βάλλω: Difference between revisions

6,038 bytes added ,  29 September 2017
7
(thayer-88-linked)
(7)
Line 33: Line 33:
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=[[future]] βάλω; [[perfect]] [[βέβληκα]]; 2nd aorist [[ἔβαλον]] (3rd [[person]] plural [[ἔβαλον]] in ἔβαλαν, the Alex. [[form]], in L T Tr WH; (WH's Appendix, p. 165 and) for references [[ἀπέρχομαι]] at the [[beginning]]); [[passive]] ([[present]] βάλλομαι); [[perfect]] [[βέβλημαι]]; pluperfect ἐβεβλημην; 1st aorist [[ἐβλήθην]]; 1future [[βληθήσομαι]]; to [[throw]] — [[either]] [[with]] [[force]], or [[without]] [[force]] [[yet]] [[with]] a [[purpose]], or [[even]] [[carelessly]];<br /><b class="num">1.</b> [[with]] [[force]] and [[effort]]: βάλλειν τινα ῥαπισμασι to [[smite]] [[one]] [[with]] slaps, to [[buffet]], (an [[imitation]] of the phrases, τινα βάλλειν λίθοις, βελεσι, τόξοις, etc., κακοῖς, ψόγῳ, σκωμμασι, etc., in Greek writings; cf. Passow, i., p. 487; (Liddell and Scott, [[under]] the [[word]] I:1,3); for the ἔβαλλον we [[must]] [[read]] [[with]] Fritzsche and Schott [[ἔβαλον]], from [[which]] arose [[ἔλαβον]], [[adopted]] by L T Tr WH; βαλεῖν and [[λαβεῖν]] are [[often]] [[confounded]] in manuscripts; cf. Grimm on Scrivener, Introduction, p. 10)); βάλλειν λίθους [[ἐπί]] τίνι or τινα, John 8:([[χοῦν]] [[ἐπί]] τάς κεφαλάς, WH marginal [[reading]] ἐπέβαλον); κονιορτόν [[εἰς]] [[τόν]] ἀέρα, τί [[εἰς]] [[τήν]] θάλασσαν, [[εἰς]] τό [[πῦρ]], [[εἰς]] κλίβανον, [[εἰς]] γηνναν, Matthew 5:(29),30 (R G); [[εἰς]] [[τήν]] γῆν, [[εἰς]] [[τήν]] ληνόν, [[εἰς]] [[τήν]] λίμνην, [[εἰς]] [[τήν]] ἄβυσσον, L T Tr WH. an [[attack]] of [[disease]] is said βάλλειν τινα [[εἰς]] κλίνην, to [[lie]] [[sick]] abed, be prostrated by [[sickness]]: [[βέβλημαι]] [[ἐπί]] κλίνης, R G L marginal [[reading]]); [[with]] [[ἐπί]] κλίνης omitted, τινα [[εἰς]] φυλακήν, to [[cast]] [[one]] [[into]] [[prison]], R G L),25; βάλλειν [[ἐπί]] τινα [[τήν]] χεῖρα or τάς χεῖρας to [[lay]] [[hand]] or hands on [[one]], [[apprehend]] him, L Tr WH, [[also]] 30 L marginal [[reading]]); [[δρέπανον]] [[εἰς]] γῆν to [[apply]] [[with]] [[force]], [[thrust]] in, the [[sickle]], μάχαιραν βάλλειν (to [[cast]], [[send]]) [[ἐπί]] [[τήν]] γῆν, βάλλειν εἰρήνην [[ἐπί]] [[τήν]] γῆν, to [[cast]] ([[send]]) [[peace]]; [[ἔξω]], to [[cast]] [[out]] or [[forth]]: ἑαυτόν [[κάτω]] to [[cast]] [[oneself]] [[down]]: ἑαυτόν [[εἰς]] [[τήν]] θάλασσαν, Buttmann, 52 (45)), βλήθητι, τί ἀφ' [[ἑαυτοῦ]] to [[cast]] a [[thing]] from [[oneself]], [[throw]] it [[away]]: [[ὕδωρ]] ἐκ [[τοῦ]] στόματος, [[cast]] [[out]] of his [[mouth]], Luther schoss aus ihrem Munde); [[ἐνώπιον]] [[with]] the genitive of [[place]], to [[cast]] [[before]] ([[eagerly]] [[lay]] [[down]]), to [[rush]] ([[throw]] [[oneself]] (cf. Winer s Grammar, 251 (236); 381 (357) [[note]]{1}; Buttmann, 145 (127))): [[Homer]], Iliad 11,722; 23,462, and [[other]] writings; (cf. Liddell and Scott, [[under]] the [[word]] III:1)).<br /><b class="num">2.</b> [[without]] [[force]] and [[effort]]; to [[throw]] or [[let]] go of a [[thing]] [[without]] caring [[where]] it falls: κλῆρον to [[cast]] a [[lot]] [[into]] the [[urn]] (B. D. [[under]] the [[word]] Lot), κυβους, [[Plato]], legg. 12, p. 968e. and in [[other]] writings). to [[scatter]]: [[κοπρία]] ( st] κοπρίαν), [[ἐπί]] τῆς γῆς, [[εἰς]] κῆπον, to [[throw]], [[cast]], [[into]]: [[ἀργύριον]] [[εἰς]] [[τόν]] κορβανᾶν (L marginal [[reading]] Tr marginal [[reading]] [[κορβᾶν]]), χαλκόν, δῶρα, etc., [[εἰς]] τό [[γαζοφυλάκιον]], βάλλειν τί τίνι, to [[throw]], [[cast]], a [[thing]] to: [[τόν]] ἄρτον τοῖς κυναρίοις, [[ἔμπροσθεν]] τίνος, [[ἐνώπιον]] τίνος, [[σκάνδαλον]], b. β.); to [[give]] [[over]] to [[one]]'s [[care]] [[uncertain]] [[about]] the [[result]]: [[ἀργύριον]] τοῖς τραπεζίταις, to [[deposit]], to [[pour]], to [[pour]] in: followed by [[εἰς]], [[οἶνον]] [[εἰς]] [[τόν]] πιθον, [[Epictetus]] 4,13, 12; of rivers, ῥων [[εἰς]] ἅλα, Ap. Rhod. 2,401, etc.; the Sept. Ald., Complutensian)); to [[pour]] [[out]], [[ἐπί]] τίνος, [[εἰς]] τί, to [[put]] [[into]], [[insert]]: [[τούς]] δακτύλους [[εἰς]] τά [[ὦτα]]); χαλινούς [[εἰς]] τό [[στόμα]] to [[let]] [[down]], [[cast]] [[down]]: ); [[εἰς]] [[τήν]] καρδίαν τίνος, to [[suggest]], τί ἐν θυμῷ τίνος, [[Homer]], [[Odyssey]] 1,201; 14,269; [[εἰς]] [[νοῦν]], schol. ad [[Pindar]] [[Pythagoras]] 4,133; others; ἐμβάλλειν [[εἰς]] [[νοῦν]] τίνι, [[Plutarch]], vit. Timol c. 3). (Compare: [[ἀμφιβάλλω]], [[ἀναβάλλω]], [[ἀντιβάλλω]], [[ἀποβάλλω]], [[διαβάλλω]], [[ἐκβάλλω]], [[ἐμβάλλω]], [[παρεμβάλλω]], [[ἐπιβάλλω]], [[καταβάλλω]], [[μεταβάλλω]], [[παραβάλλω]], [[περιβάλλω]], [[προβάλλω]], [[συμβάλλω]], [[ὑπερβάλλω]], [[ὑποβάλλω]].)
