ἀπάτη: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=η (AM [[ἀπάτη]])<br /><b>1.</b> το να μεταχειρίζεται [[κανείς]] για δική του [[ωφέλεια]] [[ψεύδος]] ή δόλο βλάπτοντας τους άλλους, [[ξεγέλασμα]], [[δολοπλοκία]]<br /><b>2.</b> [[δολιότητα]], [[πανουργία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> το να απατάται [[κάποιος]], να κάνει [[λάθος]] («[[οπτική]] [[απάτη]]»)<br /><b>2.</b> [[έγκλημα]] που στρέφεται [[κατά]] περιουσιακών δικαιωμάτων<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το να περνά [[κανείς]] ευχάριστα τον καιρό του, η [[διασκέδαση]]<br /><b>2.</b> <b>προσωποπ.</b> η Απάτη.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Από τις διάφορες ερμηνείες που έχουν προταθεί, ο [[συσχετισμός]] της λ. με το [[ηπεροπεύς]] «απατεών, [[δόλιος]]» [[είναι]] και μορφολογικά [[δυνατός]] και σημασιολογικά [[αντίστοιχος]]. Ο [[τύπος]] αυτός οδηγεί σε [[θέμα]] σε ρ, ν (<i>άπαρ</i>, <i>άπνος</i>), το οποίο ανάγεται σε αρχικό τ. <i>απ</i> -<i>ν</i> -<i>τά</i>. Η [[σύνδεση]] με <i>α</i>- <b>στερ.</b> <span style="color: red;">+</span> [[πατέω]], [[πόντος]] «[[τόπος]] [[χωρίς]] δρόμο, [[πλάνη]]» δεν [[είναι]] ικανοποιητική. Ο [[χωρισμός]] της λ. ως <i>απ</i>-<i>άτη</i> δεν δικαιολογεί την [[ταύτιση]] του β' συνθ. με τον τ. <i>άτη</i>, λόγω της μακρότητας του <i>α</i>- της λ. <i>άτη</i>. Οι [[περαιτέρω]] συσχετισμοί της λ. [[απάτη]] με το [[ιάπτω]], [[ίπτομαι]], αρχ. ινδ. <i>aka</i>- «[[οίκτος]], [[πόνος]]», δεν θεωρούνται βάσιμοι. Ευρύτατη [[είναι]] η [[χρήση]] της στον Όμηρο και στην Ιωνική-Αττική με κύρια [[σημασία]] «[[πλάνη]]» και σπανιότερα «[[δόλος]], [[τέχνασμα]]». Προσωποποιημένη απαντά στον Ησίοδο, ενώ από την ελληνιστική έννοιά της «[[ονειροπόλημα]]» προήλθε η [[σημασία]] «[[διασκέδαση]], [[ευχαρίστηση]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[απατεώνας]] (-εών), [[απατηλός]], [[απατώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[απατεύω]], [[απατήλιος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[εξαπάτη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αυταπάτη]], <i>μικροαπάτη</i>, [[ναυταπάτη]] [[οφθαλμαπάτη]]].

}}