοὶ ... μεταβάλλοντες τὴν τροφὴν ... ἐργάζονται [[γάλα]] καὶ διαπνέουσιν los pechos, reconvirtiendo el alimento, producen leche y rezuman</i> Clem.Al.<i>Paed</i>.1.6.41.
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ép. -πνείω Nonn.<i>D</i>.29.201<br /><b class="num">A</b> tr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[penetrar]] el aire, [[airear]], [[ventilar]] ὁ ἀὴρ ... διαπνεῖ τὸ σῶμα Arist.<i>Pr</i>.967<sup>a</sup>3, μήτε τὰ πνεύματα διαπνεῖν (τὴν γῆν) Thphr.<i>CP</i> 5.14.5, διάπνευσον κῆπόν μου LXX <i>Ca</i>.4.16, en v. pas. οὐ δύναται ... ταῖς αὔραις διαπνεῖσθαι no pueden (las plantas) ser aireadas por la brisa</i> X.<i>Smp</i>.2.25, γίνονταί τε μᾶλλον πολιαὶ σκεπαζομένων τῶν τριχῶν ἢ διαπνεομένων los pelos se vuelven más canosos cuando están cubiertos que expuestos al aire</i> Arist.<i>HA</i> 518<sup>a</sup>16, αἱ νῆσοι διαπνεόμεναι D.S.5.82, cf. 17.52, διαπνεόμενος τόπος αὐλὴ λέγεται Ath.189b, ἡ κεφαλὴ διαπνευσθήσεται la cabeza va a transpirar</i> Aret.<i>CA</i> 1.1.29<br /><b class="num">•</b>[[impregnar de otra substancia]] διαπνεομένου τοῦ σώματος ὑπ' ἀκράτου καὶ τμητικῆς φύσεως ref. al incienso, D.S.3.47<br /><b class="num">•</b>fig. ὁ κόσμος φύσει διαπνεόμενος el cosmos atravesado como por un soplo por la naturaleza</i> Philol.B 21, cf. Zos.Alch.<i>Comm.Gen</i>.9.18.<br /><b class="num">2</b> [[disipar]] τοῦ θώρηκος τὴν θέρμην Aret.<i>CA</i> 2.3.15, cf. <i>SA</i> 1.7, en v. pas. τὸ πυρῶδες διαπνεόμενον disipado el fuego</i> por el aire, Arist.<i>Mu</i>.397<sup>a</sup>23<br /><b class="num">•</b>fig. μικρὸν διαπνευσθέντος τοῦ κατὰ τὸν τῦφον φυσήματος desinflada un poco la hinchazón de la vanidad</i> Gr.Naz.<i>Ep</i>.249.35.<br /><b class="num">3</b> [[exhalar]] πυρσὸν ... διαπνείοντας ὀδόντων exhalando fuego a través de los dientes</i> de los Cabiros, Nonn.l.c., en v. pas. τὰ διαπνεόμενα τοῦ σώματος Gal.15.377.<br /><b class="num">B</b> intr.<br /><b class="num">I</b> del aire [[soplar]], [[pasar]] τὸ πνεῦμα διαπνέον ... βροντὰς ποιεῖ el viento cuando sopla produce el trueno</i> Arist.<i>Mete</i>.370<sup>b</sup>6, cf. <i>Pr</i>.943<sup>b</sup>23, Hp.<i>Vict</i>.2.37, ἀπόφραξον ἅπαντα, ὡς μὴ διαπνέειν ciérralo todo para que no pase el aire</i> Hero <i>Spir</i>.2.21, ἕως οὗ διαπνεύσῃ ἡ ἡμέρα LXX <i>Ca</i>.2.17, cf. <i>Gp</i>.11.18.12<br /><b class="num">•</b>fig. ἡ Φήμη ... διαπνεῖ ἐπὶ πλεῖστον Ach.Tat.6.10.5.<br /><b class="num">II</b> como función vital<br /><b class="num">1</b> [[respirar]] καὶ δ. οὐ δύναται διὰ τῆς ῥινός Hp.