χρύσεος: Difference between revisions

m
no edit summary
mNo edit summary
mNo edit summary
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=chryseos
|Transliteration C=chryseos
|Beta Code=xru/seos
|Beta Code=xru/seos
|Definition=χρυσέη, χρύσεον, also χρύσεος, χρύσεον in ''AP''5.30 (Antip.Thess.), Att. contr. [[χρυσοῦς]], χρυσῆ, χρυσοῦν ''IG''12.358.4, etc.; Ep. [[χρύσειος]], η, ον: Hom. and Hes. use both [[χρύσεος]] and [[χρύσειος]], χρυσῇ is dub. in Il.5.425; Lyr. used χρύσεος, α, ον, and this form sometimes occurs in Trag. dialogue and even in Prose, as X.''Ages.''5.5 codd., Plu.''Luc.''37, Apollod.2.5.10, Ant.Lib.36.1; Aeol. [[χρύσιος]] Sapph.1.8, al. (but<br><span class="bld">A</span> χρύσεα Theoc.29.37); Boeot. [[χρούσιος]] ''SIG''337.8 (iv B. C.): ([[χρυσός]]):—[[golden]], freq. in Ep., especially of what belonged to gods, <b class="b3">χρυσέῳ ἐν δαπέδῳ, χρυσέοις δεπάεσσι, χρύσειον ἐπὶ θρόνον</b>, etc., Il.4.2,3, 8.442, al.; <b class="b3">χ. τάλαντα</b> the [[golden]] scales of [[Zeus]], 22.209; <b class="b3">χ. ἰτύς, ζυγόν</b>, of [[Hera]]'s [[chariot]], 5.724,730; <b class="b3">ἱμάσθλη χ.</b>, of [[Zeus]] and [[Poseidon]], 8.44 = 13.26; <b class="b3">ζώνη χ.</b>, of [[Calypso]] and [[Circe]], Od.5.232 = 10.545, etc.; δόμος Sapph. [[l.c.]]; of possessions of mortals, Il.4.133, 5.425, al.: sometimes [[enriched with gold]] or [[adorned with gold]], χ. σκῆπτρον 1.15, cf. 246; μάχαιρα 18.598; θύραι Od.7.88; [[κλῖναι]], [[κρητῆρες]], [[Herodotus|Hdt.]]9.82,80; <b class="b3">ἕστηκε.. Ἀλέξανδρος ὁ χ.</b>, of a statue, Id.8.121; χρυσοῦς στάθητι Luc.''Pseudol.''15.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">χρύσεια μέταλλα</b> [[gold]]-mines, Th.4.105 (the only instance of [[χρύσειος]] in Att., cf. [[χρυσεῖον]]).<br><span class="bld">3</span> [[χρυσοῦς]] (''[[sc.]]'' [[στατήρ]]), ὁ, [[a gold coin]], = [[στατήρ]], ''IG''7.303.98, al. (Oropus, iii B. C.), ''IPE''12.32A13 (Olbia, iii B. C.), [[LXX]] ''Ge.'' 24.22, Plu.''Per.''25 (in Pap., not a coin, but the equivalent of 20 silver drachmae, ''PCair.Zen.''28.11 (iii B. C.), etc.); χρυσοῖ ἐπίσημοι Plb.4.56.3, cf. Poll.9.53,59, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">4</span> [[χρύσεον]], τό, [[gold plaque]], ''SIG''1122.7 (Selinus, V B.C.).<br><span class="bld">II</span> [[gold-coloured]], [[golden-yellow]], ἔθειραι Il.8.42, 13.24; <b class="b3">χ. νέφη</b> ib.523, etc.; ἀέρος κόμαι Pi.''Pae.''6.137; [[τῶν ᾠῶν τὰ χρυσᾶ]] the [[yolk of an egg|yolks of eggs]], Ath.9.376d.