εἶμι: Difference between revisions

3,930 bytes added ,  30 December 2018
4
(big3_13)
(4)
Line 27: Line 27:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. ind. 2<sup>a</sup> sg. [[εἶσθα]] <i>Il</i>.10.450, <i>Od</i>.19.69, εἶς Hes.<i>Op</i>.208, 3<sup>a</sup> sg. [[εἶτι]] <i>SEG</i> 9.72.57 (Cirene IV a.C.), imperat. 3<sup>a</sup> sg. [[εἴτω]] Hsch., 3<sup>a</sup> plu. ἴτων A.<i>Eu</i>.32, ἴτωσαν E.<i>IT</i> 1480, Pl.<i>Lg</i>.765a, panf. ἴοδυ (dud. si por ἰόντων o ὄντων) <i>IPamph</i>.3.19 (IV a.C.), subj. 1<sup>a</sup> sg. [[ἐίω]] Sophr.47, Hsch., 2<sup>a</sup> sg. ἴῃσθα <i>Il</i>.10.67, 3<sup>a</sup> sg. ἴῃσιν <i>Il</i>.9.701, cret. εἴɛ̄ι <i>ICr</i>.4.81.7 (Gortina V a.C.), beoc. ἴει <i>IG</i> 7.207.8 (Egostena III a.C.), 1<sup>a</sup> plu. ἴομεν <i>Il</i>.2.440, Sol.2.7, opt. 1<sup>a</sup> sg. ἰοίην Sapph.182, X.<i>Symp</i>.4.16, 3<sup>a</sup> sg. ἰείη <i>Il</i>.19.209, ἰοίɛ̄{ι} <i>IG</i> 4.760 (Trecén V a.C.), inf. ἴμεν <i>Il</i>.1.170, B.19.12, Mosch.4.26, Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.41.16, Opp.<i>C</i>.2.87, ἴμεναι <i>Il</i>.20.32, ἴναι Orác. en Str.9.2.23, tard. v. med. ἴεσθαι Cyr.Al.M.69.377C, part. sg. nom. fem. [ἰο] ῖσα Alcm.3.80, ἴεσσα Hsch., plu. nom. masc. <i>i-jo-te</i> (ἰόντες) DMic.; impf. 1<sup>a</sup> sg. ἤια <i>Od</i>.4.427, Hdt.4.82, 3<sup>a</sup> sg. ἤιε <i>Il</i>.1.47, Hdt.2.26, ᾖε <i>Od</i>.18.257, ἴε <i>Il</i>.2.872, 3.383, ᾔειν Pl.<i>Ti</i>.38c, <i>Criti</i>.117e, ἔιε <i>ICr</i>.4.72.2.47 (Gortina V a.C.), 1<sup>a</sup> plu. ᾔομεν <i>Od</i>.10.251, 3<sup>a</sup> plu. ἴσαν <i>Il</i>.1.494, <i>Od</i>.1.176, ἤισαν <i>Il</i>.10.197, ἤϊον <i>Od</i>.23.370, 24.501, 3<sup>a</sup> du. ἴτην <i>Il</i>.1.347, ᾔτην Pl.<i>Euthd</i>.294d]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[ir]] gener., sin indic. de direcc.: c. dif. compl. de lugar en giro prep. ἰὼν κοίλης ἐπὶ νηός yendo sobre la cóncava nave</i>, <i>Od</i>.2.332, ὑπὲρ αὐτάων βαθὺν ἠέρα τέμνον ἰόντες <i>h.Cer</i>.383, κατὰ γαῖαν ἴμεν Opp.l.c., οἷος δ' ἀστὴρ εἶσι μετ' ἀστράσι <i>Il</i>.22.317, ἰέναι πολλὴν ἐπὶ γαῖαν <i>Od</i>.2.364, δι' Ἐρχομενοῦ εἱλιγμένος εἶσι δράκων ὥς recorre Orcómeno formando curvas como una serpiente</i> de un río, Hes.<i>Fr</i>.70.23, διαβάντι δὲ τοὺς λιμένας ... τρεῖς ἀρξάμενον ἀπὸ τῆς θαλάττης ᾔειν ἐν κύκλῳ τεῖχος según se pasan los tres puertos, iba en círculo una muralla que partía del mar</i> Pl.<i>Criti</i>.117e, ὅπως μὴ διὰ τῶν ὁδῶν φανεροὶ ὦσιν ἰόντες Th.2.3, διὰ τῶν βαθυτέρων τῆς γῆς ἰόντος del sol, Cleom.1.4.206, πέλεκυς ... ὅς τ' εἶσιν διὰ δουρός hacha que penetra en la madera</i>, <i>Il</i>.3.61, c. gen. ἰὼν πολέος πεδίοιο yendo por un gran llano</i>, <i>Il</i>.5.597, c. part. ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων ... πέτρης ἐκ γλαφυρῆς ... ἐρχομενάων como van los apretados enjambres de abejas saliendo de la oquedad de una roca</i>, <i>Il</i>.2.87, c. adv. ἐγγὺς ἰών acercándose</i> Tyrt.7.29, [[ἆσσον]] ἴμεν Mosch.l.c.<br /><b class="num">•</b>fig., de la palabra [[extenderse]] φάτις εἶσιν ἅμ' ἠελίῳ ἀνιόντι tan pronto amanezca se extenderá la noticia</i>, <i>Od</i>.23.362.<br /><b class="num">2</b> expr. la dirección ‘hacia’ [[ir a]], [[dirigirse a]] c. adv., giro prep. o ac. de direcc. οἴκαδ' ἴμεν <i>Il</i>.1.170, 17.155, νῦν δ' [[εἶμι]] Φθίηνδ' <i>Il</i>.1.169, ἴσαν πρὸς Ὄλυμπον ἀγαλλόμεναι ὀπὶ καλῇ Hes.