3,277,020
edits
(big3_10) |
(8) |
||
Line 24: | Line 24: | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [v. med. pres. subj. δάηται <i>Il</i>.20.316; aor. ἔδευσε prob. por ἔδ<α>υσε <i>IMEG</i> 62.6 (III a.C.), lacon. v. pas. subj. [[δαβῇ]] (por δαϝῇ) Hsch., part. δαισθείς E.<i>Heracl</i>.914; v. pas. perf. part. [[δεδαυμένος]] Semon.31, Call.<i>Epigr</i>.49.3; plusperf. [[δεδήει]] <i>Il</i>.12.466]<br /><b class="num">I</b> intr., gener. en v. med. pas.<br /><b class="num">1</b> [[arder en llamas]] ὁπότ' ἂν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται καιομένη <i>Il</i>.20.316, 21.375, οὐχ ἵκετο καπνὸς αἰθέρα δαιομένας εὐρυχόρου Τεγέας Simon.122D., ἁ δέ σε γειναμένα πυρὶ δαίεται E.<i>Tr</i>.825, c. ac. rel. πυρὸς ... φλογὶ σῶμα δαισθείς E.<i>Heracl</i>.914<br /><b class="num">•</b>c. πῦρ, φλόξ, etc. como suj., [[arder]], [[flamear]], [[llamear]] ἀκάματον πῦρ ὑπὲρ κεφαλῆς ... δαιόμενον <i>Il</i>.18.226, δαιόμενον ... σέλας <i>Il</i>.8.75, λάμπετο φλὸξ ... πυρὸς μέγα δαιομένοιο <i>h.Merc</i>.114, σεμνῶν ὀργίων ἐδαίετο φλόξ S.<i>Tr</i>.765, πυρὰ κατ' ἀντίπρῳρα ναυστάθμων δαίεται E.<i>Rh</i>.136, λύχνου δαιομένου Call.<i>Fr</i>.269, cf. Theoc.24.52, (φλόξ) δαιομένα <i>AP</i> 7.399 (Antiphil.), δαιόμενον πῦρ Opp.<i>C</i>.4.132, πυρὸς μένος ... δαίετο Q.S.6.170<br /><b class="num">•</b>de la rama de laurel utilizada en la depilación ἡ δέ με Φοίβου τείρει νύμφα φίλη ... δαιομένη <i>AP</i> 14.43<br /><b class="num">•</b>fig., del resplandor casi sobrenatural de los cuerpos y armas de los guerreros δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον πῦρ <i>Il</i>.5.4, cf. 7, en un escudo τὰ δ' ἐδαίετο θαυματὰ ἔργα Hes.<i>Sc</i>.165.<br /><b class="num">2</b> fig. de pers. [[arder de pasión]], [[brillar]] πυρὶ δ' ὄσσε [[δεδήει]] <i>Il</i>.12.466, ἐν δέ οἱ ὄσσε δαίεται <i>Od</i>.6.132, [[ἀλλά]] μοι ἀμφ' Ὀδυσῆϊ ... δαίεται ἦτορ pero a mi se me inflama el corazón pensando en Odiseo</i>, <i>Od</i>.1.48, de Dioniso ὃς μετὰ μαινάσιν ὄμμασι δαίεται Ar.<i>Lys</i>.1284, ἐν ἔρωτι δεδαυμένων Call.<i>Epigr</i>.49<br /><b class="num">•</b>c. gen. δαιόμενος Νύμφης enamorado de la Ninfa</i> Opp.<i>C</i>.2.118, de animales ὣς ὁ περιτρομέων ἀλόχοις μέγα δαίεται ἦτορ Opp.<i>H</i>.4.202<br /><b class="num">•</b>[[consumirse]], [[estar destrozado]] por el dolor ἡ δ' [[ἔνδοθι]] δαιομένη περ σῖγα μάλα κλαίει A.R.3.661.<br /><b class="num">3</b> perf. act. c. suj., personif. o no, de actividades humanas, de sign. neg. [[propagarse, extenderse como el fuego]] Ὄσσα [[δεδήει]] se propaga el Rumor como el fuego</i>, <i>Il</i>.2.93, νῦν ἄγχιστα μάχη πόλεμός τε δέδηε <i>Il</i>.20.18, cf. 12.35, πάντῃ [[γάρ]] σε περὶ στέφανος πολέμοιο δέδηε <i>Il</i>.13.736, οἰμωγὴ δὲ δέδηε <i>Od</i>.20.353, Ὅμαδός τε Φόνος τ' Ἀνδροκτασίη τε [[δεδήει]] Hes.