δημοκρατία: Difference between revisions

9
(big3_11)
(9)
Line 21: Line 21:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=(δημοκρᾰτία) -ας, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. δαμ- <i>IPE</i> 1<sup>2</sup>.401.14 (Quersoneso Táurico III a.C.), <i>ICr</i>.3.3.3A.14 (III a.C.), -κράτεια <i>TAM</i> 3(1).2.15 (Termeso II a.C.)<br /><b class="num">1</b> [[democracia]], [[gobierno popular]] δημοκρατίας κατίστα establecía regímenes democráticos</i> Hdt.6.43, δημοκρατίαν κατέστησαν del gobierno de los atenienses en Samos, Th.1.115, cf. Pl.<i>R</i>.557a, D.S.12.27, Fauorin.<i>Cor</i>.16, διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ' ἐς πλείονας οἰκεῖν δ. κέκληται Th.2.37, λόγῳ μὲν δ., ἔργῳ δὲ ὑπὸ τοῦ πρώτου ἀνδρὸς [[ἀρχή]] del gobierno de Pericles, Th.2.65, πόλις ... πολιτεύουσα ... κατὰ δημοκρατίαν Th.3.62, δημοκρατίας γε κατεγιγνώσκομεν οἱ φρονοῦντες τι Th.6.89, cf. Pl.<i>Plt</i>.301c, Sallust.11, δ. ... ὅταν ᾖ κύριον τὸ πλῆθος Arist.<i>Pol</i>.1279<sup>b</sup>21, τὴν δημοκρατίαν συνδιετήρησαν τῷ [δήμῳ <i>IEryth</i>.29.12 (III a.C.), cf. <i>ILampsakos</i> 4.33, <i>IPr</i>.44.15 (ambas II a.C.), καταλῦσαι τὴν δημοκρατίαν derribar la democracia</i> Th.8.47, μ[ηδὲν ὑ] πεναντίον πρᾶξαι ... τεῖ δημοκ[ρατί] ᾳ τεῖ ἐξ ἁπάντων Ἀθηναίων <i>SEG</i> 28.60.82 (Atenas III a.C.), cf. <i>SIG</i> 283.6 (Quíos IV a.C.), ἀ[πέθαν] ον [β] ιαίῳ θανάτῳ ἐν τῇ ὀλιγ[αρχίᾳ β] ο[ηθ]ōντες τῇ δημοκρατίᾳ <i>SEG</i> 28.46.6 (Atenas V a.C.), cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.448.55, 509.9 (ambas IV a.C.), como acusación por parte de los demagogos, Ar.<i>Pl</i>.949, cf. Isoc.16.4, And.<i>Myst</i>.95, <i>ICr</i>.l.c., <i>TAM</i> l.c., D.S.11.55, I.<i>AI</i> 19.173, Fauorin.<i>Cor</i>.5, D.C.45.17.6, Philostr.<i>VS</i> 498, ἔκ τε ὀλιγαρχίας δ. γίγνεται καὶ ἐκ δημοκρατίας τυραννίς Pl.<i>R</i>.562a, ἐν δημοκρατίᾳ δεινὰ ποιεῖν τοὺς ἠτυχηκότας ... ὑβρίζων D.18.132, τῆς δημοκρατίας [[ἀδιάλλακτος]] irreconciliable con la democracia</i> D.8.43, 10.15, ἀποκαταστῆσαι δημοκρατίαν restablecer el régimen democrático</i> D.S.18.55, cf. 11.68, Καλχηδόνιοι ... τῆς δημοκρατίας τῶν Βυζαντίων ἐγεύσαντο Theopomp.Hist.62, ἐν Ἡρακλείᾳ τῇ ἐν τῷ Πόντῳ οὔσης δημοκρατίας Aen.Tact.11.10<i>bis</i>, [[ἐλευθερία]] καὶ δ. Plb.6.57.9, cf. <i>Didyma</i> 358.6 (II a.C.), [[αὐτονομία]] καὶ δ. <i>ISmyrna</i> 573.10, 65 (III a.C.), δ. καὶ ἰσονομία <i>ISmyrna</i> 573.67 (III a.C.), δ. τῶν μεγάλων ἀγαθὴ τιθηνός la democracia es buena nodriza de grandes genios</i> Longin.44.2, καθαπτόμενος μὲν δημοκρατίας arremetiendo contra el gobierno popular</i> Philostr.