<i>Th</i>.68, cf. <i>Il</i>.1.494, ἴθι πρὸς τὸν μύρμηκα LXX <i>Pr</i>.6.6, ἴομεν ἐς Σαλαμῖνα μαχησόμενοι vayamos a Salamina a luchar</i> Sol.l.c., ᾔεσσαν εἰς ἀγορήν Xenoph.3.3, εἰς πάσας τὰς πόλεις ἰέναι D.S.11.2, c. part. de fut. αὐτὴ ... Ἑλένην καλέουσ' ἴε y ella fue a llamar a Helena</i>, <i>Il</i>.3.383, [[εἶμι]] γὰρ ὀψομένη πολυφόρβου πείρατα γαίης, Ὠκεανόν τε <i>Il</i>.14.200, [[εἶμι]] δὴ πρὸς Σέξτον τὸν φιλόσοφον μαθησόμενος, ἃ οὔπω οἶδα me dirijo a casa del filósofo Sexto para aprender lo que todavía no sé</i> Philostr.<i>VS</i> 557, c. ac. de direcc. εὖτ' ἂν ἴῃ Χαρίτων χορὸν ἱμερόεντα <i>Od</i>.18.194, frec. c. valor de fut. ἢ τάχα καὶ δαλῷ βεβλημένος [[εἶσθα]] θύραζε o pronto te irás fuera golpeado con un tizón</i>, <i>Od</i>.19.69, cf. <i>Il</i>.1.426, ὕστερον [[εἶσθα]] θοὰς ἐπὶ νῆας <i>Il</i>.10.450, cf. 18.280, πρὸς Ὄλυμπον ἀπὸ χθονὸς ... ἴτον irán desde la tierra hasta el Olimpo</i> Hes.<i>Op</i>.199, ἐπὶ δαῖτας ἴασιν irán al banquete</i> Pl.<i>Smp</i>.174b, ἐπ' [[ἄλλην]] πόλιν ἴασιν Lys.2.22, ἐπὶ τὸ σᾶμα [[εἶτι]] <i>SEG</i> 9.72.57 (Cirene IV a.C.), [[εἶμι]] δ' ἐς αὐγὰς ἠελίου ascenderé hacia los rayos del sol</i> A.R.4.1744, οὐκ εἶ σύ τ' οἴκους ...; ¿no irás tú al palacio?</i> S.<i>OT</i> 637<br /><b class="num">•</b>c. dat. ὅτι νόστιμος [[εἶμι]] τοκῆι porque regresaré al padre</i> Nonn.<i>Par.Eu.Io</i>.16.10.<br /><b class="num">3</b> c. ac. int. [[recorrer]] οἱ δ' ἴσαν ἐκβάντες λείην ὁδόν y ellos tras desembarcar recorrían un camino llano</i>, <i>Od</i>.10.103, πρέπει σε φερτάταν ἴμεν ὁδόν B.19.12, ὀρθὰν κέλευθον ἰὼν τὸ πρίν Pi.<i>P</i>.11.39, (ὁ ἥλιος) ἰὼν τὸ μέσον τοῦ οὐρανοῦ Hdt.2.25, cf. 26, ἴθι τὴν ὀρεινήν recorre el camino de la montaña</i> X.<i>Cyr</i>.2.4.22, πάντα δ' ὁδὸν μίαν εἶσι todas las cosas recorren un único camino</i> Opp.<i>H</i>.1.420<br /><b class="num">•</b>fig. ἄδικον ὁδὸν ἰόντων marchando por el camino de la injusticia</i> Th.3.64.<br /><b class="num">4</b> c. suj. de líquidos, humores [[salir]], [[fluir]] οὖρα δὲ τούτοισιν ᾔει πολλὰ παχέα la orina les salía a éstos en abundancia espesa</i> Hp.<i>Epid</i>.1.10, τὰ μέντοι ... ὑγρὰ καὶ ἀφρώδεα πολλὰ ἀπὸ κεφαλῆς ᾔει Hp.<i>Epid</i>.3.13, τὰ ὕστατα οὐδὲ ἐπιμήνια ᾔει Hp.<i>Epid</i>.2.2.17, cf. 5.12, (ἀποστάσιες) ἢν ἴωσιν ᾗ [[δεῖ]] Hp.<i>Epid</i>.2.3.8, ἢν ... τὰ ἀπὸ τοῦ πλεύμονος ἴῃ ὁποῖα [[δεῖ]] Hp.<i>Acut</i>.12, ὅταν δ' ἐς ὀφθαλμοὺς ῥεῦμα ἴῃ Hp.<i>Loc.Hom</i>.13, ἢν μὲν ὦν ἀπὸ κεφαλῆς ([[αἷμα]]) ἴῃ Aret.<i>SA</i> 2.2.2.<br /><b class="num">5</b> c. sent. temp. [[prolongarse]] ἢν δὲ ἐς μῆκος ἡ νοῦσος ἴῃ y si la afección se prolonga</i> Aret.<i>CA</i> 1.1.8.<br /><b class="num">II</b> usos fig., sin mov. real<br /><b class="num">1</b> [[ir]] frec. c. trad. contextual ἰόντες ἐς τὰς τιμάς accediendo a los honores</i> Democr.B 254, ἐπὶ τοῦτον δὲ τὸν λόγον [[εἶμι]] πρῶτον pasaré en primer lugar a este tema</i> Gorg.B 11a.6, cf. Th.2.36, ὅστις δὲ ἰὼν ἐπὶ τὸν πλησίον κακῶς ποιήσων δειμαίνει quien dirigiéndose al prójimo para hacerle mal siente temor</i> Antipho Soph.B 58, θύειν δ' ὅταν ἐπὶ νοῦν ἴῃ τινί cuando a uno se le ocurra hacer un sacrificio</i> Pl.<i>Lg</i>.909d, ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο Heraclit.B 45, (Χρόνος) ἰὼν πόρσω transcurriendo (el tiempo)</i> Pi.