<i>Sc</i>.155, αἰεὶ δέ σφιν ἐνὶ φρεσὶ φῦζα δέδηε Opp.<i>H</i>.4.471<br /><b class="num">•</b>c. sign. posit. [[resplandecer]] φιλοφροσύνη τε [[δεδήει]] Emp.B 130.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. ac. int. πῦρ, φλόγα, etc. [[prender]], [[encender]], [[inflamar]] πῦρ δὲ Μενοιτιάδης δαῖεν μέγα <i>Il</i>.9.211, ἐκ δ' [[αὐτοῦ]] δαῖε φλόγα παμφανόωσαν <i>Il</i>.18.206, δαῖε δέ οἱ πῦρ γρηΰς <i>Od</i>.7.7, ἢ πῦρ καὶ φῶς ... δαίων A.<i>Ch</i>.864, δαίων φλόγα A.<i>A</i>.496, πυρὸς σέλας ὃ ... ἥρωες ... ἔδαιον A.R.4.69, δαίουσα λαμπτῆρος σέλας <i>Trag.Adesp</i>.407, tb. en v. med. Ἥφαιστος ... πρῶτα μὲν ... πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκρούς <i>Il</i>.21.343<br /><b class="num">•</b>fig. δαῖε δ' ἐν ὀφθαλμοῖς ... πόθον A.R.4.1147.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de obj. externo, de cosas [[quemar]] ξύλα <i>Il</i>.18.347, φιτρούς A.R.3.1209, μῆρα ἐπὶ βωμ[ῶ] ν Orác. en <i>IGR</i> 4.360.32 (Pérgamo II d.C.), βοῦν ... ἐς μέγαρον τετράγυιον ... ῥέξαντες πυρὶ δαίσατ' Orác. en <i>ZPE</i> 1.1967.185.9 (Hierápolis II d.C.), σάρκας <i>IMEG</i> l.c., en v. pas. μηρίων δεδαυμένων Semon.l.c.<br /><b class="num">•</b>part. subst. plu. [[víctimas]] ἀμφὶ δὲ δαιομένοις εὐρὺν χορὸν ἐστήσαντο A.R.2.701<br /><b class="num">•</b>de lugares [[devastar por medio del fuego]] Φιλίππω ... τὰν χώραν δαίοντος Decr. en D.18.90<br /><b class="num">•</b>medic. [[cauterizar]] ἀρχὸν ... δαίων Hp.<i>Haem</i>.2 (var., cf. καίω). • DMic.: <i>da-wa-no</i>, <i>da-wi</i>.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δαϝιω < *<i>d°H<sup>u̯</sup>2</i>- ‘quemar’; cf. en grado pleno ai. <i>doman</i> ‘incendio’.<br />v. [[δαίομαι]]. | |dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [v. med. pres. subj. δάηται <i>Il</i>.20.316; aor. ἔδευσε prob. por ἔδ<α>υσε <i>IMEG</i> 62.6 (III a.C.), lacon. v. pas. subj. [[δαβῇ]] (por δαϝῇ) Hsch., part. δαισθείς E.<i>Heracl</i>.914; v. pas. perf. part. [[δεδαυμένος]] Semon.31, Call.<i>Epigr</i>.49.3; plusperf. [[δεδήει]] <i>Il</i>.12.466]<br /><b class="num">I</b> intr., gener. en v. med. pas.<br /><b class="num">1</b> [[arder en llamas]] ὁπότ' ἂν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται καιομένη <i>Il</i>.20.316, 21.375, οὐχ ἵκετο καπνὸς αἰθέρα δαιομένας εὐρυχόρου Τεγέας Simon.122D., ἁ δέ σε γειναμένα πυρὶ δαίεται E.<i>Tr</i>.825, c. ac. rel. πυρὸς ... φλογὶ σῶμα δαισθείς E.<i>Heracl</i>.914<br /><b class="num">•</b>c. πῦρ, φλόξ, etc. como suj., [[arder]], [[flamear]], [[llamear]] ἀκάματον πῦρ ὑπὲρ κεφαλῆς ... δαιόμενον <i>Il</i>.18.226, δαιόμενον ... σέλας <i>Il</i>.8.75, λάμπετο φλὸξ ... πυρὸς μέγα δαιομένοιο <i>h.Merc</i>.114, σεμνῶν ὀργίων ἐδαίετο φλόξ S.