<br><span class="bld">III</span> metaph., [[golden]], χρυσέη Ἀφροδίτη Il.3.64, Od.8.337; Μοῖσα Pi.''I.''8(7).5; σθένος ἀελίου χ. Id.''P.''4.144; ὦ χ. θύγατερ Διός [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''188 (lyr.); [[Ἐλπίς]] ib.158 (lyr.); τιμή Id.''Ant.'' 699; ὦ χρυσοῖ θεοί Ar.''Ra.''483; χ. ὑγίεια Pi.''P.''3.73; λογισμοῦ ἀγωγή [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''645a; ἦθος Antiph.212.5; τὸ χ. ὀρνίθων γένος Id.175; <b class="b3">χ. γένος ἀνθρώπων</b>, of the ''Golden'' Age, Hes.''Op.''109, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 468e, ''Phdr.'' 235e, ''Cra.''397e.<br><span class="bld">b</span> sometimes used ironically, <b class="b3">ἐγὼ δὲ ὁ χ.</b> but I, [[fine fellow that I am]]... Luc.''Laps.''1; <b class="b3">Πλάτωνα χρυσοῦν</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">Ἐπίκουρος ἐκάλει</b>) D.L.10.8, cf. Menodot. ap. Gal.''Subf.Emp.''63.<br><span class="bld">2</span> [[wealthy]], Palaeph. 31.4 ([[si vera lectio|s.v.l.]]). [χρῡσέη, χρῡσέην, χρῡσέου, χρῡσέῳ, etc., in Hom. must be pronounced as disyll., as is fully proved by such passages as Il.1.15,374: but Lyric Poets sometimes used ῠ in [[χρύσεος]], Pi.''P.''3.73, 4.4, 144, al., B.9.6, 15.2; so also Trag., but only in Lyr., not in Iambics or Anapaestics, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''157, 188, ''Ant.''103, E.''Med.''632,978, ''IA'' 1051, ''IT''1253, ''Tr.''856, ''Ba.''372, ''Heracl.''916, ''HF''351, 396, ''El.''192; sometimes also Epigrammatists, ''AP''6.292.2 (Hedyl.), 7.233.1 (Apollonid.), 13.18.4 (Parmeno), ''APl.''4.96.8.]
|Definition=χρυσέη, χρύσεον, also χρύσεος, χρύσεον in ''AP''5.30 (Antip.Thess.), Att. contr. [[χρυσοῦς]], χρυσῆ, χρυσοῦν ''IG''12.358.4, etc.; Ep. [[χρύσειος]], η, ον: Hom. and Hes. use both [[χρύσεος]] and [[χρύσειος]], χρυσῇ is dub. in Il.5.425; Lyr. used [[χρύσεος]], α, ον, and this form sometimes occurs in Trag. dialogue and even in Prose, as X.''Ages.''5.5 codd., Plu.''Luc.''37, Apollod.2.5.10, Ant.Lib.36.1; Aeol. [[χρύσιος]] Sapph.1.8, al. (but<br><span class="bld">A</span> χρύσεα Theoc.29.37); Boeot. [[χρούσιος]] ''SIG''337.8 (iv B. C.): ([[χρυσός]]):—[[golden]], freq. in Ep., especially of what belonged to gods, <b class="b3">χρυσέῳ ἐν δαπέδῳ, χρυσέοις δεπάεσσι, χρύσειον ἐπὶ θρόνον</b>, etc., Il.4.2,3, 8.442, al.; <b class="b3">χ. τάλαντα</b> the [[golden]] scales of [[Zeus]], 22.209; <b class="b3">χ. ἰτύς, ζυγόν</b>, of [[Hera]]'s [[chariot]], 5.724,730; <b class="b3">ἱμάσθλη χ.</b>, of [[Zeus]] and [[Poseidon]], 8.44 = 13.26; <b class="b3">ζώνη χ.</b>, of [[Calypso]] and [[Circe]], Od.5.232 = 10.545, etc.; δόμος Sapph. [[l.c.]]; of possessions of mortals, Il.4.133, 5.425, al.: sometimes [[enriched with gold]] or [[adorned with gold]], χ. σκῆπτρον 1.15, cf. 246; μάχαιρα 18.598; θύραι Od.7.88; [[κλῖναι]], [[κρητῆρες]], [[Herodotus|Hdt.]]9.82,80; <b class="b3">ἕστηκε.. Ἀλέξανδρος ὁ χ.