<i>O</i>.10.55, ἀλλ' ἡ μὲν ἡμῶν μοῖρ' ὅποιπερ εἶσ' ἴτω vaya mi destino a donde tenga que ir</i>, e.d., que mi destino siga su camino</i> S.<i>OT</i> 1458, ἴτω κλαγγὰ τὸν ... Ἀπόλλω S.<i>Tr</i>.208, cf. Ar.<i>Au</i>.856, ἰόντες τε οἱ ἄνθρωποι ἐς τοὺς πολέμους cuando los hombres se lanzan a las guerras</i> Th.1.78, ἐς τὰ παραγγελλόμενα ἰόντας obedeciendo a las consignas</i> Th.1.121, τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον vaya esto por donde dios quiera</i> Pl.<i>Ap</i>.19a, ἐκ τοῦ αἵματος εἰς τὴν γονὴν ἰέναι transformarse de sangre en semen</i> Arist.<i>PA</i> 651<sup>b</sup>14, ἴθι ἀμεταστρεπτὶ πρὸς τὰς δυνάμεις [[αὐτοῦ]] Ph.1.290, ἐπὶ τὰς τέχνας ἁπάσας ἴθι καὶ σκόπει ve y atiende a todas las artes</i> Gal.3.173, [[εἶμι]] δὲ ἐπ' αὐτὰς πάλιν τὰς πράξεις volveré a los hechos mismos</i> Aristid.<i>Or</i>.1.151, οὗτος ἂν ἐγγύτατα ἴοι τοῦ γνῶναι ἕκαστον (εἰδῶν) ése sería el que más se acercaría a conocer cada una (de las ideas)</i> Iambl.<i>Protr</i>.13.<br /><b class="num">2</b> frases hechas διὰ δίκης ἰέναι πατρί querellarse con el padre</i> S.<i>Ant</i>.742, αὐτοῖς διὰ φιλίας ἰέναι hacer amistad con ellos</i> X.<i>An</i>.3.2.8, διὰ μάχης ἰέναι τοῖς πολεμίοις entrar en combate con los enemigos</i> Plu.<i>Pel</i>.20, ἰέναι ἐς τὴν ξυμμαχίαν hacer la alianza</i> Th.5.30, ἰέναι ἐς λόγους entablar conversaciones</i> Th.3.80, ἐς χεῖρας ... ἰέναι σφίσι llegar a las manos con ellos</i> Th.2.81, παρὰ τὸν ἄνδρα ἰέναι ir junto al marido</i>, e.e., copular con el marido</i> Hp.<i>Mul</i>.2.119, 128, πρὸς τὴν κρίσιν ἰέναι τὴν νοῦσον hacer crisis la enfermedad</i> Hp.<i>Prog</i>.11, πρὸς τοῦτον ἰέναι τὸν κίνδυνον afrontar ese riesgo</i> Plb.11.31.7.<br /><b class="num">III</b> expr. acercamiento desde el punto de vista del que habla<br /><b class="num">1</b> [[venir]] οὐδέ μιν οἴω νῦν ἰέναι y no creo que venga ahora</i>, <i>Il</i>.17.710, ἤδη γὰρ τρίτον ἐστὶν ἔτος, τάχα δ' εἶσι τέταρτον pues ya es el tercer año y pronto vendrá el cuarto</i>, <i>Od</i>.2.89, δεῦρ' ἴθι <i>Il</i>.3.390, Men.<i>Pc</i>.518, ἴτ' venid</i> S.<i>OT</i> 1413, καί μοι δεῦρ' ἴτε presentaos a mí</i> dicho de los testigos de un juicio, Lys.7.10, ὧδ' ἴθι, Κισσαίθα Theoc.1.151, νέφος ... ἰὸν κατὰ πόντον nube que viene por el mar</i>, <i>Il</i>.4.278, c. ac. de direcc. πολλοὶ ἴσαν ἀνέρες ἡμέτερον δῶ <i>Od</i>.1.176, ἴθι μοι δόμον, οἰκέτα Io <i>Trag</i>.14, c. compl. indic. la procedencia χαλεποῦ γὰρ ἐκ πνεύματος εἶσι χειμών de un fuerte viento viene una tempestad</i> A.<i>Supp</i>.167, καί κεν ἀπ' οὐρανόθεν ... [[Δημήτηρ]] ... ἴοι Orph.<i>L</i>.243, Πνεῦμά θ' ὃ πατρόθεν εἶσι Gr.Naz.M.37.1017A.<br /><b class="num">2</b> [[llegar]] βάλλον ἀπ' αὐτάων δηΐους ὑπὸ τεῖχος ἰόντας disparaban desde ellas (las almenas) contra los enemigos que llegaban bajo la muralla</i>, <i>Il</i>.12.264, τοῦ δὲ θεάτρου πληρωθέντος αὐτὸς ὁ Φίλιππος ᾔει λευκὸν ἔχων ἱμάτιον D.S.16.93.<br /><b class="num">IV</b> usos sin su primitivo valor semántico<br /><b class="num">1</b> como verbo auxiliar en perífr. c. part. fut. [[ir a]] ἀναβήσομαι δὲ ἐς τὸν κατ' ἀρχὰς ἤια λέξων λόγον retrocederé hasta el asunto que iba a tratar al comienzo</i> Hdt.4.82, οὐκ εἶ ξυνέρξων ...; ¿no irás en su ayuda?</i> S.