<i>Tr</i>.765, πυρὰ κατ' ἀντίπρῳρα ναυστάθμων δαίεται E.<i>Rh</i>.136, λύχνου δαιομένου Call.<i>Fr</i>.269, cf. Theoc.24.52, (φλόξ) δαιομένα <i>AP</i> 7.399 (Antiphil.), δαιόμενον πῦρ Opp.<i>C</i>.4.132, πυρὸς μένος ... δαίετο Q.S.6.170<br /><b class="num">•</b>de la rama de laurel utilizada en la depilación ἡ δέ με Φοίβου τείρει νύμφα φίλη ... δαιομένη <i>AP</i> 14.43<br /><b class="num">•</b>fig., del resplandor casi sobrenatural de los cuerpos y armas de los guerreros δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον πῦρ <i>Il</i>.5.4, cf. 7, en un escudo τὰ δ' ἐδαίετο θαυματὰ ἔργα Hes.<i>Sc</i>.165.<br /><b class="num">2</b> fig. de pers. [[arder de pasión]], [[brillar]] πυρὶ δ' ὄσσε [[δεδήει]] <i>Il</i>.12.466, ἐν δέ οἱ ὄσσε δαίεται <i>Od</i>.6.132, [[ἀλλά]] μοι ἀμφ' Ὀδυσῆϊ ... δαίεται ἦτορ pero a mi se me inflama el corazón pensando en Odiseo</i>, <i>Od</i>.1.48, de Dioniso ὃς μετὰ μαινάσιν ὄμμασι δαίεται Ar.<i>Lys</i>.1284, ἐν ἔρωτι δεδαυμένων Call.<i>Epigr</i>.49<br /><b class="num">•</b>c. gen. δαιόμενος Νύμφης enamorado de la Ninfa</i> Opp.<i>C</i>.2.118, de animales ὣς ὁ περιτρομέων ἀλόχοις μέγα δαίεται ἦτορ Opp.<i>H</i>.4.202<br /><b class="num">•</b>[[consumirse]], [[estar destrozado]] por el dolor ἡ δ' [[ἔνδοθι]] δαιομένη περ σῖγα μάλα κλαίει A.R.3.661.<br /><b class="num">3</b> perf. act. c. suj., personif. o no, de actividades humanas, de sign. neg. [[propagarse, extenderse como el fuego]] Ὄσσα [[δεδήει]] se propaga el Rumor como el fuego</i>, <i>Il</i>.2.93, νῦν ἄγχιστα μάχη πόλεμός τε δέδηε <i>Il</i>.20.18, cf. 12.35, πάντῃ [[γάρ]] σε περὶ στέφανος πολέμοιο δέδηε <i>Il</i>.13.736, οἰμωγὴ δὲ δέδηε <i>Od</i>.20.353, Ὅμαδός τε Φόνος τ' Ἀνδροκτασίη τε [[δεδήει]] Hes.<i>Sc</i>.155, αἰεὶ δέ σφιν ἐνὶ φρεσὶ φῦζα δέδηε Opp.<i>H</i>.4.471<br /><b class="num">•</b>c. sign. posit. [[resplandecer]] φιλοφροσύνη τε [[δεδήει]] Emp.B 130.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. ac. int. πῦρ, φλόγα, etc. [[prender]], [[encender]], [[inflamar]] πῦρ δὲ Μενοιτιάδης δαῖεν μέγα <i>Il</i>.9.211, ἐκ δ' [[αὐτοῦ]] δαῖε φλόγα παμφανόωσαν <i>Il</i>.18.206, δαῖε δέ οἱ πῦρ γρηΰς <i>Od</i>.7.7, ἢ πῦρ καὶ φῶς ... δαίων A.<i>Ch</i>.864, δαίων φλόγα A.<i>A</i>.496, πυρὸς σέλας ὃ ... ἥρωες ... ἔδαιον A.R.4.69, δαίουσα λαμπτῆρος σέλας <i>Trag.Adesp</i>.407, tb. en v. med. Ἥφαιστος ... πρῶτα μὲν ... πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκρούς <i>Il</i>.21.343<br /><b class="num">•</b>fig. δαῖε δ' ἐν ὀφθαλμοῖς ... πόθον A.R.4.1147.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de obj. externo, de cosas [[quemar]] ξύλα <i>Il</i>.18.347, φιτρούς A.R.3.1209, μῆρα ἐπὶ βωμ[ῶ] ν Orác. en <i>IGR</i> 4.360.32 (Pérgamo II d.C.), βοῦν ... ἐς μέγαρον τετράγυιον ... ῥέξαντες πυρὶ δαίσατ' Orác. en <i>ZPE</i> 1.1967.185.9 (Hierápolis II d.C.), σάρκας <i>IMEG</i> l.c., en v. pas. μηρίων δεδαυμένων Semon.l.c.