ἅμιλλα: Difference between revisions

2,358 bytes added ,  29 September 2017
3
(big3_3)
(3)
Line 24: Line 24:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[competición]], [[competencia]], [[esfuerzo]], [[rivalidad]], [[emulación]] c. gen. obj. de abstr. ἅμιλλαν ἔρωτος τῇ ψυχῇ παρέδωκε Gorg.B 11.19, νυμφιδία ... λέκτρων [[ἅμιλλα]] competencia juvenil por los amores</i> E.<i>Hipp</i>.1141, (χρή) ἅμιλλάν τ' οὐκ ἔχειν φρονήματος E.<i>Andr</i>.214, ἅ. ἀρετῆς Pl.<i>Lg</i>.731b, τῶν πρωτείων ἅ. competición por los primeros puestos</i> Plb.6.47.8, ἅμιλλαν ποιήσεσθαι τῆς ... εὐεργεσίας Plb.3.98.10<br /><b class="num">•</b>c. constr. equivalentes al gen. obj.: c. adj. en textos poét. πώλοισιν ἢ ῥιμφαρμάτοις φεύγοντες ἁμίλλαις rivalizando en huir sobre caballos o rápidos carros</i> S.<i>OC</i> 1063, εἰς ἅμιλλαν πολύτεκνον σπουδὴν ἔχων teniendo afán en la competencia por los muchos hijos</i> E.<i>Med</i>.557, φιλόπλουτος [[ἅμιλλα]] esfuerzo por enriquecerse</i> E.<i>IT</i> 411<br /><b class="num">•</b>c. giro prep. ἅμιλλαν περὶ τῆς ἀρετῆς ἐποίησεν Isoc.10.35, ἡ ἐν τοῖς κινδύνοις ἅ. Plb.6.39.8<br /><b class="num">•</b>c. ὅκως: ἅμιλλαν ἐποιεῦντο ὅκως ... hicieron una competición de manera que ...</i> Hdt.8.10<br /><b class="num">•</b>c. inf. (Ἀθηνᾶ ... καὶ Ποσειδῶν) ἅμιλλαν εἶχον πόλιν κτίσαι <i>Gp</i>.9.1.1, cf. Paus.2.22.9<br /><b class="num">•</b>abs. πολλὴ [[ἅμιλλα]] ἐγίγνετο Th.8.6, κακῷ κακὸν γὰρ εἰς ἅμιλλαν ἔρχεται una desgracia viene a rivalizar con otra</i> E.<i>Tr</i>.621, θόρυβος ... καὶ ἅ. καὶ ἱδρώς Pl.<i>Phdr</i>.248b, ὅπου γὰρ ἅ., [[ἐνταῦθα]] καὶ νίκη ἔστιν en donde hay competición hay victoria</i> Arist.<i>Rh</i>.1371<sup>a</sup>6, <i>conpetitio</i> [[ἅμιλλα]] <i>Gloss</i>.2.111<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. subjet. ἡ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἅ. D.20.108, o c. gen. conten. γοητείας ἅμιλλαν ποιητέον hay que hacer una prueba consistente en seducciones (de vario tipo)</i>, Pl.<i>R</i>.413d.<br /><b class="num">2</b> esp. de enfrentamientos verbales o en agones musicales [[enfrentamiento]], [[disputa]], [[debate]] gener. c. gen. de esta clase de palabras λόγων E.<i>Med</i>.546, <i>Fr</i>.334.3, <i>Fr</i>.23.4Sn.<i>A</i>., Ph.1.447, ὁ δ' [[ἄλλος]] ὡς βοιωτὸς οὐκ ἔχων ἴσην λόγοις ἅμιλλαν el otro, que como beocio, no tenía la misma capacidad dialéctica</i> Babr.15.12, ἔχει πρὸς ἐμὲ σοφίας ἅμιλλαν Amasis 2 (= Plu.2.151b), τραγῳδία ἐστὶ ποίησις [[ἔμμετρος]] πρὸς ἅμιλλαν ᾠδῆς Sch.Pl.