<i>VS</i> 502, de la República romana, D.C.45.36.2<br /><b class="num">•</b>op. otras formas de gobierno, op. πλουτοκρατία X.<i>Mem</i>.4.6.12, op. οἱ βέλτιστοι X.<i>HG</i> 2.3.25, cf. <i>Ath</i>.1.5, op. [[ἀριστοκρατία]] Plb.6.3.5, op. ὀλιγαρχία Isoc.3.18, op. τυραννίς Plb.11.13.7, op. [[δυναστεία]] D.C.83.4, op. [[βασιλεία]] D.Chr.22.3, τὴν μοναρχίαν τῇ δημοκρατίᾳ μίξας D.C.56.43.4, ἡ ἀρίστη πολιτειῶν ... δ. Ph.1.298, cf. 1.307, φιλελεύθερος ... καὶ δημοκρατίας ἐραστής I.<i>BI</i> 4.320, gener., Isoc.8.14, Pl.<i>Lg</i>.701a, D.60.26, D.Chr.3.47, 31.6, Plu.<i>Per</i>.16, 25, Luc.<i>Tyr</i>.9, 10, D.C.36.32.1<br /><b class="num">•</b>fig. [[organización al modo democrático]], [[corporativa]], [[sistemática]] τῶν ἀτόμων ἡ δ. Dion.Alex.<i>Fr</i>.4, ἡ τῶν παθῶν δ. Gr.Nyss.<i>Eun</i>.3.1.31.<br /><b class="num">2</b> personif. [[Democracia]] ὦ δ. Ar.<i>Ach</i>.618, <i>Au</i>.1570, Luc.<i>Tim</i>.57, ἱεροποιῶν καὶ θύων ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας Antipho 6.45, θ] υσί[α] τῇ Δημοκρατίᾳ <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1496.131 (IV a.C.), Δ. τε καὶ [[Δῆμος]] inscr. en el Cerámico, Paus.1.3.3, [[ἄγαλμα]] τῆς Δημοκρατίας <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1011.62 (II a.C.), <i>SIG</i> 694.31 (Pérgamo II a.C.).
|dgtxt=(δημοκρᾰτία) -ας, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. δαμ- <i>IPE</i> 1<sup>2</sup>.401.14 (Quersoneso Táurico III a.C.), <i>ICr</i>.3.3.3A.14 (III a.C.), -κράτεια <i>TAM</i> 3(1).2.15 (Termeso II a.C.)<br /><b class="num">1</b> [[democracia]], [[gobierno popular]] δημοκρατίας κατίστα establecía regímenes democráticos</i> Hdt.6.43, δημοκρατίαν κατέστησαν del gobierno de los atenienses en Samos, Th.1.115, cf. Pl.<i>R</i>.557a, D.S.12.27, Fauorin.<i>Cor</i>.16, διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ' ἐς πλείονας οἰκεῖν δ. κέκληται Th.2.37, λόγῳ μὲν δ., ἔργῳ δὲ ὑπὸ τοῦ πρώτου ἀνδρὸς [[ἀρχή]] del gobierno de Pericles, Th.2.65, πόλις ... πολιτεύουσα ... κατὰ δημοκρατίαν Th.3.62, δημοκρατίας γε κατεγιγνώσκομεν οἱ φρονοῦντες τι Th.6.89, cf. Pl.<i>Plt</i>.301c, Sallust.11, δ. ... ὅταν ᾖ κύριον τὸ πλῆθος Arist.<i>Pol</i>.1279<sup>b</sup>21, τὴν δημοκρατίαν συνδιετήρησαν τῷ [δήμῳ <i>IEryth</i>.29.12 (III a.C.), cf. <i>ILampsakos</i> 4.33, <i>IPr</i>.44.15 (ambas II a.C.), καταλῦσαι τὴν δημοκρατίαν derribar la democracia</i> Th.8.47, μ[ηδὲν ὑ] πεναντίον πρᾶξαι ... τεῖ δημοκ[ρατί] ᾳ τεῖ ἐξ ἁπάντων Ἀθηναίων <i>SEG</i> 28.60.82 (Atenas III a.C.), cf. <i>SIG</i> 283.6 (Quíos IV a.C.), ἀ[πέθαν] ον [β] ιαίῳ θανάτῳ ἐν τῇ ὀλιγ[αρχίᾳ β] ο[ηθ]ōντες τῇ δημοκρατίᾳ <i>SEG</i> 28.46.6 (Atenas V a.C.), cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.448.55, 509.9 (ambas IV a.C.), como acusación por parte de los demagogos, Ar.