<i>Morb</i>.2.34, cf. 59, ἐξαίροντες ταύτας ὑπὲρ τὸ ὑγρὸν καὶ διαπνέοντες levantándolas (las trompas) por encima del agua y respirando</i> Plb.3.46.12<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent., Hp.<i>Morb</i>.2.33, M.Ant.3.1, negado de la Divinidad, Clem.Al.<i>Strom</i>.7.6.32, cf. Ath.504d<br /><b class="num">•</b>[[tomar aliento después de un momento de angustia]] διαπνεύσαντα βραχὺν χρόνον recobrándose un momento</i> Plb.27.9.10, cf. 31.4.1, πρὶν διαπνεῦσαι ... τοὺς βαρβάρους Plu.<i>Cim</i>.12, cf. Ph.1.90, 278<br /><b class="num">•</b>fig. ἡ τύχη, διαπνέουσα καὶ συλλεγομένη ῥώμην Ph.1.678.<br /><b class="num">2</b> de las plantas [[transpirar]] ἡ δὲ ψυχρότης οὐκ ἐῶσα διαπνεῖν de la vid, Plu.2.918e<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. ταχὺ διαπνεῖται (τὸ [[δένδρον]]) al quitarle las partes secas, Thphr.<i>CP</i> 1.1.3, τὸ διαπνεῖσθαι ὡς τὰ φυτά M.Ant.6.16.<br /><b class="num">III</b> de diversas substancias<br /><b class="num">1</b> [[evaporarse]], [[disiparse]] ᾧ προσήκει διαλύεσθαι καὶ ... διαπνεῖσθαι del cual es propio descomponerse y disiparse</i> ref. a un cadáver, Pl.<i>Phd</i>.80c, cf. Arist.<i>de An</i>.411<sup>b</sup>9, οὐ διαπνέοντος τοῦ ὑγροῦ Arist.<i>PA</i> 671<sup>a</sup>19, del olor de las flores, Thphr.<i>Od</i>.56, cf. <i>Gp</i>.2.21.11, τὸ [[ἀγγεῖον]] ἐπικεχρίσθω ἐπιμελῶς, ἵνα μὴ διαπνευσθῇ τὰ φερόμενα la vasija debe recubrirse cuidadosamente para que el líquido no se evapore</i>, <i>Gp</i>.10.75.22<br /><b class="num">•</b>medic. τῆς φλεγμονῆς κατὰ βραχὺ διαπνεομένης Aret.<i>SA</i> 2.9<br /><b class="num">•</b>fig. τὰ στεγόμενα πάθη μὴ διαπνέοντα cuando las pasiones encubiertas no se disipan</i> Ph.2.42, λόγους ὥσπερ φάρμακα διαπνεύσαντας D.Chr.13.15, διέπνευσε τὸ [[ἄλγος]] καὶ ἡ θέρμη Aret.<i>CA</i> 1.10.20.<br /><b class="num">2</b> [[rezumar]] οἱ μαστοὶ ... μεταβάλλοντες τὴν τροφὴν ... ἐργάζονται [[γάλα]] καὶ διαπνέουσιν los pechos, reconvirtiendo el alimento, producen leche y rezuman</i> Clem.Al.<i>Paed</i>.1.6.41.
}}
{{grml
|mltxt=(Α [[διαπνέω]])<br /><b>1.</b> (για τον αέρα) [[πνέω]], [[φυσώ]], μετακινούμαι από ένα [[σημείο]] σε [[άλλο]]<br /><b>2.</b> (για φυτά, ζώα, ανθρώπους) [[αναπνέω]] από τους πόρους του σώματος<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[εμπνέω]], [[παρακινώ]], [[παρορμώ]]<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> <i>διαπνέομαι</i><br />διακατέχομαι από κάποιο [[συναίσθημα]] («διαπνέεται από [[αγάπη]], από υψηλές ιδέες»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αναπνέω]]<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> εξατμίζομαι<br /><b>3.</b> εξαλείφομαι<br /><b>4.</b> (για φυτά) [[αναδίδω]] [[οσμή]] ή [[αέρια]].
}}
}}