<i>Tr</i>.83, ὅταν ἀριθμήσων ἴῃ ὁ [[ἀριθμητικός]] Pl.<i>Tht</i>.198e, ᾖα τὰς ἐφεξῆς (πονηρίας) ἐρῶν Pl.<i>R</i>.449a, cf. 562c, Alex.129.17, [[εἶμι]] γὰρ [[αὐτοῦ]] δηλώσων ἔργον I.<i>BI</i> 6.199, εἴ τις ἱστορίαν γράψων ἴοι Luc.<i>Hist.Cons</i>.39, cf. Philostr.<i>VS</i> 557.<br /><b class="num">2</b> imperat. ἴθι, ἴτε [[ea]], [[venga]] acompañando a otro imperat. o subj. voluntativo ἴθι ἐξηγέο [[αὐτός]] ¡ea! explica tú mismo</i> Hdt.3.72, ἴθι καὶ πειρῶ Hdt.8.57, ἴθ', ἐγκόνει, σύγκαμνε S.<i>Ai</i>.988, cf. 1003, ἴθι δὴ ... ἀναλογισώμεθα τὰ ὡμολογημένα ἡμῖν Pl.<i>Prt</i>.332d, cf. X.<i>Mem</i>.1.6.4, ἴθι πέραινε σύ Ar.<i>Ra</i>.1170, cf. <i>Nu</i>.237, ἴθι δὴ λαβέ D.40.19, ἴθι ... παρόξυνε δὲ καὶ τὸν φίλον σου LXX <i>Pr</i>.6.3, ἴθι ... γένναιε, τόλμα καὶ δέδιθι μηδέν Plu.2.319c, ἀλλ' ἴτε, νεύσατε τὰν ἀδόκητον χάριν S.<i>OC</i> 248, ἴτε δή, ... ἀκούσωμεν ... Pl.<i>Lg</i>.797d<br /><b class="num">•</b>ἴτω [[bien está]], [[que le vaya bien]] ἴτω· ποήσω, πᾶσαν αἰσχύνην ἀφείς ¡bien está! actuaré dejando a un lado todo pudor</i> S.<i>Ph</i>.120, ἴτω· τί μοι ζῆν κέρδος; ¡ea! ¿qué valor tiene para mí la vida?</i> E.<i>Med</i>.798, cf. 819, Ar.<i>Ra</i>.1378.<br /><b class="num">3</b> en part. acompañando a otro verbo gener. en imperat. ἐξάγγελλ' ἰών ve y anuncia</i> S.<i>OC</i> 1393, cf. <i>Ant</i>.768, ὅσην κατ' αὐτῶν ὕβριν ἐκτείσαιτ' ἰών S.<i>Ai</i>.304, οὐ μὴ προσοίσεις χεῖρα, βακχεύσεις δ' ἰών ...; ¿es que vas a ponerme la mano encima y no te irás a hacer de bacante ...?</i> E.<i>Ba</i>.343. • DMic.: <i>i-jo-te</i>.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Pres. rad. *<i>ei</i>/*<i>i</i>-, cf. lat. <i>eo/imus</i>, ai. <i>émi/imás</i>, etc.
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. ind. 2<sup>a</sup> sg. [[εἶσθα]] <i>Il</i>.10.450, <i>Od</i>.19.69, εἶς Hes.<i>Op</i>.208, 3<sup>a</sup> sg. [[εἶτι]] <i>SEG</i> 9.72.57 (Cirene IV a.C.), imperat. 3<sup>a</sup> sg. [[εἴτω]] Hsch., 3<sup>a</sup> plu. ἴτων A.<i>Eu</i>.32, ἴτωσαν E.<i>IT</i> 1480, Pl.<i>Lg</i>.765a, panf. ἴοδυ (dud. si por ἰόντων o ὄντων) <i>IPamph</i>.3.19 (IV a.C.), subj. 1<sup>a</sup> sg. [[ἐίω]] Sophr.47, Hsch., 2<sup>a</sup> sg. ἴῃσθα <i>Il</i>.10.67, 3<sup>a</sup> sg. ἴῃσιν <i>Il</i>.9.701, cret. εἴɛ̄ι <i>ICr</i>.4.81.7 (Gortina V a.C.), beoc. ἴει <i>IG</i> 7.207.8 (Egostena III a.C.), 1<sup>a</sup> plu. ἴομεν <i>Il</i>.2.440, Sol.2.7, opt. 1<sup>a</sup> sg. ἰοίην Sapph.182, X.<i>Symp</i>.4.16, 3<sup>a</sup> sg. ἰείη <i>Il</i>.19.209, ἰοίɛ̄{ι} <i>IG</i> 4.760 (Trecén V a.C.), inf. ἴμεν <i>Il</i>.1.170, B.19.12, Mosch.4.26, Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.41.16, Opp.<i>C</i>.2.87, ἴμεναι <i>Il</i>.20.32, ἴναι Orác. en Str.9.2.23, tard. v. med. ἴεσθαι Cyr.Al.M.69.377C, part. sg. nom. fem. [ἰο] ῖσα Alcm.3.80, ἴεσσα Hsch., plu. nom. masc. <i>i-jo-te</i> (ἰόντες) DMic.; impf. 1<sup>a</sup> sg. ἤια <i>Od</i>.4.427, Hdt.4.82, 3<sup>a</sup> sg. ἤιε <i>Il</i>.1.47, Hdt.2.26, ᾖε <i>Od</i>.18.257, ἴε <i>Il</i>.2.872, 3.383, ᾔειν Pl.<i>Ti</i>.38c, <i>Criti</i>.117e, ἔιε <i>ICr</i>.4.72.2.47 (Gortina V a.C.), 1<sup>a</sup> plu. ᾔομεν <i>Od</i>.10.251, 3<sup>a</sup> plu. ἴσαν <i>Il</i>.1.494, <i>Od</i>.1.176, ἤισαν <i>Il</i>.10.197, ἤϊον <i>Od</i>.23.370, 24.501, 3<sup>a</sup> du. ἴτην <i>Il</i>.1.347, ᾔτην Pl.