<i>Pl</i>.949, cf. Isoc.16.4, And.<i>Myst</i>.95, <i>ICr</i>.l.c., <i>TAM</i> l.c., D.S.11.55, I.<i>AI</i> 19.173, Fauorin.<i>Cor</i>.5, D.C.45.17.6, Philostr.<i>VS</i> 498, ἔκ τε ὀλιγαρχίας δ. γίγνεται καὶ ἐκ δημοκρατίας τυραννίς Pl.<i>R</i>.562a, ἐν δημοκρατίᾳ δεινὰ ποιεῖν τοὺς ἠτυχηκότας ... ὑβρίζων D.18.132, τῆς δημοκρατίας [[ἀδιάλλακτος]] irreconciliable con la democracia</i> D.8.43, 10.15, ἀποκαταστῆσαι δημοκρατίαν restablecer el régimen democrático</i> D.S.18.55, cf. 11.68, Καλχηδόνιοι ... τῆς δημοκρατίας τῶν Βυζαντίων ἐγεύσαντο Theopomp.Hist.62, ἐν Ἡρακλείᾳ τῇ ἐν τῷ Πόντῳ οὔσης δημοκρατίας Aen.Tact.11.10<i>bis</i>, [[ἐλευθερία]] καὶ δ. Plb.6.57.9, cf. <i>Didyma</i> 358.6 (II a.C.), [[αὐτονομία]] καὶ δ. <i>ISmyrna</i> 573.10, 65 (III a.C.), δ. καὶ ἰσονομία <i>ISmyrna</i> 573.67 (III a.C.), δ. τῶν μεγάλων ἀγαθὴ τιθηνός la democracia es buena nodriza de grandes genios</i> Longin.44.2, καθαπτόμενος μὲν δημοκρατίας arremetiendo contra el gobierno popular</i> Philostr.<i>VS</i> 502, de la República romana, D.C.45.36.2<br /><b class="num">•</b>op. otras formas de gobierno, op. πλουτοκρατία X.<i>Mem</i>.4.6.12, op. οἱ βέλτιστοι X.<i>HG</i> 2.3.25, cf. <i>Ath</i>.1.5, op. [[ἀριστοκρατία]] Plb.6.3.5, op. ὀλιγαρχία Isoc.3.18, op. τυραννίς Plb.11.13.7, op. [[δυναστεία]] D.C.83.4, op. [[βασιλεία]] D.Chr.22.3, τὴν μοναρχίαν τῇ δημοκρατίᾳ μίξας D.C.56.43.4, ἡ ἀρίστη πολιτειῶν ... δ. Ph.1.298, cf. 1.307, φιλελεύθερος ... καὶ δημοκρατίας ἐραστής I.<i>BI</i> 4.320, gener., Isoc.8.14, Pl.<i>Lg</i>.701a, D.60.26, D.Chr.3.47, 31.6, Plu.<i>Per</i>.16, 25, Luc.<i>Tyr</i>.9, 10, D.C.36.32.1<br /><b class="num">•</b>fig. [[organización al modo democrático]], [[corporativa]], [[sistemática]] τῶν ἀτόμων ἡ δ. Dion.Alex.<i>Fr</i>.4, ἡ τῶν παθῶν δ. Gr.Nyss.<i>Eun</i>.3.1.31.<br /><b class="num">2</b> personif. [[Democracia]] ὦ δ. Ar.<i>Ach</i>.618, <i>Au</i>.1570, Luc.<i>Tim</i>.57, ἱεροποιῶν καὶ θύων ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας Antipho 6.45, θ] υσί[α] τῇ Δημοκρατίᾳ <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1496.131 (IV a.C.), Δ. τε καὶ [[Δῆμος]] inscr. en el Cerámico, Paus.1.3.3, [[ἄγαλμα]] τῆς Δημοκρατίας <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1011.62 (II a.C.), <i>SIG</i> 694.31 (Pérgamo II a.C.).