<i>R</i>.394c<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. subjet. τῶν φιλοσόφων Heraclit.<i>All</i>.46, τῶν ῥητόρων <i>PLond</i>.354.19 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>de juegos musicales ἐν ἑορταῖς ἅ. χορῶν Pl.<i>Lg</i>.834e<br /><b class="num">•</b>[[controversia]] πρὸς ἁμίλλας ἦλθον μείζους ἢ χρὴ γενεὰν θῆλυν ἐρευνᾶν E.<i>Med</i>.1083.<br /><b class="num">II</b> en gener. de enfrentamientos fís. [[lucha]], [[combate]], [[enfrentamiento]] c. gen. subjet. νεῶν Hdt.7.44, ἵππων Hdt.7.196, χερῶν E.<i>Hec</i>.226, χειρῶν Plu.2.644a<br /><b class="num">•</b>c. gen. conten. ἅ. αἵματος enfrentamiento sangriento</i> E.<i>Hel</i>.1155, ἀλκῆς Plu.<i>Caes</i>.44, μάχης Onas.1.13<br /><b class="num">•</b>c. gen. subjet. y adj. φονίους ἀνδρῶν ἁμίλλας ἔθετ' E.<i>Andr</i>.1020<br /><b class="num">•</b>c. giro c. prep. εἰκὸς ... τὴν λήθην πρὸς ἀντίπαλον ἅμιλλαν ἐξωρμηκέναι es lógico que el olvido presente batalla a su contrario</i> Heraclit.<i>All</i>.55.<br /><b class="num">III</b> en sent. agonal de juegos atléticos c. varias constr. [[ejercicio]], [[deporte]] (esp. [[carrera]]), [[juego]], [[lucha]] c. gen. subjet. u obj. ἰσχύος τ' ἀνδρῶν ἅ. Pi.<i>N</i>.9.12, πτερύγων θοαῖς ἁμίλλαις προσέβα A.<i>Pr</i>.129, ἅ. ποδοῖν E.<i>IA</i> 212, ἅ. ... τῶν νεῶν regata</i> Pl.Com.183, μειρακίων θ' [[ἅμιλλα]] λαμπρυνομένων ἐν ἅρμασιν Ar.<i>Eq</i>.556, ἅ. πυγμῆς boxeo</i>, <i>AP</i> 11.81 (Lucill.), ἅ. κολύμβου Paus.2.35.1, ἅ. τοῦ ἀκινητὶ μένειν Poll.9.115, ἅ. ἵππων D.C.39.38.1, 50.10.3<br /><b class="num">•</b>c. adj. ὠκυδινάτοις ἐν ἀμίλλαισι Pi.<i>I</i>.5.6, cf. ἀέθλων τε πεμπαμέροις ἁμίλλαις ἵπποις ἡμιόνοις τε Pi.<i>O</i>.5.6, χαλάργοις ἐν ἁμίλλαις S.<i>El</i>.861, δεῖν μηδεμίαν ἅμιλλαν σωματικὴν εἴργειν no se debe impedir ningún deporte corporal</i>, <i>IPr</i>.112.80 (I a.C.), ἐν ... ταῖς ἱππικαῖς ἁμίλλαις D.H.7.73<br /><b class="num">•</b>c. giro c. prep. ἅμιλλαν ἤδη μέχρι Αἰγίνης ἐποιοῦντο Th.6.32, ἁμίλλας τε πρὸς [[ἀλλήλους]] ποιουμένους Pl.<i>Lg</i>.830d<br /><b class="num">•</b>abs. ὥστε ... ἵππος ... ἐς ἅμιλλαν ἔβα Ibyc.6.7, ἀφεῖτο εἰς ἅμιλλαν τοῖς ἵπποις se reservaba (un hipódromo) a los caballos para la carrera</i> Pl.<i>Criti</i>.117c, θεωροῦντες δὲ τοὺς ἀγῶνας καὶ τὰς ἁ. Isoc.2.48, cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1028.20.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de [[ἅμα]] y la raíz que se encuentra en ἴλη q.u.