|txtha=[[future]] βάλω; [[perfect]] [[βέβληκα]]; 2nd aorist [[ἔβαλον]] (3rd [[person]] plural [[ἔβαλον]] in ἔβαλαν, the Alex. [[form]], in L T Tr WH; (WH's Appendix, p. 165 and) for references [[ἀπέρχομαι]] at the [[beginning]]); [[passive]] ([[present]] βάλλομαι); [[perfect]] [[βέβλημαι]]; pluperfect ἐβεβλημην; 1st aorist [[ἐβλήθην]]; 1future [[βληθήσομαι]]; to [[throw]] — [[either]] [[with]] [[force]], or [[without]] [[force]] [[yet]] [[with]] a [[purpose]], or [[even]] [[carelessly]];<br /><b class="num">1.</b> [[with]] [[force]] and [[effort]]: βάλλειν τινα ῥαπισμασι to [[smite]] [[one]] [[with]] slaps, to [[buffet]], (an [[imitation]] of the phrases, τινα βάλλειν λίθοις, βελεσι, τόξοις, etc., κακοῖς, ψόγῳ, σκωμμασι, etc., in Greek writings; cf. Passow, i., p. 487; (Liddell and Scott, [[under]] the [[word]] I:1,3); for the ἔβαλλον we [[must]] [[read]] [[with]] Fritzsche and Schott [[ἔβαλον]], from [[which]] arose [[ἔλαβον]], [[adopted]] by L T Tr WH; βαλεῖν and [[λαβεῖν]] are [[often]] [[confounded]] in manuscripts; cf. Grimm on Scrivener, Introduction, p. 10)); βάλλειν λίθους [[ἐπί]] τίνι or τινα, John 8:([[χοῦν]] [[ἐπί]] τάς κεφαλάς, WH marginal [[reading]] ἐπέβαλον); κονιορτόν [[εἰς]] [[τόν]] ἀέρα, τί [[εἰς]] [[τήν]] θάλασσαν, [[εἰς]] τό [[πῦρ]], [[εἰς]] κλίβανον, [[εἰς]] γηνναν, Matthew 5:(29),30 (R G); [[εἰς]] [[τήν]] γῆν, [[εἰς]] [[τήν]] ληνόν, [[εἰς]] [[τήν]] λίμνην, [[εἰς]] [[τήν]] ἄβυσσον, L T Tr WH. an [[attack]] of [[disease]] is said βάλλειν τινα [[εἰς]] κλίνην, to [[lie]] [[sick]] abed, be prostrated by [[sickness]]: [[βέβλημαι]] [[ἐπί]] κλίνης, R G L marginal [[reading]]); [[with]] [[ἐπί]] κλίνης omitted, τινα [[εἰς]] φυλακήν, to [[cast]] [[one]] [[into]] [[prison]], R G L),25; βάλλειν [[ἐπί]] τινα [[τήν]] χεῖρα or τάς χεῖρας to [[lay]] [[hand]] or hands on [[one]], [[apprehend]] him, L Tr WH, [[also]] 30 L marginal [[reading]]); [[δρέπανον]] [[εἰς]] γῆν to [[apply]] [[with]] [[force]], [[thrust]] in, the [[sickle]], μάχαιραν βάλλειν (to [[cast]], [[send]]) [[ἐπί]] [[τήν]] γῆν, βάλλειν εἰρήνην [[ἐπί]] [[τήν]] γῆν, to [[cast]] ([[send]]) [[peace]]; [[ἔξω]], to [[cast]] [[out]] or [[forth]]: ἑαυτόν [[κάτω]] to [[cast]] [[oneself]] [[down]]: ἑαυτόν [[εἰς]] [[τήν]] θάλασσαν, Buttmann, 52 (45)), βλήθητι, τί ἀφ' [[ἑαυτοῦ]] to [[cast]] a [[thing]] from [[oneself]], [[throw]] it [[away]]: [[ὕδωρ]] ἐκ [[τοῦ]] στόματος, [[cast]] [[out]] of his [[mouth]], Luther schoss aus ihrem Munde); [[ἐνώπιον]] [[with]] the genitive of [[place]], to [[cast]] [[before]] ([[eagerly]] [[lay]] [[down]]), to [[rush]] ([[throw]] [[oneself]] (cf. Winer s Grammar, 251 (236); 381 (357) [[note]]{1}; Buttmann, 145 (127))): [[Homer]], Iliad 11,722; 23,462, and [[other]] writings; (cf. Liddell and Scott, [[under]] the [[word]] III:1)).<br /><b class="num">2.