<i>Euthd</i>.294d]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[ir]] gener., sin indic. de direcc.: c. dif. compl. de lugar en giro prep. ἰὼν κοίλης ἐπὶ νηός yendo sobre la cóncava nave</i>, <i>Od</i>.2.332, ὑπὲρ αὐτάων βαθὺν ἠέρα τέμνον ἰόντες <i>h.Cer</i>.383, κατὰ γαῖαν ἴμεν Opp.l.c., οἷος δ' ἀστὴρ εἶσι μετ' ἀστράσι <i>Il</i>.22.317, ἰέναι πολλὴν ἐπὶ γαῖαν <i>Od</i>.2.364, δι' Ἐρχομενοῦ εἱλιγμένος εἶσι δράκων ὥς recorre Orcómeno formando curvas como una serpiente</i> de un río, Hes.<i>Fr</i>.70.23, διαβάντι δὲ τοὺς λιμένας ... τρεῖς ἀρξάμενον ἀπὸ τῆς θαλάττης ᾔειν ἐν κύκλῳ τεῖχος según se pasan los tres puertos, iba en círculo una muralla que partía del mar</i> Pl.<i>Criti</i>.117e, ὅπως μὴ διὰ τῶν ὁδῶν φανεροὶ ὦσιν ἰόντες Th.2.3, διὰ τῶν βαθυτέρων τῆς γῆς ἰόντος del sol, Cleom.1.4.206, πέλεκυς ... ὅς τ' εἶσιν διὰ δουρός hacha que penetra en la madera</i>, <i>Il</i>.3.61, c. gen. ἰὼν πολέος πεδίοιο yendo por un gran llano</i>, <i>Il</i>.5.597, c. part. ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων ... πέτρης ἐκ γλαφυρῆς ... ἐρχομενάων como van los apretados enjambres de abejas saliendo de la oquedad de una roca</i>, <i>Il</i>.2.87, c. adv. ἐγγὺς ἰών acercándose</i> Tyrt.7.29, [[ἆσσον]] ἴμεν Mosch.l.c.<br /><b class="num">•</b>fig., de la palabra [[extenderse]] φάτις εἶσιν ἅμ' ἠελίῳ ἀνιόντι tan pronto amanezca se extenderá la noticia</i>, <i>Od</i>.23.362.<br /><b class="num">2</b> expr. la dirección ‘hacia’ [[ir a]], [[dirigirse a]] c. adv., giro prep. o ac. de direcc. οἴκαδ' ἴμεν <i>Il</i>.1.170, 17.155, νῦν δ' [[εἶμι]] Φθίηνδ' <i>Il</i>.1.169, ἴσαν πρὸς Ὄλυμπον ἀγαλλόμεναι ὀπὶ καλῇ Hes.<i>Th</i>.68, cf. <i>Il</i>.1.494, ἴθι πρὸς τὸν μύρμηκα LXX <i>Pr</i>.6.6, ἴομεν ἐς Σαλαμῖνα μαχησόμενοι vayamos a Salamina a luchar</i> Sol.l.c., ᾔεσσαν εἰς ἀγορήν Xenoph.3.3, εἰς πάσας τὰς πόλεις ἰέναι D.S.11.2, c. part. de fut. αὐτὴ ... Ἑλένην καλέουσ' ἴε y ella fue a llamar a Helena</i>, <i>Il</i>.3.383, [[εἶμι]] γὰρ ὀψομένη πολυφόρβου πείρατα γαίης, Ὠκεανόν τε <i>Il</i>.14.200, [[εἶμι]] δὴ πρὸς Σέξτον τὸν φιλόσοφον μαθησόμενος, ἃ οὔπω οἶδα me dirijo a casa del filósofo Sexto para aprender lo que todavía no sé</i> Philostr.<i>VS</i> 557, c. ac. de direcc. εὖτ' ἂν ἴῃ Χαρίτων χορὸν ἱμερόεντα <i>Od</i>.18.194, frec. c. valor de fut. ἢ τάχα καὶ δαλῷ βεβλημένος [[εἶσθα]] θύραζε o pronto te irás fuera golpeado con un tizón</i>, <i>Od</i>.19.69, cf. <i>Il</i>.1.426, ὕστερον [[εἶσθα]] θοὰς ἐπὶ νῆας <i>Il</i>.10.450, cf. 18.280, πρὸς Ὄλυμπον ἀπὸ χθονὸς ... ἴτον irán desde la tierra hasta el Olimpo</i> Hes.<i>Op</i>.199, ἐπὶ δαῖτας ἴασιν irán al banquete</i> Pl.<i>Smp</i>.174b, ἐπ' [[ἄλλην]] πόλιν ἴασιν Lys.2.22, ἐπὶ τὸ σᾶμα [[εἶτι]] <i>SEG</i> 9.72.57 (Cirene IV a.C.), [[εἶμι]] δ' ἐς αὐγὰς ἠελίου ascenderé hacia los rayos del sol</i> A.R.4.1744, οὐκ εἶ σύ τ' οἴκους ...; ¿no irás tú al palacio?</i> S.<i>OT</i> 637<br /><b class="num">•</b>c. dat. ὅτι νόστιμος [[εἶμι]] τοκῆι porque regresaré al padre</i> Nonn.<i>Par.Eu.Io</i>.16.10.<br /><b class="num">3</b> c. ac. int. [[recorrer]] οἱ δ' ἴσαν ἐκβάντες λείην ὁδόν y ellos tras desembarcar recorrían un camino llano</i>, <i>Od</i>.10.103, πρέπει σε φερτάταν ἴμεν ὁδόν B.19.12, ὀρθὰν κέλευθον ἰὼν τὸ πρίν Pi.