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[competición]], [[competencia]], [[esfuerzo]], [[rivalidad]], [[emulación]] c. gen. obj. de abstr. ἅμιλλαν ἔρωτος τῇ ψυχῇ παρέδωκε Gorg.B 11.19, νυμφιδία ... λέκτρων [[ἅμιλλα]] competencia juvenil por los amores</i> E.<i>Hipp</i>.1141, (χρή) ἅμιλλάν τ' οὐκ ἔχειν φρονήματος E.<i>Andr</i>.214, ἅ. ἀρετῆς Pl.<i>Lg</i>.731b, τῶν πρωτείων ἅ. competición por los primeros puestos</i> Plb.6.47.8, ἅμιλλαν ποιήσεσθαι τῆς ... εὐεργεσίας Plb.3.98.10<br /><b class="num">•</b>c. constr. equivalentes al gen. obj.: c. adj. en textos poét. πώλοισιν ἢ ῥιμφαρμάτοις φεύγοντες ἁμίλλαις rivalizando en huir sobre caballos o rápidos carros</i> S.<i>OC</i> 1063, εἰς ἅμιλλαν πολύτεκνον σπουδὴν ἔχων teniendo afán en la competencia por los muchos hijos</i> E.<i>Med</i>.557, φιλόπλουτος [[ἅμιλλα]] esfuerzo por enriquecerse</i> E.<i>IT</i> 411<br /><b class="num">•</b>c. giro prep. ἅμιλλαν περὶ τῆς ἀρετῆς ἐποίησεν Isoc.10.35, ἡ ἐν τοῖς κινδύνοις ἅ. Plb.6.39.8<br /><b class="num">•</b>c. ὅκως: ἅμιλλαν ἐποιεῦντο ὅκως ... hicieron una competición de manera que ...</i> Hdt.8.10<br /><b class="num">•</b>c. inf. (Ἀθηνᾶ ... καὶ Ποσειδῶν) ἅμιλλαν εἶχον πόλιν κτίσαι <i>Gp</i>.9.1.1, cf. Paus.2.22.9<br /><b class="num">•</b>abs. πολλὴ [[ἅμιλλα]] ἐγίγνετο Th.8.6, κακῷ κακὸν γὰρ εἰς ἅμιλλαν ἔρχεται una desgracia viene a rivalizar con otra</i> E.<i>Tr</i>.621, θόρυβος ... καὶ ἅ. καὶ ἱδρώς Pl.<i>Phdr</i>.248b, ὅπου γὰρ ἅ., [[ἐνταῦθα]] καὶ νίκη ἔστιν en donde hay competición hay victoria</i> Arist.<i>Rh</i>.1371<sup>a</sup>6, <i>conpetitio</i> [[ἅμιλλα]] <i>Gloss</i>.2.111<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. subjet. ἡ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἅ. D.20.108, o c. gen. conten. γοητείας ἅμιλλαν ποιητέον hay que hacer una prueba consistente en seducciones (de vario tipo)</i>, Pl.<i>R</i>.413d.<br /><b class="num">2</b> esp. de enfrentamientos verbales o en agones musicales [[enfrentamiento]], [[disputa]], [[debate]] gener. c. gen. de esta clase de palabras λόγων E.<i>Med</i>.546, <i>Fr</i>.334.3, <i>Fr</i>.23.4Sn.<i>A</i>., Ph.1.447, ὁ δ' [[ἄλλος]] ὡς βοιωτὸς οὐκ ἔχων ἴσην λόγοις ἅμιλλαν el otro, que como beocio, no tenía la misma capacidad dialéctica</i> Babr.15.12, ἔχει πρὸς ἐμὲ σοφίας ἅμιλλαν Amasis 2 (= Plu.2.151b), τραγῳδία ἐστὶ ποίησις [[ἔμμετρος]] πρὸς ἅμιλλαν ᾠδῆς Sch.Pl.<i>R</i>.394c<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. subjet. τῶν φιλοσόφων Heraclit.<i>All</i>.46, τῶν ῥητόρων <i>PLond</i>.354.19 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>de juegos musicales ἐν ἑορταῖς ἅ. χορῶν Pl.<i>Lg</i>.834e<br /><b class="num">•</b>[[controversia]] πρὸς ἁμίλλας ἦλθον μείζους ἢ χρὴ γενεὰν θῆλυν ἐρευνᾶν E.<i>Med</i>.1083.<br /><b class="num">II</b> en gener. de enfrentamientos fís. [[lucha]], [[combate]], [[enfrentamiento]] c. gen. subjet. νεῶν Hdt.7.44, ἵππων Hdt.7.196, χερῶν E.<i>Hec</i>.226, χειρῶν Plu.2.644a<br /><b class="num">•</b>c. gen. conten. ἅ. αἵματος enfrentamiento sangriento</i> E.<i>Hel</i>.1155, ἀλκῆς Plu.<i>Caes</i>.44, μάχης Onas.1.13<br /><b class="num">•</b>c. gen. subjet. y adj. φονίους ἀνδρῶν ἁμίλλας ἔθετ' E.