φθέγγομαι: Difference between revisions

|lstext='''φθέγγομαι''': μέλλ. φθέγξομαι· ἀόρ. ἐφθεγξάμην· πρκμ. ἔφθεγμαι, β΄ πρόσ. ἔφθεγξαι Πλάτ. Νόμ. 830C, τὸ γ΄ πρόσ. ἔφθεγκται κεῖται μεταβατικῶς παρ’ Ἀριστ. ἐν Ἀναλυτ. Ὑστ. 1. 10, 8· ἀλλὰ παθητ. παρὰ τῷ αὐτῷ περὶ Οὐραν. 1. 9, 15· ἀποθ. Ἐκπέμπω φθόγγον, φωνήν, ὁμιλῶ δυνατὰ καὶ καθαρά, [[συχν]]. παρ’ Ὁμήρ., [[κυρίως]] ἐπὶ παντὸς ζῴου ἔχοντος πνεύμονας, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 4. 9, 1· 1) ἐπὶ τῆς ἀνθρωπίνης φωνῆς, Ἡρόδ., κλπ.· φθ. φωνῇ ἀνθρωπηίῃ ὁ αὐτ. 2. 57· ἀπὸ γλώσσης Πινδ. Ο. 6. 21· διὰ τοῦ στόματος Πλάτ. Σοφιστ. 238Β· [ψυχῆς] φθεγξαμένης ἀΐων Ξενοφάν. 6. 5· φθεγξάμενος προσέειπε Ἰλ. Λ. 603, κλπ.· φθεγξαμένου τευ ἢ αὐδήσαντος Ὀδ. Ι. 497· συνημμένον μετοχῇ δηλούσῃ, τὸ [[εἶδος]] τῆς φωνῆς, φθέγξομ’ ἐγὼν ἰάχουσα Ἰλ. Φ. 341· τοὶ δ’ ἐφθέγγοντο καλεῦντες Ὀδ. Κ. 229, κ. ἀλλ.· οὕτω, φθ. μετὰ βοῆς Πλάτ. Νόμ. 791Ε, κλπ.· μέγιστον ἁπάντων Δημ. 405. 17· καλὸν καὶ μέγα ὁ αὐτ. 408. 19, πρβλ. 449. 26· ἐλεύθερον καὶ μέγα Πλάτ. Γοργ. 485D· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ μακρᾶς καὶ ἀσθενοῦς φωνῆς, ὀλίγῃ ὀπὶ φθεγξάμενος Ὀδ. Ξ. 492· τυτθὸν φθεγξαμένη Ἰλ. Ω. 170· ― [[εἶναι]] δὲ ἐν χρήσει ἐπὶ παντὸς ἤχου τῆς ἀνθρωπίνης φωνῆς· [[οἷον]] ἐπὶ τῆς πολεμικῆς κραυγῆς, Ξεν. Ἀν. 1. 8, 18· ἐπὶ τῆς ἀπαγγελίας τοῦ χοροῦ, ὁ αὐτ. ἐν Οἰκ. 8, 3, πρβλ. Πλάτ. Φαῖδρ. 238D· [[συχν]]. ἐπὶ ῥητόρων, ἴδε ἀνωτ.· ― οὐδὲ φθέγξασθαι δύναται Ἰσοκρ. περὶ Ἀντιδόσ. 205, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 368C· [[ὅθεν]] [[τοὐναντίον]] τοῦ σιωπᾶν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2, 6· οὕτω, καὶ [[εἶτα]] σὺ φθέγγει...; ἀνοίγεις τὸ [[στόμα]] σου; Δημ. 320. 2· ἐπὶ βρέφους ἄρτι γεννηθέντος, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 7. 10, 4. ― Συντάσσεται: ― μετὰ συστοίχου αἰτ., [[προφέρω]], ὄπα Θέογν. 532· [[ἔπος]] Ἡρόδ. 5. 106, κλπ.· ἱερὸν [[μέλος]] Θέογν. 761· ὀδυρμοὺς καὶ γόους ἀνωφελεῖς Αἰσχύλ. Πρ. 34· τὰ καίρια Σοφ. Φιλ. 682· ἀράς, λόγους, βοὴν, βλασφημίαν Εὐρ. Φοίν. 475, Μήδ. 1307, Ἰφ. ἐν Ταύρ. 1385, Ἴων 1189· τἀληθῆ Πλάτ. Φίληβ. 49Β κλπ.· ― τὸ [[πρόσωπον]] πρὸς ὃ λαλεῖ τις, ἐκφέρεται ἐμπροθέτως, φθ. εἴς τινα Εὐρ. Φοίν. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[πρός]] τινα Πλάτ. Ἴων 534D· μεταγεν. [[ὡσαύτως]], τινί, Πλουτ. Κράσσ. 27· ― φ. [[περί]] τινος Ἰσοκρ. 210D· ― τὸ φθεγγόμενον, ὃ φθέγγεσθαι ἢ φθεγγομένη [[φωνή]], εἴρεσθαί τε αὐτὸν ὅ,τι τὸ φθεγγόμενον εἴη τοῦτο Ἡρόδ. 8. 65. 2) ἐπὶ ζῴων: π. χ. ἐπὶ ἵππου, [[χρεμετίζω]], ὁ αὐτ. 3. 84, 85· ἐπὶ ἀετοῦ, [[κλάζω]], Ξεν. Ἀν. 6. 1, 23· ἐπὶ [[κόρακος]], [[κόραξ]] πολλὰς μεταβάλλειν εἰωθὼς φωνάς, τούτων ἐὰν ταχὺ δὶς φθέγξηται καὶ ἐπιρροιζήσῃ καὶ τινάξῃ τὰ πτερὰ [[ὕδωρ]] σημαίνει Θεοφρ. περὶ Σημ. Ὑδάτ. 1. 16· ἐπὶ νεβροῦ, Θεόκρ. 13. 62· ἐπὶ πτηνῶν, ἀντίθετον τῷ ἄφωνοί εἰσι Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 28, 2· ἐν τῷ θέρει ᾄδει [[κόττυφος]], τοῦ χειμῶνος… φθ. θορυβῶδες [[αὐτόθι]] 9. 49Β. 1, κ. ἀλλ.· ἐπὶ σκωλήκων, φθ. [[οἷον]] τρισμὸν Θεοφρ. περὶ Φυτ. Αἰτ. 5. 