</b> [[without]] [[force]] and [[effort]]; to [[throw]] or [[let]] go of a [[thing]] [[without]] caring [[where]] it falls: κλῆρον to [[cast]] a [[lot]] [[into]] the [[urn]] (B. D. [[under]] the [[word]] Lot), κυβους, [[Plato]], legg. 12, p. 968e. and in [[other]] writings). to [[scatter]]: [[κοπρία]] ( st] κοπρίαν), [[ἐπί]] τῆς γῆς, [[εἰς]] κῆπον, to [[throw]], [[cast]], [[into]]: [[ἀργύριον]] [[εἰς]] [[τόν]] κορβανᾶν (L marginal [[reading]] Tr marginal [[reading]] [[κορβᾶν]]), χαλκόν, δῶρα, etc., [[εἰς]] τό [[γαζοφυλάκιον]], βάλλειν τί τίνι, to [[throw]], [[cast]], a [[thing]] to: [[τόν]] ἄρτον τοῖς κυναρίοις, [[ἔμπροσθεν]] τίνος, [[ἐνώπιον]] τίνος, [[σκάνδαλον]], b. β.); to [[give]] [[over]] to [[one]]'s [[care]] [[uncertain]] [[about]] the [[result]]: [[ἀργύριον]] τοῖς τραπεζίταις, to [[deposit]], to [[pour]], to [[pour]] in: followed by [[εἰς]], [[οἶνον]] [[εἰς]] [[τόν]] πιθον, [[Epictetus]] 4,13, 12; of rivers, ῥων [[εἰς]] ἅλα, Ap. Rhod. 2,401, etc.; the Sept. Ald., Complutensian)); to [[pour]] [[out]], [[ἐπί]] τίνος, [[εἰς]] τί, to [[put]] [[into]], [[insert]]: [[τούς]] δακτύλους [[εἰς]] τά [[ὦτα]]); χαλινούς [[εἰς]] τό [[στόμα]] to [[let]] [[down]], [[cast]] [[down]]: ); [[εἰς]] [[τήν]] καρδίαν τίνος, to [[suggest]], τί ἐν θυμῷ τίνος, [[Homer]], [[Odyssey]] 1,201; 14,269; [[εἰς]] [[νοῦν]], schol. ad [[Pindar]] [[Pythagoras]] 4,133; others; ἐμβάλλειν [[εἰς]] [[νοῦν]] τίνι, [[Plutarch]], vit. Timol c. 3). (Compare: [[ἀμφιβάλλω]], [[ἀναβάλλω]], [[ἀντιβάλλω]], [[ἀποβάλλω]], [[διαβάλλω]], [[ἐκβάλλω]], [[ἐμβάλλω]], [[παρεμβάλλω]], [[ἐπιβάλλω]], [[καταβάλλω]], [[μεταβάλλω]], [[παραβάλλω]], [[περιβάλλω]], [[προβάλλω]], [[συμβάλλω]], [[ὑπερβάλλω]], [[ὑποβάλλω]].)
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[βάλλω]])<br /><b>1.</b> [[ρίχνω]], [[εκσφενδονίζω]] («ὁ [[ἀναμάρτητος]] [[πρῶτος]] τὸν λίθον βαλέτω»)<br /><b>2.</b> <i>βάλλομαι</i><br />[[δέχομαι]] βολές, εχθρικά [[πυρά]]<br /><b>3.</b> [[τοποθετώ]], [[βάζω]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[βάλλω]] [[φωνή]](ν)» — [[φωνάζω]], [[κραυγάζω]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />«[[βάλλω]] είς voῡv», «...[[κατά]] νοῡν», «...εἰς λογισμόν» — [[βάζω]] στον νου μου, [[σκέφτομαι]] [[κάτι]]<br /><b>2.</b> [[βαδίζω]], [[προχωρώ]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> «[[βάλλω]] [[χέρα]]» — [[αρχίζω]]<br /><b>2.</b> «[[βάλλω]] γονυκλισίαν» — [[βάζω]] [[μετάνοια]], [[γονατίζω]]<br /><b>3.</b> (για [[ασθένεια]]) [[προσβάλλω]]<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[κτυπώ]], [[πλήττω]]<br /><b>2.</b> [[ρίχνω]], [[απορρίπτω]]<br /><b>3.</b> [[αφήνω]] να πέσει [[κάτι]]<br /><b>4.</b> (για τα μάτια) [[ρίχνω]] [[κάπου]] τη [[ματιά]] μου, [[στρέφω]] το [[βλέμμα]] μου<br /><b>5.</b> (για ζώα) [[οδηγώ]], [[κατευθύνω]] ή [[τοποθετώ]] σε ορισμένη [[θέση]]<br /><b>6.</b> [[τοποθετώ]] [[κάτι]] [[κάπου]]<br /><b>7.</b> (για χρήματα) [[τοποθετώ]], [[καταθέτω]]<br /><b>8.</b> (για ζάρια, κύβους <b>κ.λπ.</b>) [[ρίχνω]] α) «τρὶς ἕξ βαλεῑν» — [[φέρνω]] [[τρεις]] εξάρες<br />β) «εὔ...» ή «[[καλῶς]] βάλλειν» — [[φέρνω]] καλή [[ζαριά]], [[είμαι]] [[τυχερός]]<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> «βάλλ' ἐς [[κόρακας]]» — άι στον κόρακα, άι στα κομμάτια<br />II. (-ομαι)<br /><b>1.