<i>Andr</i>.1020<br /><b class="num">•</b>c. giro c. prep. εἰκὸς ... τὴν λήθην πρὸς ἀντίπαλον ἅμιλλαν ἐξωρμηκέναι es lógico que el olvido presente batalla a su contrario</i> Heraclit.<i>All</i>.55.<br /><b class="num">III</b> en sent. agonal de juegos atléticos c. varias constr. [[ejercicio]], [[deporte]] (esp. [[carrera]]), [[juego]], [[lucha]] c. gen. subjet. u obj. ἰσχύος τ' ἀνδρῶν ἅ. Pi.<i>N</i>.9.12, πτερύγων θοαῖς ἁμίλλαις προσέβα A.<i>Pr</i>.129, ἅ. ποδοῖν E.<i>IA</i> 212, ἅ. ... τῶν νεῶν regata</i> Pl.Com.183, μειρακίων θ' [[ἅμιλλα]] λαμπρυνομένων ἐν ἅρμασιν Ar.<i>Eq</i>.556, ἅ. πυγμῆς boxeo</i>, <i>AP</i> 11.81 (Lucill.), ἅ. κολύμβου Paus.2.35.1, ἅ. τοῦ ἀκινητὶ μένειν Poll.9.115, ἅ. ἵππων D.C.39.38.1, 50.10.3<br /><b class="num">•</b>c. adj. ὠκυδινάτοις ἐν ἀμίλλαισι Pi.<i>I</i>.5.6, cf. ἀέθλων τε πεμπαμέροις ἁμίλλαις ἵπποις ἡμιόνοις τε Pi.<i>O</i>.5.6, χαλάργοις ἐν ἁμίλλαις S.<i>El</i>.861, δεῖν μηδεμίαν ἅμιλλαν σωματικὴν εἴργειν no se debe impedir ningún deporte corporal</i>, <i>IPr</i>.112.80 (I a.C.), ἐν ... ταῖς ἱππικαῖς ἁμίλλαις D.H.7.73<br /><b class="num">•</b>c. giro c. prep. ἅμιλλαν ἤδη μέχρι Αἰγίνης ἐποιοῦντο Th.6.32, ἁμίλλας τε πρὸς [[ἀλλήλους]] ποιουμένους Pl.<i>Lg</i>.830d<br /><b class="num">•</b>abs. ὥστε ... ἵππος ... ἐς ἅμιλλαν ἔβα Ibyc.6.7, ἀφεῖτο εἰς ἅμιλλαν τοῖς ἵπποις se reservaba (un hipódromo) a los caballos para la carrera</i> Pl.<i>Criti</i>.117c, θεωροῦντες δὲ τοὺς ἀγῶνας καὶ τὰς ἁ. Isoc.2.48, cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1028.20.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de [[ἅμα]] y la raíz que se encuentra en ἴλη q.u.
}}
{{grml
|mltxt=η (Α [[ἅμιλλα]])<br /><b>1.</b> [[αγώνας]] για την [[υπεροχή]], [[προσπάθεια]] δύο ή περισσοτέρων για [[υπερτέρηση]], [[συναγωνισμός]], [[ανταγωνισμός]]<br /><b>2.</b> [[αμοιβαίος]] [[ζήλος]], [[αγώνας]], [[προσπάθεια]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (με επίθ.) «[[ἅμιλλα]] [[φιλόπλουτος]], [[πολύτεκνος]]» — [[αγώνας]] για πλούτη, για [[παιδιά]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[ἅμιλλα]] ἵππων», [[αγώνας]] ιπποδρομίας<br />«ἅμιλλαν [[τίθημι]] ἤ [[προτίθημι]]», [[προτείνω]] αγώνα<br />«ἅμιλλαν ποιοῡμαι», [[αμιλλώμαι]], [[διαγωνίζομαι]], [[αγωνίζομαι]], [[πρόθυμα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη άγνωστη στον Όμηρο με ιδιαίτερα συχνή [[χρήση]] στους λοιπούς ποιητές και στους Αττικούς πεζογράφους. Ετυμολογικά η λ. ανάγεται [[συνήθως]] σε αρχικό τ. <i>ἅμ</i>-<i>ιλ</i>-<i>yα</i>, από όπου προήλθε με [[αφομοίωση]] (<b>[[πρβλ]].</b> και τις λ. [[θύελλα]], [[άμαλλα]]). Η [[ακριβής]] όμως [[προέλευση]] τών επιμέρους στοιχείων της λ. [[είναι]] άγνωστη. Πρόκειται πιθ. για σύνθετη λ. με α΄ συνθ. το επίρρ. <i>ἅμα</i> «[[μαζί]]» και β΄ συνθ. το ουσ. <i>ἴλη</i> «[[ομάδα]] ανθρώπων, όμιλος, [[τμήμα]] ιππικού». Το β΄ συνθετικό δημιουργεί προβλήματα και λόγω της σημασίας του και λόγω της υπάρξεως αρκτικού <i>F</i> στον αρχικό τύπο της λέξεως. Προτιμότερη θεωρείται [[άλλη]] [[άποψη]], σύμφωνα με την οποία το [[μόρφημα]] -<i>ιλ</i>- της λ. αποτελεί [[στοιχείο]] της καταλήξεως.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>ἁμιλλῶμαι</i>].
}}
}}