<i>P</i>.11.39, (ὁ ἥλιος) ἰὼν τὸ μέσον τοῦ οὐρανοῦ Hdt.2.25, cf. 26, ἴθι τὴν ὀρεινήν recorre el camino de la montaña</i> X.<i>Cyr</i>.2.4.22, πάντα δ' ὁδὸν μίαν εἶσι todas las cosas recorren un único camino</i> Opp.<i>H</i>.1.420<br /><b class="num">•</b>fig. ἄδικον ὁδὸν ἰόντων marchando por el camino de la injusticia</i> Th.3.64.<br /><b class="num">4</b> c. suj. de líquidos, humores [[salir]], [[fluir]] οὖρα δὲ τούτοισιν ᾔει πολλὰ παχέα la orina les salía a éstos en abundancia espesa</i> Hp.<i>Epid</i>.1.10, τὰ μέντοι ... ὑγρὰ καὶ ἀφρώδεα πολλὰ ἀπὸ κεφαλῆς ᾔει Hp.<i>Epid</i>.3.13, τὰ ὕστατα οὐδὲ ἐπιμήνια ᾔει Hp.<i>Epid</i>.2.2.17, cf. 5.12, (ἀποστάσιες) ἢν ἴωσιν ᾗ [[δεῖ]] Hp.<i>Epid</i>.2.3.8, ἢν ... τὰ ἀπὸ τοῦ πλεύμονος ἴῃ ὁποῖα [[δεῖ]] Hp.<i>Acut</i>.12, ὅταν δ' ἐς ὀφθαλμοὺς ῥεῦμα ἴῃ Hp.<i>Loc.Hom</i>.13, ἢν μὲν ὦν ἀπὸ κεφαλῆς ([[αἷμα]]) ἴῃ Aret.<i>SA</i> 2.2.2.<br /><b class="num">5</b> c. sent. temp. [[prolongarse]] ἢν δὲ ἐς μῆκος ἡ νοῦσος ἴῃ y si la afección se prolonga</i> Aret.<i>CA</i> 1.1.8.<br /><b class="num">II</b> usos fig., sin mov. real<br /><b class="num">1</b> [[ir]] frec. c. trad. contextual ἰόντες ἐς τὰς τιμάς accediendo a los honores</i> Democr.B 254, ἐπὶ τοῦτον δὲ τὸν λόγον [[εἶμι]] πρῶτον pasaré en primer lugar a este tema</i> Gorg.B 11a.6, cf. Th.2.36, ὅστις δὲ ἰὼν ἐπὶ τὸν πλησίον κακῶς ποιήσων δειμαίνει quien dirigiéndose al prójimo para hacerle mal siente temor</i> Antipho Soph.B 58, θύειν δ' ὅταν ἐπὶ νοῦν ἴῃ τινί cuando a uno se le ocurra hacer un sacrificio</i> Pl.<i>Lg</i>.909d, ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο Heraclit.B 45, (Χρόνος) ἰὼν πόρσω transcurriendo (el tiempo)</i> Pi.<i>O</i>.10.55, ἀλλ' ἡ μὲν ἡμῶν μοῖρ' ὅποιπερ εἶσ' ἴτω vaya mi destino a donde tenga que ir</i>, e.d., que mi destino siga su camino</i> S.<i>OT</i> 1458, ἴτω κλαγγὰ τὸν ... Ἀπόλλω S.<i>Tr</i>.208, cf. Ar.<i>Au</i>.856, ἰόντες τε οἱ ἄνθρωποι ἐς τοὺς πολέμους cuando los hombres se lanzan a las guerras</i> Th.1.78, ἐς τὰ παραγγελλόμενα ἰόντας obedeciendo a las consignas</i> Th.1.121, τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον vaya esto por donde dios quiera</i> Pl.<i>Ap</i>.19a, ἐκ τοῦ αἵματος εἰς τὴν γονὴν ἰέναι transformarse de sangre en semen</i> Arist.<i>PA</i> 651<sup>b</sup>14, ἴθι ἀμεταστρεπτὶ πρὸς τὰς δυνάμεις [[αὐτοῦ]] Ph.1.290, ἐπὶ τὰς τέχνας ἁπάσας ἴθι καὶ σκόπει ve y atiende a todas las artes</i> Gal.3.173, [[εἶμι]] δὲ ἐπ' αὐτὰς πάλιν τὰς πράξεις volveré a los hechos mismos</i> Aristid.<i>Or</i>.1.151, οὗτος ἂν ἐγγύτατα ἴοι τοῦ γνῶναι ἕκαστον (εἰδῶν) ése sería el que más se acercaría a conocer cada una (de las ideas)</i> Iambl.<i>Protr</i>.13.<br /><b class="num">2</b> frases hechas διὰ δίκης ἰέναι πατρί querellarse con el padre</i> S.<i>Ant</i>.742, αὐτοῖς διὰ φιλίας ἰέναι hacer amistad con ellos</i> X.<i>An</i>.3.2.8, διὰ μάχης ἰέναι τοῖς πολεμίοις entrar en combate con los enemigos</i> Plu.<i>Pel</i>.20, ἰέναι ἐς τὴν ξυμμαχίαν hacer la alianza</i> Th.5.30, ἰέναι ἐς λόγους entablar conversaciones</i> Th.3.80, ἐς χεῖρας ... ἰέναι σφίσι llegar a las manos con ellos</i> Th.2.81, παρὰ τὸν ἄνδρα ἰέναι ir junto al marido</i>, e.e., copular con el marido</i> Hp.<i>Mul</i>.2.119, 128, πρὸς τὴν κρίσιν ἰέναι τὴν νοῦσον hacer crisis la enfermedad</i> Hp.