</b>, of a statue, Id.8.121; χρυσοῦς στάθητι Luc.''Pseudol.''15.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">χρύσεια μέταλλα</b> [[gold]]-mines, Th.4.105 (the only instance of [[χρύσειος]] in Att., cf. [[χρυσεῖον]]).<br><span class="bld">3</span> [[χρυσοῦς]] (''[[sc.]]'' [[στατήρ]]), ὁ, [[a gold coin]], = [[στατήρ]], ''IG''7.303.98, al. (Oropus, iii B. C.), ''IPE''12.32A13 (Olbia, iii B. C.), [[LXX]] ''Ge.'' 24.22, Plu.''Per.''25 (in Pap., not a coin, but the equivalent of 20 silver drachmae, ''PCair.Zen.''28.11 (iii B. C.), etc.); χρυσοῖ ἐπίσημοι Plb.4.56.3, cf. Poll.9.53,59, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">4</span> [[χρύσεον]], τό, [[gold plaque]], ''SIG''1122.7 (Selinus, V B.C.).<br><span class="bld">II</span> [[gold-coloured]], [[golden-yellow]], ἔθειραι Il.8.42, 13.24; <b class="b3">χ. νέφη</b> ib.523, etc.; ἀέρος κόμαι Pi.''Pae.''6.137; [[τῶν ᾠῶν τὰ χρυσᾶ]] the [[yolk of an egg|yolks of eggs]], Ath.9.376d.<br><span class="bld">III</span> metaph., [[golden]], χρυσέη Ἀφροδίτη Il.3.64, Od.8.337; Μοῖσα Pi.''I.''8(7).5; σθένος ἀελίου χ. Id.''P.''4.144; ὦ χ. θύγατερ Διός [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''188 (lyr.); [[Ἐλπίς]] ib.158 (lyr.); τιμή Id.''Ant.'' 699; ὦ χρυσοῖ θεοί Ar.''Ra.''483; χ. ὑγίεια Pi.''P.''3.73; λογισμοῦ ἀγωγή [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''645a; ἦθος Antiph.212.5; τὸ χ. ὀρνίθων γένος Id.175; <b class="b3">χ. γένος ἀνθρώπων</b>, of the ''Golden'' Age, Hes.''Op.''109, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 468e, ''Phdr.'' 235e, ''Cra.''397e.<br><span class="bld">b</span> sometimes used ironically, <b class="b3">ἐγὼ δὲ ὁ χ.</b> but I, [[fine fellow that I am]]... Luc.''Laps.''1; <b class="b3">Πλάτωνα χρυσοῦν</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">Ἐπίκουρος ἐκάλει</b>) D.L.10.8, cf. Menodot. ap. Gal.''Subf.Emp.''63.<br><span class="bld">2</span> [[wealthy]], Palaeph. 31.4 ([[si vera lectio|s.v.l.]]). [χρῡσέη, χρῡσέην, χρῡσέου, χρῡσέῳ, etc., in Hom. must be pronounced as disyll., as is fully proved by such passages as Il.1.15,374: but Lyric Poets sometimes used ῠ in [[χρύσεος]], Pi.''P.''3.73, 4.4, 144, al., B.9.6, 15.2; so also Trag., but only in Lyr., not in Iambics or Anapaestics, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''157, 188, ''Ant.''103, E.''Med.''632,978, ''IA'' 1051, ''IT''1253, ''Tr.''856, ''Ba.''372, ''Heracl.''916, ''HF''351, 396, ''El.''192; sometimes also Epigrammatists, ''AP''6.292.2 (Hedyl.), 7.233.1 (Apollonid.), 13.18.4 (Parmeno), ''APl.''4.96.8.]