<br /><b class="num">•</b>part. subst. plu. [[víctimas]] ἀμφὶ δὲ δαιομένοις εὐρὺν χορὸν ἐστήσαντο A.R.2.701<br /><b class="num">•</b>de lugares [[devastar por medio del fuego]] Φιλίππω ... τὰν χώραν δαίοντος Decr. en D.18.90<br /><b class="num">•</b>medic. [[cauterizar]] ἀρχὸν ... δαίων Hp.<i>Haem</i>.2 (var., cf. καίω). • DMic.: <i>da-wa-no</i>, <i>da-wi</i>.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δαϝιω < *<i>d°H<sup>u̯</sup>2</i>- ‘quemar’; cf. en grado pleno ai. <i>doman</i> ‘incendio’.<br />v. [[δαίομαι]]. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[δαίω]] (Α)<br /><b>1.</b><br /><b>1.</b> [[ανάβω]], [[κάνω]] [[κάτι]] να καίει<br /><b>2.</b> [[καίω]], [[κατακαίω]]<br /><b>3.</b> [[καυτηριάζω]]<br />II. [[δαίομαι]]<br />απλώνομαι με [[ταχύτητα]] φωτιάς, [[μαίνομαι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[δαίω]] <span style="color: red;"><</span> <i>δaίFω</i> <span style="color: red;"><</span> <i>δaFγω</i> (με [[επένθεση]]) ή <span style="color: red;"><</span> <i>δayyω</i> <span style="color: red;"><</span> <i>δaF</i>- <i>yω</i> (με [[αφομοίωση]] και [[απλοποίηση]]) από ΙΕ <i>də</i><sub>z</sub><i>w</i> (ελλ. <i>δάF</i>-), μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της IE <i>deə</i><sub>z</sub>-<i>w</i>- (ελλ. <i>δάF</i>-) «[[καίω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>dunόti</i> «[[καίω]]»)].———————— <b>(II)</b><br />[[δαίω]] (Α)<br />Ι. 1. [[διαιρώ]], [[χωρίζω]]<br /><b>2.</b> [[σχίζω]], [[ξεσχίζω]], [[πληγώνω]]<br />II. [[δαίομαι]]<br /><b>1.</b> [[διανέμω]], [[διαμοιράζω]]<br /><b>2.</b> [[τρώγω]] [[κάτι]], ευχαριστιέμαι τρώγοντας [[κάτι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το [[ρήμα]] εμφανίζεται [[συνήθως]] ως [[μέσο]], [[δαίομαι]]<br />ο ενεργ. τ. [[δαίω]] με τη σημ. «[[διαιρώ]], [[χωρίζω]]» απαντά σπάνια και αντ' [[αυτού]] χρησιμοποιείται το [[δαΐζω]]<br />Το [[δαίομαι]] (του οποίου το -<i>ι</i>- έχει διατηρηθεί αναλογικά, πιθ. από τον μέλλ. <i>δαίσω</i> και από λέξεις της ίδιας οικογένειας) συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>dayate</i> «[[διαιρώ]], [[διανέμω]], [[καταστρέφω]]», <i>d</i><i>ā</i>-<i>ti</i> «[[κόβω]]», <i>dya</i>-<i>ti</i> «[[χωρίζω]], [[μοιράζω]]», <i>diti</i>- «[[διανομή]], [[μοίρασμα]]», που ανάγονται σε αρχική [[ρίζα]] <i>d</i><i>ā</i><i>i</i>- (με μακρόφωνη δίφθογγο), η οποία εμφανίζεται και με τις μορφές <i>d</i><i>ā</i>-, <i>dăi</i>- (<i>dəi</i>-), <i>dĩ</i>. Λαμβάνοντας υπ' όψη τις σημασίες αυτές, [[είναι]] πιθ. ότι το ρ. [[δαίομαι]] συνδέεται με το [[δήμος]] (<b>[[πρβλ]].</b> και [[δατέομαι]], [[δάπτω]])]. | |||
}} | }} |