}}
{{grml
|mltxt=η (AM [[δημοκρατία]])<br />πολιτειακό [[σύστημα]] το οποίο στηρίζεται στην [[αρχή]] της λαϊκής κυριαρχίας και ρυθμίζει τη [[λειτουργία]] του με [[βάση]] τη [[βούληση]] της πλειοψηφίας τών πολιτών<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> το συνταγματικό [[πολίτευμα]] στο οποίο ο [[ανώτατος]] [[άρχοντας]] [[είναι]] [[αιρετός]]<br /><b>2.</b> α) «[[δημοκρατία]] άμεση» — αυτή που λειτουργεί με την απευθείας [[άσκηση]] τών πολιτικών δικαιωμάτων του λαού σε [[συνέλευση]]<br />β) «[[δημοκρατία]] έμμεση» — όπου η [[πολιτική]] [[εξουσία]] ασκείται από τον λαό έμμεσα, με αιρετούς αντιπροσώπους<br />γ) «[[δημοκρατία]] μικτή» — στην οποία υπάρχουν θεσμοί που επιτρέπουν στον λαό να ασκεί απευθείας ορισμένες πολιτικές εξουσίες<br />δ) «[[δημοκρατία]] βασιλευόμενη» — όπου ο [[ανώτατος]] [[άρχοντας]] [[είναι]] [[κληρονομικός]]<br />ε) «[[δημοκρατία]] [[αβασίλευτος]]» — όπου ο [[ανώτατος]] [[άρχοντας]] εκλέγεται από τον λαό άμεσα ή έμμεσα<br /><b>3.</b> «δημοκρατική [[πολιτεία]]» — [[χώρα]] με δημοκρατικό [[πολίτευμα]]<br />(«[[βασίλεια]] και δημοκρατίες έτρεμαν [[μπροστά]] του», Ψυχάρ.)<br /><b>4.</b> [[ομάδα]], [[κοινωνία]] συνεργαζόμενων ατόμων ή [[σύνολο]] ομοτέχνων («η [[δημοκρατία]] τών ανθρώπων του πνεύματος», «η [[δημοκρατία]] τών [[μελισσών]]»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> η [[οχλοκρατία]] τών δήμων, τών φατριών τών Πρασίνων και τών Βενετών («ἡσύχασεν ἡ [[δημοκρατία]] τοῡ Βενέτου μέρους»)<br /><b>2.</b> η [[επικράτηση]] του ενός δήμου («ὁ δὲ αὐτὸς Κλαύδιος [[βασιλεύς]] και τη [[δημοκρατία]] τών Πρασίνων κατάστασιν ἔδωκεν»)<br /><b>αρχ.</b><br />[[προσωποποίηση]] του δημοκρατικού πολιτεύματος («θυσίᾳ τῆ Δημοκρατίᾳ», «[[ἄγαλμα]] τῆς Δημοκρατίας»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[δήμος]] <span style="color: red;">+</span> -<i>κρατία</i> <span style="color: red;"><</span> -<i>κρατης</i> <span style="color: red;"><</span> [[κράτος]].
}}
}}