}}
}}
{{pape
{{pape
Line 48: Line 48:
{{elmes
{{elmes
|esmgtx=-ον contr. -οῦς , -ῆ, -οῦν [[aúreo]], [[de oro]] de objetos: una lámina ἐγγράψας ἀνὰ λάμναν χρυσῆν ἢ ἀργυρᾶν ἢ κασσιτερίνην τοὺς χαρακτῆρας τούτους <b class="b3">graba en una lámina de oro, plata o estaño estos signos</b> P III 297 P X 26 P XIII 1001 εἰς δὲ πέταλον χρυσοῦν τὸ ξίφος τοῦτο γράφε <b class="b3">sobre una lámina de oro graba esta espada (una fórmula mágica) </b> P IV 1813 ἐπιγραφόμενον (φυλακτήριον) ἐπὶ χρυσέου πετάλου ἢ ἀργυρέου ἢ κασσιτερίνου <b class="b3">amuleto que se graba en una hoja de oro, de plata o de estaño</b> P VII 580 SM 5 2 ἐπὶ τοῦ χρυσοῦ πετάλου ἐπίγραφε τοῦτο <b class="b3">sobre la lámina de oro graba esto</b> P XIII 903 P IV 2227 ἐπικαλοῦμαί σε τὸν ἐν τῷ χρυσῷ πετάλῳ <b class="b3">te invoco a ti, el que está en la lámina de oro</b> P IV 1218 τελεῖται ἡλίοις τῆς ιγʹ αὕτη ἡ τελετὴ τοῦ χρυσοῦ πετάλου ἐκλειχομένου <b class="b3">este rito mágico se realiza a los soles del día décimo tercero, lamiendo la lámina de oro</b> P XIII 889 P XIII 898 εἰς δὲ τὸ κοίλωμα βάλε χρυσοῦν πέταλον κυπρίῳ γραφείῳ γράψας ψυχρηλάτῳ τινὸς τὸ ὄνομα <b class="b3">en el hueco pon una lámina de oro en la que hayas grabado con un estilo de cobre forjado en frío el nombre de alguien</b> P IV 1847 un anillo τελέσσας τὸν λίθον ἐν χρυσῷ δακτυλίῳ φόρει <b class="b3">cuando hayas consagrado la piedra, llévala en un anillo de oro</b> P XII 207 una sonda ἅπαξ λέγε καμμύων, ἐγχρίου στίμι κοπτικόν, ἐγχρίου μήλῃ χρυσῇ <b class="b3">dilo una vez cerrando los ojos y úngete con antimonio cóptico, úngete con una sonda de oro</b> P IV 1070 de atributos divinos: unas alas τὸν μὲν οὐρανόν πτέρυξιν χρυσείαις αἰωνίαις σκεπάσας <b class="b3">protegiendo al cielo con doradas y eternas alas</b> P IV 1152 una corona ὄψῃ ... κατερχόμενον θεὸν ὑπερμεγέθη ... ἐν χιτῶνι λευκῷ καὶ χρυσῷ στεφανῷ <b class="b3">verás que desciende un dios gigantesco con un manto blanco y una corona de oro</b> P IV 698 P IV 1027 un cetro χρύσεον σκῆπτρον ἑαῖς κατέχεις παλάμαισιν <b class="b3">sostienes en tus manos un cetro de oro</b> P IV 2842 una diadema προέρχονται δὲ καὶ ἕτεροι ζʹ θεοὶ ... κατέχοντες ζʹ διαδήματα χρύσεα <b class="b3">avanzan también otros siete dioses portando siete diademas de oro</b> P IV 675 una sandalia κηρύκειον, τῆς ταρταρούχου χρύσεον τὸ σάνδαλον <b class="b3">caduceo, sandalia aúrea de la que gobierna el Tártaro</b> P LXX 11 SM 49 59  
|esmgtx=-ον contr. -οῦς , -ῆ, -οῦν [[aúreo]], [[de oro]] de objetos: una lámina ἐγγράψας ἀνὰ λάμναν χρυσῆν ἢ ἀργυρᾶν ἢ κασσιτερίνην τοὺς χαρακτῆρας τούτους <b class="b3">graba en una lámina de oro, plata o estaño estos signos</b> P III 297 P X 26 P XIII 1001 εἰς δὲ πέταλον χρυσοῦν τὸ ξίφος τοῦτο γράφε <b class="b3">sobre una lámina de oro graba esta espada (una fórmula mágica) </b> P IV 1813 ἐπιγραφόμενον (φυλακτήριον) ἐπὶ χρυσέου πετάλου ἢ ἀργυρέου ἢ κασσιτερίνου <b class="b3">amuleto que se graba en una hoja de oro, de plata o de estaño</b> P VII 580 SM 5 2 ἐπὶ τοῦ χρυσοῦ πετάλου ἐπίγραφε τοῦτο <b class="b3">sobre la lámina de oro