</b> περιβάλλομαι, [[φοράω]] («τόξα ἀμφ' ὤμοισιν βάλλομαι», «ἐπὶ [[κάρα]] στέφη βάλλομαι»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐς [[γαστέρα]] βάλλομαι [[γόνον]]» — [[συλλαμβάνω]]<br />β) «κρηπῑδα βάλλομαι» — [[θεμελιώνω]], [[στερεώνω]]<br />γ) «βάλλομαι ἱερὸν [[περί]] τι» — [[χτίζω]]<br />δ) «βάλλομαι ἄγκυραν» — [[ρίχνω]] [[άγκυρα]], [[αγκυροβολώ]]. (Βλ. και [[βάζω]] και [[βάνω]]).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το [[θέμα]] του ενεστώτα [[βάλλω]] αποτελεί τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>βαλ</i> (με απαθή <i>βελ</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>g</i><sup>w</sup><i>el</i>-, <b>[[πρβλ]].</b> [[βέλος]] και ετεροιωμένη <i>βολ</i>-, <b>[[πρβλ]].</b> [[βολή]]), όπου τα [[διπλά]] -<i>λλ</i>- ερμηνεύονται από τον σχηματισμό του θέματος [[είτε]] με [[επίθημα]] -<i>y</i>- (<i>βάλιω</i>), [[είτε]], το πιθανότερο, με έρρινο [[επίθημα]] -<i>ν</i>- (<i>βαλ</i>-<i>ν</i>-<i>∂</i>-<i>ω</i>, αθέματο <i>βαλ</i>-<i>ν</i>-<i>η</i>-<i>μι</i>). Παράλληλα [[προς]] τις μονοσύλλαβες το [[θέμα]] εμφανίζει και δισύλλαβες μεταπτωτικές βαθμίδες, [[ήτοι]] <i>βλη</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>g</i><sup>w</sup><i>led</i><sub>1</sub> (<b>[[πρβλ]].</b> [[βλήμα]], <i>βέ</i>-<i>βλη</i>-<i>κα</i>, αβεστ, <i>ni</i>-<i>γr</i><i>ā</i>-<i>ire</i> «[[είναι]] καταβεβλημένοι», τοχ. Α' και Β' <i>kl</i><i>ā</i>- «[[πέφτω]]») και <i>βελε</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> <i>βέλε</i>-<i>μνον</i>), οι οποίες βασίζονται σε αρχική [[ρίζα]] <i>βέλη</i>-. Η δισύλλαβη [[ρίζα]] επιβεβαιώνεται [[επίσης]] στο σανσκρ. <i>ud</i>-<i>gurna</i>- «ανυψωμένος», ενώ η [[σύνδεση]] του [[βάλλω]] με σανσκρ. <i>galati</i> «[[στάζω]] [[στάλα]]-[[στάλα]]» και αρχ. άνω γερμ. <i>guellam</i> «[[πηγάζω]]» δεν φαίνεται δυνατή. Το ρ. [[βάλλω]] στην Ιων.-Αττ. και [[κυρίως]] στον Όμηρο χρησιμοποιείται με τη [[σημασία]] του «[[πλήττω]]» (αντιτιθέμενο σημασιολογικά [[προς]] το [[τύπτω]]), σε άλλες δε περιπτώσεις [[επίσης]] στον Όμηρο έχει την [[έννοια]] του «[[ρίπτω]], [[εκτοξεύω]]» ή «[[βάζω]]». Τέλος, ως αμετάβατο το ρ. [[βάλλω]] αναφέρεται σε ποταμό και σημαίνει «ρίπτομαι, [[εκβάλλω]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[βέλος]], [[βλήμα]], [[βλητός]], [[βολή]], [[βόλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[βέλεμνον]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[βαλμός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[βάλσιμο]], [[βαλτός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αμφιβάλλω]], [[αναβάλλω]], [[αποβάλλω]], <i>βιαβάλλω</i>, [[εισβάλλω]], [[εκβάλλω]], [[εμβάλλω]], [[επιβάλλω]], [[καταβάλλω]], [[μεταβάλλω]], [[παραβάλλω]], [[περιβάλλω]], [[προβάλλω]], [[προσβάλλω]], [[συμβάλλω]], [[υπερβάλλω]], [[υποβάλλω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αντιβάλλω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[εφεσιβάλλω]], [[πανικοβάλλω]]].
}}
}}