sacrosanctus: Difference between revisions

{{Lewis

|lshtext=<b>să&#772;crōsanctus</b>: ([[sometimes]] [[separately]], să&#772;crō [[sanctus]], and per tmesin, sacroque sanctum, Plin. 7, 44, 45, § 143; [[but]] in Tert. Cor. Mil. 13, the [[correct]] [[read]]. is [[sacer]] sanctusque, not [[sacer]] [[sanctus]]), a, um, adj. [[sacer]]-[[sancio]], orig.,<br /><b>I</b> inaugurated or [[consecrated]] [[with]] [[religious]] ceremonies (v. the foll. [[passage]] from Liv. 3, 55); [[hence]],<br /><b>I</b> [[Meton]]., [[fixed]] or decreed as [[inviolable]], [[sacred]], [[inviolable]], [[sacrosanct]]: ipsis [[quoque]] tribunis (plur.), ut sacrosancti viderentur (cujus rei [[prope]] jam [[memoria]] aboleverat), relatis quibusdam ex magno [[intervallo]] caerimoniis, renovarunt; et cum religione inviolatos eos, tum lege [[etiam]] fecerunt, sanciendo: ut qui tribunis [[plebis]] aedilibus, judicibus, decemviris nocuisset, ejus [[caput]] Jovi [[sacrum]] esset, etc. Hac lege juris interpretes negant quemquam sacrosanctum esse, sed cum [[quid]] eorum cuiquam nocuerit, id [[sacrum]] sanciri: [[itaque]] aedilem prehendi ducique a majoribus magistratibus: [[quod]] [[etsi]] non jure fiat (noceri [[enim]] ei, cui hac lege non liceat), [[tamen]] [[argumentum]] esse, non haberi pro [[sacro]] sanctoque aedilem; tribunos vetere jure jurando [[plebis]], cum [[primum]] eam potestatem creavit, sacrosanctos esse, Liv. 3, 55, 6 sq.; cf.: sacrosanctum dicitur, [[quod]] jurejurando interposito est [[institutum]], si [[quis]] id violasset, ut morte poenas penderet. Cujus generis sunt tribuni [[plebis]] aedilesque ejusdem ordinis, Fest. p. 318 Müll.: sacrosanctum esse [[nihil]] potest, [[nisi]] [[quod]] [[populus]] plebesve sanxisset: [[deinde]] sanctiones sacrandae sunt genere ipso aut obtestatione legis aut poenā, cum [[caput]] ejus, qui [[contra]] fecerit, consecratur, Cic. Balb. 14, 33: agi [[deinde]] de concordiā [[coeptum]] concessumque in condiciones, ut plebi sui [[magistratus]] essent sacrosancti, Liv. 2, 33; so of the tribunes of the [[people]], id. 3, 19; 9, 9 (opp. profani); Plin. 7, 44, 45, § 143; cf.: sacrosancta [[potestas]] (tribunorum, plur.), Liv. 4, 3; 29, 20 fin.: [[accusator]], [[velut]] [[sacrosanctus]] erat, Tac. A. 4, 36 fin.: SI QVID SACROSANCTVM EST, an old [[formula]] ap. Cic. Balb. 14, 33: in vastatione omnium tuas possessiones sacrosanctas futuras putas? id. Cat. 2, 8, 18: colonos [[etiam]] maritimos, qui sacrosanctam vacationem dicebantur habere, [[dare]] milites cogebant, Liv. 37, 38 Drak.: Oedipodis ossa, honore arae decorata, [[quasi]] sacrosancta, Val. Max. 5, 3 fin. —<br /><b>II</b> Transf., in gen., [[most]] [[holy]], [[most]] [[sacred]], [[venerable]] ([[post]]-Aug.; freq. in the Christian writers): cujus (Rufi) mihi [[memoria]] sacrosancta est, Plin. Ep. 7, 11, 3; so, [[imago]] tua, App. M. 5, p. 164, 37: ista [[civitas]] ([[Roma]]), id. ib. 11, p. 270: [[contemplatio]] [[conspectus]] tui (sc. episcopi), Sid. Ep. 9, 10: de sacrosanctis ecclesiis, Cod. Just. 1, 2.

}}