χρηστός

English (LSJ)

ή, όν, (χράομαι) of things,

   A like χρήσιμος, useful, good of its kind, serviceable, [τόξα] χρηστὰ οὐδέν Hdt.3.78; [ἀτραπὸς] οὐδὲν χ. τισι Id.7.215; χ. ἐπίπλοα Id.1.94; [γῆ] E.Hec.594; οἰκία, opp. μοχθηρά, Pl.Grg.504a; ἡ χ. μέλιττα, opp. οἱ κηφῆνες, Arist.HA 624b23: freq. of wholesome food, μελίτωμα Batr.39; ποτόν, σῖτος, Pl.R.438a; περὶ τὸ σῶμα Pl.Prt.313d: c. gen., for a thing, νεύρων for the sinews, Ael.NA14.21; ῥάφανος Alex.15.8; ὄψον Antiph.242, etc. (but pleasant to taste, nice, Thphr.Char.2.10): generally, πολιτεία Isoc.12.135; βίος Aeschin.1.179; of victims and omens, auspicious, ἱρά, σφάγια, Hdt.5.44, 9.61,62; τελευτὴ χ. a happy end or issue, Id.7.157; εἰ . . τοῦτό γε δοκέει ὑμῖν εἶναι χρηστόν Id.5.92.ά: pl., τὰ χ., as Subst., benefits, kindnesses, Id.1.41, 42; χρηστὰ φέρειν Id.4.139; χρηστόν τι συμβουλεύειν, χρηστὰ ἐπιτηδεύειν, Ar.Nu.793, Antipho 3.3.9; χρηστὰ λέγειν, πράττειν, etc., Men. 725,787, etc.: but τὰ χ. also, happy event, ἐκτελοῖτο δὴ τὰ χ. A.Pers. 228 (troch.); prosperity, success, τὰ χ. δ' αὔθ' ἕκαστ' ἔχει φίλους E.Hec.1227.    2 in moral sense, opp. κακός, Eup. in PSI11.1213.2; opp. πονηρός, Pl.Prt.313d; τὸ χ., opp. τὸ αἰσχρόν, S.Ph. 476; χρηστός, opp. λυπρός, E.Med.601: but λῦπαι χρησταί if working for good, Pl.Grg.499e.    3 good for its purpose, effective (even for evil), τραῦμα, δῆγμα, Luc.Symp.44, Alex.55.    4 Gramm., in use, current, ποιηταῖς χρηστά Eust.215.8.    II of persons, good, esp. in war, valiant, true, Hdt.5.109, 6.13, S.Ph.437, etc.: generally, good, honest, worthy, Id.OT610; οἰκέται X.Oec.9.5; of women, ἐρεῖ τις ὡς Κλυταιμνήστρα κακή· Ἄλκηστιν ἀντέθηκα χρηστήν Eub. 117.11, cf. Men.Mon.634; of good citizens, useful, deserving, D.20.7: c. acc. cogn., ἃ χρηστοὶ ἐγένεσθε Th.3.64; χ. περὶ τὴν πόλιν γεγενημένος Lys.14.31; χ. καὶ φιλόπολις Ar.Pl.900; collectively, ὀλίγον τὸ χ. Id.Ra.783; but also ironically, ὁ χ. οὑτοσί Id.Nu. 8; οἱ χ. πρέσβεις οὗτοι D.18.30, cf. 89; ἐκλελάκτικεν ὁ χ. ἡμῖν μοιχός Men.16.    b freq. on Epitaphs, IG3.3149,3155, al.    c c. inf., ὅσοι προβατεύειν χ. Him.Or.14.32.    2 οἱ χρηστοί, like οἱ ἀγαθοί, those of good family, X.Ath.1.4,6.    3 of the gods, propitious, merciful, bestowing health or wealth, θεῶν χρηστῶν ἥκειν εὖ Hdt.8.111, cf. M.Ant.9.11.    4 of men, good, kindly, δούλῳ . . χ. γενόμενός ἐστι δεσπότης πατρίς Antiph.265; ὡς ἡδὺ δούλῳ δεσπότου χρηστοῦ τυχεῖν Men.Mon.556, cf. Philem.227; ὁ χ., ὡς ἔοικε, καὶ χρηστοὺς ποιεῖ Men.203b, cf. Plu.Phoc.10; χ. περί τινα D.59.2; ἐπί τινας Ev.Luc.6.35; εἰς ἀλλήλους Ep.Eph.4.32.    b sts. simple, silly, like εὐήθης, χρηστὸς εἶ ὅτι ἡγῇ... you're a nice fellow, to think that... Pl.Phdr.264b, cf. Tht.161a; ὦ χρηστέ D.18.318.    5 of a man, strong, able in body for sexual intercourse, = γυναικὶ χρῆσθαι δυνάμενος, Hp.Genit.2.    6 of the dead, whence χρηστὸν ποιεῖν = ἀποκτιννύναι, in a treaty between the Spartans and Tegea, Arist.Fr. 592.    III Adv. -τῶς well, properly, Hdt.4.117, Hp.Art.32; χ. ἔχειν Ar.Ec.219; σκευάσαι χ. τοὖψον Alex.149.6.: ironically, χ. τὴν πατρίδα ἐπετρόπευσας Hdt.3.36.

German (Pape)

[Seite 1376] adj. verb. von χράομαι, 1) brauchbar, nützlich, tauglich, Her., übh. gut in seiner Art, seiner Bestimmung entsprechend, τινί, bequem wozu zu gebrauchen, 7, 215; τὰ χρηστά, nützliche Dienste, Wohlthaten, ἔς τινα, 1, 41. 42; übh. gut, ἐκτελοῖτο δὴ τὰ χρηστά Aesch. Pers. 224; Soph. öfter, z. B. φρένες χρησταί, γνώμας ἔχων χρηστάς, Ant. 299. 632; oft bei Eur.; χρηστόν τι πράττων Ar. Plut. 341; Ggstz von μοχθηρός, z. B. οἰκία Plat. Gorg. 504 b; ὅ τι χρηστὸν ἢ πονηρὸν περὶ τὸ σῶμα Prot. 313 d, u. sonst; – heil- oder glückbringend, θεοί Her. 8, 111; dah. auch τελευτὴ χρηστή, ein glückliches Ende, 8, 157; von Opfern u. Vorbedeutungen, Glück verheißend, ἱρά, σφάγια χρηστά, 5, 44. 9, 61. 62; – heilsam für Etwas, τινός, z. B. χρηστὰ τῶν νεύρων, heilsam für die Sehnen, Ael. – Bei den Gramm. = gebräuchlich, üblich, Schäf. zu D. Hal. de C. V. p. 360. – 2) vom Menschen gut, brav, bieder; Ggstz von πονηρός Soph. Phil. 435, wo der Nebenbegriff »tapfer« ist; von κακός O. R. 610 Ant. 516; ὁ ἐσθλὸς χρηστός ἐστ' ἀεί Eur. Hec. 598; treu-, gutherzig, einfach, Plat. öfter; einfältig, im guten u. im schlimmen Sinne, dumm, gemein, wie εὐήθης, Plat. Theaet. 161 a, öfter, u. Folgde. – Wie χρήσιμος von Staatsbürgern = um den Staat verdient, verdienstvoll, Dem. Lpt. 7; – οἱ χρηστοί, die ersten, vornehmsten Familien im Staate, optimates. – Vom Manne = tüchtig zum Beischlaf, od. der eine Frau gebrauchen kann, Hippocr. – Adv., χρηστῶς ἔχειν Ar. Eccl. 219.