<i>Prog</i>.11, πρὸς τοῦτον ἰέναι τὸν κίνδυνον afrontar ese riesgo</i> Plb.11.31.7.<br /><b class="num">III</b> expr. acercamiento desde el punto de vista del que habla<br /><b class="num">1</b> [[venir]] οὐδέ μιν οἴω νῦν ἰέναι y no creo que venga ahora</i>, <i>Il</i>.17.710, ἤδη γὰρ τρίτον ἐστὶν ἔτος, τάχα δ' εἶσι τέταρτον pues ya es el tercer año y pronto vendrá el cuarto</i>, <i>Od</i>.2.89, δεῦρ' ἴθι <i>Il</i>.3.390, Men.<i>Pc</i>.518, ἴτ' venid</i> S.<i>OT</i> 1413, καί μοι δεῦρ' ἴτε presentaos a mí</i> dicho de los testigos de un juicio, Lys.7.10, ὧδ' ἴθι, Κισσαίθα Theoc.1.151, νέφος ... ἰὸν κατὰ πόντον nube que viene por el mar</i>, <i>Il</i>.4.278, c. ac. de direcc. πολλοὶ ἴσαν ἀνέρες ἡμέτερον δῶ <i>Od</i>.1.176, ἴθι μοι δόμον, οἰκέτα Io <i>Trag</i>.14, c. compl. indic. la procedencia χαλεποῦ γὰρ ἐκ πνεύματος εἶσι χειμών de un fuerte viento viene una tempestad</i> A.<i>Supp</i>.167, καί κεν ἀπ' οὐρανόθεν ... [[Δημήτηρ]] ... ἴοι Orph.<i>L</i>.243, Πνεῦμά θ' ὃ πατρόθεν εἶσι Gr.Naz.M.37.1017A.<br /><b class="num">2</b> [[llegar]] βάλλον ἀπ' αὐτάων δηΐους ὑπὸ τεῖχος ἰόντας disparaban desde ellas (las almenas) contra los enemigos que llegaban bajo la muralla</i>, <i>Il</i>.12.264, τοῦ δὲ θεάτρου πληρωθέντος αὐτὸς ὁ Φίλιππος ᾔει λευκὸν ἔχων ἱμάτιον D.S.16.93.<br /><b class="num">IV</b> usos sin su primitivo valor semántico<br /><b class="num">1</b> como verbo auxiliar en perífr. c. part. fut. [[ir a]] ἀναβήσομαι δὲ ἐς τὸν κατ' ἀρχὰς ἤια λέξων λόγον retrocederé hasta el asunto que iba a tratar al comienzo</i> Hdt.4.82, οὐκ εἶ ξυνέρξων ...; ¿no irás en su ayuda?</i> S.<i>Tr</i>.83, ὅταν ἀριθμήσων ἴῃ ὁ [[ἀριθμητικός]] Pl.<i>Tht</i>.198e, ᾖα τὰς ἐφεξῆς (πονηρίας) ἐρῶν Pl.<i>R</i>.449a, cf. 562c, Alex.129.17, [[εἶμι]] γὰρ [[αὐτοῦ]] δηλώσων ἔργον I.<i>BI</i> 6.199, εἴ τις ἱστορίαν γράψων ἴοι Luc.<i>Hist.Cons</i>.39, cf. Philostr.<i>VS</i> 557.<br /><b class="num">2</b> imperat. ἴθι, ἴτε [[ea]], [[venga]] acompañando a otro imperat. o subj. voluntativo ἴθι ἐξηγέο [[αὐτός]] ¡ea! explica tú mismo</i> Hdt.3.72, ἴθι καὶ πειρῶ Hdt.8.57, ἴθ', ἐγκόνει, σύγκαμνε S.<i>Ai</i>.988, cf. 1003, ἴθι δὴ ... ἀναλογισώμεθα τὰ ὡμολογημένα ἡμῖν Pl.<i>Prt</i>.332d, cf. X.<i>Mem</i>.1.6.4, ἴθι πέραινε σύ Ar.<i>Ra</i>.1170, cf. <i>Nu</i>.237, ἴθι δὴ λαβέ D.40.19, ἴθι ... παρόξυνε δὲ καὶ τὸν φίλον σου LXX <i>Pr</i>.6.3, ἴθι ... γένναιε, τόλμα καὶ δέδιθι μηδέν Plu.2.319c, ἀλλ' ἴτε, νεύσατε τὰν ἀδόκητον χάριν S.<i>OC</i> 248, ἴτε δή, ... ἀκούσωμεν ... Pl.<i>Lg</i>.797d<br /><b class="num">•</b>ἴτω [[bien está]], [[que le vaya bien]] ἴτω· ποήσω, πᾶσαν αἰσχύνην ἀφείς ¡bien está! actuaré dejando a un lado todo pudor</i> S.<i>Ph</i>.120, ἴτω· τί μοι ζῆν κέρδος; ¡ea! ¿qué valor tiene para mí la vida?</i> E.<i>Med</i>.798, cf. 819, Ar.<i>Ra</i>.1378.<br /><b class="num">3</b> en part. acompañando a otro verbo gener. en imperat. ἐξάγγελλ' ἰών ve y anuncia</i> S.<i>OC</i> 1393, cf. <i>Ant</i>.768, ὅσην κατ' αὐτῶν ὕβριν ἐκτείσαιτ' ἰών S.<i>Ai</i>.304, οὐ μὴ προσοίσεις χεῖρα, βακχεύσεις δ' ἰών ...; ¿es que vas a ponerme la mano encima y no te irás a hacer de bacante ...?</i> E.<i>Ba</i>.343. • DMic.: <i>i-jo-te</i>.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Pres. rad. *<i>ei</i>/*<i>i</i>-, cf. lat. <i>eo/imus</i>, ai. <i>émi/imás</i>, etc.
