3,273,787
edits
πέλεκυς: Difference between revisions
31
(SL_2) |
(31) |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[πέλεκυς]] <br /> <b>1</b> [[axe]] χαλκελάτῳ πελέκει (O. 7.36) ὀξυτόμῳ πελέκει (P. 4.263) ὃς καὶ τυπεὶς ἁγνῷ πελέκει [[τέκετο]] ξανθὰν Ἀθάναν fr. 34. οὐδὲ πελέκεις οὐδὲ [[Σειρήν]] “illum neque secures Pisistrati tyranni neque eloquentia movit,” expl. Turyn ?fr. 339. | |sltr=[[πέλεκυς]] <br /> <b>1</b> [[axe]] χαλκελάτῳ πελέκει (O. 7.36) ὀξυτόμῳ πελέκει (P. 4.263) ὃς καὶ τυπεὶς ἁγνῷ πελέκει [[τέκετο]] ξανθὰν Ἀθάναν fr. 34. οὐδὲ πελέκεις οὐδὲ [[Σειρήν]] “illum neque secures Pisistrati tyranni neque eloquentia movit,” expl. Turyn ?fr. 339. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=-έκεως, ο, ΝΜΑ, ιων. γεν. -εος, σπαν. και -υος, Α<br />κοφτερό [[εργαλείο]] το οποίο αποτελείται από μεταλλική σφηνοειδή [[λεπίδα]] ακονισμένη στο ένα [[άκρο]] ή και στα δύο [[άκρα]] και προσαρμοσμένη σε [[στειλιάρι]], σε μακρύ [[ξύλο]], το [[τσεκούρι]] (α. «ὑλοτόμους πελέκεας ἐν χερσὶν ἔχοντες», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «οὐ δόρασι μάχεσθαι ἀλλὰ καὶ πελέκεσι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «ο [[πέλεκυς]] της δικαιοσύνης» — η [[τιμωρός]] [[δύναμη]] της δικαιοσύνης<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[σύμβολο]] του άκαμπτου χαρακτήρα («[[αἰεί]] τοι [[κραδίη]] [[πέλεκυς]] ὥς ἐστιν [[ἀτειρής]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> γεωμετρικό [[σχήμα]] που μοιάζει με διπλό [[πέλεκυ]]<br /><b>3.</b> <b>πιθ.</b> [[είδος]] νομίσματος της Κύπρου<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «ἀσκὸς [[πέλεκυς]]» — [[φράση]] που λεγόταν σε κάποιο [[παιχνίδι]]<br /><b>5.</b> <b>παροιμ.</b> «[[Τενέδιος]] πέ λεκυς» — λεγόταν για αμερόληπτη και αυστηρή [[απονομή]] δικαιοσύνης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η [[ακριβής]] [[αντιστοιχία]] του τ. [[πέλεκυς]] με το αρχ. ινδ. <i>paraśu</i>- «[[πέλεκυς]]» και η [[απουσία]] από την Ινδοευρωπαϊκή αντίστοιχου τ. οδηγούν στην [[υπόθεση]] ότι οι τ. [[είναι]] παράλληλα δάνεια από μια [[γλώσσα]] μη Ινδοευρωπαϊκή, πιθ. την Ακκαδική (<b>πρβλ.</b> ακκαδ. <i>pilakku</i>). Η [[αναγωγή]], [[ωστόσο]], τών τ. στο ακκαδ. <i>pilakku</i> παρουσιάζει σημασιολογικό [[πρόβλημα]], [[αφού]] ο ακκαδ. τ. δεν σημαίνει «[[πέλεκυς]]» [[αλλά]] «[[άτρακτος]], [[αδράχτι]]»]. | |||
}} | }} | ||