graba esto</b> P XIII 903 P IV 2227 ἐπικαλοῦμαί σε τὸν ἐν τῷ χρυσῷ πετάλῳ <b class="b3">te invoco a ti, el que está en la lámina de oro</b> P IV 1218 τελεῖται ἡλίοις τῆς ιγʹ αὕτη ἡ τελετὴ τοῦ χρυσοῦ πετάλου ἐκλειχομένου <b class="b3">este rito mágico se realiza a los soles del día décimo tercero, lamiendo la lámina de oro</b> P XIII 889 P XIII 898 εἰς δὲ τὸ κοίλωμα βάλε χρυσοῦν πέταλον κυπρίῳ γραφείῳ γράψας ψυχρηλάτῳ τινὸς τὸ ὄνομα <b class="b3">en el hueco pon una lámina de oro en la que hayas grabado con un estilo de cobre forjado en frío el nombre de alguien</b> P IV 1847 un anillo τελέσσας τὸν λίθον ἐν χρυσῷ δακτυλίῳ φόρει <b class="b3">cuando hayas consagrado la piedra, llévala en un anillo de oro</b> P XII 207 una sonda ἅπαξ λέγε καμμύων, ἐγχρίου στίμι κοπτικόν, ἐγχρίου μήλῃ χρυσῇ <b class="b3">dilo una vez cerrando los ojos y úngete con antimonio cóptico, úngete con una sonda de oro</b> P IV 1070 de atributos divinos: unas alas τὸν μὲν οὐρανόν πτέρυξιν χρυσείαις αἰωνίαις σκεπάσας <b class="b3">protegiendo al cielo con doradas y eternas alas</b> P IV 1152 una corona ὄψῃ ... κατερχόμενον θεὸν ὑπερμεγέθη ... ἐν χιτῶνι λευκῷ καὶ χρυσῷ στεφανῷ <b class="b3">verás que desciende un dios gigantesco con un manto blanco y una corona de oro</b> P IV 698 P IV 1027 un cetro χρύσεον σκῆπτρον ἑαῖς κατέχεις παλάμαισιν <b class="b3">sostienes en tus manos un cetro de oro</b> P IV 2842 una diadema προέρχονται δὲ καὶ ἕτεροι ζʹ θεοὶ ... κατέχοντες ζʹ διαδήματα χρύσεα <b class="b3">avanzan también otros siete dioses portando siete diademas de oro</b> P IV 675 una sandalia κηρύκειον, τῆς ταρταρούχου χρύσεον τὸ σάνδαλον <b class="b3">caduceo, sandalia aúrea de la que gobierna el Tártaro</b> P LXX 11 SM 49 59  
}}
{{trml
|trtx====[[golden]]===
Afrikaans: goue; Arabic: ذَهَبِيّ; Armenian: ոսկե; Assamese: সোণৰ, সুণীয়া; Belarusian: залаты; Bulgarian: златен; Buryat: алтан; Catalan: d'or, daurat; Cebuano: bulawanon; Chinese Mandarin: [[金的]], [[黃金的]], [[黄金的]]; Czech: zlatý; Danish: gylden; Dutch: [[gouden]]; Finnish: kultainen; French: [[d'or]], [[en or]]; Galician: de ouro; Georgian: ოქროსი; German: [[golden]], [[gülden]]; Gothic: 𐌲𐌿𐌻𐌸𐌴𐌹𐌽𐍃; Greek: [[χρυσός]]; Ancient Greek: [[ἔγχρυσος]], [[χρούσιος]], [[χρύσειος]], [[χρύσεος]], [[χρύσιος]], [[χρυσός]], [[χρυσοῦς]]; Hebrew: מוזהב; Ingrian: kultain; Irish: órga; Italian: [[d'oro]]; Japanese: 黄金の, 金の; Kazakh: алтын; Korean: 금의, 황금의; Kurdish Central Kurdish: زێڕین; Northern Kurdish: zêrîn; Latin: [[aureus]]; Macedonian: златен; Middle English: golden, gilden; Navajo: óola bee ályaa; Norwegian: gyllen; Old Turkic: 𐰞𐱃𐰆𐰣; Persian: طلایی, زرین; Plautdietsch: golden; Polish: złoty; Portuguese: [[de ouro]], [[dourado]], [[áureo]], [[doirado]]; Romanian: de aur, din aur, aurit; Russian: [[золотой]]; Sanskrit: काञ्चन; Serbo-Croatian Cyrillic: златан; Roman: zlatan; Slovak: zlatý; Slovene: zlaten; Sorbian Lower Sorbian: złoty; Spanish: [[de oro]], [[áureo]]; Swedish: gyllene; Telugu: బంగారు; Turkish: altın; Ukrainian: золотий; Welsh: euraidd, euraid; Yiddish: גאָלדן, גילדן, גילדערן
}}
}}