}}
{{lsm
|lsmtext='''εἶμι:''' ([[ibo]]), βʹ ενικ. <i>εἶ</i>, Επικ. και Ιων. <i>εἶς</i>, [[εἶσθα]], γʹ ενικ. [[εἶσι]]· πληθ. [[ἴμεν]], [[ἴτε]], <i>ἴᾱσι</i>, <i>ἶσι</i> ή [[εἶσι]]· προστ. [[ἴθι]], γʹ πληθ. [[ἴτωσαν]], [[ἴτων]], [[ἰόντων]]· υποτ. <i>ἴω</i>, Επικ. βʹ και γʹ ενικ. <i>ἴῃσθα</i>, [[ἴῃσι]]· Επικ. πληθ. [[ἴομεν]] (αντί <i>-ωμεν</i>)· ευκτ. [[ἴοιμι]], [[ἰοίην]]· Επικ. <i>ἰείην</i>· απαρ. [[ἰέναι]], Επικ. [[ἴμεναι]], [[ἴμεν]], [[ἴμμεναι]]· μτχ. [[ἰών]], <i>ἰοῦσα</i>, [[ἰόν]], παρατ. [[ᾔειν]], <i>ᾔεις</i> ή <i>ᾔεισθα</i>, [[ᾔει]] ή <i>-ειν</i>· Επικ. και Ιων. [[ἤϊα]], γʹ ενικ. [[ἤϊε]], συνηρ. <i>ᾖε</i>· δυϊκ. <i>ᾔττην</i>· αʹ και βʹ πληθ. [[ἦμεν]], [[ᾖτε]], γʹ πληθ. Επικ. και Ιων. [[ἤϊσαν]], [[ἴσαν]], Αττ. [[ᾖσαν]]· επίσης γʹ ενικ. [[ἴεν]], <i>ἴε</i>, σε Όμηρ.· Επικ. αʹ πληθ. [[ᾔομεν]], γʹ δυϊκ. [[ἴτην]]· γʹ πληθ. [[ἤϊον]]. Υπάρχει επίσης Επικ. Μέσ. μέλ. [[εἴσομαι]], αόρ. αʹ, γʹ ενικ. [[εἴσατο]], [[ἐείσατο]], γʹ δυϊκ. [[ἐεισάσθην]]. Στον πεζό λόγο το [[εἶμι]] χρησιμ. ως μέλ. του [[ἔρχομαι]], θα πάω, θα έρθω·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[έρχομαι]] ή [[πηγαίνω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· με σύστ. αντ., ὁδὸν [[ἰέναι]], [[παίρνω]], [[επιλέγω]] ένα δρόμο, σε Ομήρ. Οδ.· στον Όμηρ. με γεν., <i>ἰὼν πεδίοιο</i>, περνώ, [[διέρχομαι]] μέσω πεδιάδας· χροὸς [[εἴσατο]], πέρασε μέσα από το [[δέρμα]].<br /><b class="num">2.</b> [[μπαίνω]] σ' ένα [[πλοίο]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για πουλιά, [[πετώ]], [[φτερουγίζω]], στο ίδ.· λέγεται για πράγματα, [[πέλεκυς]] [[εἶσι]] διὰ [[δουρός]], ο [[πέλεκυς]] περνά μέσα από το [[δοκάρι]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[φάτις]] [[εἶσι]], η [[φήμη]] εξαπλώνεται, διαδίδεται, σε Ομήρ. Οδ.· μεταφ. χρήσεις, [[ἰέναι]] ἐς λόγους τινί, [[μπαίνω]] στη [[συζήτηση]] με κάποιον, [[συζητώ]], [[διασκέπτομαι]], σε Θουκ. κ.λπ.· [[ἰέναι]] ἐς χεῖρας, [[καυγαδίζω]], [[συγκρούομαι]], «[[έρχομαι]] στα χέρια», στον ίδ.· [[ἰέναι]] διὰ δίκης πατρί, [[συζητώ]], [[αντιπαραβάλλω]] το [[θέμα]] μαζί του, σε Σοφ.· [[ἰέναι]] διὰ μάχης, διὰ [[φιλίας]], ζω σε [[διαμάχη]] ή [[σύγκρουση]], σε [[φιλία]] ή φιλικά με άλλους κ.λπ.<br /><b class="num">II. 1.</b> η προστ. [[ἴθι]] χρησιμ. όπως το [[ἄγε]], Λατ. [[age]], έλα, έλα [[λοιπόν]], τις περισσότερες φορές συνοδευόμενη από βʹ ενικ. προστ., [[ἴθι]] [[λέξον]], σε Αριστοφ. κ.λπ.· με αʹ πληθ. [[ἴθι]] ἐπεσκεψώμεθα, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> [[ἴτω]], ας γίνει, [[πάει]] [[καλά]], σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">III.</b> [[προσθήκη]] μτχ. από τους Τραγ. σε άλλα ρήματα, φρονείτω [[ἰών]], άφησέ τον να φύγει και να σκεφτεί, σε Σοφ.
}}
}}