10, 5 ἐπὶ ἰχθύων τινῶν, Ἀριστ. Ἀποσπ. 284. 3) ἐπὶ ἀψύχων, [[οἷον]] ἐπὶ θύρας, «[[τρίζω]]», Ἀριστοφ. Πλ. 1099· ἐπὶ βροντῆς. Ξεν. Κύρ. 7. 1, 3· ἐπὶ σαλπίγγων, ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 4. 2, 7., 5. 2, 14· ἐπὶ τοῦ αὐλοῦ, ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 6, 3· ἐπὶ τῆς λύρας, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 4. 12, 7· ἐπὶ πηλίνου ἀγγείου, [[εἴτε]] ὑγιὲς [[εἴτε]] σαθρὸν φθ. Πλάτ. Θεαίτ. 179D· φθ. παλάμαις, κροτεῖν τὰς χεῖρας, Νόνν. Δ. 5. 106, πρβλ. Ἀνθ. Π. 9. 505, 17· ― ἐπὶ φωνήεντος, ἔχω τοιοῦτον ἢ ἀλλοῖον ἦχον, Πλάτ. Κρατύλ. 394C. ΙΙ. = [[ὀνομάζω]], καλῶ κατ’ [[ὄνομα]], δίδω [[ὄνομα]], ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 527Α, ἐν Φιλήβ. 25C, 34Α· τῷ πλέγματι τούτῳ τὸ [[ὄνομα]] ἐφθεγξάμεθα λόγον, ἐδώκαμεν εἰς αὐτὸ τὸ [[ὄνομα]] [[λόγος]], ὁ αὐτ. ἐν Σοφιστ. 262D· φθ. [[εἴδωλον]] ἐπὶ πᾶσιν ὡς ἓν ὄν [[αὐτόθι]] 240Α· κατὰ φύσιν φθέγγεσθαι γιγνόμενα ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 157Β· καὶ τὸν κύλλαστιν φθέγγου, λέγε τὴν λέξιν κύλλαστιν, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 253. ΙΙΙ. μετ’ αἰτ. προσώπου, ἐπαινῶ, ὑμνῶ, ἐξυμνῶ μεγαλοφώνως, Πινδ. Ο. 1, 59.

|elrutext='''φθέγγομαι:''' (fut. φθέγξομαι, aor. [[ἐφθεγξάμην]], pf. ἔφθεγμαι - 2 л. ἔφθεγξαι, 3 л. ἔφθεγκται)<br /><b class="num">1)</b> издавать (звук), звучать (в разных значениях): φ. φωνήν Batr. издавать голос, произносить; [[οὗτοι]] [[μέν]] εἰσιν ἄφωνοι, ἐκεῖνοι δὲ φθέγγονται Arst. те (птицы) безгласны, эти же издают звуки; [[ζωγραφία]] φθεγγομένη ἡ ποίησίς (ἐστιν) Plut. поэзия есть звучащая живопись; ὁ [[ἵππος]] φθέγγεται Her. конь ржет; ἀετὸς φθεγγόμενος Xen. клекочущий орел; τὸ [[θύριον]] φθεγγόμενον Arph. скрипящая дверь; τὰ φθεγγόμενα σιδήρια Plat. лязгающее железо; βροντὴ ἐφθέγξατο Xen. загрохотал гром; ἡ [[σάλπιγξ]] ἐφθέγξατο Xen. прозвучала труба; φθεγγόμενος παλάμης παλμόν Anth. рукоплещущий; (τὰ) τῇ δυνάμει ταὐτὸν φθεγγόμενα Plat. созвучные по значению, т. е. однозначные слова;<br /><b class="num">2)</b> произносить ([[ἔπος]] τι Her.; τοὺς λόγους Eur.; τὰ ῥήματα Plat.): φ. ἔπη Plat. читать эпические произведения; ἐφθέγξατο [[βοή]] Eur. раздался крик; τὸ φθεγγόμενον Her. звук, голос; ἐφθέγξαντο πάντες Xen. все издали боевой клич; φ. ὀδυρμοὺς καὶ γόους Aesch. издавать жалобы и вопли: ἀρὰς φ. εἴς τινα Eur. проклинать кого-л.; φ. μετὰ βοῆς Plat. издавать крики; ἑταῖρον προσέειπεν φθεγξάμενος Hom. он крикнул товарищу;<br /><b class="num">3)</b> говорить (φωνῇ ἀνθρωπηΐῃ Her.): φθεγξάμενος ὀλίγῃ ὀπί Hom. понизив голос; μικρὸν καὶ ἰσχνὸν φ. Luc. говорить тонким пискливым голоском; φ. πρός τινα Plat. и φ. τινι Plut. заговорить с кем-л., обратиться к кому-л.; φ. τι Plat. говорить о чем-л.;<br /><b class="num">4)</b> называть, именовать: τι φ. τι Plat. называть, что-л. чем-л.; τινὶ τὸ [[ὄνομα]] φ. τι Plat. давать чему-л. название чего-л.;<br /><b class="num">5)</b> воспевать, славить (τινα Pind.).